CC BY
0Рустамов Фитрат Музафарович - кандидат экономических наук, доцент, декан факультета МЭО, права и таможенное Таджикского государственного университета коммерции, г. Душанбе, улица Дехоти 1/2, Email: fitrat [email protected], тел: (+992) 935392020 Information about the author:
Rustamov Fitrat Muzafarovich - candidate of economic sciences, associate professor, dean of the faculty of international economic relations, law and customs, Tajik State University of Commerce, Dushanbe, Dekhoti Street 1/2, E-mail: fitrat [email protected], tel: (+992) 935392020
УДК: 331.5.024.5
ТАЧРИБАИ МАМЛАКАТХ.ОИ МУТАРАВДЙ ДАР РУЩДИ ШУГЛИ ПУРМА^СУЛ
Мухитдинова Шоирахон Саидюсуфовна
Аннотатсия. Дар шароити ицтисоди бозаргони масъалаи афзоиши шугли ауоли, бахусус шугли пурмаусул дар бозори номуксммсли меунат вазифси сввслиндсрсцси стратегии щтимоию ицтисодии дсвлст ба уисоб меравад. Он уамчун цузъи таркибии ицтидори инсони дар ташаккул ва рушди соуауои ицтисоди-ицтимоии мамлакат нацши калиди дошта, баландбардории сатуи рацобатпазирии цуввауои истеусолкунандаро таъмин менамояд ва ба истифодаи самараноки онуо мусоидат намояд. Аз ин нуцтаи назар ташаккул ва рушди бозори меунат дар уар як кишвар мураккаб ва душвор мебошад. Зеро ба вазъи он уамзамон уам сиёсати ицтисоди ва уам сиёсати ицтимоии мамлакат таъсири циддй дорад. Аз ин лиуоз дар навбати аввал зарурати тауцици хусусиятуои хоси сиёсати шугли ауолии дар минтацауои цауон, дар кишваруои алоуида ба миён меояд, ки дар баъзе ицтисодиётуои милли то уол модели бозори меунати алоуида ба миён омадааст. Дар ин асос гуфтан мумкин аст, ки дар кишваруои алоуида дар уацицат низоми тайер намудани кадруо ва баланд бардоштани ихтисоснокии кормандон3 баланд бардоштани касбият, танзими муносибатуои меунати, ишгол намудани цойуои холи ва муносибатуо оид ба мууити кори дар давлатуои гуногун аз уамдигар фарц мекунад. Аз ин лиуоз моделуои миллии бозори меунати гуногун дар цомеаи цауонй эътироф карда шудааст. Калимщои калиди: бозори меунат, моделуои бозори меунат, танзим, шугли ауоли, коргарон, танзими муносибатуои меунати, низоми ицтимою ицтисоди, сиёсати ицтисоди, тацрибаи кишваруои хорицй. Барои ицтибос: Мухитдинова, Ш. С. Тацрибаи мамлакатуои мутарацци дар рушди шугли пурмаусул / Ш. С. Мухитдинова // Паёми молия ва ицтисод. - 2024. - No. 2 (41). - С. 62-64.
ОПЫТ РАЗВИТЫХ СТРАН В РАЗВИТИИ ПРОДУКТИВНОЙ ЗАНЯТОСТИ
Мухитдинова Шоирахон Саидюсуфовна
Аннотация. В условиях рыночной экономики вопрос роста занятости населения, особенно продуктивной занятости на несовершенном рынке труда, является первоочередной социально-экономической стратегической задачей государства. Как составная часть человеческого потенциала, она играет ключевую роль в формировании и развитии социально-экономических секторов страны, обеспечивает повышение уровня конкурентоспособности производительных сил и способствует их эффективному использованию.
С этой точки зрения формирование и развитие рынка труда в каждой стране является сложным и трудным. Это связано с тем, что на его состояние одновременно оказывает серьезное влияние как экономическая, так и социальная политика страны. В связи с этим в первую очередь возникает необходимость исследовать специфические особенности политики занятости населения в регионах мира, в отдельных странах, где в некоторых национальных экономиках до сих пор сложилась модель отдельного рынка труда. На этом основании можно сказать, что в отдельных странах действительно система подготовки кадров и повышения квалификации работников отличается повышением профессионализма, регулированием трудовых отношений, занятием вакансий и отношением к рабочей среде в разных государствах. В связи с этим различные национальные модели рынка труда получили признание в мировом сообществе.
Ключевые слова: рынок труда, модели рынка труда, регулирование, занятость, рабочие, регулирование трудовых отношений, социально-экономическая система, экономическая политика, опыт зарубежных стран.
THE EXPERIENCE OF DEVELOPED COUNTRIES IN THE DEVELOPMENT OF PRODUCTIVE EMPLOYMENT
Mukhitdinova Shoirakhon Saidyusufovna
Annotation. In a market economy, the issue of employment growth, especially productive employment in an imperfect labor market, is a priority socio-economic strategic task of the state. As an integral part of human potential, it plays a key role in the formation and development of socio-economic sectors of the country, ensures an increase in the competitiveness of productive forces and contributes to their effective use. From this point of view, the formation and development of the labor market in each country is complex and difficult. This is due to the fact that both the economic and social policies of the country have a serious impact on his condition at the same time. In this regard, first of all, there is a need to investigate the specific features of employment policy in regions of the world, in individual countries where a separate labor market model has still developed in some national economies. On this basis, it can be said that in some countries, indeed, the system of personnel training and advanced training of employees is characterized by increased professionalism, regulation of labor relations, occupation of vacancies and attitude to the working environment in different states. In this regard, various national models of the labor market have gained recognition in the world community. Keywords: labor market, labor market models, regulation, employment, workers, regulation of labor relations, socio-economic system, economic policy, experience of foreign countries.
Гузориши масъала. Дар шароити муосири рушди иктисодиёти чахонй дар хочагидории миллй сохторхои бисёрчабхаи гуногун мавчуд аст. Яке аз онхо бозори мехнат мебошад, ки дар зери таъсири мухити ба амал омада, фаъолият менамояд. Дар навбати худ, бозори мехнат хама вакт ба тагиротхои гуногун дар зери таъсири ислохотхои амалишаванда, тагирёбии мухити беруна ва дохила, карор дорад. Аз ин лихоз омузиши тачрибаи кишвархои мутараккй хамзамон кишвархое, ки дар амалишавии иктисодиёти бозорй натичахои назаррасро доранд чолиби диккат аст.
Дар хакикат холат ва рушди бозори мехнат дар хар як минтакаи чахон хох нохох бо амалишавии сиёсати ичтимоии хар як давлат пайвастагии зич дорад.
Максади макола ин омузиш ва тахкики тачрибаи кишвархои хоричй оид ба ташкили бозори мехнат ва тахлили чанбахои асосии моделхои мехнати давлатхои тараккикардаи чахон мебошад.
Мухтавои асосии мавод. Бозори мехнат дар низоми ичтимою иктисодии хар як минтакаи кишвар, алалхусус дар сиёсати ичтимою иктисодии давлат, кисми таркибии калидй мебошад. Аз ин нуктаи назар ташаккул ва рушди бозори мехнат дар хар як минтака мураккаб ва душвор мебошад. Зеро ба вазъи он хамзамон хам сиёсати иктисодй ва хам сиёсати ичтимоии минтака таъсири чиддй дорад. Аз ин лихоз дар навбати аввал зарурати тахкики хусусиятхои хоси сиёсати шугли ахолй дар минтакахои чахон ба миён меояд. Дар ин асос гуфтан мумкин аст, ки дар кишвархои алохида дар хакикат низоми тайер
намудани кадрхо ва баланд бардоштани ихтисоснокии кормандон, баланд бардоштани касбият, танзими муносибатхои мехнатй, ишгол намудани чойхои холй ва муносибатхо оид ба мухити корй аз хамдигар фарк мекунад. Дар замони муосир моделхои миллии бозори мехнат дар чомеаи чахонй эътироф карда шудааст. Масъалан дар илми иктисодии муосир, холо чунин намудхои моделхои бозори мехнатро бо тарзи алохида эътироф менамоянд:
- модели чопонии бозори мехнат;
- модели амрикоии бозори мехнат;
- модели франсузии бозори мехнат;
- модели шведии бозори мехнат;
- модели даниягии бозори мехнат.
Х,оло дар чомеаи чахонй дар байни моделхои бозори мехнат модели чопонй хамчун модели босамар ва ояндадор эътироф карда шудааст. Яке аз хусусияти хоси модели чопонй дар он аст, ки низоми танзими муносибатхои мехнатй дар асоси принсипи зерин, яъне принсипи кирояи якумра, тахъя ва амалй карда мешавад. Бо ибораи дигар гуем, ба корманд кафолат шугл ва мухлати дароз, яъне то 55-60 солаи корманд аз чониби корхона дода мешавад. Дар навбати худ, аз микдори солхои шугл имтиёзхои ичтимой, хачми он, микдори маоши хармохаи корманд пайваст карда шудааст. Х,амзамон дар чорчубаи фаъолияти корхона кормандон дар мухлати дароз аз курсхои баланд бардоштани ихтисосмандии касбй бо масъулияти баланд дар хадамотхои махсуси истехсолй мегузарад ва аз руи накша ба вазифахои нав гузаронида мешавад.
Хусусияти дигар модели чопонии бозори мехнат дар он аст, ки барои кормандони чопонй холат ва обрую эътибори фирма xеле ахамияти калон дорад. Дар як корманди чопоние, ки дар корxонa кор мекунад, мавкеи он дар чамъият аз мавкеи фирма дар иктисодиёт вобаста аст. Бинобар ин, масъулияти баланд ба мехнат, муносибати xосa ба сифати он, Faмxории xосa барои баланд бардоштани обрую эътибори фирма ба модели чопонй xос аст, ки хамчун «патреотизми» баланди доxили фирмавй тавсиф карда мешавад. Новобаста аз он дар иктисодиёти чопонй низоми мазкур низ бо мушкилотхо ру ба ру мегардад, ки сабаби зиёд гаштани бекорй мешавад. Бинобар ин вазорати мехнати Ч,опон гояхои нав ба навро оид ба аз байн бардоштани бекорй ва муътадил намудани бозори мехнат, коркард менамояд. Доир ба масъалаи мазкур дар яке аз адабиёти илмй чунин омадааст: «Аз чониби вазорати мехнати Ч,опон чорахои зерин барои танзими бекорй бо тарзи доимй гузаронида мешавад:
- дар шароити тагироти сиклии талабот ба кувваи корй пешниходи дотатсияхо бахри нигох доштани кормандон дар чойхои кории xyд;
- расонидани кумаки амалй ба xaтмкyнaндaгони муассисахои таълимй дар дарефти чойхои корй ва бо кор таъмин намудан;
- такмили барномахо оид ба дастгирй ва баланд бардоштани сатхи шугулнокии чавонон, маъюбон ва дигар кишрхои осебпазири ахолй;
- дастгирии макомотхои (соxторхои) махалли ва давлатй оид ба таъмини ахоли бо кор» [6].
Дар хакикат он низому чорабинихое, ки дар сиёсати танзими муносибатхои мехнатй дар иктисодиёти Ч,опон ба амал аст, чолиби диккат мебошад, зеро ба инобат гирифтани кисматхои муайяни тачрибаи чахонй мумкин аст, ки самараи xyдро дар иктисодиети миллй, аз он чумла дар иктисодиёти минтакахои он самараи муайян дихад.
Модели амрикоии бозори мехнат аз модели чопонй фаркияти куллй дорад, дар ин модел чорахои катъй нисбат ба шугли ахолй мушохида карда мешавад. Масъалан, агар зарурати иxтисори чойхои корй, пастшавии хачми истехсолот мушохида карда шавад, кормандони фирма аз кор озод карда мешавад, яъне нисбати корманд муносибатхои катьй пешбинй мегардад. Яке аз xyсyсияти xоси модели амрикой дар он аст, ки давомнокии вакти корй бо тарзи чиддй муайян карда намешавад. Масъалахои рушди низоми маориф ва аз нав тайёр кардани кувваи корй дар сиёсати ичтимою иктисодии ИМА ахамияти xосa дорад. Аз ин лихоз яке аз вазифаи мухим ва асосии давлат дар сохаи танзими бозори мехнат рох надодан ба афзоиши бекорие, ки барои рушди ичтимоии ИМА тахдид оварда мешавад. Бинобар ин, афзалиятхои сиёсати иктисодии ИМА ин халии муаммохои шугли ахолй, рушди сармояи инсонй ва муносибатхои
мехнатй мебошад. Дар илми иктисодй дар ин радиф якчанд равияхои сиёсати танзими давлатии бозори мехнат дар ИМА чунин кайд карда шудааст: «Амалй намудани сугуртаи ичтимои бекорй, коркард ва амалй намудани барномахои мaxсyс оид ба тайер намудан ва аз нав тайер намудани кувваи корй, мусоидати кавй барои афзоиши кувваи кории кироя ва хамзамон хавасманд намудан ва таъмин намудани рушди шуглнокии ахолй» [7].
Дар хакикат аз тачрибаи ИМА низ баъзе чанбахои танзими бозори мехнатро аз нуктаи назари кабул ва амалй намудан, омyxтaн мумкин аст. Зеро, дар шароити муосир сатхи иxтисосмaндии кормандон дар фаъолияти корxонaхо ахамияти бузург дорад, яъне онхо метавонанд ракобатпазирии корxонaро таъмин созанд.
Дар байни моделхои бозори мехнат модели франсузй низ якчанд чанбахои чалбкунандаи xyдро дорад. Масъалан, дар сиёсати танзими муносибатхои мехнатй дар Фаронса кушиш карда мешавад, ки тахияи бозори мехнат бо чандирнокии баланд бунёд гардад, яъне бозори мехнати Фаронса ба тагиротхои соxтории мухити ивазшавандаи беруна ва доxилa мутобик бошад. Аз ин лихоз дар ин чо барои чори намудани «шартномахои кироя» ба мухлати кайд гардида ахамияти мaxсyс зохир карда мешавад. Дамзамон тартиботи бештари соддаи аз кор озод намудан ва тахия намудани чойхои корй бо шугли нопурра, ахамияти мaxсyс дода мешавад. Дар натича шугли нопурра яке аз фишангхои асосии сиёсати мехнатии хокимияти Фаронса табдил гаштааст. Бо чунин шугл дар Фаронса асосан чавонон ва занхое, ки сатхи ттисосашон паст аст, шугл меварзанд.
Дар навбати xyд, боиси кайд аст, ки нисбат ба дигар давлатхои Аврупо дар Фаронса давомнокии хафтаи корй такрибан ба 25% кам аст. Илова бар он хукумати Фаронса кушиш менамояд, ки дар асоси конунхои миллй хафтаи корй расман то 35 соат дар хафта кутох карда шавад, ки ба ин бехтар шудани бозори корй сабаб мегардад [8].
Дар давраи дахсолахои оxири асри ХХ дар чорчубаи Иттиходи Аврупо моделхои нави шугли ахолй эхъё гардид, ки бо рушди иктисодиёти инноватсионй алокаманд мебошад. Дар кишвархои Аврупо то солхои 90-ум модели шведии шугли ахолй бештар маъруфият дошт, зеро, сиёсати иктисодии Шветсия тавонист, ки сатхи баланди шугли ахолиро таъмин намуда, муаммои камбизоатиро хал карда буд.
Яке аз xyсyсиятхои xоси танзими шведии бозори мехнат дар модели шведй пешниходи кафолати хукукии хифзи ичтимоии дар самти шуглнокй ин низоми конунгузории давлат баромад мекард. Конунхо дар самти мехнат дар модели шведй xело зиёд буда, онхо барои хифзи манфиатхои кормандони кироя равона гардидааст, ки дар хакикат дар рушди шароити
иктисодии шведй ва муносибатдои меднатй накши мусбй гузошт. Вале бо мурури замон аз чониби олимон дар асоси тадлили шароитдои вокеият кайд карда шудааст, ки самараи чунин равия кодиш ефтааст [4]. Масъалан, баъзе чанбадои конундои меднатии шведй бо гузашти вакт ба талаботдои рушди пас аз индустриалии иктисодиёт чавобгу нагардида, байни ондо зиддиятдо ба миён омад. Зеро иктисодиёти инноватсионй талаб мекард, ки чандирии муносибатдои меднатй афзоиш ёбад ва имкониятдои шугл васеъ гардад. Умуман арзебй мегардад, ки дар танзими бозори меднати шведй харочотдои гайримустаким ба музди меднат нисбатан зиёд аст, озод намудан аз кор нисбатан вазнин, душвор ва арзиши баланд дорад, инчунин танзим характери катъй дорад. Дар умум танзими бозори меднат чандирнокии паст дорад [4].
Дар натича дар охири асри ХХ модели шведии шугли адолй самараи худро аз даст додаст, зеро дар он афзоиши шаддиди бекорй, кодишебии коэффисиенти шуглнокии адолй ба миён омаданд. Ба чои он бошад модели даниягй, ки номи миллии давлати Данияро ном гирифтааст, маъруфият пайдо намуда истодааст. Яке аз хусусияти хоси модели Дания дар он аст, ки дар он барои таъмин намудани мутаддидшавии консепсияи чандирнокии бозори меднат (flexibility) ва дифзи ичтимой (social security) кушиш ба харч дода шудааст. Бинобар ин модели Данияро дамчун ба амал чорй гаштани назарияи «flexicurity» меноманд, ки дар охири асри ХХ дар мамлакатдои Иттидоди Аврупо бештар шудрат пайдо кардааст [1].
Хусусияти хоси сиёсати «flexicurity» дар он аст, ки дар он диссаи шугли нопурра хело баланд аст, яъне кормандони муваккатан чалб карда шуда, назаррас буда, бо шугли гайристандартй тавсиф дода мешавад, ки чандирнокии бозори меднатро афзоиш медидад. Дамзамон чорадо оид ба дифзи ичтимоии шугли гайристандартиро бедтар намудан пешнидод карда шудааст. Дар натичаи истифодабарии модели мазкур давлати Дания тавонист, ки шуглнокии адолиро афзоиш дидад, муаммодои камбизоатй ва бекориро назаррас танзим намояд. Дар илми иктисодй заминадои ташаккул ёфтани модели даниягй, аз чониби олимон бо тарзи объективона арзёбй карда шудааст. Масъалан, аз чониби олими рус И.Я. Киселев чунин кайд менамояд: «Иктисодиёти бо рушди баланди технологй куллан талаботдои навро ба бозори меднат мегузорад. Дар натича усулдои танзими дукукии муносибатдои меднатие, ки дар асри гузашта маъруфият дошт, дар асри нав ба будрон дучор гардид» [5].
Умуман дар шароити муосир акидадои олимони кайдгардида, пурра шароити имрузаро инъикос менамояд. Шугли стандартй дар бисёр кишвардои чадон мардила ба мардила мавкеи худро
гум карда, ба чои он шаклдои гуногуни шугли гайри стандартй ташаккул ва падн шуда истодааст. Дар бораи ин дар яке аз сарчашмаи илмй чунин навишта шудааст: «Талабот ба шугли гайристандартй на тандо аз содаи бизнес, илова бар он аз кишрдои гуногуни адолй низ афзоиш дорад. Масъалан аз чониби донишчуен, занон, нафакадурон ва гайра. Чунин шакли шугли гайристандартй, ки кабл аз чониби тадкикотчиен инъкор карда мешуд, доло васеъ падн шуда истода аст, ки ондо аз зериндо иборат аст: аутсорсинг, лизинг, аутстафинг, пешнидоди кормандони муваккатй аз чониби агентидои махсуси кордиданда (temporary work agencies), шугли фосилавй ва гайра» [3].
Умуман гуфтан мумкин аст, ки дар солдои охир дар бисёр кишвардо дар бозори меднат талабот ба таъмини чандирнокии он ва баланд бардоштани дифзи ичтимоии кормандон дар асоси бисёр омилдои иктисодию ичтимой мубрам ва рузмарра гардидааст.
Тибки дадафдои гузошта сиёсати «flexicurity» яъне модели Дания, максади васеъ намудани имкониятдои амалишавии дукуки инсон ва меднат, бедтар намудани муносибат байни кордиданда ва коргари кироя, баланд бардоштани адамияти чорадои фаъол оид ба далли муаммои бекорй дар байни чавонон мебошад. Бинобар ин, кайд карда шудааст, ки «flexicurity» ин стратегияи интегриронй оид ба якчоя таъмин намудани чандирнокии бозори меднат ва баланд бардоштани сатди дифзи ичтимоии коргарон дар бозори меднат мебошад. Дар ин чода боиси кайд аст, ки чандирнокй маънои мувафаккона (табаддулотй) даракати инсонро дар давраи фаъолияташ мефадмонад, яъне аз мактаб ба корхона, аз як кор ба кори дигар, аз бекорй ба шугл, аз гайрифаъолнокии иктисодй ва фаъолнокй, аз кор ба нафака, ва гайра. Илова бар он, чандирнокй боз самаранок конеъ намудани талаботдои нави истедсолй, азхуд намудани ихтисосдои нав, баланд бардоштани сатди касбият ва дигаронро низ дар назар дорад. Дифзи ичтимой бошад, натандо дифзи чои кор, илова бар он имконияти тадсили касбй, идрокпулй, тадсили кормандони сатди пасти ихтисосмандй дошта, калонсолон, содибхоназанон ва гайра.
Модели даниягии шугли адолй, яъне сиёсати «flexicurity» чунин амалдоро дар худ инъикос менамояд:
- чорй намудани механизми чандирнок ва эътимоднок доштаи шартномавй дар асоси намуддои нави конунгузории меднат, шартномадои коллективй ва ташкили меднати ба талаботи муосир чавобгу;
- коркард ва амали намудани стратегияи фарогирии васеи адолй бо тадсилоти доимй (як умра), ки барои нигод доштани кобилияти мутобикатй ва имконияти чалби ба чойдои корй (хусусан нисбат ба шахсоне, ки дар бозори меднат гайри ракобатнок дастанд);
- коркарди сиёсати шугли фаъол, ки давраи бекориро кохиш медихад, табодули ба кори навро афзоиш медихад ва мутобикати коргаронро дар шароитхои тагирёбанда рушд медихад;
- коркарди низоми муосири хифзи ичтимой, ки нигох доштани даромади ахолиро ва шугли фаъолро хавасманд менамояд. Илова бар он чорахо оид ба
дастгирии шахсоне, ки фаъолияти кориро бо фаъолияти оилавй, тарбияи фарзандон ва корхои шахсй якчоя менамояд [9].
Умуман, кулли моделхои бозори мехнати кишвархои хорича хадафи умумй дорад, ки ин таъмини афзоиши шугли ахолй, кам кардани бекорй ва таъмини муътадилии рушди бозори мехнат мебошад.
АДАБИЁТ
1. Варшавская E.Flexicurity, или как обеспечить сочетание гибкости и защищенности на рынке труда // Человек и труд. 2007. № 10. С. 28-29.
2. Варшавская Е. Flexicurity, или можно ли сочетать гибкость и защищенность? Опыт европейских стран в преодолении дисбаланса между гибкостью рынка труда и социальной защищенностью работников // Служба занятости. 2007. № 11
3. Гимпельсон В., Капелюшников Р. Нестандартная занятость и российский рынок труда // Вопросы экономики. 2006. № 1. С. 126.
4. Гришин И. Стимулирование и динамизация занятости: рецепт Flexicurity // Мировая экономика и международные отношения, 2012, № 4, с. 40-50
5. Киселев И.Я.Новый облик трудового права в странах За-пада: прорыв в постиндустриальное общество // Управление персоналом. 2002. № 4 (http://ecsocman.edu.ru/ text/18009905/).
6. Красноженова Г. Управление трудовыми ресурсами // Уч. пособие: управление трудовыми ресурсами, М: Инфра-М., 2010 (-159 с.) - С.59
7. Сулян В. США: человеческий потенциал и экономика // Человек и труд. 2008. №4.
8. Кастельс М. Глобальный капитализм: уроки для России // Экономические стратегии. 2007. № 5. -С.23-24
9. http://www.eurofound.europa.eu/areas/industrialrelations/ di Маълумот дар бораи муаллиф:
Мухитдинова Шоирахон Саидюсуфовна - номзади илмхои иктисодй, мудири кафедраи иктисодиёти чахони Донишкадаи иктисод ва савдои Донишгохи давлатии тичорати Точикистон дар шахри Хучанд, СуроFа: 735700 Ч,умхурии Точикистон, шахри Хучанд, хиёбони И. Сомонй, 169. E-mail: shoira [email protected]
Сведения об авторе:
Мухитдинова Шоирахон Саидюсуфовна - кандидат экономических наук, заведующий кафедрой мировой экономики Института экономики и торговли Таджикского государственного университета коммерции в г. Худжанд. Адрес: 735700 Республика Таджикистан, город Худжанд, проспект И. Сомон, 169, E-mail: shoira [email protected]
Information about the author:
Mukhitdinova Shoirakhon Saidyusufovna - Candidate of Economic Sciences, Head of the Department of World Economy at the Institute of Economics and Trade of the Tajik State University of Commerce in Khujand. Address: 735700 Republic of Tajikistan, Khujand city, I. Somon Avenue, 169, E-mail: shoira [email protected]
УДК: 338.48:657
МОДЕЛИ БАХ.ИСОБГИРИИ ХАРО^ОТ ВА ДАРОМАДДО ДАР КОРХОНАДОИ САЙЁДЙ
Рахимов Саидалй Холович
Аннотатсия. Дар мацола нацши калидии моделсози дар пешбурди бауисобгирии мууосибии фаъолияти корхонауо ва воситаи самарабахши таукими ягонагии методологии муттауидкунандаи бщисобгирии мууосиби барраси гардидааст. Цайд карда шудааст, ки истифодабарии принсипуои моделсози барои идоракунии корхонауои сайёуи мууим буда, методикаи бауисобгирии мувофици самтуои фаъолияти корхонаро инъикос менамояд. Дар асоси моделуои таснифотии соуави модели бауисобгирии хароцот ва
