УДК: 330 (575,3)
БАЪЗЕ ЧДНБАХ,ОИ РУШДИ «МАБЛАГГУЗОРИИ САБЗ» ДАР ТОЦИКИСТОН
Обидов К.Р. Гурезова Ш.А.
Дар мацолаи пешнщодшуда тамоюлуои муосир ва равиш^о ба масъала^ои рушди низоми «маблаггузории сабз» дар ца^он та^лил шудаанд. Принсищои асоси ва асбобуои молиявии инноватсионие, ки дар тацрибаи ташкилотуои молияви ва царзии кишвар^ои тараццикарда истифода мешаванд, цудо карда шуданд. Хамчунин, динамикаи рушди барориши «облигатсищои сабз» дар минтацауои гуногуни ца^он барои пешбурди «ицтисоди сабз» дар кишвар^ои ин минтацауо нишон дода шудааст. Та^лили рушди «маблаггузории сабз» дар Тоцикистон гузаронида шуда, мушкилоти асоси цудо ва тавсищо барои суръат бахшидани рушди низоми «маблаггузории сабз» дар кишвар пешнщод гардидаанд. Калидвожахр: «маблаггузории сабз», хатар^ои экологи, сармоягузории масъул, тагйирёбии ицлим, устувории экологи, бароришкунандагон, бонщо ва шарикони молияви.
Барои ицтибос: Обидов, К. Р. Баъзе цанба^ои рушди «маблаггузории сабз» дар Тоцикистон /К. Р. Обидов, Ш. А. Гурезова //Паёми молия ва ицтисод. - 2024 №4 (43) - С. 171-177.
НЕКОТОРЫЕ АСПЕКТЫ РАЗВИТИЯ «ЗЕЛЕНОГО ФИНАНСИРОВАНИЯ» В ТАДЖИКИСТАНЕ
Обидов К.Р. Гурезова Ш.А.
В представленной статье анализируются современные тенденции и подходы к вопросам развития системы «зеленого финансирования» в мире. Выделены основные принципы и инновационные финансовые инструменты, используемые в практике финансово-кредитных организаций развитых стран. Также рассмотрена динамика развития выпуска «зеленых облигаций» в различных регионах мира для продвижения «зеленой экономики» в странах этих регионов. Проведен анализ состояния и развития «зеленого финансирования» в Таджикистане, выделены основные проблемы и даны рекомендации для ускорения развития системы «зеленого финансирования» в стране.
Ключевые слова: «зеленое финансирование», экологические риски, ответственное инвестирование, изменение климата, экологическая устойчивость, эмитенты, банки и финансовые партнеры.
SOME ASPECTS OF «GREEN» FINANCE DEVELOPMENT IN TAJIKISTAN
Obidov K.R. Gurezova Sh.A.
The presented article analyzes current trends and approaches to the development of the "green financing" system globally. It highlights the main principles and innovative financial instruments used in the practice of financial and credit organizations in developed countries. The dynamics of the issuance of "green bonds" in various regions worldwide is also considered to promote the "green economy" in these countries. An analysis of the state and development of "green financing" in Tajikistan has been conducted, identifying key challenges and providing recommendations to accelerate the development of the "green financing" system in the country.
Keywords: "green" financing, environmental risks, responsible investment, climate change, ecological sustainability, issuers, banks, and financial partners.
Гузориши масъала. Дар дахсолахои охир, бухронхои сершумор номустахкамии модели мавчудаи ик;тисоди чахониро равшан нишон медиханд. Аз нимаи солхои 1980 иктисоди чахонй роххои нави рушдро мечуяд ва дар сохторхои СММ консепсияхое ташаккул ёфтанд, ки ба ташаккули усулхои нави рушд таъсири назаррас расонидаанд: ин консепсияхои рушди устувор ва потенсиали инсонй мебошанд. Дар солхои охир консепсияи «иктисоди сабз» хамчун афзалияти стратегии бисёр кишвархо шинохта шудааст. Трансформатсияи иктисодиёт ба мухаррикхои рушди устувор ба ин кишвархо имконият медихад, ки барои халли мушкилоти мухими асри XXI, аз чумла, урбанизация, норасоии захирахо, тагйирёбии иклим ва бесуботии иктисодй омода бошанд. Барои расидан ба ин хадафхо, «иктисоди сабз» бояд рушди давравй ва фарогирро муттахид созад, ки хамзамон, сифати зиндагиро бехтар мекунад, адолати ичтимоиро такмил медихад ва хатари экологиро кохиш медихад [3,193].
Молияхои «сабз» ба муносибати муносиб бо захирахо дар доираи хамкории инсон ва табиат тахассус доранд. Онхо як бахши махсуси молияро ташкил медиханд, ки дар он талаботи истифодаи окилонаи захирахои табий ба назар гирифта мешаванд. Дар солхои охир, суботи иктисодй ва молиявй ба як катор мушкилот
дучор шуда истодааст, ки паиваста назорат, бознигарй ва чорахои бартарафсозиро талаб мекунанд. Ба онхо, аз чумла, зарари экологии аз фаъолияти иктисодии инсон расида дохил мешавад, ки чорахои дахлдорро барои баркарорсозии тавозуни экологй талаб мекунад. Илова бар ин, имкониятхои нав бо гузариш ба технологияхои экологй тоза вобастаанд, ки дар он сармоягузорй зарур аст. Ин равиши дутарафа харочоти нигох доштани тавозуни экологиро зиёд намуда, хамзамон бо сармоягузорй ба технологияхои безарар рушди иктисодиро ташвик мекунад.
Тахлили тахкикотхои охир ва нашриёт. Принсипхо ва гояхои калидии хифзи мухити зист дар сатхи баИналмилалй кабул карда шудаанд, аммо тахияи барномахои мушаххас ва хадафхои махсус дар сатхи миллй амалй мегардад. Дар аИни замон чомеаи чахонй усулхои баходихии арзиши тагИироти сарвати табииро тахия менамояд. Гузариш ба «иктисодиёти сабз» бо истифода аз нишондихандахо, аз кабили хачми партовхои газхои гулхонай ва ифлоскунандахои дигар, микдори партов ва коркарди онхо, сармоягузорй ба ташаббусхои экологй ва хачми истехсоли махсулоти экологии бехатар ва эхтимолан зараровар паИгирй мегардад. Дар аИни замон принсипхои «маблаггузории сабз» хам дар арсаи баИналмилалй, масалан, дар шакли стандартхои CBI
(https://www.climatebonds.net/) ва
принсипхои сармоягузории масъули РШ СММ (https://www.unpri.org) ва хам дар сатххои минтакавиву миллй ташаккул меёбанд.
Максади макола ин муайян намудани роххои рушди «маблаггузории сабз» дар Чумхурии Точикистон мебошад.
Мухтавои асосии мавод. Системаи молиявии байналмилалй дар дахсолахои охир диккати махсусро ба ташкили шароит барои рушди устувори «иктисоди сабз» равона мекунад. Бо ин максад, соли 2006 «Принсипхои сармоягузории масъулона» тахия ва ворид карда шуданд, ки масъалахои васеи экологй ва ичтимоиро дар доираи тахлили сармоягузорй фаро мегиранд. Соли 2008, дар доираи СММ, дар гузориши «Барномаи чахонии нави сабз» [6,3] бори аввал тавсияхо дар бораи сармоягузорихои давлатй ва ислохоти зарурии сиёсй пешниход шуданд, ки барои огоз кардани гузариш ба «иктисодиёти сабз», баланд бардоштани сатхи шугл ва халли мушкилоти факри музмин равона карда шудаанд. Имруз, аксарияти облигатсияхои «сабз» барои чалби сармоя ба татбики лоихахо дар сохахои манбаъхои баркароршавандаи энергия, самаранокии энергетикй, инчунин, ташаббусхо дар сохаи
ПАЁМИ МОЛИЯ ВА ИКТИСОД. 2024 / №4 (43) наклиёти чамъиятй ва истифодаи об равона карда шудаанд. ^исми зиёди облигатсияхои нашршуда аз чониби эмитентхои экологй масъул ба ду намуди асосй таксим мешаванд:
- облигатсияхои классикии хазинавй бо меъёри фоизии собит ва пардохти пурраи арзиши
номиналй дар мухлати мукарраргардида;
когазхои киматнок, ки дар асоси дороихои лоихахои инфрасохтории бахши экологй кафолат дода шудаанд [4,131].
То охири соли 2023, тибки арзёбии ташкилоти байналмилалии Climate Bonds Initiative, хачми умумии барориши «облигатсияхои сабз» аз соли 2007 такрибан ба 754 миллиард доллар расид. Танхо дар соли 2023, микдори барориши чунин когазхои киматнок ба такрибан 600 миллиард доллар баробар буд, ки ин нисбат ба соли 2014 такрибан 20 маротиба зиёдтар аст. Аврупо хамчун омили асосй дар пешбурди рушди сохаи мазкур накш мебозад (Расми 1). Х,амзамон, дар ин давра барориши «облигатсияхои сабз» дар кишвархое ба мисли Россия, Арабистони Саудй, Украина, Эквадор, Юнон, Панама, Кения ва Барбадос низ ба назар мерасад.
700 600 500 400 300 200 100 0
I I
II
2014
2015
2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022
2023
I Африк,о
I Амрикои Лотинй
I Осиё ва Ук,ёнуси Ором I Амрикои Шимолй
Аврупо
Байниминтак,авй
Расми 1. Х,ачми чахонии барориши «облигатсияхои сабз» дар с. 2014-2023
Тахияи муаллиф тибки маълумоти https://www.climatebonds.net/
Мафнуми «сабз» дар адабиёти иктисодй намчун мафнуми мушаххас мавчуд нест. Ба ин мафнум як катор усулнои маблаггузории раванднои технологй, лоинано ва ташкилотно, ки ба нифзи мунити зист вобастаанд, инчунин, асбобнои молиявии мушаххас, аз кабили санмияно, вомбаргно, фонднои махсусгардонидашуда ва карзное, ки чанбаи экологй доранд, дохил мешаванд. Сармоягузории «сабз» маънои дониши амикро дар бораи мушкилоти экологй ва дарки зарурати кабули чоранои муассир барои нифзи мунити зисти инсон дорад. Ба мафнуми «сабз» мафнумнои наздик ба монанди «сармоягузории вобаста ба тагйирёбии иклим» (climate change investment) ва «сармоягузории экологй масъул» (environmentally responsible investment) дохил мешаванд.
Самтнои асосии низоми умумичанонии сармоягузории экологй ва «молияи сабз» [1,25]:
• гузариш аз меъёрнои ихтиёрй ба стандартно ва талаботи натмй;
• ташкили занчирнои истенсолии бомасъул байни истенсолкунандагон, таъминкунандагон, сармоягузорон ва карздинандагон;
• тамаркузи аз над зиёди диккати сохторнои давлатй ва коршиносони байналмилалй ба масъаланои тагйирёбии иклим, ки метавонад ба номутаносибии надафнои рушди устувор ва эътибори нокифоя ба манфиатнои миллй дар ин самт оварда расонад.
Х,амронии методологии «низоми сабз» дар намаи сатнно - чанонй, байниминтакавй ва миллй ташаккул меёбад. Гарчанде ки самтгирии умумичанонй ба самти расидан ба надафнои рушди устувор (ХРУ) равона шудааст, дар сатннои байниминтакавй ва давлатй бисёр кишварно фаъолона «стратегияи сабз»-и миллиро ташаккул мединанд. Ин стратегияно бо
ПАЁМИ МОЛИЯ ВА ИКТИСОД. 2024 / №4 (43) манфиатнои миллй ва хусусиятнои иктисодии нар як кишвар мувофик карда мешаванд.
Мафнуми «иктисоди экологии устувор» ва «молияи сабз» намчун як самти нав дар сонаи иктисодй ва молиявй пайдо шуда, минтаканои гуногуни донишу илм, аз чумла, экология, муттанид мекунад. Дар доираи «иктисоди экологй устувор» диккати асосй ба таъмини захирано барои рушди чомеа бо дарназардошти чанбанои экологй равона шудааст. «Молияи сабз» дар истифодаи самараноки захиранои табий ва нигондории устувории экологй накши калидй дорад. Бо чунин маънй «молияи сабз» намчун яке аз шароити зарурии рушди устувори чомеа дар марнилаи муосир баромад мекунад.
...Бинобар ин, онро бояд намчун унсури муним барои дастгирй ва нигондории суботи хочагидорй баррасй кард [2,14].
Дар амалияи ташкилоти молиявию карзии кишварнои тараккикарда имруз «василанои молиявии сабз», аз чумла, «облигатсиянои сабз», «карзи сабз», «пасандознои сабз», «ипотекаи сабз» ва «сугуртаи сабз» фаъолона истифода мешаванд. Умуман, ин падида намчун фаъолияти бонкии масъул муайян шуда, танзими он аз чониби конунгузории бисёр кишварно амалй мегардад. Дар давраи солнои 2007 то 2020 начми барориши «облигатсиянои сабз» дар чанон аз 1 миллиард доллар то 1 триллион доллар афзудааст
«Молияи сабз» дар Точикистон, намчун як кисми стратегияи глобалии рушди устувор, механизми муним барои ичрои вазифанои экологй ва иктисодй ба шумор меравад. Ин восита ба дастгирии лоинаное равона шудааст, ки ба кам кардани таъсири манфй ба мунити зист ва гузариш ба модели иктисоди паст-карбонй мусоидат мекунанд. Дар шароити Точикистон, ки беш аз 90% неруи барк тавассути гидроэнергетика истенсол мешавад,
«молияи сабз» имкониятхоро барои рушди инфрасохтор, такмили идоракунии захирахои обиву энергетикй ва мутобикшавй ба тагйирёбии иклим фарохам меорад
Масъалахои кохиш додани чолишхои экологй барои кишвар низ хеле мухиманд, аз чумла, кам шудани захирахои обй, таназзули хок, кам шудани гуногунии биологй ва офатхои табиии зуд-зуд рухдошта, ки бо тагйирёбии иклим бадтар меоранд. Барои халли ин мушкилот ба кишвар зарур аст, ки маблаггузории устувор чалб намояд, то ба лоихахое, ки ба хифзи табиат, баркарорсозии чангалхо, бехтар кардани инфрасохтори обй ва рушди манбаъхои баркароршавандаи энергия равона шудаанд, сармоягузорй кунад. Бо ин рох, «маблаггузории сабз» ба кишвар кумак мекунад, ки воситахоро барои халли масъалахои экологй ва таъмини рушди устувор сафарбар намояд.
Мархилаи мухим дар пешбурди масъалахои рушди «иктисоди сабз» дар Точикистон тахия ва тасдики Стратегияи рушди иктисоди сабз дар Чумхурии Точикистон барои солхои 2023-2037 (СРИС-2037) гардид, ки онро Хукумати Чумхурии Точикистон дар соли 2022 кабул намуд. Дар ин стратегияи мухим тадбирхо барои рушди низоми «маблаггузории сабз» дар кишвар пешбинй гардидаанд. Аз чумла, як катор вазифахои мушаххас гузошта шудаанд: хамохангсозии конунгузории бонкй ва молиявй бо принсипхои «иктисоди сабз»; татбики низоми маблаггузории бонкй бо равонагй ба хифзи мухити зист ва химояи ичтимой; тахияи лоихахои давлатии сармоягузорй дар сохаи «иктисоди сабз» ва пешниход кардани онхо ба институтхои байналмилалии молиявй ва шарикони тичоратй; таъсис додани Фонди «сармоягузории сабз» бо чалби сармояи хоричй ва чорахои дигари дахлдор
Стратегияи рушди «иктисоди сабз» дар Чумхурии Точикистон барои солхои
ПАЁМИ МОЛИЯ ВА ИКТИСОД. 2024 / №4 (43) 2023-2037 (СРИС-2037) ба панч мархила чудо шудааст, ки барои татбики хадафхо ва вазифахои гузошташуда дар сохахои мухталиф равона шудаанд. Дар хар мархила масъалахои маблаггузорй махсус таъкид шудаанд:
Мархилахои якум ва дуюм (солхои 2023-2025 ва 2026-2028). Дар бар мегирад чорабинихо оид ба таблиги васеи маълумот дар бораи «иктисоди сабз», омузиш ва ташаккули тафаккури иктисодй ва экологй, татбики принсипхои «иктисоди сабз» дар санадхои меъёрии хукукй, риояи онхо дар кабули карорхои идорй ва огоз кардани татбики стандартхои «иктисоди сабз» дар бахшхои ичтимой-иктисодии кишвар. Ин мархилахо маблаггузории давлатй ва чалби воситахои шарикони рушдро талаб мекунанд.
Мархилахои сеюм ва чорум (солхои 2029-2031 ва 2032-2034). Дар ин мархилахо татбики принсипхои «иктисоди сабз» дар сохахои саноат, кишоварзй, наклиёт, инфрасохтор, сохтмон, хочагии манзилй-коммуналй, туризм, сармоягузорй, хифзи мухити зист ва кохиш додани партовхои газхои гармхонай пешбинй шудааст. Х,амчунин, таквияти заминаи
институтсионалии «иктисоди сабз» дар кишвар идома дода мешавад
Мархилаи панчум (солхои 20352037): Чорабинихо оид ба рушди «иктисоди сабз», нигохдории сармояи табий, истифодаи устувори он ва афзоиши сармоягузорй дар асоси принсипхои «иктисоди сабз» татбик мегарданд. Дар ин мархила дар кишвар бозори рушдёбандаи «сармоягузории сабз» ташаккул дода мешавад [5,15].
Х,ачми умумии маблагхое, ки барои татбики Стратегияи рушди «иктисоди сабз» дар Чумхурии Точикистон барои солхои 2023-2037 заруранд, 21 586,3 миллион сомониро ташкил медихад. Аз ин, 37,1 миллион сомонй аз хисоби бучети давлатй, 12 818,4 миллион сомонй аз хисоби
шарикони рушд ва 8 730,8 миллион сомонй аз нисоби сармоягузории бахши хусусй чудо карда мешаванд.
Манбаи муним барои рушди «иктисоди сабз» дар кишвар дастгирии сармоягузории муассисанои байналмилалии молиявй ва шарикони рушд мебошад. Х,амкоринои молиявии онно дар татбики лоинанои рушди «иктисоди сабз» бо назардошти имкониятнои мандуди молиявии Точикистон накши калидй доранд. Тибки банодинии «Фонди сабзи иклим» (ФСИ), барои маблаггузории чоранои мубориза бо тагйирёбии иклим дар давоми дансолаи 2020-2030 надди акал 7% ММД Точикистон зарур аст. Ин маънои онро дорад, ки маблаггузории умумии иклимй, ки то соли 2030 зарур хонад буд, метавонад беш аз 1 миллиард доллари ИМА дар як солро ташкил динад.
Аз манбаънои асосии байналмилалй, ба мисли ФСИ, ГЭФ, АФ, СММ, БРО, Бонки Ч,анонй, ЕИБ ва кумакнои дучониба, умед аст, ки маблагно дар шакли грантно ва ё карзнои гайриимтиёзнок дастрас гарданд. Бо назардошти он ки ин манбаъно намчун созмоннои аккредитатсионии ЗКФ дар Точикистон шинохта шудаанд, нар як лоинаи пешнинодшудаи ЗКФ аз нисоби захиранои онно нам маблаггузорй хонад шуд. Дар кишвар накшанои муайяне барои чалби бахши хусусй вучуд доранд, аммо то нол натичанои назаррас ба даст наомадаанд ва дар ин самт фаъолсозии амално зарур аст.
Хулоса. Бонкнои кишвар метавонанд дар раванди татбики «иктисоди сабз» накши калидй бозанд, бо пешниноди карзнои имтиёзнок. Бо назардошти татбики принсипнои «иктисоди сабз» дар Точикистон ва чалби сармоягузоринои хоричй, инчунин, зарурати муними
маблаггузории дохилй вучуд дорад. Сонаи бонкии Точикистон, ки аз чанд бонки давлатй ва хусусй иборат аст, доираи васеи хизматрасонинои молиявй, аз чумла, карзнои имтиёзнок ва гайриимтиёзнок пешнинод мекунад. Чунин муассисанои маъруф, ба монанди «Бонки Эсхата», «Бонки сармоягузорй ва карзии Точикистон» ва «Бонки рушди Точикистон», дар расонидани кумаки молиявй, махсусан дар сонаи кишоварзй, накши муним доранд. Аммо мушкилоти чиддй дар ин бахш сатни баланди фоизно мебошанд, ки ба нисоби миёна такрибан 25% дар як солро ташкил мединанд ва дастрасй ба маблаггузории арзон барои лоинанои марбут ба иклимро мандуд мекунанд.
Х,ангоми хулосабарорй, муним аст, ки талаботи рушди суръатноки «иктисоди сабз» дар Точикистон ба назар гирифта шавад:
• васеъ намудани дастрасй ба бозорнои байналмилалии «облигатсиянои сабз» ва иклимй барои чалби «сармоягузоринои сабз»;
• таъсиси низоми омодасозии мутахассисони байналмилалй дар ин самт;
• гузаронидани ислоноти институтсионалй барои чалби «фонднои сабз»;
• ислоноти сонаи бонкдорй дар асоси принсипнои «рушди сабз»;
• ташкили низоми фонднои махсус барои татбики «лоинанои сабз», аз чумла, барноманои рушди минтакавии «иктисоди сабз».
Дар мачмуъ, бояд тамоми шароити мусоид барои чалби «сармоягузоринои сабз» ба кишвар фаронам оварда шавад.
Адабиёт
1. Дорофеев М.Л. Систематизация концепций зеленых финансов и механизмов финансирования зеленых инвестиций в современных условиях // Банковское дело. - 2020. - № 4. - С. 23-28.
ПАЁМИ МОЛИЯ ВА ИКТИСОД. 2024 / №4 (43)
2. Зеленая экономика и зеленые финансы: учебное пособие [Порфирьев Б.Н. и др.] / Под ред. акад. Б.Н. Порфирьева. - СПб.: Изд-во «МБИ», 2018. - 327 с., С-14
3. Обидов, К. Р. «Зелёная» экономика: концептуальные основы и перспективы развития в Республике Таджикистан / К. Р. Обидов. - Душанбе: Институт экономики и демографии Национальной академии наук Таджикистана, 2024. - 211 с. - EDN ZURKTP.
4. Обидов, К. Р. Концептуальные "зеленые" подходы к вопросам повышения эффективности аграрного водопользования в Таджикистане / К. Р. Обидов, Х. Г. Норов // Экономика Таджикистана. - 2020. - № S4-1. - С. 63-68. - EDN QRQQIK.
5. Саламатов В. Ю. Зеленая экономика и международная торговля: на пути к устойчивому развитию. М. : Информационно -аналитический дайджест, 2020.216 с.
6. Стратегияи рушди ик;тисоди «сабз» дар Чумхурии Точикистон барои солх,ои 2023-2037 - https://medt.tj/images/08.02.2024.pdf
7. UNEP -Глобальный зеленый новый курс/Доклад/ 2009 год https://www.unccleam.org/wp-content/uploads/library/unep90_rus.pdf
8. Манбаи интернет https://fincityofficial.ru/rynok-zelenykh-obligatsiy-v-mire/
9. Climate Bonds Initiative https://www.climatebonds.net/
10. Green Climate Fund/Tajikistan country program/ https://www.greenclimate.fund/search?keywords=Taiikistan
Маълумот оид ба муаллифон:
Обидов Камол Рах,матович - н.и.и., ходими пешбари илмии Института ик;тисодиёт ва демографияи Академияи миллии илмх,ои Точикистон. Сурога 734024. Республика Таджикистан г. Душанбе, ул. С. Айни 44.
Гурезова Ш.А. - магистранти курси 2-юми Институти ик;тисодиёт ва демографияи Академияи миллии илмх,ои Точикистон. Сурога 734024. Республика Таджикистан г. Душанбе, ул. С. Айни 44. E-mail: shukriyagurezova [email protected] Тел: (+992) 903090109
Сведение об авторах:
Обидов Камол Рах,матович - к.э.н., ведущий научный сотрудник Института экономики и демографии Национальной академии наук Таджикистана. Адрес 734024. Республика Таджикистан г. Душанбе, ул. С. Айни 44.
Гурезова Ш.А. - магистрант 2-го курса Института экономики и демографии Национальной академии наук Таджикистана Адрес 734024. Республика Таджикистан г. Душанбе, ул. С. Айни 44. E-mail: [email protected] Тел: (+992) 903090109
Information about the authors:
Obidov Kamol Rakhmatovich - PhD in Economics, leading researcher at the Institute of Economics and Demography of the National Academy of Sciences of Tajikistan. Address: 734024. Republic of Tajikistan, Dushanbe, S. Ayni Street, 44.
Gurezova Sh.A. - 2nd year Master's student at the Institute of Economics and Demography of the National Academy of Sciences of Tajikistan. Address: 734024. Republic of Tajikistan, Dushanbe, S. Ayni Street, 44. E-mail: [email protected] Tel: (+992) 903090109