Научная статья на тему 'АРЗЁБИИ НАҚШИ ИМТИЁЗҲОИ ГУМРУКӢ ДАР РУШДИ ФАЪОЛИЯТИ СОҲИБКОРИИ ИСТЕҲСОЛИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН'

АРЗЁБИИ НАҚШИ ИМТИЁЗҲОИ ГУМРУКӢ ДАР РУШДИ ФАЪОЛИЯТИ СОҲИБКОРИИ ИСТЕҲСОЛИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН Текст научной статьи по специальности «Экономика и бизнес»

CC BY
0
0
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
имтиезҳои гумрукӣ / соҳибкории истеҳсолӣ / рақобатпазирӣ / хароҷоти истеҳсолот / вазъи молиявии корхонаҳо / ҳаҷми истеҳсолот / иқтидори содиротӣ / воридоти мол / танзими давлатӣ. / таможенные льготы / производственное предпринимательство / конкурентоспособность / издержки производства / финансовое положение предприятий / объём производства / экспортный потенциал / импорт товаров / государственное регулирование.

Аннотация научной статьи по экономике и бизнесу, автор научной работы — Ҷураев Ш. Н.

Дар мақола муаллиф нақши имтиёзҳои гумрукиро дар ҳавасмандгардонии соҳибкории истеҳсолӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон баррасӣ менамояд. Муаллиф таъсири имтиёзҳоро ба рушди корхонаҳои истеҳсолӣ ва рақобатпазирии онҳо дар бозор таҳлил мекунад. Дар мақола қайд карда шуд, ки имтиёзҳои гумрукӣ метавонанд ба кам шудани хароҷоти истеҳсолот ва беҳтар шудани вазъи молиявии корхонаҳо мусоидат кунанд. Ин, дар навбати худ, метавонад боиси афзоиши ҳаҷми истеҳсолот, таъсиси ҷойҳои нави корӣ ва афзоиши иқтидори содиротии кишвар гардад. Мақола барои мутахассисони соҳаи танзими гумрук, иқтисоддонҳо ва соҳибкороне, ки ба масъалаҳои рушди соҳибкории истеҳсолӣ дар Тоҷикистон таваҷҷӯҳ доранд, таваҷҷӯҳ зоҳир менамояд. Он метавонад ҳамчун манбаи иттилоот барои таҳияи тавсияҳо оид ба мутаносибкунии имтиезҳои гумрукӣ ва истифодаи самараноки онҳо ба манфиати рушди бахши истеҳсолии иқтисодиети ҷумҳурӣ истифода шавад.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

ASSESSMENT OF THE ROLE OF CUSTOMS PRIVILEGES IN THE DEVELOPMENT OF INDUSTRIAL ENTREPRENEURSHIP IN THE REPUBLIC OF TAJIKISTAN

В статье автор рассматривает роль таможенных льгот в стимулировании производственного предпринимательства в Республике Таджикистан. Автор анализирует влияние этих льгот на развитие производственных предприятий и их конкурентоспособность на рынке. В статье отмечается, что таможенные льготы могут способствовать снижению издержек производства и улучшению финансового положения предприятий. Это, в свою очередь, может привести к увеличению объёма производства, созданию новых рабочих мест и росту экспортного потенциала страны. Статья представляет интерес для специалистов в области таможенного регулирования, экономистов и предпринимателей, интересующихся вопросами развития производственного предпринимательства в Таджикистане. Она может быть использована в качестве источника информации для разработки рекомендаций по оптимизации таможенных льгот и их эффективному применению в интересах развития производственного сектора экономики республики.

Текст научной работы на тему «АРЗЁБИИ НАҚШИ ИМТИЁЗҲОИ ГУМРУКӢ ДАР РУШДИ ФАЪОЛИЯТИ СОҲИБКОРИИ ИСТЕҲСОЛИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН»

УДК: 336.774.5 (575.3)

АРЗЁБИИ НАЦШИ ИМТИЁЗ^ОИ ГУМРУКЙ ДАР РУШДИ ФАЪОЛИЯТИ

СО^ИБКОРИИ ИСТЕ^СОЛИИ ^УМ^УРИИ ТО^ИКИСТОН

Чураев Ш.Н.

Дар мацола муаллиф нацши имтиёз%ои гумрукиро дар %авасмандгардонии со%ибкории исте%соли дар Цум^урии Тоцикистон барраси менамояд. Муаллиф таъсири имтиёз%оро ба рушди корхона%ои исте%соли ва рацобатпазирии он%о дар бозор та%лил мекунад. Дар мацола цайд карда шуд, ки имтиёз%ои гумруки метавонанд ба кам шудани хароцоти исте%солот ва бе%тар шудани вазъи молиявии корхона%о мусоидат кунанд. Ин, дар навбати худ, метавонад боиси афзоиши %ацми исте%солот, таъсиси цощои нави кори ва афзоиши ицтидори содиротии кишвар гардад. Мацола барои мутахассисони со%аи танзими гумрук, ицтисоддон%о ва со%ибкороне, ки ба масъала%ои рушди со%ибкории исте%соли дар Тоцикистон таваццу% доранд, таваццу% зо%ир менамояд. Он метавонад %амчун манбаи иттилоот барои та%ияи тавсищо оид ба мутаносибкунии имтиез%ои гумруки ва истифодаи самараноки он%о ба манфиати рушди бахши исте%солии ицтисодиети цум%ури истифода шавад.

Калимщои калиди: имтиез%ои гумруки, со%ибкории исте%соли, рацобатпазири, хароцоти исте%солот, вазъи молиявии корхона%о, %ацми исте%солот, ицтидори содироти, воридоти мол, танзими давлати.

Барои ицтибос: Цураев Ш.Н. Арзёбии нацши имтиёз%ои гумруки дар рушди фаъолияти со%ибкории исте%солии Цум^урии Тоцикистон / Ш.Н. Цураев // Паёми молия ва ицтисод.- 2024 №4 (43) - С. 444-451.

ОЦЕНКА РОЛИ ТАМОЖЕННЫХ ЛЬГОТ В РАЗВИТИИ ПРОИЗВОДСТВЕННОГО

ПРЕДПРИНИМАТЕЛЬСТВА РЕСПУБЛИКИ ТАДЖИКИСТАН

Джураев Ш.Н.

В статье автор рассматривает роль таможенных льгот в стимулировании производственного предпринимательства в Республике Таджикистан. Автор анализирует влияние этих льгот на развитие производственных предприятий и их конкурентоспособность на рынке. В статье отмечается, что таможенные льготы могут способствовать снижению издержек производства и улучшению финансового положения предприятий. Это, в свою очередь, может привести к увеличению объёма производства, созданию новых рабочих мест и росту экспортного потенциала страны. Статья представляет интерес для специалистов в области таможенного регулирования, экономистов и предпринимателей, интересующихся вопросами развития производственного предпринимательства в Таджикистане. Она может быть использована в качестве источника информации для разработки рекомендаций по оптимизации

таможенных льгот и их эффективному применению в интересах развития производственного сектора экономики республики.

Ключевые слова: таможенные льготы, производственное предпринимательство, конкурентоспособность, издержки производства, финансовое положение предприятий,

объём производства, экспортный потенциал, импорт товаров, государственное регулирование.

ASSESSMENT OF THE ROLE OF CUSTOMS PRIVILEGES IN THE DEVELOPMENT OF INDUSTRIAL ENTREPRENEURSHIP IN THE REPUBLIC OF TAJIKISTAN

Juraev Sh.N.

In the article, the author examines the role of customs privileges in stimulating industrial entrepreneurship in the Republic of Tajikistan. The author analyzes the impact of these benefits on the development of manufacturing enterprises and their competitiveness in the market. The article notes that customs privileges can help reduce production costs and improve the financial situation of enterprises. This, in turn, can lead to an increase in production, the creation of new jobs and an increase in the country's export potential. The article is of interest to experts in the field of customs regulation, economists and entrepreneurs interested in the development of industrial entrepreneurship in Tajikistan. It can be used as a source of information for developing recommendations on optimizing customs privileges and their effective application in the interests of developing the manufacturing sector of the republic's economy.

Keywords: customs privileges, industrial entrepreneurship, competitiveness, production costs, financial situation of enterprises, production volume, export potential, import of goods, government regulation.

Гузориши масъала. Дар шароити чахонишавй ва хамгирой ба равандхои ик;тисодии байналмилалй, истифодаи самараноки имтиёзхои гумрукй метавонад барои рушди сохибкорй, чалби сармоягузорй ва баланд бардоштани ракобатпазирии истехсолкунандагони

махаллй ангезаи назаррас гардад. Дар шароити иктисодии Чумхурии Точикистон, истифодаи нокифояи имтиёзхои гумрукй метавонад ба рушди сохибкорй таъсири манфй расонад. Тахкиди мавзуъ барои муайян кардани мушкилоти мавчуда ва пешниход кардани роххои халли онхо кумак хохад кард.

Тах,лили тах,кикотх,ои охир ва нашриёт. Имтиёзхои гумрукй чанбаи

мухими фаъолияти иктисодии хоричиро ифода мекунанд ва метавонанд ба иктисодиёти кишвар таъсири назаррас расонанд. Дар асархои оид ба ташаккул ва идоракуни сиёсати гумрукй олимони хоричии зерин тахкикот мебурданд: А. Смит, П. Друкер, П. Самуэлсон, Й. Шумпетер ва дигарон. Доир ба низомхои гумрукй ва истифодаи онхо дар корхои илмии олимони ватанй ба монанди: Каримова М.Т., Комилов С.Ч,., Рахматзода Р., Рачабов Р.К., Саидмуродов Л.Х., Факеров Х,.Н., Шаропов Ф.Р., Ч,аборов А.И., Хочаев П.Д. ва дигарон. Мавзуи истифодаи имтиёзхои гумрукй дар сохибкорй хеле хуб тахия шудааст, аммо омузиши минбаъда ва

мутобикшавй ба шароити тагйиребандаи бозор ва конунгузорй талаб мекунад.

Максади макола. Максади макола ин тахлили механизми иктисодию ташкилй мебошад, ки ба баланд бардоштани самаранокии истифодаи имтиёзхои гумрукй дар заминаи рушди фаъолияти сохибкорй равона шудааст, ки ба хавасмандгардонии сармоягузорй, бехтар намудани

ракобатпазирии истехсолкунандагони

ватанй ва мусоидат ба хамгирой ба бозорхои байналмилалй мусоидат мекунад.

Мух,тавои асосии мавод. Имтиёзхои гумрукй дар рушди фаъолияти сохибкорй дар Чумхурии Точикистон накши мухимро мебозанд. Имтиёзхои гумрукй барои кохиш додани гаронии андозй ва тахкими хавасмандии сохибкорон дар амалисозии лоихахо, таъсиси чойхои корй ва афзоиши сармоягузорй мусоидат мекунанд. Х,адафи асосии имтиёзхои гумрукй дастгирии сохибкорон, рушди сохахои афзалиятноки иктисодиёт ва баланд бардоштани ракобатпазирии махсулоти ватанй дар бозори дохилй ва байналмилалй мебошад.

Имтиёзхои гумрукй барои сохибкорон метавонад аз тарики кам кардани тарифхои воридотй, озод кардан аз андозхои гумрукй барои махсулоти мухим барои иктисодиёт, ё пешниход кардани тарифхои паст барои маводхои хом ва технологияи нав пешниход шавад. Дар шароити Чумхурии Точикистон, ки сохибкорй яке аз василахои асосии рушди иктисодй мебошад, татбики имтиёзхои гумрукй метавонад на танхо дар рушди фаъолиятхои сохибкорй, балки дар рушди саноат ва хизматрасонихо низ сахми назаррас гузорад.

Дар ин самт Асосгузори сулху вахдати миллй, Пешвои миллат, Президенти Чумхурии Точикистон, мухтарам Эмомалй Рахмон кайд намудаанд "Рушди бахши хусусй, аз чумла бехдошти муносибатхои байналмилалй ва сохибкорй яке аз самтхои

асосии сиёсати идтисодй буда, то имруз доир ба тадвияти шарикии давлат бо бахши хусусй, дастгирии давлатии сохибкорй, соддагардонии расмиёти бадайдгирии сохибкорй ва танзими фаъолияти ичозатдихй корхои назаррас ба анчом расонида шуда рушди сохибкориву сармоягузорй дар асоси бахисобгирии таъсири омилхои берунй талаб менамояд, ки ба ин раванд дидкати махсус дода шавад".[1]

Имтиёзхои гумрукй яке аз воситахои мухими рушди сохибкорй мебошанд, ки барои ташаккули мухити мусоид ва рушди иктисодии кишвар накши калидй доранд. Ташдиди надш ва мохияти имтиёзхои гумрукй нишон медихад, ки ин имтиёзхо метавонанд шароити мусоидро барои рушди фаъолияти сохибкорй фарохам оранд ва харочоти содирот ва воридотро кам кунанд. Ин гуна имтиёзхо ба сохибкорон имконият медиханд, ки махсулот ва хизматрасонихои худро бо нархи ракобатпазир дар бозор пешкаш намуда, дар фазои байналмилалй фаъол бошанд.

Имтиёзхои гумрукй, масалан, кам кардани бочхо ва андозхои воридотй, ё ба таъхир гузоштани пардохти онхо, ба ширкатхо имконият медиханд, ки захирахои худро бехтар истифода баранд. Ин инчунин метавонад сармоягузорихоро дар бахшхои гуногун, аз чумла саноат, савдо ва хидматрасонй, зиёд намояд. Дар баробари ин, чунин имтиёзхо сохибкоронро барои ворид кардани технологияхои нав ва тачхизоти инноватсионй ташвик мекунанд, ки метавонад ба тавсеаи истехсолот ва баланд бардоштани сатхи радобатпазирй мусоидат намояд. Х,амин тавр, сиёсати дурусти имтиёзхои гумрукй на танхо барои сохибкорон, балки барои рушди устувори иктисодиёти кишвар ахамияти калон дорад.

Бояд тазукур дод, ки имтиёзхои додашудаи Хукуматии Чумхурии Точикистон дар худуди чумхурй иддоми

мух,им бyда, ба рушд сох,ибкории истех,солй ва хддафи чоруми миллй яъне саноатикунонии босуръати кишвар равона шудааст.

Вобаста ба татбики банди 4, моддаи 345, Кодекси гумрук, ки ба воридоти тачх,изотх,ои истех,солию технологй ва сох,ибкории истех,солй дар кишвар рабт дода мешавад, ки ин намуди имтиёз сах,ми худро дар рушди сох,ибкории истех,солй аз он чумла сох,ибкории истех,солии саноатй, сах,ми босазое гузоштааст, ки чихдти ичрои чорах,ои зиддибухронии Хукумати чумхурй, хддафи чоруми миллй - саноатикунонии босуръати кишвар, афзоиши хдчми Диаграммаи 1. Х,ачми номиналй ва рушди

истех,соли мах,сулот, ба кор андохтани и;тидорх,ои нав, истифодаи и;тидорх,ои истех,солй ва содиротй як силсила тадбирх,ои дахлдор амалй гардиданд.

Тах,лилх,о нишон медихднд, ки дар натичаи татбики имтиёзх,ои додашуда ва тадбирх,ои андешидашуда истех,соли мах,сулоти саноатй зиёд гардида, дар соли 2021 ба 38826,1 млн. сомонй баробар гардид, ки нисбат ба соли 2020-ум 22 фоиз зиёд буда, дар 5 соли охир нишондихдндаи баландтарин мебошад (диаг.1).

вокеии саноат дар солх,ои 2017-2021

Манбаъ: Омори солонаи Ч,умх,урии Точикистон.- Душанбе,2022 -сах,.355

Х,ачми истех,соли мах,сулоти саноатй дар минтак;ах,ои чумхурй, аз чумла дар вилояти Сугд 20944 млн. сомонй (нисбат ба соли 2020-ум 31,3 фоиз зиёд), вилояти Хатлон 10203,3 млн. сомонй (11,4 фоиз зиёд), нох,иях,ои тобеи чумхурй 3683,3 млн. сомонй (19,0 фоиз зиёд), шах,ри Душанбе

3276,3 млн. сомонй (11,9 фоиз зиёд), ВМКБ 305,9 млн. сомонй (1,6 маротиба зиёд) ва бозх,исобии мутамарказ 413,3 млн. сомонй (18,9 фоиз кам) таъмин гардидааст.

Ч,адвали 1.Имтиёзхои тарифии гумрукй хангоми воридоти молхо барои татбики (б-6.мод 345) лоихахои сармоягузории маъкулдонистаи Хукумати Ч,умхурии Точикистон

СОЛ^О Арзиши гумрукии молхои озод шуда бо млн доллар Пардохтхои гумрукии озодкарда шуда бо млн сомонй

2017 74,1 161,6

2018 174,0 382,0

2019 35,9 104,3

2020 33,3 89,4

2021 93,032 267,505

Ч,амъ 410,332 1 004,805

Аз тахлилй чадвали мазкур дида мешавад, ки арзиши гумрукии молхои аз имтиёзхои гумрукй озодбуда тибки банди 6 моддаи 345 Кодекси гумурки Чумхурии Точикистон аз солхои 2017-2021 бо хисоби арзишй 25% ва бо хисоби пардохтхои гумрукй 65,5% рушд ёфтааст.

Мутобики банди 15, моддаи 345, Кодекси гумрук, ки ин банд сохаи кишоварзии кишварро дар бар мегирад, бояд тазакур дод, ки сохаи кишоварзй

бахши мухимтарини иктисоди миллй ба хисоб рафта, ахолиро ба махсулоти гизой ва сохаи саноатро бо ашёи хом таъмин менамояд.

Дар натичаи имтиёзхои додашуда ва корхои анчомдодашуда дар соли 2021 хачми умумии истехсоли махсулоти кишоварзй ба 39769,4 млн. сомонй баробар шуда, нисбат ба хамин давраи соли гузашта 6,6 фоиз рушд ёфтааст, ки суръати рушди он нисбат ба соли 2020 2,2 банди фоизй кам аст.

Диаграммаи 2. Х,ачми истехсоли махсулоти кишоварзй ва суръати рушди он

дар солхои 2017-2021

ПАЁМИ МОЛИЯ ВА ИКТИСОД. 2024 / №4 (43) Манбаъ: Омори солонаи Ч,умх,урии Точикистон.- Душанбе,2022 -сах,.353

Татбики намуди ин шакли имтиёзи додашуда ба рушди соха аз хисоби афзоиши хачми истехсоли махсулоти кишоварзй дар вилоятхои Хатлон 6,1 фоиз (нисбат ба соли 2020), Сугд 7,1 фоиз, шахру нохияхои тобеи чумхурй 8,0 фоиз ва ВМКБ 2,0 фоиз таъмин гардида, хиссаи вилояти Хатлон 52 фоиз, вилояти Сугд 31 фоиз, шахру нохияхои тобеи чумхурй 15,4 ва ВМКБ 1,6 фоиз фоизро ташкил дод.

Дар натича шумораи корхонахои парандапарварй дар чумхурй ба 170 адад расонида шуд, ки аз ин корхонахои фаъолияткунанда 72 ададаш ба истехсоли гушт ва 98 ададаш ба истехсоли тухми паранда машгуланд.

Тибки маълумоти Вазорати кишоварзй ба холати 1 январи соли 2020 дар хамаи шаклхои хочагидории чумхурй 9753156 сар паранда мавчуд мебошад ва дар хама шаклхои хочагидорй истехсоли гушти паранда 30,6 хазор тоннаро ташкил додааст. Саршумори паранда дар соли 2020 нисбат ба соли 2019-ум 7,8 фоиз, истехсоли тухм 35,5 фоиз ва истехсоли гушти паранда 1,9 маротиба зиёд гардидааст.

^айд кардан зарур аст, ки солхои охир сохаи мохипарварй тадричан рушд ёфта, шумораи хочагихои соха дар чумхурй ба 352 адад расонида шуд ва дар соли 2020-ум 3571,7 тонна мохй истехсол гардидааст, ки нисбат ба хамин давраи соли 2019 шумораи хочагихои мохипарварй 52 адад ва истехсоли мохй 29,9 фоиз зиёд мебошад.

Тибки имтиёзи дода шуда дар бахши сайёхй бошад дар Точикистон дар мачмуъ 223 ширкати сайёхй фаъолият менамоянд, аз он чумла дар ВМКБ 44 адад, шахри Душанбе 108 адад, вилояти Хатлон 19 адад, вилояти Сугд 40 адад ва дар шахру нохияхои тобеи марказ 12 адад рост меояд,

ки ин дастовар аз самараи имтиёзи додашудаи кишвар дар ин самт мебошад.

Дар доираи дастуру супоришхои Асосгузори сулху вахдати миллй - Пешвои миллат, Президенти Чумхурии Точикистон мухтарам Эмомалй Рахмон чихати хавасмандгардонии содирот, таъмин намудани гуногуншаклии истехсолоти ба содирот нигаронидашуда ва содагардонии расмиёти савдо дар кишвар корхои амалй идома доранд.

Бо максади тахкими истехсолоти ба содирот нигаронидашуда ва

воридотивазкунанда, фарохам овардани шароити мусоид барои татбики сиёсати давлатй дар самти фаъолияти иктисоди хоричй, таъмини ракобатпазирии махсулоти ватанй, афзун намудани хачми истехсоли молу махсулоти содиротй ва кохиш додани хиссаи молхои истеъмолй дар хачми умумии воридот «Барномаи давлатии мусоидат ба содирот ва воридотивазкунии Чумхурии Точикистон барои солхои 20162020» чамъбаст ва «Барномаи давлатии рушди содирот барои солхои 2021-2025» тахия ва кабул шудааст.

Бо натичагирй аз амалхои пешбинишуда ба максади таъмини ичрои хадафи чоруми миллй-саноатикунонии босуръати кишвар дар самти истехсоли махсулоти дорои арзиши баланди иловашуда, ба кор андохтани иктидорхои нав, рохандозии истехсоли махсулоти нави ракобатпазири ба содирот нигаронидашуда ва воридотивазкунанда, истифодаи самараноки иктидорхои мавчуда, густариши иктидори содиротии кишвар як силсила тадбирхо амалй гардидаанд.

Бояд кайд намуд, ки дастгирй ва химояи сохибкории истехсолй дар кишвар вазифаи калидии макомоти гумрук ба хисоб рафта ба рушди фаъолияти иктисоди хоричй

нигаронида шудааст. Зеро рушди сохибкории истехсолй яке аз мухарики асосии иктисодиёти хар як кишвари рубаинкишоф дар шароити идтисоди бозорй мебошад.

Барои хавасманд кардани истехсолоти дохилй ва таъмини хамкорихои мутакобилан судманд байни кишвархо, якчанд тадбирхо ва икдомот лозиманд, ки метавонанд ба рушди иктисодй ва таквияти равобити байналмилалй мусоидат кунанд:

1Давасмандгардонии истехсолоти

дохилй:

-Паст кардани андозхо барои ширкатхои махаллй, то ки харочоти истехсолй кам шавад ва онхо тавонанд ба ракобатпазирй дар бозорхои дохилй ва байналмилалй ноил гарданд.

-Сохибкории хурд ва миёнаро дастгирй намудан, ки он асосан манбаи эчоди чойхои корй ва рушди идтисод махсуб меёбад.

-Сармоягузорихои давлатй ва хусусй дар сохахои мухими идтисодиёт, аз чумла инфрасохтор, саноат ва кишоварзй.

-Дастгирии таълим ва инноватсия, ки ба пешрафти технологияхо ва самаранокии истехсолот мусоидат мекунад.

2. Таъмини хамкорихои

мутадобилан судманд байни кишвархо:

-Имзои созишномахои тичоратй бо кишвархои гуногун, ки боиси кохиши бочхои гумрукй ва афзоиши гардиши мол мешавад.

- Хамкорй дар сохаи илм ва технология бо мадсади мубодилаи тачриба ва ноу-хау (know-how), ки метавонад ба рушди технологияи миллй ва радобатпазирии истехсолоти дохилй кумак расонад.

-Тадвияти робитахои дипломатй ва фархангй, ки метавонад шароитро барои хамкории мутадобилан судманд фарохам оварад ва эътимоди байни кишвархоро боло барад.

-Таргиби махсулоти махаллй дар бозорхои байналмилалй ва ширкат дар намоишгоххо ва ярмаркахои байналмилалй.

Ин тадбирхо метавонанд ба рушди истехсолоти дохилй ва хамкорихои тичоратии судманд байни кишвархо мусоидат намоянд.

Хулоса. Мукаммалгардонии

механизми иктисодй-ташкилии баланд бардоштани самаранокии имтиёзхои гумрукй яке аз омилхои мухим дар рушди фаъолияти сохибкории истехсолй дар Чумхурии Точикистон ба хисоб меравад. Ин раванд тавассути тахкими механизмхои мавчуда ва чорй намудани ислохоти зарурй дар сохаи сиёсати гумрукй ва иктисодй сурат мегирад. Самтхои асосии ин мукаммалгардонй метавонанд чунин бошанд:

-Чорй намудани барномахои махсус барои дастгирии сохибкорон дар сохахои афзалиятнок (саноат, кишоварзй, технологияхои нав).

-Пешниходи имтиёзхо барои воридоти технологияхои пешрафта ва маводхои хом.

-Ташкили фондхои дастгирии молиявй барои сохибкороне, ки аз имтиёзхои гумрукй истифода мебаранд.

-Чорй намудани низоми ракамии идоракунй дар макомоти гумрук.

-Таъсис додани платформахои онлайн барои бакайдгирии имтиёзхо.

-Ба кор даровардани системаи мониторинг барои назорати истифодаи имтиёзхо.

-Тахияи нишондихандахои муайян барои арзёбии таъсири имтиёзхои гумрукй ба рушди иктисодиёт.

-Гузаронидани тахлилхои даврй оид ба таъсири имтиёзхо ба фаъолияти сохибкорй.

-Бартараф намудани омилхои боздоранда дар истифодаи самараноки имтиёзхо.

Татбики ин самтхо метавонад ба таъсиси мухити мусоид барои рушди сохибкорй, чалби сармоягузорихои дохилй

ва хоричй, инчунин такмили самаранокии идоракунии захирахо дар иктисодиёти Чумхурии Точикистон мусоидат намояд.

Адабиёт

1. Орлова Е.Н., Завьялова Е.О. Таможенные льготы: механизм установления и практика применения // Baikal Research Journal. 2021. №3. URL: https://cyberleninka.ru/article/n/tamozhennye-lgoty-mehanizm-ustanovleniya-i-praktika-primeneniya, санаи мурочиат 7.11.2024

2. Паёми Презденти Чумурии Точикистон, Пешвои миллат, мухтарам Эмомалй Рахмон ба Мачлиси Олии Чумхурии Точикистон 22.12.2016 , ш. Душанбе http://president.tj/node/13739 Кодекси гумруки Чумхурии Точикистон,2020-450с.

3. ^арори Хукумати Чумхурии Точикистон «Дар бораи меъёрхои бочхои гумрукии воридотии Чумхурии Точикистон» аз 8 августи соли 2018, №399.

4. Кочубей И.С. Классификация правовых льгот в области таможенного дела / И.С. Кочубей // Право и государство: теория и практика. -2007. - № 10 (34). - С. 122-127.

5. Рачабов Р.К., Хикматов С.И., Рачабова Н.Р. Иктисодиёти фаъолияти гумрук.Китоби дарсй.-Душанбе: «Ирфон», 2020.-185с.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

6. Рачабов Р.К., Хикматов С.И., Рачабова Н.Р. Ташкили назорати гумрукии мол ва воситахои наклиёт.Китоби дарсй.-Душанбе: «Ирфон», 2020.-293с.

7. Синенко О.А. Практика применения таможенных льгот в рамках территорий с особым экономическим статусом АТР / О.А. Синенко // Инновационное развитие экономики. -2020. — № 3 (57). — С. 123-134.

Маълумот дар бораи муаллиф:

Ч,ураев Шохрух Неъматович- омузгори калони кафедраи фаъолияти гумрук, сардори шуъбаи кадрхо ва корхои махсуси Донишгохи байналмилалии сайёхй ва сохибкории Точикистон. Сурога: 734055, Чумхурии Точикистон, ш.Душанбе, х.Борбад 48/5, тел:918-78-10-78, E-mail: [email protected]

Сведения об авторе:

Джураев Шохрух Нематович- старший преподаватель кафедры таможенной деятельности, начальник отдела кадров и специальных дел Международного университета туризма и предпринимательства Таджикистана. Адрес: 734055, Республика Таджикистан, г.Душанбе, пр.Борбад 48/5, тел:918-78-10-78, E-mail: [email protected]

Information about the author:

Juraev Shokhrukh Nematovich - a senior lecturer at the Department of Customs, Head of the Personnel and Special Affairs Department at the International University of Tourism and Entrepreneurship of Tajikistan. Address: 734055, Republic of Tajikistan, Dushanbe, 48/5 Borbad Ave., tel:918-78-10-78, E-mail: [email protected]

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.