CC BY
0AVTOMOBIL VA QISHLOQXO'JALIKMASHINALARI
УДК 656.13
SHAHAR AVTOMOBIL YO'LLARIDA SVETOFOR BOSHQARUVINING CHORRAHANING O'TKAZUVCHANLIGIGA TA'SIRI
Xadiyeva Gulnoza Shavkatovna assistent, Tashkent State Transport University
Vohidov Doniyor Azimovich doktorant, Toshkent Davlat Transport Universiteti, [email protected]
Urinbayev Quvondiq Ulug'bek o'g'li assistent, Tashkent State Transport University, [email protected]
Xushvaqtov Sardor Kenja o'g'li assistent, Tashkent State Transport University
Аннотация. Данная статья посвящена изучению влияния расстояния между перекрестками, регулируемыми светофорами, и характеристик самих светофорных объектов на пропускную способность городских магистральных улиц в условиях высокоинтенсивного транспортного потока. Светофоры играют важную роль в регулировании транспортного потока, обеспечении безопасности участников дорожного движения и повышении эффективности транспортной системы. Исследования показывают, что расстояние между перекрестками, регулируемыми светофорами, согласованность сигналов светофоров и их эффективность оказывают значительное влияние на пропускную способность дорог. Однако проектные требования к перекресткам с регулируемым движением не всегда в достаточной мере учитывают расстояние между светофорами, согласованность сигналов и эффективность их использования. В данной статье предлагается метод учета влияния светофоров и расстояния между ними для оценки пропускной способности городских автодорог.
Annotatsiya. Ushbu maqola yuqori zichlikdagi transport oqimi sharoitida shahar magistral ko'chalari sig'imiga svetofor boshqaruvi ostidagi chorrahalar orasidagi masofa va svetoforlarning obyektlarining ta'sirini o'rganishga qaratilgan. Svetoforlar transport oqimini tartibga solish, yo'l harakati ishtirokchilarining xavfsizligini ta'minlash va transport tizimining samaradorligini oshirishda muhim ahamiyatga ega. Tadqiqotlar shuni ko'rsatadiki, svetofor bilan boshqariladigan chorrahalar orasidagi masofa, svetofor signallarining muvofiqligi va ularning samarad orligi yo'l sig'imiga sezilarli ta'sir ko'rsatadi. Biroq, svetofor bilan boshqariladigan chorrahalarni loyihalash talablari har doim ikki svetofor orasidagi masofa, signallarning mosligi va ulardan foydalanish samaradorligini yetarlicha hisobga olmaydi. Ushbu maqolada shahar avtomobil yo'llari sig'imini baholash uchun svetoforlar va ular orasidagi masofaning ta'sirini inobatga olish usuli taklif etilgan.
Abstract. This article is focused on studying the impact of the distance between traffic light-controlled intersections and the characteristics of traffic light systems on the capacity of urban arterial roads under high-density traffic flow conditions. Traffic lights play a crucial role in regulating traffic flow, ensuring the safety of road users, and improving the efficiency of the transport system. Research indicates that the distance between traffic light-controlled intersections, the coordination of traffic signals, and their efficiency significantly affect road capacity. However, the design requirements for traffic light-controlled intersections do not always adequately consider the distance between traffic lights, the consistency of signals, and the efficiency of their use. This article proposes a method for assessing the impact of traffic lights and
Mexanika va Texnologiya ilmiy jurnali 5-jild, 3-son, 2024 Maxsus son
Scientific Journal Of Mechanics And Technology ISSN 2181-158Х, Volume 5, Issue 3, Special Issue 2024 AVTOMOBIL VA QISHLOQXOJALIKMASHINALARI
the distance between them on the capacity of urban roads.
Ключевые слова: транспортный поток, пропускная способность, интенсивность движения, дорожно-транспортное происшествие, улично-дорожная сеть, скорость, разрешённая максимальная скорость, транспортные средства, динамический габарит, управление светофорами, зелёная фаза сигнала, пропускная способность перекрёстков, скорость транспортного потока, система сигнализации.
Kalit so'zlar: transport oqimi, o'tkazuvchanlik qobiliyati, harakat intensivligi, yo'l-transport hodisasi, ko'cha-yo'l tarmog'i, tezlik, ruxsat etilgan maksimal tezlik, transport vositalari, dinamik gabarit, svetofor boshqaruvi, signalning yashil fazasi, chorrahalar sig'imi, avtomobil oqimining tezligi, signalizatsiya tizimi.
Key words: traffic flow, capacity, traffic intensity, road traffic accident, street-road network, speed, permitted maximum speed, vehicles, dynamic dimensions, traffic light control, green signal phase, intersection capacity, traffic flow speed, signaling system.
Kirish
Shaharlar avtomobillashtirish darajasining tez o'sishi ko'cha-yo'l tarmog'i infratuzilmasi rivojlanishidan ortda qolgan holda transport muammolarini keltirib chiqarmoqda. Shahar asosiy ko'chalarining sig'imi darajasida yuqori tezlikdagi transport oqimlari va avtomobillar sonining keskin ortishi to'xtab qolishlar, tirbandliklar va harakatga ketadigan vaqtning oshishiga sabab bo'lmoqda. Transport vositalarining ko'p marotaba to'xtashlari natijasida yo'lovchilar yoki yuklarni manzilga yetkazish vaqti uzayadi, yonilg'i sarfi oshadi, transport xarajatlari ko'payadi va bu holat shahar havosining ifloslanishiga katta ta'sir ko'rsatadi. Tahlillarga ko'ra [1], respublika hududida bir yilda o'rtacha 9-10 ming yo'l-transport hodisasi sodir bo'ladi, tig'iz vaqtlarda harakat tezligi 9-11 km/soatgacha pasayadi. Noto'g'ri transport oqimi va kechikishlar tufayli shaharlardagi yonilg'i sarfi shahar atrofidagi yo'llarga qaraganda 15-30 foizga yuqori.
Zamonaviy shaharlarning transport muammosini hal qilishning mavjud usullari me'moriy-rejalashtirish va tashkiliy choralarga bo'linadi. Me'moriy-rejalashtirish choralari kapital xarajatlar tufayli amalga oshirishda cheklangan va ba'zi hollarda umuman imkonsizdir. Bunday vaziyatda yagona mumkin bo'lgan yechim — ilg'or, samarali boshqaruv usullarini ishlab chiqishdir. Transport oqimlarini boshqarishning ilg'or usullarini joriy etish [2] mavjud sharoitda qisqa vaqt ichida eng yuqori samaradorlikka erishishga va shahar ko'cha-yo'l tarmoqlarining imkoniyatlaridan maksimal darajada foydalanishga imkon beradi.
Shu munosabat bilan, transport tizimlari sohasidagi mahalliy va xorijiy tadqiqotchilarning aksariyat tadqiqotlari svetoforlarni boshqarishni tartibga solish [2-4] va yo'l tarmoqlari bo'ylab transport oqimlarini muvofiqlashtirish [7, 10] muammolarini hal qilishga qaratilgan. Ushbu tadqiqotlarning maqsadi transport vositalarining kechikishlarini kamaytirish, harakat xavfsizligini oshirish va transport tarmog'ining ekologik samaradorligini yaxshilashdan iborat. Turli mualliflar transport muammosini yo'l tarmoqlarini qayta qurish, svetoforlarni boshqarishni optimallashtirish va chorrahalarni kanallash orqali hal qilishni taklif qilganlar [11-18].
Transport tizimlari sohasidagi mavjud nashrlarni tahlil qilish yo'l tarmoqlarining samaradorligini oshirish bo'yicha mavjud usullarni chuqur o'rganish imkoniyatini beradi. Transport tizimining samaradorligini aniqlovchi asosiy parametr o'tkazuvchanlik qobiliyatidir. Shu nuqtai nazardan, shahar transport tarmoqlarining sig'imini baholash usullarini takomillashtirish ilmiy va amaliy vazifa hisoblanadi.
Metod va metodologiya
Sig'im - bu mavjud transport sharoitida yo'l yoki qatorning ma'lum bir nuqtasidan ma'lum bir vaqt davomida o'tishi mumkin bo'lgan maksimal transport vositalari sonini bildiradi. [19]
Avtomagistralning maksimal nazariy o'tkazuvchanlik qobiliyati quyidagi formula yordamida aniqlanadi:
Mexanika va Texnologiya ilmiy jurnali 5-jild, 3-son, 2024 Maxsus son
https://mextex.uz/ ^^
P =
AVTOMOBIL VA QISHLOQXO'JALIKMASHINALARI 3600XV
f
V2
tp X V X
2 x g
Л
(1)
f + % xv±t +(P±l
Q
+1 +1
o a
bu yerda:
V - avtomobillar qator bo'ylab harakatlanish tezligi, m/s; /a - avtomobilning statik uzunligi, m;
/0 - to'xtab turgan transport vositalari orasidagi xavfsizlik masofasi, m;
/ - haydovchining reaktsiya vaqti, ya'ni oldingi avtomobil tormozlashni boshlaganidan
keyingi avtomobil tormozlashni boshlashigacha bo'lgan vaqt, sec; g - erkin tushish tezlanishi, 9.8 m/s2;
/ - yo'l qoplamasi turi va g'ildirak shinasining ishchi yuzasining mexanik xususiyatlariga qarab tanlanadigan dumalash qarshiligi koeffitsiyenti;
p- yo'l qoplamasining holati, qoplama turi va g'ildirak yuzasining holatiga qarab qabul qilinadigan yopishqoqlik koeffitsiyenti;
| - ^owning o'z va umumiy og'irligi nistatei,
i- yo'lning uzunlamasina qiyaligi, o'nlik kasr sifatida ifodalanadi va yuqoriga harakatlanishda (+) belgi bilan, pastga harakatlanishda esa (-) belgi bilan olinadi.
1-rasm. Avtomobil tezligining o'tkazuvchanlik qobiliyatiga ta'siri
Avtomobil tezligi yo'l tarmog'ining o'tkazuvchanlik qobiliyatiga muhim ta'sir ko'rsatadi. Yuqori tezlik transport vositalari oqimi ko'proq masofani qisqa vaqt ichida bosib o'tishiga yordam beradi, bu esa o'tkazuvchanlik qobiliyatini oshiradi. Biroq, yuqori tezlik ba'zi holatlarda xavfsizlik muammolariga va yo'l-transport hodisalarining ortishiga sabab bo'lishi mumkin. Shu bois, optimal tezlik darajasini ta'minlash orqali o'tkazuvchanlik qobiliyati va xavfsizlik o'rtasida muvozanatga erishish lozim[3].
Shuningdek, tezlikning har xil darajalarida transport vositalarining o'zaro ta'siri va ular o'rtasidagi masofalar o'zgarishi oqim to'yinganligiga ta'sir ko'rsatadi. Chuqur tadqiqotlar avtomobil tezligini optimallashtirish yo'li bilan yo'l tarmog'i o'tkazuvchanligini oshirish va transport tizimining samaradorligini yaxshilash imkonini beradi.
Tadqiqotlardan ma'lumki, tezlikning keskin o'zgarishi va keskin tormozlash holatlari yo'lning o'tkazuvchanlik qobiliyatini pasaytiradi. Shuning uchun ham, svetoforlarni muvofiqlashtirilgan boshqaruv tizimlari, haydovchilar uchun ma'lumotlarni o'z vaqtida yetkazib berish kabi chora-tadbirlar yo'ldagi transport oqimiga ijobiy ta'sir ko'rsatadi[4].
Mexanika va Texnologiya ilmiy jurnali
5-jild, 3-son, 2024 Maxsus son
A VTOMOBIL VA QISHLOQ XO'JALIKMASHINALARI
Bugungi kunda shahar avtomobil yo'llarining o'tkazuvchanligini baholashning ko'plab usullari mavjud bo'lib, ularni yo'l tarmog'ini rejalashtirish bosqichida, uning elementlarini loyihalash bosqichida, shuningdek, foydalanish jarayonida qo'llash mumkin. Ta'kidlash joizki, o'tkazuvchanlikni aniqlashning turli usullari turli printsiplarga asoslangan. Masalan, transport oqimining mikro va makro modellari asosida ishlab chiqilgan usullar. Shu munosabat bilan, O'zbekiston Respublikasi Prezidentining 2022-yil 4-apreldagi PQ-190-sonli "Avtomobil yo'llarida inson xavfsizligini ishonchli ta'minlash va o'lim holatlarini keskin kamaytirish chora-tadbirlari to'g'risida"gi qarorida va Yangi O'zbekistonning 2022-2026-yillar uchun rivojlanish strategiyasida "Yo'l infratuzilmasini yaxshilash va xavfsiz harakatlanish sharoitlarini yaratish, jumladan, transport boshqaruv tizimini to'liq raqamlashtirish va ushbu sohada ishga keng jamoatchilikni jalb qilish orqali yo'l -transport hodisalari va yo'llarda o'lim holatlarini kamaytirish" bo'yicha vazifalar belgilab berilgan.
Ushbu vazifalarni bajarish doirasida mamlakatimizning yirik shaharlari transport rejalari ishlab chiqilmoqda. Ushbu rejalarga asosan Toshkent shahrida umumiy uzunligi 472 kilometr bo'lgan yo'llarda jamoat transportiga ustuvorlik berish, qulay va xavfsiz to'xtash joylari va piyodalar uchun infratuzilma yaratish, shuningdek, samarali muvofiqlashtirilgan transport boshqaruv tizimini o'z ichiga olgan kompleks chora-tadbirlar tizimli ravishda amalga oshirilmoqda [20-28]. Jamoat transporti infratuzilmasini va svetoforlarni muvofiqlashtirilgan boshqaruv tizimini yaxshilash maqsadida Toshkent shahrining 13 ta asosiy ko'chasida va Urganch shahrining 3 ta ko'chasida jami 605 ta svetoforlarni muvofiqlashtirilgan boshqaruv tizimini joriy etish talab qilinadi.
Chorrahalardagi harakatni boshqarish u yerdagi transport oqimining tezli giga bog'liq. Agar chorrahalardagi transport hajmi nisbatan past bo'lsa, chorraha boshqarilmasdan faoliyat yuritishi mumkin. Bundan tashqari, bunday chorrahaning samaradorligi chorrahaga yaqinlashish joylaridagi harakat bo'laklarining yetarli soni, shuningdek, transport oqimining alohida bo'laklarda harakatlanishi bilan aniqlanadi. Transport tezligi oshib, ma'lum qiymatlarga yetganda [12], chorrahalarda harakatni bir darajada tashkil etish faqat svetofor boshqaruvi yordamida amalga oshirilishi mumkin (GOST 23457-86 svetofor boshqaruvini joriy etish uchun to'rtta shartni belgilaydi).
Svetofor boshqaruvining to'yinganlik darajasi transport qoidalari va ko'cha tarmoqlarining boshqaruv darajasini tavsiflovchi asosiy parametrlardan biridir. Svetofor boshqaruvining to'yinganlik darajasi ko'cha tarmog'idagi bir kilometrga to'g'ri keladigan boshqariladigan chorrahalar sonini anglatadi [13]. Birinchi rasmda svetofor bilan boshqariladigan chorrahalar
orasidagi masofa tasvirlangan.
2-rasm. Svetofor bilan boshqariladigan chorrahalar orasidagi masofaning sxematik tavsifi
Hozirgi vaqtda mamlakatimizda kuzatilayotgan avtomobillashuv darajasining tez o'sishi (o'rtacha yillik 10%) shahar avtomobil yo'llarida boshqaruv vositalarining to'yinganlik darajasining oshishiga olib kelmoqda. Bu esa svetofor bilan boshqariladigan chorrahalar orasidagi masofaning yanada qisqarishiga sabab bo'lmoqda [29-33]. Svetofor bilan boshqariladigan
Mexanika va Texnologiya ilmiy jurnali 5-jild, 3-son, 2024 Maxsus son
Scientific Journal Of Mechanics And Technology ISSN 2181-158X, Volume 5, Issue 3, Special Issue 2024 A VTOMOBIL VA QISHLOQ XOJALIK MASHINALARI
chorrahalar orasidagi masofani aniqlash uchun Urganch shahrining asosiy ko'chalarida tabiiy sinovlar o'tkazildi.
3-rasm. Tadqiqot sinovlari o'tkazilgan Urganch shahrining asosiy ko'chalari Natijalar va muhokama
Tadqiqot davomida Urganch shahridagi harakatni tashkil etish uchun texnik vositalar tahlil qilindi va aniqlanishicha, Urganch shahrining asosiy ko'chalarida jami 66 ta svetofor mavjud bo'lib, ulardan 53 tasi transport svetofori va 13 tasi (7 ta tugmali) piyodalar svetoforidir. Shuningdek, yo'llarning holati, yo'l belgilari, ko'rinish imkoniyati va manevr qulayligi o'rganildi. Svetofor bilan boshqariladigan Urganchning 6 ta asosiy ko'chalaridagi chorrahalar orasidagi masofalar aniqlandi (1-jadval). Natijaga ko'ra, shahar asosiy ko'chalarida har 551 metr masofa svetoforlar orqali boshqarilishi kerakligi aniqlangan. Shu bilan birga, shahar ko'cha-yo'l tarmoqlarida kunning tig'iz vaqtlarida transport oqimining tezligi ham o'lchandi. Dala sinovlarida o'rganilgan ko'cha-yo'l tarmoqlarining tekshirilgan qismidagi o'rtacha tezlik 27,65 km/soatni tashkil etdi.
1-jadval
№ Ko'chalar noma Ko'chaning umumiy uzunligi, m Bo'g'in uzunligi, m Svetoforlar orasidagi masofaning o'rtacha qiymati, m
Ln1=735
855
780
439
Islom Karimov ko'chasi 70
1 6050 161 605
200
290
280
2240
605
688
1200
672
2 Al Xorazmiy 4990 20 499
ko'chasi 400
320
280
470
Mexanika va Texnologiya ilmiy jurnali
5-jild, 3-son, 2024 Maxsus son
AVTOMOBIL VA QISHLOQXO'JALIKMASHINALARI
560
380
833
357
1410
340
3 Xonqa ko'chasi 7400 310 740
360
570
480
1150
1590
1180
430
4 Gurlan ko'chasi 3090 590 515
370
210
310
689
561
930
5 A. Baxodirxon 4660 400 582
ko'chasi 370
250
1210
250
338
451
211
6 Tinchlik 2960 290 370
ko'chasi 140
850
310
370
Jami 551
3-rasm. Svetafor signallari nisbatlarini chorrahaning sig'imiga ta'siri
Mexanika va Texnologiya ilmiy jurnali
5-jild, 3-son, 2024 Maxsus son
AVTOMOBIL VA QISHLOQXO'JALIKMASHINALARI
Shahar ko'p polosali magistral ko'chalarining o'tkazuvchanligi transport vositalarining bo'laklar bo'ylab taqsimlanishini hamda svetafor bilan boshqariladigan chorrahalar orasidagi masofani hisobga olgan holda aniqlanadi:
Pm = P хуха (2)
Bu yerda:
у - bir yo'nalishdagi tasmalar soniga qarab olingan ko'p qatorli koeffitsient;
n - tasmalar soni;
n = 1, у = 1 n = 2, у = 1.9 n = 3, у = 2.7 n = 4, у = 3.5;
a - svetoforli boshqaruvni hisobga olgan holda o'tkazuvchanlikni kamayishini hisobga oluvchi koeffitsient;
Koeffitsient a quyidagi formula bilan aniqlanadi:
T
a = ■
free
V2
1 1
(3)
acceleration and deceleration L | ' a x ( X | X ) | x V n п, V . . ' a
2 Ja Jc
Bu yerda:
Tfiee - avtomobilning chorrahalar orasidagi masofani hisobiy tezlikda kechikishlarsiz bosib o'tishining nazariy vaqti, min;
T
acceleration and deceleration
- avtomobil chorrahalar orasidagi masofani tezlanish va sekinlanishlar hamda chorrahaga yaqinlashishdagi kechikishlar bilan bosib o'tishining hisobiy vaqti, min; Ln - chorrahalar orasidagi masofa, m;
ja - keskin tezlanish, m/c2;
jc - deceleration when braking, m/c2;
At - svetofor oldidan avtomobillarning o'rtacha kechikishi, quyidagi formula bo'yicha aniqlanadi:
T , -1
(4)
At =
cycle green
2
Bu yerda:
Tcycle - tartibga solish siklining davomiyligi, s; tgreen - yashil fazaning davomiyligi, s.
4-rasm. Svetafor boshqariladigan chorrahalar orasidagi mosofani sig'imga ta'siri
Mexanika va Texnologiya ilmiy jurnali 5-jild, 3-son, 2024 Maxsus son
A VTOMOBIL VA QISHLOQ XO'JALIKMASHINALARI
Xulosalar
Tadqiqot natijalariga ko'ra, svetofor bilan boshqariladigan chorrahalar orasidagi masofa shahar avtomobil yo'llarining o'tkazuvchanlik qobiliyatiga sezilarli ta'sir ko'rsatadi. Yuqorida svetofor bilan boshqariladigan chorrahalar orasidagi masofa va shahar asosiy ko'chalarining o'tkazuvchanligi kamayishi o'rtasidagi bog'liqlik grafigi keltirilgan. Ushbu ma'lumotga ko'ra, svetofor bilan boshqariladigan chorrahalar orasidagi har 100 metr masofa yo'lning o'tkazuvchanligini 10% ga kamaytiradi. Svetoforlar transport vositalari va piyodalar oqimini tartibga solish, shuningdek, xavfli yo'l uchastkalarini ko'rsatish uchun ishlatilishi kerak.
Chorrahalarni muvofiqlashtirilmagan boshqarish faqat har biri boshqa chorrahalar bilan bog'lanmagan yoki bir-biriga ta'sir qilmaydigan hollarda samarali bo'ladi; agar svetofor bilan boshqariladigan chorrahalar orasidagi masofa kichik bo'lsa, avvalgi va keyingi chorrahalarda gi transport vositalarining yuqori o'zaro ta'siri bo'lgan hollarda muvofiqlashtirilgan boshqaruvni qo'llash zarur.
Shahar avtomobil yo'llaridagi hozirgi holatni hisobga olgan holda, transport boshqaruvini yaxshilashning eng istiqbolli va innovatsion yechimi shahar transport xavfsizligini boshqarishning muvofiqlashtirilgan tizimini ishlab chiqishdir. Ushbu tizimni joriy etish shahar avtomobil yo'llarida yuk tashish hajmini kamaytirishga, transport kechikishlarini 15 -25% ga qisqartirishga, ekologik chiqindilarni 6-8% ga kamaytirishga va harakat tezligini 17-21% ga oshirishga imkon beradi.
ADABIYOTLAR
1. Горелов А.М., Власов А.А., Гаврина М.А. Динамическое ограничение скорости движения транспортных средств на автомагистралях// Современные проблемы науки и образования. - 2015.
2. https://bugun.uz/2022/02/17/ozbekistonda-2021-yilda-yol-transport-hodisalari-oqibati da-necha-ki shi -hal ok-bol gani -malum -qilindi/
3. https://www.gazeta.uz/uz/2022/10/18/speed-limit/
4. https://www.worldbank.org/ext/en/home
5. https://www.nationalacademies.org/trb/transportation-research-board
6. Азизов ^.Х. "Шахдр йулларида хдракат хавфсизлигини ташкил этиш", Дарслик, ТДТрУ босмахонаси, Тошкент ш., Темирйулчилар куч., 1. 2021й.
7. Sodiqov J.I., Musulmanov K.N., Imamaliev D.M. Developing novel registration of road traffic accidents // Safety and Security Engineering in transport// ISSN 1335-4205 https://doi.org/10.26552/com.C.2022.4.F62-F71.
8. Ziyayev K., Vohidov D., Avtomobillar tezligini ko'cha-yo'l tarmoqlarining o'tkazuvchanlik qobiliyatiga ta'siri, "Transportda resurs tejamkor texnologiyalar" xalqaro ilmiy-texnikaviy anjumani, 2-3 dekabr 2022-yil.
9. Ochilov, Abdulaziz Madatovich, Doniyor Azimovich Vohidov, and Diyor Sherbekovich Turg'unov. "TRANSPORT OQIMINI O 'RGANISH USLUBI." RESEARCH AND EDUCATION 1.3 (2022): 168-175.
10. Highway Capacity Manual. // TRB, Washington, DC, 2000. - 1134 p.
11. https://daryo.uz/2023/06/07/tashkentdagi-4-ta-kochada-avtobuslar-u-yolak-tashkil-
etiladi
12. Vohidov, Doniyor Azimovich, et al. "SHAHARDA TRANSPORT OQIMINI BOSHQARISH ASOSLARI." Oriental renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences 3.2 (2023): 1033-1040.
13. Jumaniyazov H.J., Vohidov D.A., Avtomobil osmasini CAD/CAE dasturiy komplekslari yordamida modellashtirish, Problems of architecture and construction (Scientific and technical magazine), (№2, 2021).
Mexanika va Texnologiya ilmiy jurnali 5-jild, 3-son, 2024 Maxsus son
AVTOMOBIL VA QISHLOQXO'JALIKMASHINALARI
14. Baxramjon, Sattivaldiyev, and Ochilov Abdulaziz Madatovich. "TOSHKENT AGLOMERATSIYASIDA TRANSPORT VA AHOLINING HARAKATCHANLIGINI O 'RGANISH USLUBI." Proceedings of International Educators Conference. Vol. 2. No. 1. 2023.
15. Sattivaldiyev, Baxramjon, Abdulaziz Madatovich Ochilov, and Doniyor Azimovich Vohidov. "TOSHKENT SHAHAR JAMOAT TRANSPORTINI YAXSHILASH USLUBI." Oriental renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences 3.2 (2023): 741-746.
16. Ochilov, A. M., Q. U. Urinbayev, and X. Q. Shavkatov. "TIRBANTLIK OQIMINI O'RGANISH USLUBI." Journal of new century innovations 11.3 (2022): 70-75.
17. Maxmudov G.N., Abduraximov L.X., Повышение эффективности системы stop-start, Автотракторостроение и автомобильный транспорт, Минск (2022).
18. https://kun.uz/news/2022/09/24/ozbekiston-aholisida-3-millionta-yengil-avtomobillar-
mavjud
19. Anvarjonov, A. A., Yusupov U.B. "Rating of the operational massage of the tires of large-loaded mining dump trucks operating at the objects of the almalyk mining and metallurgical combine." Galaxy International Interdisciplinary Research Journal 10.1 (2022): 36
20. Тоштонбоев Ш. Д., Касимов О.К., Тухтамишов С.С., Тормоз кучайтиргичи учун сарфланадиган двигателнинг кувватини аниклаш, Научный журнал транспортных средств и дорог, 2022, №1
21. Зияев, К. З. "НАВОИЙ ША^РИНИНГ ТРАНСПОРТ О^ИМИНИ ТАНЛАНМА АСОСИДА МЩДОРИЙ ТАдаЩОТ ^ИлИШ УСЛУБИ." Научный журнал транспортных средств и дорог 1.2 (2021): 29-38.
22. Мухитдинов, А. А., and К. З. Зияев. "Анализ режима работы двигателя легкового автомобиля в городских условиях движения." эволюция современной науки. 2016.
23. Mukhitdinov, Akmal, et al. "Methodology of constructing driving cycles by the synthesis." E3S Web of Conferences. Vol. 264. EDP Sciences, 2021.
24. Ziyayev, K. Z., U. A. Abdurazzokov, and B. Ismailova Sh. "Transportation problems of modern cities and ways to solve them." Uzbek Scholar Journal 9 (2022).
Mexanika va Texnologiya ilmiy jurnali
5-jild, 3-son, 2024 Maxsus son
