Tashkent State Transport University The Constitution of the Republic of Uzbekistan is the Glorification of Human Dignity, the Guarantee of Our Free and Prosperous Life
Volume 3 | TSTU Conference 2 | 2022 O'zbekiston Respublikasi konstitutsiyasi -inson qadrini ulug'lash, erkin va _farovon hayotimiz kafolati
ХУКУКИЙ ДЕМОКРАТИК ДАВЛАТ ТАРАККИЁТИНИНГ ТАЪЛИМ-ТАРБИЯ СИФАТИГА ЯНГИЧА ТАЛАБЛАРИ
Н. А.Хонтураев -
УзДЖТСУ I- боскич магистранти
Хрзирги дунёда амалга ошаётган глобал узгаришлар таълим ва тарбия сохасига хам узининг фаол таъсирини курсатмокда. Бу глобал узгаришларни объектив жараён сифатида инсон хаёти сохаларига таъсирини холисона урганишни такозо этиб, у билан боглик булган ютук ва муаммолар ечими буйича илмий асосланган амалий хулосалар чикариш имконини беради. Глобаллашув таълим-тарбиянинг ахборот тармоклари ва замонавий педагогик технологиялар билан боглик янги йуналишларни очиб бермокда. Эндиликда таълимда интерфаол усулларни куллаш оркали унинг самарадорлигига эришиш долзарб булиб турибди. Айрим мутахассислар томондан, глобаллашув жараёни тарбия сохасига носоглом гоявий-мафкуравий муаммолар оркали курсатаётган айрим салбий холатларни билдириб утмокдаки, уни хисобга олмаслик мумкин эмас. Узбекистон Республикаси Биринчи Президенти асарлари, маърузалари ва чикишларида таълим-тарбия масалаларига доимий равишда эътибор бериб келинган. Шу боис, истиклол йилларида мамлакатимизда таълим сохаси тубдан ислох этилди, "Таълим тугрисида"ги ^онун ва Кадрлар тайёрлаш миллий дастури кабул килинди. Айникса, глобаллашув ва таълим-тарбия билан боглик булган ютуклар ва муаммолар И.А.Каримовнинг "Юксак маънавият - енгилмас куч" асарида уз ифодасини топган. "Глобаллашув феномени хакида гапирганда, - дейди Биринчи Президентимиз, - бу атама бугунги кунда илмий-фалсафий, хаётий тушунча сифатида жуда кенг маънони англатишини таъкидлаш лозим. Умумий нуктаи назардан караганда, бу мутлако янгича маъно-мазмундаги хужалик, ижтимоий-сиёсий, табиий-биологик глобал мухит шаклланишини ва шу билан бирга, мавжуд миллий ва минтакавий муаммоларнинг жахон микёсидаги муаммоларга айланиб боришини ифода этмокда. И.А.Каримов глобаллашув жараёни хаётимизга тобора тез ва чукур кириб келаётганининг асосий омили ва сабаби хакида тухталиб, уни куйидагича изохлаганлар: "Бугунги кунда хар кайси давлатнинг тараккиёти ва равнаки нафакат якин ва узок кушнилар, балки жахон микёсида бошка минтака ва худудлар билан шундай чамбарчас богланиб боряптики, бирор мамлакатнинг бу жараёндан четда туриши ижобий натижаларга олиб келмаслигини тушуниш, англаш кийин эмас". Шу маънода, глобаллашув - бу аввало хаёт суръатларининг бекиёс даражада тезлашуви демакдир.
Х,ар бир ижтимоий ходисанинг ижобий ва салбий томони булгани сингари, глобаллашув жараёни хам бундан мустасно эмас. Хрзирги пайтда унинг гоят уткир ва кенг
December 1
615
Tashkent State Transport University The Constitution of the Republic of Uzbekistan is the Glorification of Human Dignity, the Guarantee of Our Free and Prosperous Life
Volume 3 | TSTU Conference 2 | 2022 O'zbekiston Respublikasi konstitutsiyasi -inson qadrini ulug'lash, erkin va _farovon hayotimiz kafolati
камровли таъсирини деярли барча сохаларда куриш, хис этиш мумкин. Айникса, давлатлар ва халклар уртасидаги интеграция ва хамкорлик алокаларининг кучайиши, хорижий инвестициялар, капитал ва товарлар, ишчи кучининг эркин харакати учун кулайликлар вужудга келиши, куплаб янги иш уринларининг яратилиши, замонавий коммуникация ва ахборот технологияларининг, илм-фан ютукларининг тезлик билан таркалиши, турли кадриятларнинг умуминсоний негизда уйгунлашуви, цивилизациялараро мулокотнинг янгича сифат касб этиши, экологик офатлар пайтида узаро ёрдам курсатиш имкониятларининг ортиши - табиийки, буларнинг барчасига глобаллашув туфайли эришилмокда. Х,аёт хакикати курсатадики, хар кандай тараккиёт махсулидан икки хил максадда - эзгулик ва ёвузлик йулида фойдаланиш мумкин. Агарки башарият тарихини, унинг тафаккур ривожини тадрижий равишда куздан кечирадиган булсак, хаётда инсонни камолотга, юксак марраларга чорлайдиган эзгу гоя ва таълимотлар билан ёвуз ва зарарли гоялар уртасида азалдан кураш мавжуд булиб келганини ва бу кураш бугун хам давом этаётганини курамиз. Бугунги кунда замонавий ахборот майдонидаги харакатлар шу кадар тигиз, шу кадар тезкорки, энди илгаригидек, бу вокеа биздан жуда олисда юз берибди, унинг бизга алокаси йук, деб бепарво караб булмайди.
"Глобаллашув жараёнининг яна бир узига хос жихати шундан иборатки, -деб таъкидлайди И.А.Каримов, - хозирги шароитда у мафкуравий таъсир утказишнинг нихоятда уткир куролига айланиб, хар хил сиёсий кучлар ва марказларнинг манфаатларига хизмат килаётганини соглом фикрлайдиган хар кандай одам, албатта, кузатиши мукаррар". Хрзирги вактда ахлоксизликни маданият деб билиш ва аксинча, асл маънавий кадриятларни менсимасдан, эскилик саркити деб караш билан боглик холатлар бугунги тараккиётга, инсон хаёти, оила мукаддаслиги ва ёшлар тарбиясига катта хавф солмокда ва купчилик бутун жахонда бамисоли бало-казодек таркалиб бораётган бундай хуружларга карши курашиш накадар мухим эканини англаб олмокда. Ота-боболаримизнинг онгу тафаккурида асрлар, минг йиллар давомида шаклланиб, сайкал топган ор-номус, уят ва андиша, шарму хаё, ибо ва иффат каби юксак ахлокий туйгу ва тушунчалар бу кодекснинг асосий маъно-мазмунини ташкил этади. Бугунги замон вокеликка очик куз билан, реал ва хушёр карашни, жахонда ва ён-атрофимизда мавжуд булган, тобора кучайиб бораётган маънавий тахдид ва хатарларни тугри бахолаб, улардан тегишли хулоса ва сабоклар чикариб яшашни талаб этмокда. Шу боис юртдошларимиз, айникса, ёш авлод онгида мураккаб ва тахликали хаёт хакида, унинг шафкатсиз уйинлари тугрисида бирёклама ва сохта тасаввур булмаслиги керак.
Узбекистонда демократик жамият амал килмокда. Шу боис таълим-тарбия тизими хам тубдан ислох этилмокда.
Узбекистан
Республикасининг Конституциясининг
December 1
Tashkent State Transport University The Constitution of the Republic of Uzbekistan is the Glorification of Human Dignity, the Guarantee of Our Free and Prosperous Life
Volume 3 | TSTU Conference 2 | 2022 O'zbekiston Respublikasi konstitutsiyasi -inson qadrini ulug'lash, erkin va _farovon hayotimiz kafolati
41-моддасида "Х,ар ким - билим олиш хукукига эга. Бепул умумий таълим олиш давлат томонидан кафолатланади. Мактаб ишлари давлат назоратидадир" деб белгилаб куйилди.
"Юксак маънавият - енгилмас куч" асарида, "Таълимни тарбиядан, тарбияни эса таълимдан ажратиб булмайди - бу шаркона караш, шаркона хаёт фалсафаси", - деб таъкидланган. "Шуни унутмаслик керакки, келажагимиз пойдевори билим даргохларида яратилади, бошкача айтганда, халкимизнинг эртанги куни кандай булиши фарзандларимизнинг бугун кандай таълим ва тарбия олишига боглик" Абдулла Авлонийнинг "Тарбия биз учун ё хаёт - ё мамот, ё нажот - ё халокат, ё саодат - ё фалокат масаласидир" деган хикматли сузлари хар качон хам долзарб ахамият касб этади.
1.
2.
3.
REFERENCES
Pirnazarov, S. A. (2022). BOSHLANG'ICH TAYYORLOV GURUHLARIDA BOLALARNI SUZISHGA O'RGATISHDA TAJRIBA
TEKSHIRISH. Central Asian Research Journal for Interdisciplinary Studies (CARJIS), 2(3), 498-509.
Abdullayev, A. A., & Pirnazarov, S. A. (2022). MAKTAB YOSHGACHA BOLALARNING SUZISH SPORTIGA BO'LGAN
MUNOSABATI. Academic research in educational sciences, 3(4), 306-310. Sh. A. Pirnazarov, & Sh. X. Shamsiddinov (2022). CHANGE INDICATORS OF PHYSICAL PERFORMANCE YOUNG SWIMMERS UNDER INFLUENCE WIDE RANGEDIFFERENT TRAININGS MEANS. Academic research in educational sciences, 3 (12), 232-236.
Атамуратов, С. А. (1991). Национальное самосознание и интернациональное воспитание. Узбекистон.
Otamurodov, S. (2018). Globalization: responsibility to protect the nation. Отамуротов, С. (2003). Узбекистонда маънавий-рухий тикланиш. Т.: Янги аср авлоди, 263.
Отамуратов, С. (2005). Миллий ривожланиш фалсафаси. Т.: Академия. Атамурадов, С. (1992). Национальная культура и национальное самосознание в процессе обновления общества. Т.,(Atamuradov S.(1992). National culture and national identity in the process of updating society, Vol.). Отамуратов, С. (2015). ЕШЛАР СИЕСИИ МАДАНИЯТИНИ РИВОЖЛАНТИРИШ ОМИЛЛАРИ.
10. Otamurodov, S. (2004). O 'zbekning "men" i yohud o 'zlikni anglash mashaqqati. Fidokor, Toshkent, (35), 656.
11. Отамуратов, С. С. (2000). Национальное самосознание социально активной части молодежи и его функционирование в условиях независимости Узбекистана (социологический анализ).
9.
December 1
617
Tashkent State Transport University The Constitution of the Republic of Uzbekistan is the Glorification of Human Dignity, the Guarantee of Our Free and Prosperous Life
Volume 3 | TSTU Conference 2 | 2022 O'zbekiston Respublikasi konstitutsiyasi -inson qadrini ulug'lash, erkin va _farovon hayotimiz kafolati
12. Otamuratov, S., & Sultonov, A. (2020). Democratic paradoxes of civil processes and necessary of new national idea in Uzbekistan. International Journal of Advanced Science and Technology, 29(5), 1521-1526.
13. Otamurodov, S., & Husanov, S. (2001). Fundamentals of spirituality.
14. Отамуратов, С. С. (2022). ТАЛАБА ЁШЛАРНИНГ ИЖТИМОИЙ-ИННОВАЦИОН ФАОЛЛИГИНИ ОШИРИШНИНГ ОМИЛЛАРИ. Academic research in educational sciences, (Conference), 132136.
15. Sadullaevich, O. S. (2022). Factors Contributing to Stratification in the Youth Group. CENTRAL ASIAN JOURNAL OF SOCIAL SCIENCES AND HISTORY, 3(6), 88-96.
16. Otamuratov, S. (2021). The Role of Youth in Society. Asian Journal of Research in Social Sciences and Humanities, 11(9), 38-43.
17. Otamuratov, S. (2022). NEEDS AND THEIR REFLECTION IN YOUTH LIFE. Web of Scientist: International Scientific Research Journal, 3(6), 10401043.
18. Otamurotov, S. S. (2021). THE ROLE OF YOUTH IN THE SUSTAINABLE DEVELOPMENT OF THE SOCIAL STRUCTURE. (ЁШ4
48(10).
19. Yuldasheva, L. S., Khashimova, G. F., & Khosilova, A. A. (2020). THE CONCEPT OF TRUTH IN KANT AND HEGEL. Theoretical & Applied Science, (2), 451-454.
20. Юлдашева, Л. С., & Абдурахимова, Д. М. (2021). ЖАМИЯТДА ОДОБ-АДЛОК МЕЪЁРЛАРИНИ БУЗИЛИШИНИНГ ИЖТИМОИЙ ОМИЛЛАРИ. Журнал Социальных Исследований, 4(4).
December 1
618