Научная статья на тему 'КОНСТИТУЦИЯ-МУСТАҲКАМ ОИЛА ПОЙДЕВОРИ'

КОНСТИТУЦИЯ-МУСТАҲКАМ ОИЛА ПОЙДЕВОРИ Текст научной статьи по специальности «Право»

35
7
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Область наук
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «КОНСТИТУЦИЯ-МУСТАҲКАМ ОИЛА ПОЙДЕВОРИ»

Tashkent State Transport University The Constitution of the Republic of Uzbekistan is the Glorification of Human Dignity, the Guarantee of Our Free and Prosperous Life

Volume 3 | TSTU Conference 2 | 2022 O'zbekiston Respublikasi konstitutsiyasi -inson qadrini ulug'lash, erkin va _farovon hayotimiz kafolati

КОНСТИТУЦИЯ-МУСТА^КАМ ОИЛА ПОЙДЕВОРИ

Т.А. Мадалимов

Тошкент давлат транспорт университети таянч докторанти

Барчамизга маълумки, оила хар кандай жамиятнинг дастлабки дебочаси хисобланади. Оила мустахкам, тинч ва осойишта булса, жамият хам фаровон булади. Динимизда хам оиланинг мукаддас эканлиги куп бора таькидлаб утилган.

Конституциямизнинг XIV боби оилага багишланган булиб, унда 63, 64, 65, 66-моддаларида оилавий муносабатлар курсатилган. Бундан ташкари 1998 йилда тасдикланган "Оила Кодекси" мамлакатимиздаги "кичик жамият " вакилларининг хукукий асосларини янада мустахкамлаб берди.

Интернет маьлумотларига кура, охирги пайтларда ривожланган мамлакатларда, хусусан АКЩда оила бузилишлари сони купайиб кетмокда. Статистикани давом эттирадиган булсак, Россияда оила бузилиши 54,3% ни ташкил этса, Британияда хар 6 та курилган оиладан 5 та бузилган оила тугри келаркан. Бунга, никохсиз оила куриш, никохсиз фарзанд куриш ёки булмаса бир жинсли никохнинг оддий холат эканлиги сабаб сифатида курсатишимиз мумкин. Юкоридаги холатлар буйича кодексимизда куйидаги муносабатни курамиз:

54-модда - Сохта никохни хакикий эмас деб топиш. Эр-хотин сохта никох кайд килдирган ва оила курмаган булсалар, никох хакдкдй эмас деб топилиши мумкин. Сохта никохни хакикий эмас деб топишни прокурор талаб килишга хакди, эр (хотин) оила куриш максадисиз никохга кирган холларда эса, бундай талаб хотин (эр) томонидан хам куйилиши мумкин.

49-модда - Никохни хакикий эмас деб топиш асослари. Никох куйидаги холларда хакдкдй эмас деб топилади: никохланувчи шахслардан бири таносил касаллиги ёки одамнинг иммунитет танкислиги вируси (ОИВ касаллиги) борлигини иккинчисидан яширганда, агар иккинчиси судга шундай талаб билан мурожаат этса.

Оила мустахкамлигининг асосларидан бири унда никохланувчи шахслар яьни эр ва хотиннинг рухан ва жисмонан соглом булиш шартидир. "Жинсий инкилоб"лар туфайли тери-таносил касалликларнинг купайиши хамда XXI аср вабоси хисобланган ОИТСнинг таркалиши оилаларнинг аста-секин барбод булишига замин

December 1

Tashkent State Transport University Volume 3 | TSTU Conference 2 | 2022

The Constitution of the Republic of Uzbekistan O'zbekiston Respublikasi konstitutsiyasi -

is the Glorification of Human Dignity, the inson qadrini ulug'lash, erkin va

яратмокда. Бу хакда Шайх Мухаммад Содик Мухаммад Юсуф "Бахтиёр оила " асарида куйидагича фикр билдириб утганлар: "Хдмма дахшатда. Бутун дунё тиббиёт олимлари ушбу дардга чалинмасликнинг йулини ахтармокдалар. Бу йулда хисобсиз маблаглар сарфланмокда, мазкур вабога чалинмасликнинг турли чоралари таклиф этилмокда, конунлар чикарилмокда, идоралар очилмокда. Лекин шахватга эргашиб, залолатга кетганлар биргина энг осон, энг ишончли йул-Аллохнинг йулига кайтишни хаёлларига хам келтирмаяптилар".

Шуни таъкидлаб утишимиз керакки, оила куришда тиббий курикнинг мажбурий эканлиги хамда унинг фукаролик холати далолатномаларини кайд этиш органларида тузилиши хукуматимизнинг бу сохада амалга оширган энг юксак ишларидан бири деб бахоласак булади.

Никохланувчи шахслар давлат согликди саклаш тизими муассасаларида бепул асосда тиббий курикдан утадилар. Тиббий курикдан утиш хажми ва тартиби Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамаси томонидан белгиланади (17 модда ).

Оммавий ахборот воситалари оркали Исландия ахолиси хакида маьлумот оладиган булсак, унда тахминан 30 минг ахоли истикомат килишини курамиз. Мамлакат ахолиси турмуш куришдан олдин интернет оркали булажак турмуш уртогининг узига нисбатан кариндошлик аломатлари йуклиги хамда юкорида кайд этилган касалликлар билан касалланмаганлигини текширилиб курилар экан.

Кадимги Х,индистонда ахоли турт варнага булинганлигини тарихдан яхши биламиз. Ушбу булиниш, нафакат ижтимоий табакалашувни келтириб чикарди балки бу холат никохларнинг эндогамлигини ошириб юборди. Бунинг таъсири натижасида, хозирги кунда мамлакатда ногирон болалар сони купайиб кетмокда. Юртимизда фарзандларимизнинг соглом ва баркамол булиб тугилишининг легитимлигини Оила кодексимиздаги кон-кариндошлар уртасидаги никохнинг таькикланганлиги билан асослашимиз мумкин.

Мустахкам оиланинг меваси ва асоси бу - фарзанд. Фарзандсизлик туфайли оилаларнинг бузилиши ёки мамалакатдаги демографик муаммоларнинг пайдо булишига сабаб булмокда. Маьлумотларга кура, Россиядаги оилаларнинг 60 % факатгина битта фарзанд куришаркан. Охирги йиллар давомида Россия ахолиси хар йили 1000 тага камайиб бораётган экан. "Мехробдан чаён" романи кахрамони Солих Махдум тугиладиган фарзандни "ортикча ташвиш, оиладаги бахтсизлик, ортикча огизнинг купайиши" деб таьрифлаши,

December 1

Tashkent State Transport University The Constitution of the Republic of Uzbekistan is the Glorification of Human Dignity, the Guarantee of Our Free and Prosperous Life

Volume 3 | TSTU Conference 2 | 2022 O'zbekiston Respublikasi konstitutsiyasi -inson qadrini ulug'lash, erkin va _farovon hayotimiz kafolati

уша давр нуктаи назаридан балки тугридир. Лекин хозирги кунда 2017-2021 йилларга белгиланган Хдракатлар стратегиясининг 4 - бандига кура, ахолининг барча катламлари ижтимоий химояланмокда. Шу каторда, янги тугилган чакалок учун унинг ота-онасига энг кам иш хакининг икки баробарида бир марталик пул мукофоти берилиши хукуматимиз томонидан оилаларимизнинг фаровон хаётини таьминлашга каратилаётганлиги деб хисоблаймиз.

REFERENCES

1. Мухамедова, З. М., Саттарова, Д. Г., & Худайбергенова, П. Т. (2019). РОЛЬ ГУМАНИСТИКИ В МЕДИЦИНСКОМ ОБРАЗОВАНИИ И

ВРАЧЕЙ. Гуманитарный трактат, (52), 19-23.

2. Gapparovna, S. D., & Toshpulatovna, X. P. (2021). IMPROVING THE QUALITY OF MEDICAL SERVICES IN IMPROVING THE GENE POOL OF THE POPULATION IN OUR COUNTRY. Galaxy International Interdisciplinary Research Journal, -9(10), 138-141.

3. Умирзакова, Н. А., Худойбергенова, П. Т., & Курбанова, Е. (2020). БИОЭТИЧЕСКИЕ ПРОБЛЕМЫ ТРАНСПЛАНТОЛОГИИ. Гуманитарный трактат, (97), 13-14.

4. Худайбергенова, П. Т. (2018). ОБРАЗ МАВЛОНО ДЖАЛОЛИДДИНА РУМИ В КОНТЕКСТЕ ГУМАНИСТИЧЕСКИХ ТРАДИЦИЙ ВОСТОКА И МУСУЛЬМАНСКОЙ БИОЭТИКИ. Гуманитарный трактат, (33), 28-30.

5. Атамуратова, Ф. С., & Мисирова, Ш. А. (2021). Значение изучения биоэтики в медицинских вузах: международный опыт.

6. Мухамедов, А. Р (2021). «Вопросы совершенствования законодательства Узбекистана о преступлениях в сфере трансплантологии с учетом зарубежного опыта», Биоэтика и право

7. Mukhamedzhanovna, M. Z., Akmalovna, U. N., Abdusamatovich, K. S., Gapparovna, S. D., Arifovna, U. D., & Tashpulatovna, K. P. (2021). Bioethics-Paradigm of Humanization of Medical Education. Annals of the Romanian Society for Cell Biology, 125-133.

8. Мухамедова, З. М. (2019). Умирзакова Н. А. Феномен медицинских гуманитарных наук и международный опыт интеграции гуманитарных наук в медицинском образовании. Философские проблемы

биологии и медицины: феномен биорациональности, (13),

СОВЕРШЕНСТВОВАНИИ

ПРОФЕССИОНАЛИЗМА

304.

December 1

Tashkent State Transport University The Constitution of the Republic of Uzbekistan is the Glorification of Human Dignity, the Guarantee of Our Free and Prosperous Life

Volume 3 | TSTU Conference 2 | 2022 O'zbekiston Respublikasi konstitutsiyasi -inson qadrini ulug'lash, erkin va farovon hayotimiz kafolati

9. Мухамедова, З. М. (2019). Интеграция гуманитарных наук в медицинское образование: проблемы и перспективы. Journal of Health Development, (1

10. Мухамедова, З. М. (2009). Биоэтика. Учебное пособие. Ташкент.

11. Мухамедова, З. М., & Умирзакова, Н. А. (2021). АКТУАЛЬНОСТЬ ФОРМИРОВАНИЯ СОЦИАЛЬНОГО КОНТЕКСТА БИОЭТИЧЕСКИХ ПРОБЛЕМ В УЗБЕКИСТАНЕ. Гуманитарный трактат, (99), 7-15.

12. Mukhamedova, Z. M., & Umirzakova, N. A. (2019). The phenomenon of medical humanities and the international experience of integrating the humanities in medical education. Philosophical problems of biology and medicine: the phenomenon of biorationality, (13).

13. Мухамедова, З. М., & Умирзакова, Н. А. (2018). Паллиативная помощь: современость и традиции мусульманской биомедицинской этики. Гуманитарный трактат, (21), 38-40.

14. Mukhamedova, Z. M. (2006, October). Issues and contradictions in bioethics of 21st century: Islamic prospects. In Abstract book, First sub-regional expert meeting on ethics education in science and technology, Iran, Tehran (pp. 28-29).

15. Мухамедова, З. М. (2005). Исламская биоэтика в историческом аспекте. Сайт Ташкентской Медицинской Академии: www. rpam. uzsci. net.

16. Мухамедова, З. М. (2004). Введение в биоэтику. Т., Уч. пособие-2004.-120с.; Мухамедова ЗМ Биоэтика. Т. УзМУ Ресурс маркази. Укув кулланма-2006. 144б; Мухамедова ЗМ и др. Биоэтика. Т. Уч. пособие-2009.163 с.

17. Сатарова, Д. Г., & Умирзакова, Н. А. (2016). РАЗВИТИЕ ГЛОБАЛЬНОЙ ЭТИКИ И ВСЕОБЩАЯ ДЕКЛАРАЦИЯ О БИОЭТИКЕ И ПРАВАХ ЧЕЛОВЕКА. 1п Этика и история философии (рр. 202-207).

18. Саттарова, Д. Г. (2015). СТРАТЕГИЯ КОМПЬЮТЕРИЗАЦИИ И

ОБРАЗОВАНИЯ. гааеёегёааО feANanaa а ёе^еОаОддеёш, 116.

19. Сатарова, Д. Г. (2014). СОЦИАЛЬНЫЙ ИДЕАЛ И ПОСТКОЛОНИАЛЬНЫЕ ИССЛЕДОВАНИЯ ЦЕНТРАЛЬНОЙ АЗИИ ДЛЯ" ПОНИМАЮЩЕГО КОНТРОЛЯ". Журнал научных публикаций аспирантов и докторантов, (1), 106-108.

20. Sadullaevna, Y. L., & Baratovna, A. G. (2021). LOGICAL PRINCIPLES IN THE DOCTRINE OF IBN SINA AND THEIR FORMATION CHARACTERISTICS.

(30)), 37-45.

ИНФОРМАТИЗАЦИИ И ПРОБЛЕМА ГУМАНИЗАЦИИ

December 1

Tashkent State Transport University The Constitution of the Republic of Uzbekistan is the Glorification of Human Dignity, the Guarantee of Our Free and Prosperous Life

Volume 3 | TSTU Conference 2 | 2022 O'zbekiston Respublikasi konstitutsiyasi -inson qadrini ulug'lash, erkin va _farovon hayotimiz kafolati

21. Юлдашева, Л. С., & Абдурахимова, Д. М. (2021). ЖАМИЯТДА ОДОБ-АДЛОК МЕЪЁРЛАРИНИ БУЗИЛИШИНИНГ ИЖТИМОИЙ ОМИЛЛАРИ. Журнал Социальных Исследований, 4(4).

22. Yuldasheva, L. S., Khashimova, G. F., & Khosilova, A. A. (2020). THE CONCEPT OF TRUTH IN KANT AND HEGEL. Theoretical & Applied Science, (2), 451-454.

23. Il'ina, G. V., Berezhnaya, I. A., & Yuldasheva, L. S. (2019). Formirovanie gotovnosti pedagogov k realizatsii so-vremennykh zdorov'esberegayushchikh tekhnologii s det'mi doshkol'nogo vozrasta: monografiya, Magnitogorsk, Izd-vo Magnitogorsk. gos. tekhn. un-ta im. GI Nosova.

24. Obol'nikova, E. A., & Yuldasheva, L. S. (1973). Isolation and identification of the ubiquinone synthesized by the fungus Blakeslea trispora. Applied Biochemistry and Microbiology, 7(1), 38-40.

25. Akkazieva, B., Tello, J., Smith, B., Jakab, M., Krasovsky, K., Sautenkova, N., ... & Shoismatuloeva, M. (2015). Better noncommunicable disease outcomes: challenges and opportunities for health systems. Tajikistan country assessment. Geneva: WHO.

26. Умирзакова, Н. А. (2019). Репродуктивные технологии в системе здравоохранения Узбекистана в качестве социальной инновации. In Наука, образование, инновации: апробация результатов исследований (pp. 884888).

27. Умирзакова, Н. А. (2022). СТОМАТОЛОГИК ТАЪЛИМДА БИОЭТИКАВИЙ МУАММОЛАРНИ УРГАНИШ ДОЛЗАРБЛИГИ. Academic research in educational sciences, (2), 69-72.

28. Умирзакова, Н. А. Востребованность биоэтики для гуманизации медицинского образования в Узбекистане. IX М1ЖНАРОДНОГО СИМПОЗ1 УМУ З БЮЕТИКИ ЗДОРОВ'Я, МЕДИЦИНА ТА ФШОСОФШ: СТРАТЕГИ ВИЖИВАННЯ, 15-16.

29. Умирзакова, Н. А. (2020). Значение изучения биоэтики в формировании профессиональной компетентности у студентов медицинских ВУЗов. Научные исследования XXI века.-Нефтекамск, (5), 7.

30. Умирзакова, Н. А. (2020). БИОЭТИКА КАК ЦЕННОСТНАЯ ОРИЕНТАЦИЯ В ПРОФЕССИОНАЛЬНОЙ КОМПЕТЕНТНОСТИ ВРАЧЕЙ. Гуманитарный трактат, (77), 4-7.

December 1

Tashkent State Transport University The Constitution of the Republic of Uzbekistan is the Glorification of Human Dignity, the Guarantee of Our Free and Prosperous Life

Volume 3 | TSTU Conference 2 | 2022 O'zbekiston Respublikasi konstitutsiyasi -inson qadrini ulug'lash, erkin va farovon hayotimiz kafolati

31. Мухамедова, З. М., Умирзакова, Н. А., & Бабаджанов, Ж. (2017). Проблема смерти мозга в исламской биоэтике. Гуманитарный трактат, (17), 15-18.

December 1

Republican Scientific and Practical Conference

558

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.