CC BY
1
Azimov A. U. katta o'qituvchi Qarshi Iqtisodiyot va pedagogika
universiteti O'zbekiston
O'ZBEKISTONDA IJTIMOIY-IQTISODIY TARAQQIYOTNING ASOSIY
YO'NALISHLARI
Annotatsiya. Maqolada O 'zbekistonning zamonaviy sharoitlarda ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishining asosiy yo'nalishlari tahlil qilinadi. Infratuzilmani modernizatsiya qilish, iqtisodiyotni raqamlashtirish, tadbirkorlikni qo'llab-quvvatlash, aholi turmush sharoitini yaxshilash va chet el investitsiyalarini jalb qilishga alohida e 'tibor qaratilgan. Shuningdek, ijtimoiy barqarorlikni mustahkamlash va barqaror iqtisodiy o 'sishni ta 'minlashga qaratilgan islohotlar tahlil qilinadi.
Kalit so izlar: milliy iqtisodiy rivojlanish, modernizatsiya, diversifikatsiya, raqamli iqtisodiyot, ijtimoiy himoya, kadrlar tayyorlash, infratuzilma loyihalari, energiya samaradorligi.
Azimov A. senior teacher
Karshi University of Economics and Pedagogy
Uzbekistan
MAIN DIRECTIONS OF SOCIAL AND ECONOMIC DEVELOPMENT OF UZBEKISTAN
Abstract. This article examines the key directions of socio-economic development in Uzbekistan under modern conditions. Special attention is given to infrastructure modernization, economic digitalization, support for entrepreneurship, improvement of living standards, and attraction of foreign investments. The paper also analyzes ongoing reforms aimed at strengthening social stability and ensuring sustainable economic growth.
Key words: development of the national economy, modernization, diversification, digital economy, social protection, personnel training, infrastructure projects, energy efficiency.
Kirish. O'zbekistonda ijtimoiy-iqtisodiy taraqqiyotning asosiy yo'nalishlari. O'zbekistonda ijtimoiy-iqtisodiy taraqqiyot milliy iqtisodiyotning barqarorligini ta'minlash, aholi turmush darajasini oshirish va mamlakatning global raqobatbardoshligini kuchaytirish maqsadida keng ko'lamli islohotlarni amalga oshirishni nazarda tutadi. Ushbu jarayonning asosiy yo'nalishlari quyidagilardan iborat:
1. Raqamli iqtisodiyot va innovatsion rivojlanish: Zamonaviy texnologiyalami joгiy qilish, IT-sektomi гivojlantiгish va iqtisodiyotning гaqamlashtiгilishini jadallashtirish oгqali iqtisodiy samaгadoгlikni oshiгish.
2. Tadbrikoriikni гivojlantiгish va xususiy sektomi qo'llab-quvvatlash: Xususiy mulk himoyasini kuchaytirish, kichik va o'гta biznesga soliq imtiyozlari yaгatish, xoгijiy investitsiyalami jalb qilish uchun qulay shareri^ yaratish.
3. Agгaг sektomi modemizatsiya qilish: Zamonaviy qishloq xo'jaligi texnologiyalaгini joriy qilish, yeг va suv гesuгslaгidan samaгali foydalanish, oziq-ovqat xavfsizligini ta'minlash.
4. Ijtimoiy sohaning rivojlanishi: Ta'lim, sog'liqni saqlash va ijtimoiy ta'minot tizimlaгini takomillashtiгish, bandlikni oshirish va aholini ijtimoiy himoya qilish.
5. Transport va infratuzilma loyihalaгi: Yangi yo'lla^ tгanspoгt koгidoгlaгi va muhim infratuzilma loyihalarini amalga oshiгish o^ali mintaqaviy integгatsiyani mustahkamlash.
6. Baгqaroг rivojlanish va ekologik muvozanatni saqlash: Qayta tiklanuvchi ene^iya manbalaгidan foydalanishni kengaytirish, atгof-muhitni muhofaza qilish va yashil iqtisodiyot tamoyillarini amalga oshiгish.
Iqtisodiy o'sish to'liq bandlilik shaгoitiga mos keluvchi potensial ishlab chiqarish darajasini uzoq muddatli ko'payishi tendensiyasini anglatadi. Iqtisodiy o'sish haqiqiy va potensial YaIM hajmining oshishini bildiradi. Iqtisodiy o'sish muammosini o^ganish natijasida real ishlab chiqarish tizimi duch keluvchi -cheklangan resuMa^an samarali foydalanish muammosiga echim topiladi. Demak, iqtisodiy o'sish omillari va ular samaradoñigini o'гganish hamda tahlil qilish jamiyat oldidagi eng dolzaTb muammolaгdan biridir Iqtisodiy o'sish nafaqat mamlakat real daramadlarining o'sishi, shuningdek, jon boshiga to'g'ri keladigan гeal daгomadlaгning o'sishini ham anglatadi. Shu sababli ham iqtisodiy o'sish ikki xil usul bilan o'lchanadi. Birinchi usulda iqtisodiy o'sish real YaIM ni o'tgan dav^a nisbatan o'zgarishi sifatida aniqlanadi va mamlakatning umumiqtisodiy imkoniyatlaгi dinamkasini aniqlash uchun ishlatiladi.Haг biг mamlakat iqtisodiy o'sishga intiladi, chunki iqtisodiy o'sish, birinchidan, milliy mahsulot hajmi va daramadning ko'payishiga, ikkinchidan, resuMa^an samaгali foydalanishga, uchinchidan, yangiyangi eh^oj^ va imkoniyatlaming paydo bo'lishiga, to'rtinchidan, xalqaro bozoгlaгda mamlakat obгo'sining oshishiga olib keladi.
O'zbekistonda ijtimoiy-iqtisodiy taraqqiyotning asosiy yo'nalishlari mamlakatning iqtisodiy ba^arañigini ta'minlash, xalq faгovonligini oshiгish, hamda xalqara hamkoгlikni kengaytiгishga qaгatilgan. Quyida ushbu yo'nalishlaming ba'zi muhim jihatlari keltiгilgan: 1. Sanoat va ishlab chiqarishni гivojlantiгish
• Sanoat tarnoqlarini modemizatsiya qilish va texnologik yangilash.
• Mahalliy ishlab chiqarishni rivojlantirish o^ali impoгtni qisqaгtiгish va eksport hajmini oshiгish.
• Xususan, avtomobilsozlik, eneгgetika, tekstil, va faгmatsevtika sohalariga alohida e'tiboг qaгatish.
2. Qishloq xo'jaligi sohasini rivojlantirish
• Qishloq xo'jaligini diversifikatsiya qilish va yuqori qo'shimcha qiymatli mahsulotlar ishlab chiqarishni yo'lga qo'yish.
• Sug'orish tizimlarini modernizatsiya qilish va suv resurslaridan samarali foydalanish.
• Fermer va dehqon xo'jaliklarini moliyaviy qo'llab-quvvatlash.
3. Raqamli iqtisodiyot va innovatsiyalarni joriy etish
• "Raqamli O'zbekiston - 2030" dasturi doirasida barcha sohalarga raqamli texnologiyalarni integratsiya qilish.
• Startap loyihalar va texnoparklarni rivojlantirish.
• AKT (axborot-kommunikatsiya texnologiyalari) sohasida mutaxassislar tayyorlash.
4. Ijtimoiy sohani qo'llab-quvvatlash
• Ta'lim tizimini isloh qilish va sifatini oshirish, zamonaviy bilim va ko'nikmalarni shakllantirish.
• Tibbiyot tizimiga investitsiyalarni jalb qilish va aholiga sifatli xizmat ko'rsatish.
• Ishsizlikni kamaytirish va mehnat bozorida yangi ish o'rinlarini yaratish.
5. Infratuzilmani rivojlantirish
• Transport va logistika sohasida xalqaro standartlarga javob beradigan infratuzilma yaratish.
• Energiya resurslarini diversifikatsiya qilish va ekologik toza energiya manbalariga o'tish.
• Shaharlarda va qishloqlarda ijtimoiy va uy-joy infratuzilmasini rivojlantirish.
6. Xususiy sektorni rivojlantirish va tadbirkorlikni qo'llab-quvvatlash
• Xususiy sektor uchun qulay sharoitlar yaratish, soliqlarni optimallashtirish va byurokratik to'siqlarni kamaytirish.
• Investitsiyalarni jalb qilish, xususan, xorijiy investorlarga kafolatlar berish.
• Kichik va o'rta biznesni moliyaviy qo'llab-quvvatlash. V. Barqaror rivojlanish va ekologik muvozanatni saqlash
• Atrof-muhitni muhofaza qilish, xususan, cho'llanishga qarshi kurash va o'rmonzorlarni kengaytirish.
• Qayta tiklanuvchi energiya manbalariga o'tish (quyosh, shamol va gidroenergiya).
• Iqlim o'zgarishiga moslashish va ekologik toza texnologiyalarni joriy etish.
8. Hududiy rivojlanish
• Qoraqalpog'iston Respublikasi, viloyatlar va qishloqlarni rivojlantirish, ulardagi infratuzilmani yaxshilash.
• Hududlararo iqtisodiy va ijtimoiy tengsizlikni kamaytirish.
• Turizmni rivojlantirish orqali hududlarni iqtisodiy rag'batlantirish.
Ushbu yo'nalishlar mamlakatning 2026-yilgacha bo'lgan rivojlanish strategiyasi va uzoq muddatli rejalarida o'z aksini topgan bo'lib, xalqning turmush darajasini oshirish va O'zbekistonni rivojlangan mamlakatlar qatoriga olib chiqishni maqsad qilgan.
Foydalanilgan adabiyotlar
1. Ochilova N. A. Farming Management and their Economic Efficiency //Innovation in the Modern Education System. - 2023. - Т. 3. - №. 28. - С. 177184.
2. Ochilova N. A. Economic performance of dehkan farms in kashkadarya region //GWALIOR MANAGEMENT ACADEMY - 2022. - Т. 117.
3. Akramovna O. N. SCIENTIFIC ON INCREASING THE EFFICIENCY OF CROP PRODUCTION ON FARMS AND PEOPLE'S HOMESTEADS RECOMMENDATION ANALYSIS //" ONLINE-CONFERENCES" PLATFORM.
- 2022. - С. 300-303.
4. Samiyeva G. Ijtimoiy sohada maqsadli jamg 'armalar va ijtimoiy fondlar faoliyatini takomillashtirishning xorij tajribasi //THE INNOVATION ECONOMY.
- 2024. - Т. 2. - №. 02.
5. Самиева Г. АДОЛИ ФАРОВОНЛИГИНИ ОШИРИШДА ИЖТИМОИЙ ИНФРАТУЗИЛМАНИ РИВОЖЛАНТИРИШНИНГ АДАМИЯТИ //Nashrlar. -2023. - С. 509-511.
6. Самиева Г. Т. ВОПРОСЫ РАЗВИТИЯ СОЦИАЛЬНОЙ ИНФРАСТРУКТУРЫ В ПОВЫШЕНИИ БЛАГОСОСТОЯНИЯ НАСЕЛЕНИЯ //Экономика и социум. - 2024. - №. 2-1 (117). - С. 1341-1345.
7. Shodmonovna F. S., Negmatovich Y N. THE ROLE OF LIVESTOCK REFORM IN THE DEVELOPMENT OF THE COUNTRY'S ECONOMY ACADEMICIA: An International Multidisciplinary Research Journal [Электронный ресурс].
8. Fayziyeva S., Samiyiva G., Yuldosheve S. Ensuring food safety in Uzbekistan and its forecasting //BIO Web of Conferences. - EDP Sciences, 2023. - Т. 71. - С. 01072.
9. Xo'jaqulova N. Dorivor o 'simliklarni yetishtirish va qayta ishlashda davlat tomonidan qo 'llab-quvvatlashning ahamiyati. - 2023.
10. Xo'jaqulova N. Dorivor o 'simliklarni yetishtirish va qayta ishlashda klaster-kooperatsiya tizimi samaradorligini oshirish masalalar. - 2023.
11. Khujakulova N. R. Economic Efficiency of Using Innovative Technologies In the Cultivation of Medicinal Plants //The Journal of Economics, Finance and Innovation. - 2023. - С. 198-202.
12. Юлдошева Ш. А. ЗНАЧЕНИЕ ЦИФРОВОЙ ЭКОНОМИКИ В СИСТЕМЕ ЖИЛИЩНО-КОММУНАЛЬНОГО ХОЗЯЙСТВА //Экономика и социум. - 2022. - №. 10-1 (101). - С. 794-800.
13. Юлдошева Ш. А. САНОАТ КОРХОНАЛАРИ САМАРАЛИЛИГИНИ ОШИРИШ БУЙИЧА ИШЛАБ ЧИКДРИШ ЙУНАЛИШЛАРИ //Экономика и социум. - 2023. - №. 11 (114)-1. - С. 1168-1172.
14. Юлдошева Ш. А. ЭКОНОМИЧЕСКИЙ АНАЛИЗ ФАКТОРОВ, ВЛИЯЮЩИХ НА ОБСЛУЖИВАНИЕ В ЖИЛИЩНО-КОММУНАЛЬНЫХ
ПРЕДПРИЯТИЯХ //Экономика и социум. - 2022. - №. 12-1 (103). - С. 11581165.
15. Khojanova G. O. INCREASING THE ECONOMIC EFFICIENCY OF THE REGION'S NATURAL RESOURCES //INNOVATION IN THE MODERN EDUCATION SYSTEM. - 2023. - Т. 3. - №. 28. - С. 171-176.
