CC BY
2УДК: 338
РАЦАМИКУНОНЙ ХДМЧУН САМТИ ОЯНДАДОРИ РУЩДИ ЩТИСОДИЁТ
Муродов Искандар Рачабович
Анотатсия. Асри 21 ба рушди технологиями рацамй дар асоси инцилоби иттилоотй ва равандуои цауонишавии ицтисод табдил ёфтааст. Иттилоот дар цомеа ва равандуои ицтисоди ба манбаи асоси табдил ёфтаанд. Дар дасти инсон он ба дониш мубаддал мешавад ва муносибатуои ицтимоию иктисодй торафт бештар ба фазои шабакави мегузарад. Омили асосии трансформатсияи рацамй дар фаъолияти тамоми ицтисоди миллии кишвар рушди фаруанги рацамй мебошад. Дар маруалаи уозира сохтори институтсионалии цомеаи трансформатсионй дорои хусусиятуои ба худ хос буда, ташаккули ицтисоди рацамиро тацозо мекунад, ки дар навбати худ зарурати рацамисозии сохторуои ицтисоди миллиро низ муайян мекунад.
Калимщои калиди: Ицтисоди рацами, роботатехника, зеуни сунъй, интернет технологияуои 3D,5D, Digital CASA.
Барои ицтибос: Муродов И.Р. Рацамикунонй уамчун самти ояндадори рушди ицтисодиёт /И. Р. Муродов //Паёми молия ва ицтисод. - 2024. - No. 2(41). - С. 254-258.
Цифровизация как будущее направление экономического развития
Мурадов Искандар Рачабович
Анотация. XXI веком стало развитие цифровых технологий на основе информационной революции и процессов глобализации экономики. Информация в обществе и процессах хозяйствования стала основным ресурсом. В руках человека она преобразуется в знания, а социально-экономические отношения все больше переносятся в сетевое пространство. Ключевым фактором цифровой трансформации в деятельности всего народного хозяйство страны становится развитие цифровой культуры. На современном этапе институциональная структура трансформационного общества имеет свои особенности и требует формирования цифровой экономики, что, в свою очередь, обуславливает необходимость цифровизации структур народного хозяйство.
Ключевые слова: Цифровая экономика, роботатехника, искуственный интелект, интернет технологии 3D,5D, Digital CASA.
Digitization as a future direction of economic development
Muradov Iskandar Rajabovich
Annotation. The 21st century has become the development of digital technologies based on the information revolution and the processes of globalization of the economy. Information in society and economic processes has become the main resource. In the hands of a person, it is transformed into knowledge, and socio-economic relations are increasingly transferred to the network space. The key factor in digital transformation in the activities of the entire national economy of the country is the development of digital culture. At the present stage, the institutional structure of a transformational society has its own characteristics and requires the formation of a digital economy, which, in turn, necessitates the digitalization of the structures of the national economy. Key words: Digital economy, robotics, artificial intelligence, Internet technologies 3D, 5D, Digital CASA.
Гузориши масъала. Пешбурди давлат ва сиёсати давлатй аз ицтидори ицтисодии он вобастагии калон дорад. Хукумати Ч,умхурии Точикистон баъди ба даст овардани истицлоли давлатй ба масъалаи мазкур эътибори махсус медидад.
Раванди рацамикунонй ба мо имкониятдои зиёд фародам оварда, навобаста аз чойи царордошта аз тамоми иттилоот бохабар мегардем ва содибкорон дар дилход минтацаи чадон фаъолияти тичоратию содибкорияшро ба анчом мерасонанд. Мудосиб барои гирифтани дастхат ба ягон дар надаромада тавассути шабакаи ягонаи рацамй амалиёташро ба анчом
расонида, тамоми пардохтдои гайринацдй аз дилход гушаи дунё дар мухдати кутодтарин ба чойи лозими мерасад, ки инро амалиёти ицтисодиёти рацамй меноманд.
Тадлили тадкикотдои охир ва нашриёт.
Вобаста ба мавзуи мазкур як цатор олимони хоричиву дохилий кордои илмй анчом додаанд. Аз чумла Бойматов А.А. ва Хайдарова М.Х. доир ба мавзуи мазкур маводеро тадия намудаанд. Хамзамон як цатор барномадо ва консепсиядои давлатй доир ба рацамикунонй мавуданд, ки муаллиф аз он истифода намудааст.
Максади макола - oмyзиши ракамикушнй ки хамчун хамчун самти oяндaдopи рушди иктисoдиëт арзёбй мегардад.
Мухтавои асосии мавод. Мусаллам аст, ки теxнoлoгияхoи иттилooтй ва бapнoмaхoи кoмпютеpй дар зaмoни мyoсиp ба хаёти инсoн бетаъсир нaмемoнaд, дар аксар маврид oн ба пешбурди зиндагии aхoлии oлaм мушидат менaмoяд.
Дар адабиёти илмй дуруст aндешapoнй мешавад, ки: "Дар шapoити мyoсиp масъалаи ЧOЙгиpoнии кyввaхoи истехсoлкyнaндa дар хyдyдхo 6o нaзapдoшти истифoдaи самарашки зaxиpaхoи табий ва и^и^дй, хамчун oмили рушди и^и^дй ва баланд бapдoштaни некyaхвoлии aхoлии худуд ба миён гyзoштa мешавад" [1]
Ба андешаи бapxе oлимoн, дар шapoити мyoсиpи ташаккули и^и^д^ти давлат дар самти мазкур накши кaлидиpo на тaнхo истифoдaи сaмapaнoки зaxиpaхoи табий ва и^и^дй, балки татбики и^и^д^ти ракамй низ мебoзaд. Дар хамин атос. дар зaмoни мyoсиp яке аз paвaндхoе, ки чихати такмили иктисoдиëти давлат мавдми xoсa дopaд, ин ракамикушнии и^и^д^т ба шyмop меравад.
Mo, агар ба мaълyмoтхoи oмopй назар aндoзем, мyвoфики арзёбии Индекси чaхoнии иннoвaтсиoнй (The Global Innovation Index, GII) шли 2022 ^чик^гон аз руи сатхи таъсири теxнoлoгияхoи ракамй дар байни 139 кишвари дунё ЧOЙи 104-yмpo ишFOл намудааст. Дар мyкoисa 6o арзёбии сoли 2021 Тoчикистoн аз ^йи 103 як зина паст фapoмaдa, 6o чoи 104 дар байни дaвлaтхoи Осиёи Миёна дар мавдми oxиpин кapop гирифтааст. [2]
Инчунин бoяд кайд намуд,ки дар катори дaвлaтхoи чaхoни мyoсиp ^чик^гон аз чумлаи кишвapхoе махсуб меёбад, ки кaдaмхoи аввалини xyдpo ба мархилаи рушди иктисoдиëти ракамй гyзoштa истодааст.
Аз ин лихoз 6o максади вусъат бaxшидaн ба иктисoдиëти миллй ва дар сатхи иктисoди чaхoнй муаррифй намудани oн дар Чумхурии ^чи^стои дар aсoси Паёми Президента Чумхурии ^чикнсте^ Пешвoи миллат мухтарам Эмoмaлй Рaхмoн «Дар бopaи сaмтхoи сиёсати дoxилй ва xopичии Чумхурии ^чик^гон» аз 26 декабри шли 2018 ва тибки ^apopи Хукумати Чумхурии Тoчикистoн «Дар бopaи чамъбасти нaтичaхoи рушди ичгимoию иктисoдии Чумхурии Тoчикистoн дар сoли 2018 ва вaзифaхo бapoи сoли 2019» хуччати мaxсyс "Кoнсепсияи иктисoди ракамй дар Чумхурии ^чикнсте^' тахия ва 6o кapopи Хукумати Чумхурии Тoчикистoн аз 30 декабри шли 2019 тасдик гардид.
Бехуда нест,ки хануз хaзopхo сoл кабл (570 -490 пеш аз милoд) мутафакир ва файласуфи Юнoни кадим Пифaгop гуфта буд, ки дyнëpo paкaмхo идopa менaмoянд. Чyнoне Президенти Умyмичaхoнии Фopyми Иктисoдй дар Дaвoс кайд намуд: "Дар poбитa ба системaхoи киберфизика, oмезишëбии теxнoлoгияхo, пахншавии сapхaдoти ракамйкушнй на тaнхo дар самти иктитод, балки paкaмйкyнoнии
физикй ва биoлoгй, суръати баланди pyйдoдхo аз oн шабеханд, ки на тaнхo давэми Инкилoби Сеюм, балки инкилoби нави теxникй бавучуд oмaдa истoдaaст, зикр кард дар сyxaнpoнияш Клoyс Шваб. Хамчушн кайд намуд, ки аз чихати теxнoлoгй пешpaфтхopo метaвoнaнд дар чунин сoхaхo, аз кабили пахншавии теxнoлoгияи ракамй, зехнхoи сунъй, наклиёти бесарнишин, тaчхизoти пapвoзкyнaндa, амалиёти гушгуни интернетй, 3D ва 5D, нaнaтеxнoлoгия, теxникaхoи poбoтй, биoтеxнoлoгия, системаи нигoхдopии неруи барк ва дигар неpyхo, Xисoбapoбapкyнихoи квантй, ки дар мачмуъ, иктисoдиëти paкaмйpo месoзaнд,тaтбик карда шаванд.
Дaстoвapдхoи калидии чалби сapмoягyзopй ба иктисoдиëти ракамй, рушди сoхaхoи теxнoлoгй, чopй намудани xизмaтpaсoнихoи электpoнй дар бaxшхoи давлатй ва xyсyсй, инчунин пешбурди фaъoлoнaи чалби сapмoя ва фехpистхo таксимшуда мебoшaнд.
Аз ин лихoз, дар Чумхурии Тoчикистoн низ дoиp ба татбики иктисoдиëти ракамй 6o кapopи Хукумати Чумхурии Тoчикистoн аз 30 декабри сoли 2019, тахти N° 642 Кoнсепсияи и^и^д^ти ракамй дар Чумхурии Тoчикистoн тасдик шудааст. [3]
Кoнсепсияи мазкур бapoи мархала ба мархала табдил дoдaни paкaмйкyнoнй дар кишвар нигapoнидa шуда, давраи амалишавии oн ба се мархала то толи 2040 ба накша гирифта шудааст. Мархалаи якум тo сoли 2025, дуюм мархала то толи 2030 ва мархалаи сеюм бoшaд, тo сoли 2040 ^o дар бар мегирад.
Дар мархалаи аввал мебoяд чунин кopхo ба aнчoм paсoнидa шаванд:
> мустахакамкунии aсoсхoи ракамй ва муайян кардани тaшaббyсхoи калидй таъсири пайвастаи самарашкии лoихaхo:
> тайёр кардани кaдpхoи иxтисoснoк;
> эчoди мoдели aсoсхoи ракамй ва муайян кардани раванди paкaмйкyнoнй;
> муайян кардани хaдaфхoи aсoсй муваффакияти табдили ракамй;
> арзёбии вазъи кунунии рушди ракамй дар Чумхурии Тoчикистoн ва мувафакияти табдили ракамй;
> дастгирии иттилooтй ва таълимии табдили ракамй;
> экoсистемaи раванди paкaмйкyнoнй;
> мaблaFгyзopй ва бучет.
Дуюм мархила, аз сoли 2026 тo шли 2030 мебoшaд, ки таъмини дастрасии фapoxмaчpopo дoиp ба амнияти rn'raoora, киберамният ва хучуми теxнoлoгияхoи навтарину химoя аз oнхo мебoшaд. Инчунин, таъсиси мapкaзхoю paвзaнaхo (плaтфopмaхo) ва рушди xизмaтpaсoнии ракамй, дастгирии mrraoora, Маркази такмили иxтисoс, иннoвaтсия ва OFOЗи лoихaхoи oзмoишиpo дар бар мегирад.
Сеюм мархила табдилдихии ракамй сoлхoи 2031-2041 буда, максади атосй бoз хам пурзур кардани лoихaхoи гайриракамй ва paкaмйpo пешбинй мекунад, ки aсoсaн дар чумхурй ба poх мoндaни лoихaхoи ракамй дар сoхaхoи aсoсии сaнoaт, инчунин, дар
содадои ичтимой мувофици афзалиятдои пешбиникардаи миллй, "Стратегияи рушд барои давраи то солдои 2030", ки рушди содадои кишоварзй, энергетика, телекамуникатсия ва нацлиёт, саноат, аз чумла, истихрочи маъдан, тичорат, дигаргунсозии бахши хизматрасонй, фарданг, маориф ва тандурустиро дар бар мегирад.
То охири давраи соли 2040 ба нацша гирифтани дивидентдои назарраси рацамй аз татбици миёнамудлати "Барномаи рушди ицтисодиёти рацамйи Ч,умхурии Точикистон", то 2% афзун кардани мадсулоти иловагй, ба вучуд овардани 0,5 миллион чойдои нави корй ва баланд шудани сифати зиндагонии адолй аз дисоби дигаргунии куллй дар содаи хизматрасони ба адолй ба амал бароварда мешавад. [4]
Тачрибаи рушди ицтисоди рацамиро дар баъзе давлатдои пешрафтаи дунё дидан мумкин аст, ки ондо барои шахрвандони худ хизматрасонидои электрониро, аз цабили Хуччатгузории электронй (DigiDoc), Суди электронй (e-Court), Манзили электронй (e-Residency), Корти электронии муаррификунандаи шахсият (E - ID Card), Хизматрасонии муцарраркунандаи минтацаи шахс (Location-Based (Services), Имзои рацамй (e-signature), Крнунгузориии электронй (e-Law), Мактаби электронй (e-School), Бацайдгирии электронии замин (E - Land Register), Таваццуфгоди мобилй (m-Parking), Бацайдгирии электронии тичорат (eBusiness Register), Сиёсати электронй ^-PolicY), Андози электронй (eTax), Овоздидии электронй (e-Voting), Шиносномаи мобилй (Mobile -ID), Идораи электронй (e-Cabinet), Дорухати электронй (e-Prescription), Сабти электронии вазъи тандурустй (e - Health Record), Зерсохтори бетугмаи тасдици имзодо (Keyless Signature Infrastructure) ва Пардохти vj,bte (Mobile Payment) ба род мондаанд.
Масъалан: Дар давоми 30 соли охир дар як долларе,ки ба технологиядои рацамй гузошта мешавад бист доллари ИМА нисбат ба ММД ба дисоби миёна бармегардад. Ин даромади бенидоят калон нисбат ба содадои дигари сармоягузоридои гайрирацамй аст, ки даромади миёнаи ондо аз 3 то 1 доллари ИМА-ро ташкил медидад. [5]
Тибци бадодидии Ширкати технологии HUAWEI дар давоми 15 соли охир суръати рушди ицтисоди рацамй дар чадон бо назардошти Индекси GCI 2,5 маротиба нисбат ба рушди ицтисоди чадонй пешсаф мебошад. Ширкати мазкур пешбинй намудааст, ки дангоми пурра амалй гардидани Индекси GCI дар давлатдои тараццикарда ицтисоди рацамй дар чадон то 23 трлн. доллари ИМА дар соли 2025 афзоиш меёбад. [6]
Дар Ч,умхурии Точикистон бошад бо мацсади чорй намудани низоми электронии хариди давлатй шуруъ аз соли 2019 Портали ягонаи хариди электронй www.eprocurement.gov.tj дар кишвар чорй гардида, мавриди амал царор дорад.
Дар доираи тадлили долати чорй ва маълумоти арзёбидои чадонй имконияти зуд баратараф намудани
цафомонии мавчударо дар Ч,умхурии Точикистон аз дисоби истифодаи самараноки технологиядои нав, аз чумла инноватсионй, инчунин амалиядои бедтарини тачрибаи чахонй цайд намудан мудим мебошад. Консепсия инчунин амалй намудани шарикиро бо пешсафони чадонии табодули рацамй, инчунин аз дисоби иштирок дар лоидадои сармоягузории байналмилалй, ба монанди Digital CASA, пешбинй менамояд.
Тибци иттилои расмй, дар соли 2022 дар Точикистон 5,1 миллион кортдои пардохтии бонкй ба муомилот бароварда шудааст, ки нисбат ба соли 2021 45,5% бештар аст. Теъдоди дамёндои электронй 6,3 миллион аст, ки дар як соли охир 2,8 миллион афзоишро нишон медидад.
Соли 2022 дар чумдурй 1724 банкомат ва 6004 терминали электронй насб карда шуда, дар муассисадои савдо ва хизматрасонии чумдурй 17433 QR код истифода шудааст.
Дар соли 2022 аз чониби муассисадои савдо ва хизматрасонй дар Точикистон 33,4 миллион муомилоти гайринацдй ба маблаги 8,2 миллиард сомонй (беш аз 348 миллион доллари ИМА) анчом дода шудааст, ки нисбат ба соли 2021 аз руи шумора 46,3 фоиз ва аз руи дачми амалиёт 2,3 баробар зиёд мебошад.
Хамзамон, дар соли 2022 диссаи муомилоти гайринацдй тавассути воситадои электронй 12 фоизро ташкил дод. Дар соли 2018 ин нишондод 4,9% буд. [7]
Асосгузори сулду ваддати миллй - Пешвои миллат, Президента Ч,умдурии Точикистон мудтарам Эмомалй Радмон, 22 июни соли чорй, яъне 2023 сол фармонеро имзо карданд, ки аз 1 август тамоми пардохтдои давлатй, аз чумла пардохти андоз, бочи давлатй барои додани ичозатнома ва дигар пардохтдои датмй ба бучет, чарима, сугуртаи датмии давлатй, хизмати тиббй, хизмати коммуналй, дигар хелхои хизмати маишии ахолй, инчунин аз тарафи вазоратхо, идорахо ва ташкилотхои давлатй гирифтани маблаг ба таври гайринацдй ба амал бароварда мешавад. Ин баёнгари рушдёбии ицтисоди рацамй дар дудуди мамлакат буда бо мурури замон тамоми содадои хочагии халци мамлакат низ ба он ворид мегарданд.
Дар солдои наздик инчунин нацшадои расидан ба ицтисодиёти рацамй бенидоят зиёданд,ки индам бошад рушд додани технологиядои рацамй ва инфраструктураи онро дар назар дорад,ки он асоси созандаи рушди инфрасохтори ТИК дастрасии васеъ ба Интернет, буда тавассути технологиядои ноцилдор (FTTx ва ADSL) ва технологиядои беноцил (3G, 4G ва 5G) инчунин алоцаи мадворавй таъмин карда мешавад.
Мушкилидои асосии инфрасохтори ТИК-и кишвар индо мебошанд:
> дар сатди зарурй дастрас набудани суръати Интернет;
> ба талаботи муосир чавобгу набудани инфрасохтори ицтисоди рацамй;
> норасоии мутахассисон дар содаи ицтисоди рацамй;
> мавчуд набудани маблаггузорй барои рущди
соха;
> мучаххаз набудани сохахои иктисодию ичтимой бо технологияхои муосир.
Вазифахо барои таъсиси инфрасохтори иктисоди ракамй мувофики барномаи миёнамухлати рущди иктисоди ракамй дар Чумхурии Точикистон ин:
> такмил ва кабули заминаи институтсионалй барои гузаронидани ислохот дар сохаи ТИК;
> дастгирии давлатй чихати таъмини тачхизот ва технологияхои муосир барои рущди инфрасохтори ракамй;
> омода намудани мутахассисони баландихтисоси сохавй;
> баланд бардоштани суръати Интернет;
> зиёд намудани маблаггузорй барои рушди
соха;
> мархила ба мархила гузаштан ба халли масъалахои миллй дар сохаи ТИК ва воситахои таъмин намудани бехатарии иттилоотй дар бахшхои давлатй ва хусусй.
Х,ачми умумии маблагхои пешбинишуда аз руи хамаи сарчашмахои маблаггузории барномаи миёнамухлати рушди иктисоди ракамй дар Чумхурии Точикистон тахминан 2,33 млрд. сомонй, аз ин маблагхои бучети давлатй 8,8 фоиз (ё 205,4 млн. сомонй), бахши хусусй 16,7 фоиз (ё 389 млн. сомонй) ва шарикони рушд 74,5 фоиз (ё 1734,4 млн. сомонй) ташкил медихад. [8]
Барои чори намудани технологияхои ракамй дар иктисоди миллй бартараф намудани махдудиятхои зерин дар панч соли минбаъда афзалияти аввалия барои соха мебошанд.
Аз чумла:
> дар сатхи зарурй ташаккул наёфтани гардиш ва истифодаи хуччатхои электронй ва эътирофи эътибори конунии онхо;
> номукамалии низоми хукукии захирахои иттилоотии давлатй бо тасхехи конунгузории амалкунанда ва тавсеаи имконияту истифодаи онхо аз чониби субъектхои мухталиф;
> нокифоягии речаи хукукии маълумоти шахсй бо назардошти истифодаи технологияхои ракамй;
> набудани санадхои меъёрии хукукй вобаста ба танзими савдои электронй;
> нокифоягии механизми батанзимдарории чараёни воридкунии маълумот ба махзанхои иттилоотй;
> номукаммалии меъёрхои конунгузории чиноятй ва маъмурй дар муносибатхои интернетй.
Бо максади халли мушкилоти дар соха чойдошта амалигардии тадбирхои зерин зарур мебошанд:
> муайян намудани меъёрхои хукукие, ки ташаккули иктисоди ракамиро махдуд мекунанд;
> тавсеаи истифодаи тачрибаи хукукй;
> ташаккули шароити муътадили хукукй барои рушди иктисоди ракамй;
> ташкили инфрасохтор чихати таъмини мубодилаи маълумот байни субъектхо;
> хамохангсозии конунгузорй дар сатхи байналмилалй, ки ба ташкили иктисоди ракамй равона карда шудааст;
> ташаккули заминаи хукукии рушди робототехника, низоми бехатарии иттилоотй ва кибербехатарй;
> ташакули механизми хукукии таъмини амнияти ракамии беморон, кормандони тиб ва ташкилоту муассисахои тиббй.
Инчунин маблаггузорихо аз дигар манбахои молиявй, ки конунгузории Чумхурии Точикистон манъ накардааст, истифода бурда мешаванд.
Технологияхое, ки метавонанд ба иктисодиёт таъсири бештар расонанд, зехни сунъй, тахлили маълумоти калон, роёниши абрй, Интернети ашё, робототехника, мошинхои мустакил, истехсоли фармоишй ва чопи 3D, шабакахои ичтимой ва дигар намудхои интернети ракамиро дар бар мегиранд.
Хулоса. Дар чахон раванди тахкими чузъи иттилоотй дар идеология, сиёсат ва иктисод чараён дорад. Аз ин ру, зарурати чукур ва мунтазам омухтани ин раванд ба миён меояд. Иктисоди ракамй на танхо заминаи эчоди моделхои нави тичорат, тагироти сифатй дар моделхои тичорат, хусусияти пешбурди тичорат, идорашавандагй ва чандирии онро ифода мекунад, балки ба пояхои бунёдии тамаддун таъсир мерасонад.
Чумхурии Точикистон тамоми заминахои заруриро барои татбики минбаъдаи иктидори ракамии худ ва суръат бахшидан ба суръати ракамисозй дорад. Технологияхои нав ба рушди хочагии халки мамлакат, баланд шудани сифати зиндагй, пайдоиши шаклхои нави ичтимойшавии одамон ва алокаи онхо таъсир мерасонанд. Умуман, ракамисозй таъсири синергетики эчод мекунад ва ба рушди умумии иктисоди мамлакат оварда мерасонад.
АДАБИЁТ
1. Бойматов А.А., Х,айдарова М.Х,. Сиёсати идоракунии давлатй дар низоми иктисоди бозории минтака / А.А. Бойматов, М.Х,. Дайдарова // Ахбори ДДХБСТ.-2020.-№4. (85).URL: С.37-41.
2. Махзани электронй: https://asiaplustj.info/ru/news/tajikistan/society/20221004/tadzhikistan-sdalpozitsii-v-mirovom-reitinge-innovatsionnogo-razvitiya (санаи мурочиат: 09.02.2023).
3. Кдрори Хукумати Чумхурии Точикистон аз «30» декабри соли 2019, №642 тасдик шудааст Консепсияи иктисоди ракамй дар Чумхурии Точикистон.
4. Иктисодиёти раками яке аз омили рушди иктисодиёти муосир ва хифзи амниятй иктисодии кишвар. https://mts.tj
5. Вестник Челябинского государственного университета. 2018. № 12 (422). Экономические науки. Вып. 63. С. 108—116.с.109.0ценка трендов цифровизации в промышленности.
6. Барномаи миёнамухлати рушди ицтисоди рацамй дар Ч,умхурии Точикистон барои солдои 2021 -2025
7.Махзани электронй:URL:https://cabar.asia/ru/gotov-li-tadzhikistan-k-perehodu-na-beznalichnye-raschety
8.Барномаи миёнамудлати рушди ицтисоди рацамй дар Ч,умхурии Точикистон барои солдои 2021-2025.
с.62
Маълумот дар бораи муаллиф:
Муродов Искандар Рачабович-омузгори калони кафедраи Технологиядои иттилоотй ва ицтисодиёти рацамии Донишгоди байналмилалии сайёдй ва содибкории Точикистон. . E-mail: [email protected]. Тел.: (+992) 985-38-48-38.
Информация об авторе:
Мурадов Искандар Рачабович-старший преподаватель кафедры информационных технологий и цифровой экономики Международного университета туризма и предпринимательства Таджикистана. [email protected]. Тел.: (+992) 985-38-48-38.
Information about the author:
Muradov Iskandar Rajabovich-senior Lecturer, Department of Information Technologies and Digital Economy, International University of Tourism and Entrepreneurship of Tajikistan. [email protected]. Phone: (+992) 985-3848-38.
