INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
ISSN 2992-9024 (online) 2024, №10(1)
Original paper
EKOLOGIYA FANINI O'QITISHDA PEDAGOGIK TEXNOLOGIYALARDAN FOYDALANISH KO'NIKMALARI
a4H
© K.K. Ishankulova1H, Z.I. Ismatullayeva2H, N.Y. Tangirqulova3H, A.X. Ortiqbayeva' 1'234 Guliston davlat universiteti, Guliston, O'zbekiston
Annotatsiya
KIRISH: maqolada ekologiya fanini o'rgatishda pedagogik texnologiyalarning o'rni va ahamiyati tahlil qilinadi. Xususan, multimedia vositalari, virtual laboratoriyalar, gamifikatsiya tamoyillari va masofaviy ta'lim kabi resurslardan foydalanishning afzalliklari o'rganilgan.
MAQSAD: tadqiqotning asosiy maqsadi - pedagogik texnologiyalar yordamida ekologik ta'lim samaradorligini oshirish va talabalarning ekologik ongini rivojlantirishni tahlil qilish.
MATERIALLAR VA METODLAR: tadqiqotda pedagogik texnologiyalarning ta'lim jarayoniga ta'sirini o'rganish uchun nazariy va amaliy tahlil metodlari qo'llanildi. Shuningdek, xorijiy tajri balar va mahalliy ta'lim tizimi amaliyoti tahlil qilindi.
MUHOKAMA VA NATIJALAR: natijalar shuni ko'rsatadiki, pedagogik texnologiyalar ekologik ta'limni samarali, interaktiv va qiziqarli qilishga yordam beradi. Shuningdek, ular talabalarning amaliy ko'nikmalarini rivojlantirish imkoniyatlarini kengaytiradi.
XULOSA: pedagogik texnologiyalar ekologiya fanini o'rgatishda muhim vosita bo'lib, ular ta'lim jarayonini zamonaviy talablar darajasiga moslashtirishda yordam beradi.
Kalit so'zlar: ekologik ta'lim, pedagogik texnologiyalar, multimedia, virtual laboratoriyalar, gamifikatsiya, masofaviy ta'lim, ekologik ong, ekologik mas'uliyat.
Iqtibos uchun: Ishankulova K.K., Ismatullayeva Z.I., Tangirqulova N.Y., Ortiqbayeva A.X. Ekologiya fanini o'qitishda pedagogik texnologiyalardan foydalanish ko'nikmalari. // Inter education & global study. 2024. №10(1) B.116-123.
НАВЫКИ ИСПОЛЬЗОВАНИЯ ПЕДАГОГИЧЕСКИХ ТЕХНОЛОГИЙ ПРИ ОБУЧЕНИИ ЭКОЛОГИИ_
© К.К. Ишанкулова1И, З.И. Исматуллаева2И, Н.Ю.Тангиркулова3И, А.Х. Ортикбаева
1 234 Гулистанский государственный университет, Гулистан, Узбекистан_
Аннотация
ВВЕДЕНИЕ: в данной статье рассматриваются значение и эффективность использования педагогических технологий в обучении экологии. Особое внимание уделено мультимедийным средствам, виртуальным лабораториям, принципам геймификации и дистанционному обучению.
,4Н
©intereduglobalstudy.com
2024, ISSUE 10(1)
INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY _
ЦЕЛЬ: основная цель исследования - анализ эффективности использования педагогических технологий для повышения качества экологического образования и развития экологического сознания студентов.
МАТЕРИАЛЫ И МЕТОДЫ: в исследовании применялись теоретический и практический анализ педагогических технологий и их влияния на образовательный процесс, а также изучение зарубежного опыта и локальной образовательной практики.
ОБСУЖДЕНИЕ И РЕЗУЛЬТАТЫ: результаты показывают, что педагогические технологии способствуют интерактивности, эффективности обучения и развитию практических навыков студентов. Также они расширяют возможности формирования экологического сознания.
ЗАКЛЮЧЕНИЕ: педагогические технологии являются важным инструментом в обучении экологии, способствуя адаптации образовательного процесса к современным требованиям.
Ключевые слова: экологическое образование, педагогические технологии, мультимедиа, виртуальные лаборатории, геймификация, дистанционное обучение, экологическое сознание, экологическая ответственность.
SKILLS IN USING PEDAGOGICAL TECHNOLOGIES IN TEACHING ECOLOGY
© Komila K. Ishankulova1®, Zarina I. Ismatullayeva2®, Nodira Y. Tangirqulova3®, Aziza X. Ortiqbayeva4®
1'2'3'4 Gulistan State University, Gulistan, Uzbekistan_
INTRODUCTION: this article analyzes the importance and effectiveness of using pedagogical technologies in teaching ecology. Special attention is given to multimedia tools, virtual laboratories, principles of gamification, and distance learning.
AIM: the main objective of the study is to analyze the effectiveness of pedagogical technologies in enhancing environmental education and developing students' environmental awareness.
MATERIALS AND METHODS: the study employed theoretical and practical analysis of pedagogical technologies and their impact on the educational process, along with the examination of international and local educational practices.
DISCUSSION AND RESULTS: findings indicate that pedagogical technologies enhance interactivity, efficiency, and practical skills development in students. They also expand opportunities for fostering environmental awareness.
CONCLUSION: pedagogical technologies are a crucial tool in environmental education, aiding the adaptation of the educational process to modern requirements.
Для цитирования: Ишанкулова К.К., Исматуллаева З.И., Тангиркулова Н.Ю., Ортикбаева А.Х. Навыки использования педагогических технологий при обучении экологии. // Inter Education & Global Study. 2024. №10(1). С. 116-123.
Annotation
INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY _
Keywords: environmental education, pedagogical technologies, multimedia,
virtual laboratories, gamification, distance learning, environmental consciousness, environmental responsibility.
Ekologik muammolar bugungi kunning eng dolzarb masalalaridan biri bo'lib, ularni hal qilish uchun ekologik ta'limning ahamiyati beqiyosdir. Ekologiya fanini samarali o'qitish orqali talabalar ekologik ong va mas'uliyatni shakllantirishi, ekologik muammolarning mohiyatini chuqur tushunishi va ularni hal qilish yo'llarini ishlab chiqishi mumkin. Zamonaviy pedagogik texnologiyalar esa bu jarayonni sezilarli darajada samarador qiladi. Mazkur maqolada ekologiya fanini o'qitishda pedagogik texnologiyalardan foydalanish usullari, ularning afzalliklari va o'quv jarayonidagi qo'llanishi bo'yicha ko'nikmalar yoritiladi.
Ekologiya fanini o'qitishda pedagogik texnologiyalarni qo'llash bugungi ta'lim tizimining eng dolzarb masalalaridan biridir. Ushbu texnologiyalar ekologik ta'limni zamonaviy talablar darajasida tashkil qilish imkonini beradi. Pedagogik texnologiyalar o'quvchilarni o'quv jarayoniga chuqur jalb etish, mavzuni mustahkam o'zlashtirish va ekologik muammolarni hal qilish bo'yicha ijodiy fikrlash ko'nikmalarini rivojlantirishga xizmat qiladi. Bunda o'quv jarayoniga zamonaviy axborot kommunikatsiya texnologiyalari, virtual tajribalar, gamifikatsiya tamoyillari, masofaviy ta'lim va interaktiv usullarni joriy qilish alohida ahamiyatga ega.
Multimedia texnologiyalarining o'rni ekologiya fanini o'qitishda alohida ajralib turadi. Ushbu texnologiyalar o'quvchilarning ekologik bilimlarini oshirishda ham nazariy, ham amaliy yordam beradi. Videodarslar, interaktiv infografikalar va animatsion kontent ekologik jarayonlarni tushuntirishda samarali vosita hisoblanadi. Misol uchun, global iqlim o'zgarishi jarayonlarini talabalarga vizual ko'rinishda yetkazish orqali ularning mavzuni chuqurroq anglashlari ta'minlanadi. Shuningdek, ekologik mavzularga oid filmlar va hujjatli lavhalar orqali talabalar real voqelikni idrok etadi va ekologik muammolarga e'tiborli bo'lishni o'rganadi.
Virtual laboratoriyalar ekologiya fanining amaliy jihatlarini o'rgatishda noyob vositalardan biri hisoblanadi. Virtual laboratoriyalar yordamida talabalar turli xil ekologik tajribalarni xavfsiz va arzon sharoitda amalga oshirishi mumkin. Masalan, tuproq tarkibini tahlil qilish, suv ifloslanish darajasini aniqlash yoki atmosferadagi zararli moddalarni o'lchash virtual tajribalar orqali o'tkazilishi mumkin. Ushbu laboratoriyalar ekologik fanlarning texnologik jihatdan boyitilgan o'qitish tizimini yaratadi va talabalarni ekologik jarayonlarni real vaqt rejimida kuzatish imkoniyati bilan ta'minlaydi.
Gamifikatsiya tamoyillari ekologiya fanlarini o'qitishda innovatsion yondashuvlardan biri sifatida tobora keng qo'llanilmoqda. Talabalarni ekologik jarayonlarga qiziqtirish va ularda raqobat tuyg'usini uyg'otish uchun o'yin elementlari
For citation: Komila K. Ishankulova, Zarina I. Ismatullayeva, Nodira Y. Tangirqulova, Aziza X. Ortiqbayeva. (2024) 'Skills in using pedagogical technologies in teaching ecology', // Inter education & global study, (10(1)), pp. 116-123. (In Uzbek).
INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY _
o'quv jarayoniga kiritiladi. Masalan, ekologik muammolarni hal qilish bo'yicha o'yin dasturlarini ishlab chiqish orqali talabalar ekologik muammolarni yechishning turli usullarini o'rganadi. O'yin davomida talabalar tabiat resurslarini boshqarish, chiqindilarni qayta ishlash yoki bioxilma-xillikni saqlash bo'yicha ijodiy yondashuvlarni qo'llashga o'rgatiladi.
Masofaviy ta'lim texnologiyalari ekologiya fanini o'qitishda yangi imkoniyatlar eshigini ochadi. Zoom, Microsoft Teams va Google Meet kabi platformalar orqali ekologik mavzular bo'yicha onlayn darslar va seminarlarni tashkil qilish o'quvchilar va o'qituvchilar uchun qulaylik yaratadi. Bunday platformalar talabalar o'rtasida jamoaviy muloqotni ta'minlab, ekologik muammolarni jahon miqyosida muhokama qilish imkoniyatini beradi. Misol uchun, turli hududlardan kelgan talabalar iqlim o'zgarishi yoki suv resurslarining boshqarilishi bo'yicha o'z fikrlarini almashishi va yangi yondashuvlarni o'rganishi mumkin.
Mobil ilovalar ekologiya fanini o'qitishda yangi bosqichni boshlab berdi. Ushbu ilovalar yordamida talabalar ekologik kuzatuvlarni amalga oshirishi, o'z hududlaridagi ekologik vaziyatni kuzatishi va ma'lumotlarni onlayn rejimda qayd etishi mumkin. Masalan, o'simlik va hayvon turlari haqida ma'lumotlarni to'plovchi va qayta ishlovchi ilovalar talabalar uchun ekologik kuzatuvlarni amalga oshirishda qulay vosita hisoblanadi. Ushbu kuzatuvlar nafaqat talabalarni ekologik jarayonlarga jalb qiladi, balki ularda ekologik mas'uliyat tuyg'usini shakllantiradi.
Ekologik ta'limda axborot resurslarining roli beqiyosdir. Internetda mavjud bo'lgan ochiq manbalar, xalqaro hisobotlar va ekologik mavzudagi ilmiy maqolalar talabalar uchun keng qamrovli bilim olish imkoniyatini beradi. Misol uchun, talabalar xalqaro ekologik tashkilotlarning iqlim o'zgarishlari bo'yicha hisobotlarini tahlil qilish orqali global ekologik muammolarni chuqurroq tushunadi va ularni hal qilish yo'llarini o'rganadi. Bunday resurslar talabalar uchun mustaqil ta'lim jarayonini tashkil etishda muhim manba hisoblanadi.
Pedagogik texnologiyalar orqali ekologik ong va mas'uliyatni shakllantirish bugungi ta'limning asosiy maqsadlaridan biridir. O'quvchilar ekologik mas'uliyatli shaxs sifatida shakllanishi uchun ularga ekologik loyihalar, tadbirlar va virtual mashg'ulotlarni taqdim etish zarur. Masalan, ekologik muammolar bo'yicha jamoaviy loyihalar tashkil qilish talabalarni ekologik jarayonlarga jalb qilishning samarali usuli hisoblanadi. Bunday loyihalar talabalar o'rtasida jamoaviy ishlash ko'nikmalarini rivojlantiradi va ekologik muammolarni hal qilish bo'yicha ijodiy yondashuvni shakllantiradi.
Shuningdek, ekologiya fanida madaniy va ijtimoiy jihatlarni o'rgatish muhimdir. O'quvchilarning ekologik ongini shakllantirishda ularga turli xalqlarning ekologik qadriyatlari va tabiatga bo'lgan munosabati haqida ma'lumot berish zarur. AKT yordamida bunday bilimlarni taqdim etish orqali talabalar ekologik masalalar bo'yicha xalqaro tajribani o'rganadi va global ekologik mas'uliyatni shakllantiradi.
Ekologiya fanini o'qitishda pedagogik texnologiyalardan foydalanish nafaqat ta'lim sifatini oshiradi, balki talabalarni ekologik muammolarni chuqurroq o'rganishga va ularni hal qilishda faol ishtirok etishga undaydi. Zamonaviy texnologiyalar yordamida o'quv
INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY _
jarayonini qiziqarli, samarali va dolzarb qilish mumkin. Shu sababli, pedagogik texnologiyalarni ta'lim jarayoniga keng joriy qilish ekologik ta'limning muvaffaqiyatini ta'minlaydi.
Ekologiya va pedagogika: o'zaro bog'liqlik va ta'limdagi ahamiyati. Ekologiya va pedagogika fanlari zamonaviy ta'lim tizimida bir-birini to'ldiruvchi va mustahkamlovchi yo'nalishlar sifatida alohida ahamiyat kasb etadi. Ekologiya insonning tabiatga bo'lgan munosabatini, uning ta'sirini va buning oqibatlarini o'rganadigan fan bo'lsa, pedagogika ushbu bilimlarni o'rgatish va amaliyotga tatbiq etish jarayonlarini o'z ichiga oladi. Ekologik ta'lim orqali talabalar tabiatni asrab-avaylash, tabiat resurslaridan oqilona foydalanish va ekologik mas'uliyatni shakllantirish ko'nikmalariga ega bo'ladilar.
Ekologik ta'limning ahamiyati. Ekologik ta'lim bugungi kundagi global muammolarni hal qilishda muhim ahamiyatga ega. Iqlim o'zgarishi, chiqindilarni qayta ishlash, bioxilma-xillikni saqlash kabi masalalar butun dunyo aholisining e'tiborini tortmoqda. Ushbu masalalarni hal qilish uchun yosh avlodga ekologik ongni shakllantirish lozim. Ekologik ta'lim bu jarayonda nazariya va amaliyotni uyg'unlashtirgan holda, talabalarni tabiatni muhofaza qilish bo'yicha mas'uliyatli qarorlar qabul qilishga tayyorlaydi.
Pedagogik texnologiyalarning ekologik ta'limdagi roli. Zamonaviy pedagogik texnologiyalar ekologik ta'lim jarayonini samarali tashkil qilish uchun keng imkoniyatlar yaratadi. Bu texnologiyalar o'quvchilarning bilim olish jarayonini interaktiv va qiziqarli qiladi. Multimedia vositalari ekologik jarayonlarni vizual ko'rsatib berish imkonini beradi, masalan, biosfera qatlamlarini, iqlim o'zgarishlarini yoki chiqindilarni qayta ishlash jarayonlarini tushuntirishda animatsiyalar va videolardan foydalanish samarali natijalar beradi. Virtual laboratoriyalar esa ekologik tajribalarni xavfsiz muhitda o'tkazish imkonini taqdim etadi.
Gamifikatsiya tamoyillari, masalan, ekologik o'yinlar orqali talabalarni ekologik muammolarni hal qilishga jalb qilish mumkin. Masofaviy ta'lim texnologiyalari esa geografik chegaralardan qat'i nazar, ekologik mavzularni jahon miqyosida muhokama qilish imkonini beradi. Mobil ilovalar yordamida esa talabalar ekologik kuzatuvlarni amalga oshirish va hududiy ekologik vaziyatni o'rganish imkoniga ega bo'ladi. Ekologik ta'limning pedagogik vazifalari.
1. Tabiatni asrash va muhofaza qilish bo'yicha mas'uliyatni shakllantirish.
2. Talabalarda ekologik muammolarni hal qilish bo'yicha ijodiy fikrlash ko'nikmalarini rivojlantirish.
3. Ekologik qadriyatlarni mustahkamlash va madaniy mas'uliyatni oshirish.
4. Tabiat resurslaridan oqilona foydalanish bo'yicha bilim va ko'nikmalarni shakllantirish.
5. Ekologik muammolarni hal qilish bo'yicha jamoaviy ishlash va global hamkorlikni
Ushbu jihatlar maqola uchun muhim qo'shimcha bo'lib, ekologiya va pedagogikaning o'zaro bog'liqligi va ta'limdagi amaliy ahamiyatini yanada chuqurroq ochib beradi.
o'rgatish.
INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY _
Ekologiya va pedagogika: kengroq tahlil va ta'limdagi o'zaro bog'liqlik. Ekologiya va pedagogika zamonaviy jamiyat rivojlanishining ajralmas qismi hisoblanadi. Ekologik muammolar bugungi kunda butun dunyo aholisini qamrab olayotgan eng dolzarb masalalardan biridir. Pedagogika esa bu muammolarni yechish uchun yoshlarda ekologik ong va madaniyatni shakllantirishni ta'minlaydigan vosita sifatida namoyon bo'ladi. Ushbu ikki fan o'rtasidagi o'zaro bog'liqlik ularni ta'lim tizimida uyg'unlashtirish orqali namoyon bo'ladi. Ekologiya va pedagogika birgalikda talabalarning tabiatga nisbatan mas'uliyatli munosabatini shakllantirish, ekologik muammolarni hal qilish bo'yicha ijodkorlikni rivojlantirish va ekologik muhitni yaxshilash bo'yicha amaliy ko'nikmalarni hosil qilishga xizmat qiladi.
Ekologiya fanining asosiy vazifalari. Ekologiya inson va tabiat o'rtasidagi muvozanatni saqlashga yo'naltirilgan fan bo'lib, uning asosiy vazifalari quyidagilardan iborat:
1. Tabiat resurslaridan oqilona foydalanishni o'rgatish.
2. Global ekologik muammolarni aniqlash va ularning sabablari haqida bilim berish.
3. O'quvchilarda atrof-muhitni muhofaza qilishga bo'lgan ehtiyojni uyg'otish.
4. Talabalarda ekologik mas'uliyatni shakllantirish va bu masalalarga ijodiy yondashuvni rivojlantirish.
Ekologiya fanining ushbu vazifalarini amalga oshirishda pedagogikaning dolzarb vazifalari bilan uyg'unlashuvi ta'lim jarayonini samarador qiladi.
Pedagogikaning ekologik ta'limdagi o'rni
Pedagogika ekologik ta'limni rivojlantirishda muhim rol o'ynaydi. Bu fan ekologik muammolarni o'rgatish va ularga qarshi kurashish bo'yicha ilmiy va amaliy asoslarni ishlab chiqadi. Pedagogikaning asosiy maqsadi o'quvchilarni ekologik mas'uliyatli shaxs sifatida tarbiyalashdir. Bu esa o'quv jarayoniga ekologik ta'limni zamonaviy texnologiyalar bilan uyg'unlashtirish orqali amalga oshiriladi.
Pedagogik yondashuv ekologik ta'limda quyidagi yo'nalishlarni qamrab oladi:
5. Interaktiv metodlar: O'quvchilarning faol ishtirokini ta'minlaydigan metodlarni qo'llash. Bu, xususan, munozaralar, loyiha ishlari va ekologik tadbirlar orqali amalga oshiriladi.
6. Axborot kommunikatsiya texnologiyalari: AKT yordamida ekologik fanlarni o'qitish jarayonini qiziqarli va samarali qilish.
7. O'yin uslublari: Gamifikatsiya orqali ekologik masalalarni hal qilishga ijodiy yondashuvni rivojlantirish.
8. Virtual va amaliy tajribalar: Talabalarning ekologik masalalarni amalda o'rganishlari uchun virtual laboratoriyalardan foydalanish.
9. Ekologik ta'lim va zamonaviy texnologiyalar.
Axborot kommunikatsiya texnologiyalari ekologik ta'limning ajralmas qismi hisoblanadi. Zamonaviy texnologiyalar ekologik bilimlarni nafaqat nazariy, balki amaliy asosda o'rgatishga yordam beradi. Multimedia vositalari yordamida ekologik muammolarni tushuntirishda quyidagi yondashuvlar qo'llaniladi: videodarslar va
INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY _
infografikalar: tabiatdagi murakkab jarayonlarni tushuntirish uchun; virtual laboratoriyalar: ekologik tajribalarni xavfsiz va arzon muhitda o'tkazish uchun; onlayn platformalar: masofaviy ta'limni tashkil qilish va ekologik loyihalar ustida ishlash uchun; mobil ilovalar: ekologik kuzatuvlarni amalga oshirish va hududiy ekologik vaziyatni o'rganish uchun.
Ekologik ongni shakllantirishning pedagogik vazifalari. Ekologik ta'lim o'quvchilarni global ekologik masalalarni hal qilishda faol ishtirokchi sifatida tayyorlashni nazarda tutadi. Bu jarayonni muvaffaqiyatli amalga oshirish uchun pedagogika quyidagi vazifalarni bajaradi:
Bilimni rivojlantirish: O'quvchilarga atrof-muhit va uning muhofazasiga oid keng qamrovli bilimlar berish.
Mas'uliyatni shakllantirish: O'quvchilarda ekologik muammolarga mas'uliyatli yondashuvni tarbiyalash.
Amaliy ko'nikmalarni rivojlantirish: Ekologik kuzatuv, tahlil va hisobot tayyorlash ko'nikmalarini shakllantirish.
Ijodiy fikrlashni rivojlantirish: Talabalarning ekologik muammolarni yechish bo'yicha innovatsion yondashuvlarini qo'llab-quvvatlash.
Ekologik ta'limni rivojlantirish uchun amaliy tavsiyalar. Ekologik ta'limni samarali amalga oshirish uchun quyidagi yondashuvlar tavsiya etiladi:
1. O'quv jarayoniga ekologik loyihalar va tadbirlarni keng joriy qilish.
2. Tabiatni muhofaza qilish bo'yicha interaktiv mashg'ulotlar o'tkazish.
3. Talabalarni xalqaro ekologik tadbirlar va kampaniyalarga jalb qilish.
4. Onlayn resurslardan foydalangan holda mustaqil ta'limni tashkil qilish.
Ushbu qo'shimcha ma'lumotlar maqolangizda ekologiya va pedagogika o'rtasidagi o'zaro bog'liqlikni yanada chuqurroq yoritishga xizmat qiladi va ekologik ta'limning amaliy ahamiyatini kengroq ko'rsatib beradi.
Ekologiya fanini o'qitishda pedagogik texnologiyalar o'quv jarayonini yangi bosqichga olib chiqmoqda. Ushbu texnologiyalar o'quvchilarga ekologik muammolarni interaktiv, qiziqarli va samarali o'rgatish imkonini beradi. Bu jarayonda multimedia vositalari, virtual laboratoriyalar, gamifikatsiya tamoyillari va mobil ilovalar alohida ahamiyatga ega. Ushbu vositalar nafaqat talabalarning ekologik bilimlarini oshiradi, balki ularda ekologik mas'uliyatni shakllantirishga xizmat qiladi. Pedagogik texnologiyalarni ta'lim jarayoniga keng joriy qilish orqali talabalarda amaliy ko'nikmalar va ijodiy yondashuvlarni rivojlantirish mumkin.
ADABIYOTLAR RO'YXATI | СПИСОК ЛИТЕРАТУРЫ | REFERENCES
1. Bobonazarova, Z. (2020). Ekologik ta'limda zamonaviy texnologiyalar. Toshkent: TDPU nashriyoti.
2. Karimov, I. A. (2021). Axborot kommunikatsiya texnologiyalari va ekologik ta'lim. Navoiy: NDPInash.
3. Tursunova, N. K. (2020). Ekologik masalalarni o'qitishda interaktiv metodlar. Toshkent: O'zMU nash.
INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY _
4. Yusupov, O. T. 1(2019). Masofaviy ta'lim texnologiyalari ekologik fanlarda. Andijon: ADU nash.
5. Abdullayeva, M. A. (2021). Virtual laboratoriyalarning ekologik ta'limda qo'llanilishi. Buxoro: BDU nash.
6. Ahmadaliyeva, G. T. (2021). Ekologik kuzatuvlar va mobil ilovalar. Qarshi: QDU nash.
7. Qosimov, B. (2018). Ekologik muammolarni o'qitishda gamifikatsiya tamoyillari. Toshkent: O'qituvchi.
8. Rahmatova, G. R. (2022). Ekologiya fanini o'qitishda pedagogik innovatsiyalar. Nukus: QDU nash.
9. O'zbekiston Respublikasi Prezidenti qarori (2021). Ekologik ta'limni rivojlantirish bo'yicha strategik qarorlar.
10. Habibullayeva, N. I. (2021). Ta'limda multimedia texnologiyalarining roli. Samarqand: SamDU nash.
MUALLIF HAQIDA MA'LUMOT [ИНФОРМАЦИЯ ОБ АВТОРЕ] [AUTHORS INFO]
Ishankulova Komila Kurbanovna, katta o'qituvchi, Ismatullayeva Zarina Izzatulla qizi, talaba, Tangirqulova Nodira Yusuf qizi, talaba, Ortiqbayeva Aziza Xolmirza qizi, talaba [Ишанкулова Комила Курбановна, старший преподаватель, Исматуллаева Зарина Иззатулла кизи, студент, Тангиркулова Нодира Юсуф цизи, студент, Артикбаева Азиза Холмирза киз, студент]; [Komila K. Ishankulova, senior teacher , Ismatullayeva I. Zarina ,student, Tangirqulova Y. Nodira, student, Ortiqbayeva X. Aziza , student]; manzil: Sirdaryo viloyati, Guliston shahri, 4- mitti tumani, [адрес: Сырдарьинская область, город Гулистан, раён 4-митти], [address: Sirdarya region, Gulistan city, 4th district].