CC BY
94OZBEKISTON RESPUBLIKASINING BMTNING INSON HUQUQLARI BO YICHA KENGASHI TASHKILOTIGA QABUL QILINISHI
Nurbek Durdiyev
Jahon iqtisodiyoti va diplomatiya universiteti
ANNOTATSIYA
Maqola O'zbekistonning BMTning Inson huquqlari bo'yicha kengashi tashkilotiga qabul qilinishiga, davlatimiz rahbari tomonidan BMT inson huquqlari Kengashining 46-sessiyasida (bundan buyon matnda BMT inson huquqlari Kengashi deb yuritiladi) tilga olingan tashabbuslariga bag'ishlangan. Muallifning qayd yetishicha, O'zbekistonning deyarli barcha tashabbuslari xalqaro hamjamiyat tomonidan keng qollab-quvvatlanmoqda va ularning ayrimlari allaqachon muvaffaqiyatli amalga oshirilgan yoki amalga oshirilmoqda. Muallifning ta'kidlashicha, tashabbuslar nafaqat BMT doirasida inson huquqlari sohasidagi xalqaro hamkorlikni mustahkamlashga, balki bu yo'nalishdagi mintaqaviy hamkorlikni rivojlantirish uchun shart-sharoit yaratishga qaratilgan.
Kalit so'zlar: BMT inson huquqlari Kengashi, inson huquqlari, xalqaro hamkorlik, mintaqaviy hamkorlik, yoshlar huquqlari, gender tengligi, BMT inson huquqlari shartnomasi organlari.
ADMISSION OF THE REPUBLIC OF UZBEKISTAN TO THE UN HUMAN
RIGHTS COUNCIL
Nurbek Durdiev
University of World Economy and Diplomacy
ABSTRACT
The article is devoted to the accession of Uzbekistan to the UN Human Rights Council, the initiatives mentioned by the President at the 46th session of the UN Human Rights Council (hereinafter referred to as the UN Human Rights Council). According to the author, almost all initiatives of Uzbekistan are widely supported by the international community, and some of them have already been successfully implemented or are being implemented. According to the author, the initiatives are aimed not only at strengthening international cooperation in the field of human rights within the UN, but also at creating conditions for the development of regional cooperation in this area.
Keywords: UN Human Rights Council, human rights, international cooperation, regional cooperation, youth rights, gender equality, UN human rights treaty bodies.
2017-2021 yillarda Harakatlar strategiyasida kozda tutilgan eng muhim vazifalardan biri bu mamlakatning xalqaro imidjini mustahkamlashdir. Mamlakatning jahon miqyosidagi obro'sini belgilaydigan eng muhim ko'rsatkichlar:
- mamlakatda inson huquqlari holatini baholaydigan BMTning inson huquqlari bo yicha organlarining kuzatuvlarini yakunlash;
- mamlakatning jahon indekslaridagi oлrni;
- xalqaro organlarda vakillik qilish;
shuningdek, xalqaro ahamiyatga ega bolgan tashabbuslarni mamlakat tomonidan ilgari surish.
Birlashgan Millatlar Tashkilotining inson huquqlari bo'yicha organlarining yakuniy kuzatuvlariga kelsak, hozirgi paytda Ozbekiston inson huquqlari bo'yicha milliy davriy hisobotlarni 6 ta inson huquqlari bo'yicha shartnoma organlariga, shuningdek BMTning Inson huquqlari bo'yicha Kengashiga taqdim etgan. Xalqaro darajadagi tashabbuslarga kelsak, BMTga azo bolganidan beri Ozbekiston Respublikasi bir qator tashabbuslarni ilgari surdi, ular xalqaro hamjamiyat tomonidan keng qo'llab-quvvatlanib, muvaffaqiyatli amalga oshirildi. BMT doirasidagi tashabbuslar birinchi marta 1993 yilda BMTning 48-sessiyasida boshlangan1.
O'zbekistonning BMTning Inson huquqlari bo'yicha kengashi bilan hamkorligi:
rivojlanish dinamikasi. Mustaqillikning dastlabki kunlaridan boshlab Ozbekiston BMTning inson huquqlari organlari bilan hamkorlikka alohida e'tibor qaratmoqda. Ushbu sohadagi eng nufuzli organ bu BMTning Inson huquqlari bo'yicha kengashi hisoblanadi. BMT Inson huquqlari kengashida har bir azo davlatning inson huquqlari holatini baholaydigan Universal davriy ko'rib chiqish tartibi mavjud.
Ozbekiston BMTning Inson huquqlari bo'yicha kengashiga mamlakatda inson huquqlari sohasida ko'rilgan choralar to'g'risida 2008, 2013 va 2018 yillarda 3 ta
л
hisobot taqdim etdi . BMTning Inson huquqlari bo'yicha Kengashi hisobotlarini ko'rib chiqish yakunlari bo'yicha tavsiyalarni yanada takomillashtirildi. Taqdim etilgan sharhlar asosida milliy maslahatlashuvlar o4kazildi, inson huquqlari sohasidagi milliy harakatlar rejalari ishlab chiqildi va muvaffaqiyatli amalga oshirildi, inson huquqlari sohasidagi qonunchilikni takomillashtirish va uni amalga oshirish mexanizmlari bo'yicha chora-tadbirlar ko'rildi.
2020 yilda Ozbekiston birinchi marta BMTning Inson huquqlari kengashi a'zosi etib saylandi. Mamlakatimiz birinchi marotaba 2018 yil fevral oyida Jenevada bo'lib o4gan Kengashning 37-sessiyasida BMTning Inson huquqlari kengashi azosi etib saylanish niyatini e4on qildi. O'zbekistonning BMT Inson huquqlari kengashiga
1 http://islomkarimov.uz/ru/article/ozbekiston-va-bmt-yaqin-hamkorlikning-chorak-asri
2 Доклады Узбекистана в Совет ООН по правам человека доступна на сайте Управления Верховного комиссара ООН по правам человека www.ohchr.org
saylanishi, shubhasiz, respublika yutuqlarini xalqaro hamjamiyat tomonidan tan olinganligidan dalolat beruvchi muhim voqea bo4di .
2020-yil 22-fevral kuni Jenevadagi Millatlar Saroyida Birlashgan Millatlar Tashkilotining Inson huquqlari bo'yicha Kengashining 46-sessiyasining yuqori darajadagi segmenti virtual formatda boshlandi. Birinchi kuni BMT Bosh kotibi Antonio Guterres, Inson huquqlari bo'yicha Oliy Komissar va Chilining sobiq prezidenti Mishel Bachelet, o'nlab davlat va hukumat rahbarlari va tashqi ishlar vazirlari tadbirda nutq sozladilar.
Sessiyada birinchi bo'lib nutq so'zlagan Ozbekiston Prezidenti Shavkat Mirziyoyev forumning haqiqiy ochilishini boshlab berdi. Kuzatuvchilarning fikriga ko'ra, Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyevning sessiyasidagi nutqi tarixiy va g'ayrioddiy bo'lgan va buning bir nechta sabablari bor:
Birinchidan, Ozbekiston Osiyo-Tinch okeani mintaqaviy guruhida eng ko'p -169 ta ovoz to'plab, 2020-yil oktyabr oyida birinchi marta BMTning Inson huquqlari bo'yicha Kengashiga azo bo4di.
Ozbekiston inson huquqlari bo'yicha 80 dan ortiq xalqaro konventsiyalarga, shu jumladan oltita asosiy shartnomalar va to'rtta BMTning ixtiyoriy protokollariga qo'shildi. 2020-yil iyun oyida Ozbekiston Respublikasining Inson huquqlari bo'yicha milliy strategiyasi4ning qabul qilinishi inson huquqlari siyosatini amalga oshirishda katta qadam bo4di.
Ikkinchidan, Prezidentimiz Shavkat Mirziyoev oz nutqi davomida bir qancha ulkan tashabbuslarni taklif qildi, bu mamlakatimiz islohotlar kun tartibini amalga oshirishni to'xtatmasligidan dalolat beradi. U jamoat, siyosiy va biznes sohalarida ayollarning rolini oshirish, yoshlar, bolalar va nogironlarning huquqlarini yanada himoya qilishni taminlash bo'yicha qo'shimcha majburiyatlarni qabul qilishga tayyorligini e'lon qildi.
Ushbu sohalarda davlatimiz allaqachon ko'p ishlar qildi. Masalan, Ozbekiston Respublikasi 2030-yilgacha gender tengligiga erishish strategiyasi5ni qabul qildi; Ozbekiston parlamentidagi ayollar soni ikki baravar ko'paydi. Nogironlarning huquqlari to'g'risida yangi qonun qabul qilindi; qisqa vaqt ichida Ozbekiston parlamenti BMTning nogironlar huquqlari to'g'risidagi konvensiyasini ratifikatsiya qilishini takidladi.
Inson huquqlarini himoya qilish borasida shaxsiy namunasini namoyish etib, Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyev xalqaro hamjamiyatni oldinga siljishga va insoniy o'lchovda samaraliroq qadamlar qo'yishga chaqirdi. U nogironlar huquqlarini himoya
3 Узбекистан впервые избран в Совет ООН по правам человека. https://www. ца/с1а.и//щ/2020/10/14/Ьг/
4 1шои huquqlari Ьо'уюМ O,zbсkiston Rсspublikasining ш1Шу stratсgiyasini tasdiqlash to,g,risida O,zbсkiston Кс8риЪИка81 prсzidсntining РБ-6012- sonli farшoni. 2020-yil 22-iyun. https://lex.uz/docs/-4872355
5 2030-yilga qadar O,zbсkiston Respublikasida gсndсr tсnglikka сrishish stratсgiyasini tasdiqlash haqida O,zbсkiston Rсspublikasi Oliy Ма_|Ш Sсnatining §Р-297-1У sonli qarori. 2021-УП 28-шay. https://lсx.uz/docs/-5466673
qiluvchi Mintaqaviy kengash tashkil etishni, bu bo'yicha Butunjahon konferentsiyasini o'tkazishni taklif qildi.
O'zbekiston Birlashgan Millatlar Tashkilotining Inson huquqlari bo'yicha Kengashiga 2021-2023-yillarga saylandi.
169 ta mamlakat O'zbekistonning Birlashgan Millatlar Tashkilotining Inson huquqlari bo'yicha Kengashiga (UNHRC) a'zo bo'lishiga ovoz berdi6.
2020-yil 13-oktyabr kuni BMT Bosh assambleyasining 75 yilligi sessiyasi doirasida BMT Inson huquqlari bo'yicha Kengashining 2021-2023-yillar davri 15 a'zosini saylash bo'lib o'tdi. Ovoz berish natijalariga ko'ra, O'zbekiston, Rossiya va Ukraina Kengashga a'zo bo'lishdi. Ushbu organning yangi saylangan a'zolari o'z ishlarini 2021-yil 1-yanvardan boshladilar.
Mamlakatimiz tarixida birinchi marta O'zbekiston BMTning ushbu organiga o'z nomzodini ilgari surdi va saylovlarda ishtirok etdi.
Joriy saylovlar davomida tegishli davlatlar BMTning mintaqaviy guruhlari tomonidan bo'sh o'rinlarni to'ldirish uchun nomzodlar ko'rsatildi. Shunisi e'tiborga loyiqki, agar boshqa mintaqaviy guruhlardagi saylovoldi holati da'vogar davlatlar o'rtasida raqobatning yo'qligi bilan tavsiflangan bo'lsa, unda O'zbekiston Respublikasini o'z ichiga olgan Osiyo-Tinch okeani mintaqasi mamlakatlar guruhida oxirgi kunga qadar saylovlarda qattiq raqobat bor edi - Xitoy, Nepal, Pokiston va Saudiya Arabistoni bizning Respublikamiz bilan bir qatorda BMT Inson huquqlari bo'yicha kengashiga saylanish uchun raqobatlashishdi.
Yashirin ovoz berish natijalariga ko'ra va qiyin raqobat sharoitida O'zbekiston o'z guruhiga a'zo davlatlardan eng ko'p ovoz oldi va Inson huquqlari bo'yicha kengashga 2021-yil 1-yanvardan boshlanadigan keyingi uch yilga saylandi.
Shubhasiz, BMTning Inson huquqlari bo'yicha Kengashi a'zosi sifatida O'zbekiston ushbu BMT organining ishiga ulkan hissa qo'shadi va uning faoliyati samaradorligini oshirishga hissa qo'shadi.
O'zbekiston Respunlikasi Prezidentining BMT Inson huquqlari kengashining 46-sessiyasida ilgari surgan tashabbuslarining ahamiyati.
O'zbekiston Respublikasining 2021-2023 yillar davriga ushbu tuzilma a'zosi etib ilk bor saylangani mamlakatimizda keyingi yillarda inson huquqlarini ta'minlash borasida amalga oshirilayotgan keng islohotlarning muhim e'tirofi bo'ldi. Zero, O'zbekiston inson huquqlari bo'yicha 80 dan ortiq xalqaro hujjatga, shu qatorda, BMTning 6 ta asosiy shartnomasi va 4 ta fakultativ protokoliga qo'shilgan. Davlatimiz rahbarining 2020 yil 22 iyunda qabul qilingan "Inson huquqlari bo'yicha O'zbekiston Respublikasining Milliy strategiyasini tasdiqlash to'g'risida" gi farmoni bu sohadagi
6 https ://mfa.uz/en/press/news/2020/uzbekistan-elected-to-un-human-rights-council-for-the-period-2021 -2023 —28607
■ ™,„n - 801 I
ishlarni yangi bosqichga ko'tarmoqda. Mazkur farmon asosida milliy strategiya va uni amalga oshirish bo'yicha "yo'l xaritasi" tasdiqlandi.
Mamlakatimizda inson huquqlarini himoya qilish, so'z erkinligini taminlash borasida muhim chora-tadbirlar amalga oshirilmoqda. Masalan, jinoyat sodir etgan shaxslarni afv etish bo'yicha oxirgi yillarda 13 ta farmon qabul qilinib, 4 mingdan ziyod shaxs jazoni o'tash joyidan ozod qilindi. Ozodlikdan mahrum etilgan shaxslarga pensiya va ijtimoiy sug'urta to'lash tartibi birinchi marta amaliyotga kiritildi. Jasliq qo'rg'onidagi jazoni ijro etish koloniyasining yopilgani davlatimizda amalga
n
oshirilayotgan insonparvarlik siyosatining yanada yorqin ifodasi bo'ldi . So'ngi uch yilda 19 mingdan ortiq, shuningdek, bir vaqtning ozida 1995 yilgacha O'zbekistonga kelgan va shundan buyon istiqomat qilayotgan 50 mingga yaqin yurtdoshlarimizga fuqarolik berilgani xalqimiz tomonidan ham, xalqaro miqyosda ham katta olqishga sazovor bo'lmoqda. Bunday xayrli ishlar bugungi kunda ham izchil davom etayotgani xalqimizning jamiyatimizdagi islohotlarga daxldorligini kuchaytirmoqda. Yurtimizda yaratuvchilik, bunyodkorlik, tashabbuskorlik, tinchlik-totuvlik muhiti mustahkamlanmoqda.
Jahonning nufuzli xalqaro minbari - BMTning Inson huquqlari bo'yicha kengashi yigx ilishida davlatimiz rahbarining nutq so'zlashi mamlakatimizda erishilayotgan ana shunday muhim yutuqlar xalqaro hamjamiyatning doimiy e'tiborida ekanining va qizg'in qo'llab-quvvatlanishining e'tirofi, desak mubolag'a bo'lmaydi. Qolaversa, bu Prezidentimizning inson huquqlarini ta'minlash borasidagi yuksak siyosiy irodasidan ham dalolatdir. Yana bir jihat-160 dan ortiq mamlakatning prezidentlari, hukumat rahbarlari, yirik xalqaro tashkilotlar rahbarlari ishtirok etgan ushbu xalqaro tadbirda aynan Ozbekiston Prezidentining birinchi bo'lib so'zga chiqishi - bu xalqaro hamjamiyatning davlatimiz yetakchisiga, xalqimizga bo'lgan yuksak xurmat va e'tiborining yorqin ifodasi bo'ldi. Prezidentimiz bu gal ham oz nutqini o'zbek tilida bayon etdi. Bu - ona tilimizning xalqaro yuksak minbarlardan ikkinchi bor jarang sochishi bo'ldi. Mazkur anjumanda davlatimiz rahbari inson huquqlari sohasida eng dolzarb bo'lgan muhim masalalarga to'xtalib o'tdi va qator tashabbuslarni ilgari surdi.
Birinchi masala - Ozbekiston barqaror rivojlanish maqsadlariga erishishning qafiy tarafdoridir. Mamlakatimizda amalga oshirilayotgan barcha islohotlar, xalqaro maydonlarda ilgari surilayotgan taklif va tashabbuslar Barkaror rivojlanish maqsadlarining "xech kimni e'tibordan chetda qoldirmaslik" tamoyili bilan hamohangdir. Ozbekiston Respublikasi Prezidentining BMT Bosh Assambleyasining 75-sessiyasida Barqaror rivojlanish maqsadlariga erishish va inson huquqlarini ta minlashda parlamentlarning rolini oshirish to'g'risida BMT Bosh Assambleyasining maxsus rezolyutsiyasini qabul qilish to'g'risidagi taklifi Ozbekistonni global va
7 Ichki ishlar vazirining «Jasliq» koloniyasining yopilishi boyicha izohi. https://www.gazeta.uz/oz/2019/08/05/jasliq/#
mintaqaviy kun tartibini shakllantirishdagi faol ishtirokchiga aylanib borayotganidan
o
dalolat beradi . Davlatimiz rahbari Barqaror rivojlanish maqsadlariga erishishda parlamentning roli haqida doimiy ravishda ta'kidlab keladi.
Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyevning ushbu sessiyada ilgari surgan tashabbuslari keng jamoatchilik tomonidan etirof etilmoqda. Ushbu hodisaning o'zi ham xalqaro miqyosda Ozbekiston Respublikasining inson huquqlari borasidagi o'rni sezilarli darajada oshganidan dalolat beradi. Bugun bu sohada yurtimizda qilingan tadbirlar ko'plab horijlik mutaxasislar tomonidan maqullanmoqda. Xususan, Bertelsman fondining 2020 yilgi xisobotida Ozbekiston Barqaror rivojlanish maqsadlari ko'rsatkichlariga erishish bo'yicha 193 ta mamlakat orasida ôô-o'rinni egallagan. Bunday natijaga erishishning asosiy omillari sifatida kambag'al aholi ulushining 2015 yildagi 13 foizdan 2018 yilda 11 foizgacha kamaygani, bolalarni maktabgacha ta'lim bilan qamrov darajasi 2017 yildagi 28 foizdan 2019 yilda 52 foizga oshgani e'tirof etilgan.
Ikkinchi masala - bu gender siyosatiga taalluqli boqlib, bu borada mamlakatimizda mustahkam huquqiy asoslar yaratildi. Barcha sohalarda xotin-qizlarning manfaatlarini ta minlash yuzasidan qator amaliy ishlar qilinmoqda. Bu yo'nalishdagi ishlarimiz xalqaro miqyosda munosib tan olinmoqda. Misol uchun, Xalqaro parlamentlararo assambleya bosh kotibi Martin Chungong Ozbekiston tajribasi boshqa davlatlar uchun namuna bo'lishini takidlab o'tdi. 2021 yilda Markaziy Osiyo mamlakatlarining yetakchi ayollari mulokotiga raislik qilishning O'zbekistonga topshirilishi ham mamlakatimizda gender siyosati to'g'ri yo'nalishlar asosida olib borilayotganini tasdiqlaydi.
Uchinchi masala - Prezidentimiz oz nutqida yoshlar masalasiga alohida to'xtalib o'tdi. Joriy yilning "Yoshlarni qo'llab-quvvatlash va aholi sa- lomatligini mustahkamlash yili", deb e'lon qilinishi ham bejiz emas. Bolalar ombudsmani instituti faoliyati yanada takomillashtirilib, hozirgi kunda bu borada qonun ishlab chiqilmoqda. Hammamizga malumki, Prezidentimiz BMT Bosh Assambleyasi 72-sessiyasida Yoshlar huquqlari to'g'risidagi konvensiyani qabul qilish taklifini ilgari surgan edi. Bu safargi chiqishda esa Yoshlar huquqlari bo'yicha maxsus maruzachi institutini tasis etish taklifi bildirildi. Bu orqali yoshlar masalalarini BMTning yuqori minbarlarida doimiy ravishda muhokama qilib borish imkoniyati yaratiladi.
To'rtinchi masala - korrupsiyaga qarshi kurashish masalasi ekanligi qayd etildi. Davlatimiz rahbarining 2020 yil 29 iyundagi farmoni bilan tashkil etilgan Ozbekiston Respublikasi Korrupsiyaga qarshi kurashish agentligi va Ozbe- kiston Respublikasi Korrupsiyaga karshi kurashish Milliy kengashi bu yo'nalishda katta qadam bo'lgani hamda bugungi kunda Milliy kengash va Agentlik tomonidan bir qator ishlar amalga
Выступление Президента Республики Узбекистан на 75-й сессии Генеральной Ассамблеи ООН. https://president.uz/ru/lists/view/3851
oshirilayotgani alohida ta'kidlab o'tildi. Milliy kengash ish rejasiga muvofiq, korrupsiyaga qarshi kurashish bo'yicha turli yo'nalishlarda aniq chora-tadbirlar belgilandi, bir qator mutasaddi idoralar rahbarlarining axborotlari eshitildi. Singapur, Janubiy Koreya va Sloveniya davlatlarining korrupsiyaga qarshi kurashish sohasida faoliyat yuritayotgan uch nafar yetakchi ekspertlarini Korrupsiyaga qarshi kurashish agentligiga maslahatchi sifatida jalb etish bo'yicha kelishuvga erishildi. Korrupsiyaga qarshi kurashish tizimi samaradorligiga erishish, mamlakatning xalqaro maydondagi ijobiy obro'-e'tiborini oshirish maqsadida sog'liqni saqlash, qurilish, oliy va o'rta maxsus ta'lim va davlat xaridlari sohalarida "Korrupsiyasiz soha" loyixasini amalga oshirish uchun ishchi guruxlar tuzilib, ularning tarkibi tasdiqlandi hamda vazifalari belgilab olindi. Korrupsiyaning mavjud holati bo'yicha Xalqaro korrupsiyaga qarshi kurashish tashkilotining (Transparency International) 2019 yilda e'lon qilgan indeksida O'zbekiston 180 ta davlatdan 153-o'rinni egallagan bo'lsa, 2020 yilda 7 pog'onaga ko'tarilib, 146-o'rinni egalladi. Korrupsiyaga qarshi kurashish xalqaro standartlarini O'zbekiston Respublikasi qonunchiligiga implementatsiya qilishni davom ettirish bo'yicha "yo'l xaritasi" tasdiqlandi.
Beshinchi masala - alohida e'tiborga molik, imkoniyati cheklangan, nogironligi bor fuqarolar masalasi. Prezidentimiz o'z chiqishida Nogironlar huquqlari to'g'risidagi konvensiyaning parlament tomonidan ratifikatsiya qilinishi kutilayotganini alohida qayd etib o'tdi. Mamlakatimizda mazkur Konvensiyani ratifikatsiya qilish uchun huquqiy asoslar takomillashtirildi. O'tgan yili "Nogironligi bo'lgan shaxslarning huquqlari to'g'risida" gi qonun9 qabul qilindi. 2021 yilgi davlat dasturida ham ushbu toifadagi insonlarning ijtimoiy himoyasi yo'nalishida qator chora-tadbirlar belgilandi. Nogironlikni belgilashning jahon andozalariga mos "ijtimoiy modeli"'ga bosqichma-bosqich o'tilmoqda va, eng asosiysi, bu yo'nalishdagi islohotlarimiz ortga qaytmas tus oldi.
Oltinchi masala - bu mamlakatimizda bolalar va majburiy mehnat bartaraf etilganligidir. Bu borada oxirgi 4 yil ichida biz misli korilmagan natijalarga erishdik. Ya'ni yurtimizda bolalar majburiy mehnatiga batamom chek qo'yildi. Aholi uchun erkin, munosib mehnat bilan ta'minlash ishlari qishloq xo'jaligini modernizatsiyalash, mehnat sohasiga bozor iqtisodiyoti va standartlarini joriy etish ishlari bilan birgalikda olib borilmoqda. Bu ishlarimiz Xalqaro mehnat tashkiloti Bosh direktori Gay Rayder tomonidan 2020 yilda o'tkazilgan xalqaro monitoring guruhi ekspertlari tomonidan e'tirof etildi. Mazkur masalaga yanada aniqrok to'xtaladigan bo'lsak, birgina 2020 yilning o'zida mamlakatimizda odam savdosiga va majburiy mehnatga qarshi kurashish yo'nalishidagi vazifalarni tartibga solish maqsadida 19 ta normativ-xuquqiy hujjat qabul qilindi. Eng asosiysi, majburiy mehnatga barham berish maqsadida O'zbekiston
9 O'zbekiston Respublikasining 2020-yil 15-oktyabrdagi "Nogironligi bo'lgan shaxslarning huquqlari to'g'risida" gi O'RQ-641 sonli qonuni. https://lex.uz/docs/-5049511
SCIENTIFIC PROGRESS VOLUME 2 I ISSUE 3 I 2021
ISSN: 2181-1601
Respublikasi qonunchiligiga mamuriy javobgarlikni kuchaytiruvchi hamda jinoiy javobgarlikni belgilovchi me'yorlar kiritildi. Jumladan, O'bekiston Respublikasining Jinoyat, Jinoyat-protsessual kodekslariga hamda Mamuriy javobgarlik to'g'risidagi kodeksiga o'zgartish va qo'shimchalar kiritilib, bolalar mehnatiga yo4 qo'ygan shaxslarga jinoiy javobgarlik belgilandi. Bundan tashqari, xorijiy davlatlarda mehnat faoliyatini amalga oshirish istagida bo'lgan fuqarolar uchun qulay shart-sharoitlar yaratish, odam savdosidan jabrlangan fuqarolarimizning huquqlari va ularning manfaatlarini himoya qilish maqsadida mavjud qonun xujjatlari takomillashtirildi.
Shu bilan birga, Prezidentimiz tomonidan mazkur nufuzli anjumanda inson huquqlari bo'yicha talimni kuchaytirish, fuqaroligi bo'lmagan shaxslar sonini kamaytirish, fuqarolik jamiyati institutlarini yanada rivojlantirish, so'z erkinligini har tomonlama qo4lab-quvvatlash, sudyalar mustaqilligini ta'minlash, ularning ishlash mexanizmlarini takomillashtirish borasida bir qator muhim tashabbuslar ilgari surildi. Bundan tashqari, qiynoqlarning har qanday ko'rinishiga mutlaqo yo4 qo'ymaslik, Qiynoqlarga qarshi konvensiyaning fakultativ protokolini ratifikasiya qilish, Qiynoqlar bo'yicha BMTning maxsus maruzachisini O'zbekistonga taklif etish kabi dolzarb masalalar bo'yicha so'z yuritildi. Umuman olganda, davlatimiz rahbarining mazkur anjumandagi nutqida aytilgan har bir fikr-mulohaza, taklif va tashabbuslar nafaqat yurtdoshlarimiz, balki xalqaro hamjamiyatning tomonidan ham keng maqullandi.
Ko'rib turganimizdek Ozbekiston Respublikasining BMT inson huquqlari kengashiga qabul qilinishiga ko'plab say harakatlar bilan erishildi. Ozbekiston Respublikasining BMT Inson huquqlari bo'yicha kengashi tashkilotiga qabul qilinishi chinakam davlatimizning yutugidir. Zero shuning ozi yurtimizda inson huquqlarini taminlash masalasi yaxshi yo4ga qo'yilganidan dalolat beradi.
REFERENCES
1. Доклады Узбекистана в Совет ООН по правам человека доступна на сайте Управления Верховного комиссара ООН по правам человека www.ohchr.org
2. Узбекистан впервые избран в Совет ООН по правам человека. https: //www.gazeta.uz/ru/2020/10/14/hr/
3. Inson huquqlari bo'yicha Ozbekiston Respublikasining milliy strategiyasini tasdiqlash to'g'risida Ozbekiston Respublikasi prezidentining PF-6012- sonli farmoni. 2020-yil 22-iyun. https://lex.uz/docs/-4872355
4. 2030-yilga qadar Ozbekiston Respublikasida gender tenglikka erishish strategiyasini tasdiqlash haqida Ozbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Senatining SQ-297-IV sonli qarori. 2021-yil 28-may. https://lex.uz/docs/-5466673
