CC BY
5«ЖАСАНДЫ ИНТЕЛЛЕКТ АРЦЫЛЫ ФУНКЦИОНАЛДЫЦ САУАТТЫЛЬЩТЫ
ДАМЫТУ»
ИМАММАГЗУМОВА АЛИЯ ИМАММАДИЕВНА
Жетiсу курылыс-техникалык колледжшщ окытушысы, Талдыкорган, ^азакстан
Андатпа: Мацаланыц мацсаты - функционалдыц сауаттылыц тапсырмаларын ц^руда жасанды интеллектт1 цолдану ерекшелжтерт царастыру. Жасанды интеллект квмег1мен пэн бойынша тапсырмаларды ц^ру эдгстемесг усынылган.
Клт свздер: жасанды интеллект, функционалдыц сауаттылыц, б1л1м, тапсырма, педагог.
Биылгы 2024-2025 оку жылымыздьщ басты такырыбы - «Digital Kazakhstan: жаца замандагы бшм». ¥стаздарыц максаты - бiлiм саласына жасанды интеллект технологияларыныц озык Yлгiлерiн енгiзу.
Бiр педагог бес топка сабак беретiн болса, ол топта отыз баладан болса, балалардыц жумыстарын аз уакытта тексеру окытушыга Yлкен кYш екенi тYсiнiктi. Педагог барлыгына керi байланыс бередi, бiрак 45 минут аз болады. Немесе устаздар сабак жоспарын курганда, емтихан тапсырмаларын тексергенде жасанды интеллекта колданса, жумыстары жещлдейдь Осылайша, педагог езшщ уакыты мен энергиясын Yнемдейдi эрi казiргi заманауи бiлiм алушылардыц талгамына сай болады. Бiрак, бул жасанды зерденщ каупi де бар. Бiлiм алушылар муны колданатыны рас, сол себепт окытушы олардыц шынайы бiлiмiн аныктай алмауы мYмкiн. Сондыктан педагог бшм алушыга жасанды интеллект орындай алмайтын, жекелей тапсырма беруге тиiс» [3].
Жасанды интеллект куралдары креативтi сурактар курастыруга, эр бiлiм алушымен сараптама жYргiзуге, сабак жоспарлауга Yлкен кемегш тигiзедi [2]. Бул жерде айта кететш -басты нэрсе - жасанды интеллект педагопъщ орнын ауыстырмайды, тек педагогтщ жумысын жещлдетедь
^аз1рп когамныц eзектi мэселелершщ бiрi - элеуметак, экономикалык eзгермелi жагдайларда eмiр сYPуге дайын болып кана коймай, сонымен катар оны жYзеге асыруга, жаксартуга игi ыкпал ететiн жеке тулганы калыптастыру. Тулганыц талаптарын жYзеге асыру Yшiн бiлiм алушыны багалауда жаца багытта жумыс жYргiзу - бул функционалдык сауаттылыкты калыптастыру.
Функционалдык сауаттылыктыц негiзгi мiндетi - педагог баланы окыта отырып, оныц еркшдшн, белсендiлiгiн, шыгармашылык тургыда ойлауын калыптастырып жэне баланыц ез бетiнше шешiм кабылдауга дагдыландыру [1].
Эз тэж1рибемде функционалды сауаттылыктты арттыру максатында жасанды интеллекта колданамын. Мысалы, «Модель туралы тYсiнiк. Модельдеу максаты» такырыбы бойынша модель тYрiн аныктауга суреттер усынылады, осы суреттердi дайындау барысында "чат GPT" кемекке келедi - тек суракты дурыс жазып, модель атауын сурет аркылы тауып беруге тапсырма беремiз (Сурет 1 - Чат GPT аркылы суреттер усыну).
Сурет 1 - Чат GPT аркылы суреттер усыну Чат GPT - OpenAI эзiрлеген жэне табиги тiлдердегi сурауларды колдайтын сейлесу режимiнде жумыс ютей алатын генеративтi жасанды интеллектi бар чатбот. Бул жуйе сурактарга жауап беруге жэне эртYрлi тiлде, соньщ iшiнде орыс тiлiнде, эртYрлi пэндш салаларга катысты мэтiндер куруга кабшетп.
Берiлген тапсырмага Python-тiлiнде программалык кодты жазу Yшiн, чат GPT-га сураныс бере отырып, Online Python - IDE, Editor, Compiler, Interpreter терезесше юрт, бот тауып берген кодты енпзш, тексеремiз (Сурет 2 - Чат «СРТ»-га сура; жазу, Сурет 3 - Тапсырманы дайындау барысы, Сурет 4 - Программаны тексеру). Немесе бiздщ «ботка-GPT» накты кандай тапсырма керек екенщ жазып ету керек.
пайтон ттинде к,арапайым eKi санныц, к;осындысын табу уцлн
Сурет 2 - Чат «GPT»-ra сурак жазу
# пайдаланушыдан Ы.рхнш\ санды енгъзудг сураймыз сан1 = "float(input("BipiHuii санды енг1з!ч1з: "))
# Пайдаланушыдан елсхншх санды енгъзудъ сураймыз сан2 = -Float(input("Ек±нш1 санды енг1з±1-|1з: "))
# К,осындыны есептеймхз косынды = сан цосынды
1 + сан2
# Нэтиженъ шыгарамыз print(f"Косынды: {косынды}")
Сурет 3 - Тапсырманы дайындау
main.py г т L J Share Лип Output
1 # Пайдаланушыдан 6ipiHLui санды енг1зуд1 сураймыз 2 сан1 = float:(input("5ipiHiiji санды енг1зщ!з: ")) 4 # Пайдаланушыдан eKimui санды енг1зуд1 сураймыз 5 сан2 - float(input("EKiHii]i санды eHri3ini3: ')) 7 Косындыны есептейтз 8 косынды = сан1 + сан2 10 # Нэтижена шыгарамыз 11 print(""Косынды: {к,осынды} ) BipiHiui санды енг1з1ц1з: 25 EKiHiui санды eHri3ini3: 2225 Косынды: 2250.0 --- Code Execution Successful ---
Сурет 4 - Программаны тексеру
^ортындылай келе, бшм алушылардыц функционалдык сауаттылыгын дамыту Yшiн жасанды интеллекттi колдана бiлудi, эртYрлi аппарат кeздерiмен жумыс iстей бiлудi, eзiнiц болжамдарын усыну жэне зерттеулер жYргiзу, eмiрлiк мiндеттердi шешу Yшiн пайдалануды камтамасыз етедь
ЭДЕБИЕТТЕР Т1З1М1
1. Окушылардыц функционалдык сауаттылыгын калыптастырудагы мектеп жэне отбасыныц езара iс-эрекетiнiц мазмуны мен турлерь Эдiстемелiк курал. - Астана: Ы. Алтынсарин атындагы ¥лттык бiлiм академиясы, 2013. - 38 б.
2. А. Ж. Асамбаев Жасанды интеллект непздерк Окулык. Алматы, ЖШС РПБК «Дэуiр» 2011 ж. - 136 б.
3. Люгер Д. Искусственный интеллект: стратегии методы решения сложных проблем. - М.: «Вильямс», 2003. - 864 с.
