CC BY
0Impact Factor: SJIF 2023 - 5.95 2024 - 5.99
ЭКОНОМИЧЕСКИЕ НАУКИ ECONOMIC SCIENCES
ОМИЛ&ОИ ТАЪСИР РАСОНАНДА ба устувории молиявии
ТАШКИЛОТИ КАРЗ1
ШАМСИДДИНОВА БИБИОЙША ДИЛОВАРОВНА
Магистранти курси 2-юми ихтисоси 1-25.01.04, Донишгоаи давлатии аукук, бизнес ва сиёсати Толикистон, Хуланд, Толикистон
РАХИМОВА НИГОРА ШАРИФЛОНОВНА
Дотсенти кафедраи молия ва карзи Донишгоаи давлатии аукук, бизнес ва сиёсати
Толикистон, Хуланд, Толикистон
Аннотатсия: Дар макола таърифи устувории молиявии ташкилоти карзг баррасг мешавад. Омилпои асосие, ки ба устувории молиявии ташкилоти карзг таъсир расонанда, омухта шуданд. Муаммопои устувории молиявии пам ташкилоти карзии алопида ва пам тамоми системаи бонкг муайян карда шудаанд.
Калидвожапо: устувории молиявг, сектори бонкг, омилпои ташкилг, омилпои умумг -иктисодг, омилхои сотсиалистг.
Асоси муътадилии аар як ташкилоти каз! ин устувории молиявии он мебошад. Ба устувории молиявии ташкилот якчанд омилао таъсир мерасонанд: иктидор! молиявии ташкилоти карз! дар аамкории тилорат!, мавкеи он дар бозораои мол! ва молияв!; пешниаоди хизматрасон! ва истеасоли маасулоти дар бозор толабот дошта ва ба меъёраои асосии ракобатпазир! лавобгу; даралаи вобастаг! аз карздорони беруна; самаранокии амалиётаои иктисод!, молияв! ва гайра.
Аз ин ру, мараилаи муаим дар бааодиаии устувории молияв! низомсоз! ва гуруабандии тамоми гуногунии омилаое, ки рушди устувори молиявии объектро муайян мекунанд, мебошад [1, с.151].
Омилаои ба рушди устувори ташкилот таъсир расонандаро ба дохил!, ки бевосита аз системаи идоракунии ба амаломада вобаста аст ва ба тасъсироти идоракун! итоат мекунанд, ва берун!, ки ташкилот бевосита ба он таъсир расонида наметавонад, лудо кардан мумкин аст.
Дар навбати худ, омилаои берун! ба устувории молиявии ташкилотао таъсири гуногун расонида метавонанд, бинобар ин онаоро ба омилаои таъсири мустаким ва гайримустаким таксим мекунанд.
Лузъаои аар як гуруаи омилаоро дар намуди ладвал метавон нишон дод (ладвали 1).
Ладвали 1. Омилпое, ки устувории молиявии ташкилоти карзг таъсир мекунанд
Омилаои таъсир кунанда
ДохилТ БерунТ
Ташкил! Умум! - иктисод!
Технолог! йукук!
Молияв! - иктисод! Илтимо! - сиёс!
Омилаои устувории системаи бонк!
Омилаои берун! ва дохилии ба устувории ташкилоти карз! таъсиркунанда асосан асоснок шудааст ва аз хусусиятаои ташкилот ва дар алоаидаг! аз кори ташкилоти карз! вобаста аст [2, с.529].
Кисми якуми омилаои дохил! омилаои ташкил! мебошанд. Онао ба устувории фаъолияти ташкилотаои карз! таъсири назаррас доранд. Ба онао дохил мешаванд: стратегияи бонк!, даралаи идоракун! (менелмент), аайати касб! ва ихтисосмандии кадрао, муносибатао бо муассисон, сиёсати дохилии бонк! ва гайра.
Impact Factor: SJIF 2023 - 5.95 2024 - 5.99
ЭКОНОМИЧЕСКИЕ НАУКИ ECONOMIC SCIENCES
Кисми дуюми омилаои дохил! омилаои технолог! мебошанд. Ба онао сиёсати бонк!, ки ба дохил намудан ва татбики технологияаои бонк! равона шудааст, талаботи бозор ба маасулот ва хизматрасониаои бонкии нав дохил мешаванд. Кортаои пластик!, паан намудани банкоматао, терминалао дар нуктааои савдо, системааои "Мизол-Бонк", аутсорсинг, интернет, имконияти истифодаи интернет-банкинг ва пардохтаои гайринакд! бо истифода аз телефонаои мобил! имкон дод кадами муаим дар навсозии амалиёти бонк! гузошта шавад [4, с.514].
Накши аалкунанда ба омилаои молияв! - иктисод! тааллук дорад. Омилаои муаимтарини молияв! - иктисодии устувории ташкилоти карз! метавонад инаоро дар бар гирад: аалм ва сохтори маблагаои худ!, сатаи даромад, харолот ва фоида, манбаъаои воридоти маблаг ва самаранок ло ба ло гузоштани онхо ва имконияти сафарбар намудани онао дар сурати ба амал омадани вазъияти зарур!. Ин омилао бояд аз лониби ташкилоти карз! дар малмуъ ба назар гирифта шаванд, зеро онао кудрат ва кобилияти мусб! таъсир расонидан ба фаъолияти ташкилотаои карзиро танхо дар муносибат байниаамдигар! доранд.
Гуруаи дуюми омилаое, ки ба устувории молиявии ташкилоти карз! таъсир мерасонанд омилаои беруна мебошанд. Гуруаи омилаои омухташванда аз руи як катор хусусиятао метавонанд ба якчанд лузъаои асос! таксим карда шаванд. Дар навбати аввал, ин омилаои умум! - иктисод!, ки аз руи даралаи устувории иктисодиёти давлат муайян карда мешаванд, фаъолияти сармоягузории соаааои саноат ва минтакаао, шароити бозор ва аолати бозори молияв!. йолати бозори молияв!, дар навбати худ, аз руи як катор нишондиаандаао муайян карда мешаванд, ки ба онао тааллук дорад: даралаи эмиссияи пул!, сатаи таваррум, меъёри бозтамвили Бонки миллии Толикистон ва гайра. Дар навбати дуюм, омилаои аукук!, яъне шакл ва усулаои танзими аукукии фаъолияти бонк! аз лониби макомотаои давлат!. Сеюм ташкилкунандаи омилхои берунй омилхои илтимо! - сиёс! мебошанд. Онао бо даралаи устувории ааёти илтимо! ва иктисод!, вазъи иктисодиёти берун! ва вазъи карзи берун!, инчунин боварии ааол! умуман ба системаи бонкии давлат ва ба ташкилотаои карз! дар алоаидаг! муайян карда мешаванд. Ба ташкилкунандааои чоруми омилаои берун!, омилаое, ки устуворирии низоми бонкиро тавсиф мекунанд, алоаида муайян карда шуданд:
- сиёсати пул! - карзии Бонки миллии Толикистон;
- татбики принсипаои базел! ва СБйМ;
- сиёсати назоратии Бонки миллии Толикистон [3, с.117].
йамин тавр, дар натилаи баррасии маколаи илм! омилаои муаити дохил! ва беруние, ки метавонанд аам таъсири мусб! ва аам манф! дошта бошанд, муайян карда шуданд. Вокуниши ташкилоти карз! ба таъсири манфии омилао то чи андоза тайёр будани онро ба мутобик шудан ба аама гуна тагйирот дар муаити берун! ва дохилиро, то ки дар соааи бонк! кори устуворонаро давом диаад, равшан нишон медихад.
АДАБИЁТ:
1. Ларионова И. В. Управление активами и пассивами коммерческого банка. М.: Консалтбанкир, 2013. С. 148-160.
2. Пахомова С. А. Факторы финансовой устойчивости коммерческого банка: учебное пособие /Пахомова С.А. - М: Молодой ученый, 2015. - №24. - С. 529- 532.
3. Севрук В.Т. Банковские риски: учебное пособие/ Севрук В.Т. - М.: Дело, 2015. - 245 с.
4. Тавасиев А.М. Банковское дело: управление кредитной организацией: учебное пособие/ Тавасиев А.М. - М.: Издательско-торговая корпорация «Дашков и К», 2014. - 668 с.
