CC BY
0
Jabarova G.M.
Sarikulov M. O.
Andijon davlatpedagogika insituti Tabiiy fanlar fakulteti 1-bosqich talabasi, Andijon davlat pedagogika instituti Biologiya va geografiya o^qitish metodikasi kafedrasi o'qituvchisi
Andijon shahri Do^stlik ko^chasi 2-uy
PAXTAOBOD TUMANI MEXNAT RESURSLARI VA ULARNING XO'JALIK TARMOQLARDAGI TARKIBI
Annotatsiya: Ushubu maqolada Paxtaobad tumani haqida umumiy ma 'limot shuningdek ,Paxtaobod tumani mehnat resurslari va ularni xo jalik tarmoqlardagi tarkibi, tumanning salohiyati va imkoniyati mehnatda band bo 'lmagan aholini ish bilan ta 'minlash bo 'yicha qo 'shimcha ish o 'rinlarini yaratilyotganligi haqida ma 'lumotlar keltirilgan
Kalit so'zlar: mehnat resursi, xo'jalik tarmog'i, agrosanoat,diagnostika, tadbirkorlik.
Jabarova G.M.
Sarikulov M. O.
Andijon davlat pedagogika insituti Tabiiy fanlar fakulteti 1-bosqich talabasi, Andijon davlat pedagogika instituti Biologiya va geografiya o^qitish metodikasi kafedrasi o'qituvchisi Andijon
shahri Do "stlik ko "chasi 2-uy
PRODUCTION RESOURCES OF PAKHTAABAD DISTRICT AND THEIR COMPOSITION IN ECONOMIC SECTORS
Abstract: This article provides general information about Pakhtaabad district, as well as the labor resources of Pakhtaabad district and their composition in economic sectors, the potential and opportunity of the district to create additional jobs for the unemployed population. information is provided
Key words: labor resource, economic network, agro-industry, diagnostics, entrepreneurship.
Paxtaobod tumani umumiy tavsifi: Andijon viloyatining shimoliy sharqida joylashgan tuman hisoblanadi. Paxtaobod tumani viloyat markazi Andijon shahridan 24 km shimoliy-sharqda bo'lib, dengiz sathidan 300 metr balandlikda joylashgan. Aholisi 208 700 ming kishini tashkil etadi. Paxtaobod tumanini Qoradaryo, Tentaksoy, Chirtaksoy daryolari kesib o'tadi. Tuman markaziga 1975-yilda Paxtaobod shahri maqomi berilgan. Umumiy yer maydoni 26 ming 33 gektarga teng.Paxtaobod tumani - 1926-yil 29-sentabrda tashkil qilingan.
1962-yil 24-dekabrda Izboskan tumani bilan birlashtirilgan. 1970-yil 7-dekabrda yana yangidan tashkil qilingan. Shimoliy va shimoliy-sharqdan Qirg'iziston Respublikasining Jalolobod viloyati, g'arbdan Izboskan tumani, janubdan Andijon tumani, sharqda (58 km masofada) Qirg'iziston Respublikasi va Jalolquduq tumanlari bilan chegaradosh. Tumanda 1 tabshahar (Paxtaobod), 5 qishloq fuqarolari yig'ini (Bo'ston, Ittifoq, Madaniyat, Paxtakor, Uyg'ur) bor. Markazi -Paxtaobod shahr . Tumanda yetakchi tarmoq qishloq xo'jaligi hisoblanadi. Paxtachilik, g'allachilik, sabzavotchilik, polizchilik, bog'dorchilik, chorvachilik bilan shug'ullaniladi. Paxtaobod tumanida 13 ta shirkat, 406 ta fermer xo'jaligi bor. Tumandagi jami ekin maydoni 17,4 ming ga, shu jumladan, 8,2 ming ga yerga paxta, 6,8 ming ga yerga don, 280 ga yerga kartoshka, 820 ga yerga sabzavot ekiladi. 996 ga yer mevazor, 92 ga yer tokzor bilan band.
Mehnat resusrslari soni
99.2
Paxtaobod tumani aholisining ish bilan ta'minlanganlik darajasi 2024-yil 1-yanvar holatiga ko'ra:
Iqtisodiy Band Rasmiy Norasmiy Chetga Ishsizlar Ishsizlar
faol aholi soni 75.6
aholi soni
sektorda sektorda
69.8 29.4
26.3
chiqib ketganlar
14.1
soni darajasi
5.8
7.7
2024-yil 1-iyul holatiga ko'ra:
Mehnat Iqtisodi Ban Rasmiy
Norasmi Chetga Ishsizla Ishsizla
resurslar y faol d sektord y chiqib r soni r
i soni aholi aholi a sektorda ketganla darajasi
soni soni r
66.9 77.1 70.7 31.5 28.6 8.1 3.1 6.4
Paxtaobod tumanida olib borilgan islohotlar natijasida ishsizlik darajasi
kamaymoqda
2024-yil 1-yanvar Ishsizlar soni Ishsizlik darajasi (birlik) (%)
5789 7.7
2024-yil 1-mart Ishsizlar soni Ishsizlik darajasi (birlik) (%)
3965 7.4
2024-yil 1-iyun Ishsizlar soni Ishsizlik darajasi (birlik) (%)
2974 7,3
2024-yil 1-dekabr Ishsizlar soni Ishsizlik
(birlik) darajasi(%)
1809 6.1
Paxtaobod tumanida yanvar iyun oylarida horijdan qaytgan migrantlar bandligini ta'minlash bo'yicha olib borilgan ishlar:
Doimiy Jamoat Tadbirkorlik Supsid Kasb- RTT O'z Norasmiy ishga band ishlari ka jalb iyadan hunara sifati o'zini sektorda
qilindi
155
ga
qilindi ajratil yo'nalti da band
band kredit qilindi olishga
ko'maklashi ldi
63
di
rildi
39
ro'yh atdan o'tka zildi 2
qilganl ar
315
band bo'lganla r
5655
Shu jumladan band qilinganlar:
Band
faol aholi soni
Mehnat resurslari soni
aholi soni
Rasmiy Norasmiy sektorda sektorda
Chetga chiqib ketganlar
Ishsizlar soni
Ishsizlar darajasi
99.2
75.6 69.8 29.4
26.3
14.1 5.8
7.7
5
Mexnat
migratsiyasi Bandligi
da Erkak Ayol Yoshlar taminlanganl uiusd Erkak Ayol
qaytganlar ar soni
soni
6850 1871 4779 2178 6234 91% 4539 1695
Tumanning mavjud imkoniyat va salohiyati:
Birinchidan, Tumanda Koradaryo,Tentaksoy va Maylisoy daryolari oqib o'tib 1616,7 ming kub qum-shag'allar yuzaga kelgan.Ushbu konlarni viloyatdagi salohiyatli tadbirkorlarga qayta ishlab chiqarish choralarini ko'rish.
Ikkinchidan,"Xayotbaxsh"maxallasi xududidagi to'qimachilikka ixtisoslashgan kichik sanoat zonasida 55 gekar yerda 10 ta lotlarda tekistil va to'qimachilik ishlab chiqarish xamda 5000 nafardan ziyod ish o'rni yaratish imkoniyati bor.
Uchinchidan," Naboxor" maxallasida "2U" MCHJ tomonidan umumiy qiymati 28,5 mln.dollarlik agrosonoat klasterini tashkil etish loyihasini amalga oshirish natijasida 150 ta doimiy ,1 200 ta mavsumiy ish o'rni yaratish imkoni bor.
To'rtinchidan ,"Madaniyat" bojxona chegara posti Qirg'iziston Respublikasining OSH-Bishkek yo'nalishidagi M-41 xalqaro ahamiyatga ega avtoyo'lda. Qirg'iziston Respublikasining poytaxti Bishkek shahriga Andijon viloyatidan boriladigan eng yaqin masofada joylashgan . Qirg'iziston Respublikasining OSH-Bishkek yo'nalishining masofasi 667 km ni tashkil qiladi. Madaniyat-Bishkek (Uzbekiston) yo'nalishining masofasi 491 km ni tashkil etadi. Andijon viloyatidan Qirg'iziston Respublikasiga eksportga yo'naltirilayotgan yuklarni yuritib borish ekspartiyor sarf xarajatlarining kamayishiga, yuklarni tez va o'z vaqtida manziliga yetib borishga xizmat qiladi.
Beshinchidan ,"Yuqori" maxallasi xududida 0,2 gektar yer maydonida "Nazira shifo DDM" MCHJ bilan birgalikda qiymati 15 mlrd. sum invistitsiya hisobiga xususiy tibbiy xizmat ko'satish va diagnostika markazi tashkil etish loyihasi amalga oshirilmoqda. Natijada axoliga qoshimcha 8mlrd. so'mlik tibbiy xizmatlar yo'lga qo'yilib , 50 nafar yangi ish o'rni xamda byujetiga 1 mlrd sum qoshimcha tushum manbaalari yaratiladi.
Qishloq xo'jaligi ko'rsatqichlari: Jami ekin yer maydoni 5 992ga,Sug'oriladigan maydon 15 562 ga, Bo'sh turgan yer maydonlari 52,6 ga shundan ( qishloq xo'jaligi yer maydoni-50ga, sanoat yer maydoni-2,6ga) bo'sh turgan bino inshootlar soni 1nafarni tashkil etadi.
Xulosa: Paxtaobod tumanining mehnat resurslari va xo'jaligi tuman iqtisodiyoti uchun asosiy omillardan biridir. Paxta yetishtirish va boshqa qishloq xo'jaligi tarmoqlari tuman aholisining asosiy ish o'rni joylarini tashkil etadi. SHuningdek sanoat va xizmat ko'rsatish sohalardagi o'sish ham Paxtaobodning iqtisodiy mustahkamligini oshirishga xizmat qilmoqda. Tuman hududida amalga oshirilayotgan rivojlanish dasturlari va innovatsiyalar mehnat
resurslarining samarali ishlatilishi hamda yangi ish o'rinlarining yaratilishiga yordam bermoqda.
Foydalanilgan adabiyotlar:
1. Z. N. Tojiyeva. Aholi geografiyasi. Darslik. Toshkent. "Noshir" 2019 y
2. Z. N. Tojiyeva. F. A. Do"smonov. Demografiya. O"quv qo"llanma. Toshkent. 2020.
3. Qayumov A va boshqalar Aholi geografiyasi va demografiyasi T.2011
4. Richard S. Krannich, A.E. Lulof, Donald R, Field Peoplec, Places and Landscapes Science+Business Media B.V. 2011
5. Paxtaobod tumani statistika boshqarmasi malumotlari.
