CC BY
62
УДК 808.26+808.2
БЕЛАРУСКАЕ ПАЭТЫЧНАЕ МАДЭЛЯВАННЕ У АСПЕКЦЕ КАТЭГАРЫЗАЦЫ1 I КАНЦЭПТУАЛВАЦЬП (НА МАТЭРЫЯЛЕ ПАЭЗП П1МЕНА ПАНЧАНК1)
I. С. Лтоуская
кaндыдaт фiлaлaгiчныx нaвyк, дaцэнт,
дaцэнт гафе^ы белapyскaгa i сyпaстayляльнaгa мовaзнayствa,
дэган фiлaлaгiчнaгa фaкyльтэтa УА «^ДУ iмя Янк1 Kyпaлы», г. Гpоднa, РБ
Ю. М. Парфiновiч
мaгiсгp фiлaлaгiчныx нaвyк, aспipaнт кaфедpы aнглiйскaй фiлaлогii
УА «^ДУ iмя Янк1 Кушлы», г. Гpоднa, РБ
Пытaннi белaрyскaгa паэтычнага мадэлявання разглядаюцца y арты^ле y аспекце катэгарызацып i кaнцэnтyaлiзaцыi радасц i CMymxy як yнiверсaльных фрагментар морнай, кaнцэптyaльнaй i мастацкай карцт светy. Значныя для выщчэння нацыянальнай мо)>най свядомaсцi белaрyсa, для выяyлення а^арскай паэтычнай караны канцэпты «радавацца» i «смyткaвaць» дaследyюццa y арты^ле на матэрыяле паэзй Шмена Панчаню як ключавыя, а вынт даследавання падаюцца y сyвязi з сyчaснымi нaвyковымi naрaдыгмaмi.
Уводзшы
Тэpмiн карцта светy гpывaлa yвaйшоУ y кaнцэmyaльны метaмоУны anapaT сyчaснaй лшгвютык! Пытaнне a6 тым, як paзвiвaеццa кaнцэптyaльнaя сiстэмa i як1я веды зaxоУвaюццa y мове, стaлa ophi^rea^ yвaгy лiнгвiстay. Гэтa пыганне звязaнa з пpaблемaй paзмежaвaння моУнaй, Haiyrn^ нaвyковaй i кaнцэптyaльнaй кapцiн свету. Нaшa дaследaвaнне aжыццяyляеццa пеpaвaжнa y pэчышчы пaняццяy мо^ая i кaнцэптyaльнaя карцты светy. ^ы гэтым пaд моУнaй кapцiнaй свету paзyмееццa сукупгасць ведay a6 свеце, як1я aцлюстpaвaны y мове, спосaбы aтpымaння i im'эpпpэтaцыi новыx ведay. «Mоyнaя rapara свету - шмaтстyпенчaтaе yтвapэнне, якое дaзвaляе чaлaвекy зpaзyмець свет i сшога сябе i зaмaцaвaць гpaмaцскa-гiстapычны вопыт - як aгyльнaчaлaвечы, тaк i тцыятльны» [1, 20]. Кaнцэптyaльнaя кapцiнa свету yяyляе сaбой поуную 6aßy ведay a6 свеце (дaнaвyковыx i швуковык), нaзaпaшaныx зa усю riстоpыю iснaвaння нapодa, як1 paзмayляе нa пэyнaй мове... Kam y мове юнуюць Dpa^^i apxaiзaцыi i дэсемaнтызaцыi, то y кaнцэптyaльнaй кapцiне свету aкyмyлюеццa усё, што кaлiсьцi было пaзнaнa, нaзвaнa i зaсвоенa [1, 22].
Bmníkí ,iac.lOMaita!!!!}! i ix aбмeркaвaннe
Сaмым пpыдaтным мaтэpыялaм для вывучэння моУнaй rap^mi свету чaлaвекa, як aцнaго з нaйбольш ключaвыx пaняццяy кaгнiтыyнaй лшгвютыш, стay пa сyтнaсцi нapaтыyны тэкст. Гэтa i нaтypaльнa, бо y нapaтыве цеснa пеpaплятaюццa мaстaцкaя зaцyмa, шмaтлiкiя сэнсы, мэты, a тaксaмa aцметнaсць i непaУтоpнaсць для нaцыi пэyнaй riстapычнaй эпоxi i шш. Пiсьменнiк спaлyчaе увесь «фaктычны» мaтэpыял y aцно цэлaе, дзе npas мaстaцкaе aдлюстpaвaнне pэчaiснaсцi aцбывaеццa звapот дa носьбiтay мовы з мэтaй пэyнaгa уздзеяння нa ix, a тaксaмa з мэтaй пpэзентaцыi пpaз мову твоpa ментaлiтэтy, iнтэлектy i спaцчыны пэyнaгa нapодa.
Mенaвiтa пpaз нapaтыyны, можнa скaзaць, пеpшaпaчaтковы i aнтaлaгiчнa сaмы нaтypaльны, тэкст, пpaз сэнсы, зaклaдзеныя y iм, aцбывaюццa yводзiны чaлaвекa y кaнтэкст кyльтypы, тpaцыцый, спецыфiчнaсцi быцця, iснaвaння, веpaвызнaння гацып. Aсaблiвa яскpaвa кaтэгapызyючaя i aцнaчaсовa кaнцэптyaлiзyючaя pоля нapaтывy пpaяyляеццa пpы пaгpyжэннi нaшaй свядомaсцi y aтмaсфеpy мaстaцткaй лiтapaтypы i нapоднaй пaэзii, пpaз як1я чaсцей зa усё кaгнiтолaгi aжыццяyляюць вывучэнне моУнaй i кaнцэптyaльнaй кapцiн свету royrara нapодa. У тaкiм paзе з'яyляеццa зaкaнaмеpным i aбгpyнтaвaным звapот дa сyкyпнaсцi шмaтлiкix кaмпaнентay тэксту: дa сaмой aсобы ayтapa, дa riстapычнaй кaнвы чaсy, дa мнaгaзнaчнaсцi моуньк сpодкaУ, дa стyпенi ix гpaнсфapмaцыi y тэксце, дa ^ama^H^^i шмaтлiкix пpaцэсay, сiтyaцый, дзеянняу.
Мнопя даследчыш, прадстаунш розных школ у галше сучаснай навуковай парадыгмы, справядл1ва л1чаць, што зараз амаль немагчыма ацэньваць чалавека як «доальнага моушка» па-за яго прыналежнасцю да пэунай культуры, бо суб'ект камушкацьп заусёды ёсць 1 суб'ект мовы, 1 суб'ект культуры. Гэты пастулат лшгвакультуралоги, як1 быу сфармуляваны В. Н. Тэл1я у 90-я гады м1нулага стагоддзя, прадугледжвае вывучэнне чалавека «праз лшгвакультуру, носьбгтам якой ён з'яуляецца 1 якая, з аднаго боку, стварае чалавека, а з шшага, - сама ствараецца 1м» [2, 23]. Таму натуральна, што у пол зроку лшгвакультуралоги, этнапахалшгвютыш 1 шшых сучасных наюрункау вывучэння мовы знаходзщца культурная прастора 1 лшгвакультура як кагштыуны феномен. У гэтым рэчышчы даследуецца 1 праблема узнауляльнасш што, як 1 чаму узнауляецца у дыскурсе носьбггау мовы 1 прасторы прадстаушкоу культуры 1 лшгвакультуры.
Думаецца, што яшчэ адным шструментам да пазнання кагштыунай прыроды наратыунага 1 паэтычнага тэкстау (ды 1 размоунага дыскурсу таксама) з'яуляецца менав1та прагматыка, бо прагматычны падыход дае ключ да разумения уах сэнсау: 1мплщыраваных 1 эксплщыраваных у шматлшх мауленчых сиуацыях. Менавгга праз мауленне выражаецца асноуная жыццёвасць Ш нежыццёвасць шматлЫх тэорый, створаных чалавекам.
Моуная карцша свету адлюстроувае свядомасць канкрэтнай этшчнай суполк! Таму даследаванне моунай карцшы свету нязменна прыводзщь да вывучэння канцэптуальнай сютэмы гэтай суполк1. Мова забяспечвае найбольш эфектыуны спосаб атсання 1 вызначэння канцэпту, пакольш самыя важныя паняцщ кадз1руюцца менав1та у мове, што пацвярджаецца юнаваннем у канцэптасферы розных народау глабальных паняццяу-канцэптау - ушверсальных катэгорый. Таму у цеснай сувяз1 з паняццем дыскурс 1 тэкст знаходзщца 1 паняцце канцэпт.
На думку кагштолагау, канцэпт - гэта доя, якая спадарожшчае чалавеку ад самага яго нараджэння 1 па меры назапашвання жыццёвага вопыту нараджае семантычныя дэрываты у выглядзе слоу мовы 1 можа таксама актуал1завацца у выглядзе комплексных вобразау (гештальтау). Сцвярджаецца, што самая шырокая шюстрацыя гештальта выяуляецца у мастацшм творы, казцы, м1фе, песш щ як1м шшым фальклорным творы.
Сёння паняцщ канцэпт \ катэгорыя шырока выкарыстоуваюцца пры ашсанш семантыш мовы. Пры гэтым дам1нуючай функцыяй структуры чалавечай свядомасщ з'яуляецца функцыя рэпрэзентацып. «Канцэпты 1 катэгорып прадстауляюць свет у галаве чалавека, утвараючы канцэптуальную астэму. А знак1 мовы кадз1руюць у вербальнай форме змест гэтай сютэмы» [3, 17]. На думку Ю. Я. Прохарава, канцэпт - гэта «факт ладу жыцця, грамадскай свядомасщ тэорып, якая выражана у моунай форме» [4, 36].
Тэрмш канцэпт, на думку Н. Ф. Алеф1рэнка, выкарыстоуваецца для абазначэння дзвюх кагштыуных сутнасцей: канцэпт 1 (або канцэптна-вобразны канцэпт) 1 канцэпт 2 (або канцэпт, яш узшкае у працэсе лшгвакрэатыунага мыслення) [3, 17]. Наратыуны тэкст 1 размоуны дыскурс уяуляюць сабой доальнае спалучэнне асабл1васцей першага 1 другога канцэптау, у вышку чаго найбольш поуна выяуляецца канцэптуальная карцша свету 1 нацыянальны кампанент, у як1х макамальна прадстаулена нацыянальная канцэптуал1зацыя навакольнай рэчакнасщ
Сцвярджаецца, што канцэпты маюць этшчны характар 1 замацоуваюцца у мове, падчас не супадаючы з асноуным значэннем слова, але менавгга канцэпты служаць асновай для разумення сэнсу як у паунацэннай мауленчай атуацыи, якой з'яуляецца дыскурс, так 1 у непаунацэннай мауленчай спуацып (з пункту погляду мауленчых законау) - наратыуным тэксце або паэтычным творы.
Пытанщ звязаныя з канцэптуал1зацыяй рэчаюнасщ вылучэннем 1 атсаннем ключавых канцэптау, у беларусшм мовазнаустве асветлены вельм1 мала. Больш пшьная увага гэтай з'яве надаецца з боку даследчыкау рускамоуных наратыуных 1 паэтычных творау.
Для асвятлення гэтай навуковай праблемы звернемся да паэтычнай спадчыны Шмена Панчанк1, для якога характэрна па-сапрауднаму шчырае, нацыянальна-адметнае выкарыстанне нацянальнага слова. Уласщвая аутару канцэптуал1зацыя рэчаюнасщ дазволша яскрава актуал1завацца двум агульначалавечым канцэптам - «радавацца» 1 «смуткаваць». У творах паэта анташм1чныя канцэпты выступаюць як пэуная мера рэчаюнасщ як адзшка вымярэння 1 адчування акаляючага свету. Суцэльны анал1з яго паэзи дазвол1у уявщь, як змяняецца светапогляд паэта (а значыць - 1 светапогляд народа), яго светауспрыманне на працягу пэунага часу, ул1чваючы тое, што гэты адрэзак (ажно 26 гадоу!) быу вельм1 няпростым 1 неадназначным з пункту погляду 1 чалавечага фактару, 1 гютарычнага. Выяулены аб'ём фактычнага матэрыялу дау нам магчымасць уявщь давол1 аб'ектыуную, на наш погляд, карцшу адлюстравання згаданых канцэптау. Варта
адзначыць, што паэт не вельмi часта звяртаецца да тэмы «радасць» у акрэслены перыяд сваей творчасш. Аутар выкарыстоувае каля 130 лексем з адзначанай намi семантыкай, але только крыху больш за 30 дзеясловау i словазлучэнняу адлюстроуваюць канцэпт «радавацца». Астатнiя -эксплщыруюць канцэпт «смуткаваць». Большасць лексем з семай «радавацца» прыпадае на ранш перыяд у творчасцi паэта. Яны перадаюць захопленасць, апантанасць Пiмена Панчанш жыццём. Для адлюстравання гэтага пачуцця паэтам выкарыстоуваюцца дзеяслоуныя лексемы, яшя непасрэдна утрыЕ^ваюць сему 'радавацца' або вельмi блiзкiя да яе значэнш, як1я катэгарызуюцца, напрыклад, дзеясловам весялiцца, смяяцца, усмiхацца i шш. Звернемся да кантэкставых рэалiзацый гэтых катэгарызатарау: А ты смяялася, не верыла, // Што будзе дождж, што будзе град. // Углыб, углыб усё Iмчалася //1 за сабой мяне вяла; // Хавала вочы I смяялася //1 нейкай дзгунаю была (Лясы нырнулi у хмары шэрыя...); Дзяучаты мыюць танк, // Смяюцца без прычыны, // Смяюцца проста так, // Бо сонца за плячыма (Дзяучаты мыюць танк.); Звоняць бубны, рэжа скрыпка, //Весялцца наш народ, // Чутны жарты, тск iрогат. // Нехта песеньку вядзе (Ад'езд маладой) i шш.
Асаблiвую увагу прыцягваюць уласнааутарсшя выразы, у яшх паэт выкарыстоувае семантычныя граш дзеяслоуных лексем вырывацца, зайсщся, перапоунцца, бщца, расшраць i шш., напрыклад: сэрца з клетю проста вырываецца; зайшоуся ад радасц плачам; перапоунцца радасным болем; расшрала ад шчасця сэрца, грудз1, рук1, ногг; хацелася спяваць I кулдыкацца i шш. Даволi эфектыуньеш спосабаш аутарскага выражэння канцэпту «радавацца» з'яуляюцца спалучэннi кароткай формы прыметшка рад/рада з неазначальнай формай дзеяслова щ дзеясловам-звязкай быць, напрыклад: зямлг я фтскай пакланщца рад; рад сябру памагчы у нягодзе; рада кожнаму дрэуцу была i шш.
Паэт даволi часта звяртаецца да метафары як вобразнага сродку адлюстравання рэчаюнасщ, дзе, зноу жа, сэнсааргашзуючую i эмацыянальную функцыю утрымлiвае i перадае менавiта дзеяслоуная лексема. Так, метафарычна катэгарызаваны Пiменам Панчанкам наступныя фрагменты эмацыянальнай сферы лiрычнага героя: радасць, шчасце, душэуная адкрытасць, каханне, надзея, прыгажосць, спакой: радасць затапта усю душу; упэуненасць I радасць б'ецца; скаланула радасная дрож; сэрца пяе; сэрца вырываецца; сэрца цёпла ные, радасна пушчы гамоняць i шш. Яго iндывiдуальна-аутарскiя метафары з'яуляюцца сапрауднывш мастацкiмi знаходкамг Звычайна яны двухчленный цi трохчленныя, разгорнутыя. 1х значэнне больш поуна раскрываецца менавгга у кантэкце, дзе на семантыку метафарычнай канструкцш працуюць i шшыя семантычна напоуненыя моуныя адзiнкi, яшя фармiруюць заусёды складаны, падчас кантрасны стан чалавечай душы: Але быу салауты вечар, I прытварацца не варта. Стаю, як ёсць,
Перапоунены радасным болем.
У канцэнтраваным паэтычным выглядзе падае усе сказаныя асаблiвасцi аутарскай катэгарызацш i канцэптуалiзацii душы паэма «Маладосць у паходзе»: Кал1 табе, малому, растрала Ад шчасця сэрца, грудз^ рум, ног^ Хацелася спяваць i кулдыкацца (Чорт ведае чаму!) па мураве...
У гэтых радках на канцэпт «радавацца» працуюць усе па-мастацку падабраныя лексемы. Такое уражанне, што дзiцячае пачуццё радасщ паэт пранёс праз усе гады цяжкасцей i выпрабаванняу i захавау яго у некранутым стане, а затым падарыу нам.
Канцэпт «смуткаваць» даволi выразна праходзщь праз увесь акрэслены перыяд творчасц паэта i прадстаулены семамi 'гараваць', 'перажываць', 'смуткаваць', 'сумаваць', 'журыцца', 'засмучацца', 'бедаваць', 'сохнуць', а таксама семай 'плакаць', таму што яна вельмi набл1жана сва1м значэннем да семы гараваць' i завяршае прадстаулены асацыятыуны рад. У даследаваны перыяд аутар звяртаецца да згаданай тэмы больш за 90 разоу. Гэта дазваляе нам меркаваць аб тым, што думш паэта ахоплены трывогай за лёс сваёй краiны у часы ваеннага лiхалецця. Тэма смутку даволi яскрава прадстаулена i у больш познiх вершах Пiмена Панчанш. Ён непасрэдна гаворыць аб тым, што сумуе сам. Прычым, нагодай для яго суму могуць быць самыя розныя рэчы: гэта i сум па Радзiме, якую ён пашнуу, хоць i не на доуп час, як у вершы «Нью-Йоркск1я малюнк1» (Я бачыу Рым, Парыж I Прагу //1 паклангуся ¡х красе. // А на цябе гляджу са страхам //1 ужо сумую
пакрысе). Сумуе тэт i та прычыне недaxопy чaсy, як1 пaзбayляе яго звыгайных чaлaвечыx рaдaсцей, як у вершы «Шнск едзе пa грыбы» (Блукаюць грыбaзбiры,//Якоча рэхам лес. //А я сумую шчыра, // Што у пекла спрау залез), i та прычыне перaжытыx рaней рaдaсцей i тачуццяу aA yбaчaнaгa щ перaжытaгa, як1я стaлi чaсткaй сшога пaэтa, як у вершax «Aкiян» (На нашых палях - ледзяная зiмa, // Я у нейкай шпакоут зiмyю. // Зaвy аюян, // А яго yсë няма, //1 сэрца па штормах сумуе) i «H^wa та свеце земляy непрыгожых»: Я бачыу землi шчасця i пакут, // 1х лëс - ix шлях // Цяпер мяне трывожыць. Bядомa, тэт сумуе i та свaëй мaлой рaдзiме: Я йшла за табой з магШускага 6ору, // Бо ведала: бyдзеш тужыць на чужыне //Па мне ты (Сyстрэчa з бярозaй) i шш.
З мэтaй перaдaчы тачуцця суму, туп тэт зноу звяртaеццa дa метaфaры: a,дyxayляе прыроду, рэчы, робячы ix мaнiфестaнтaмi свaix дyмaк i тачуццяу. Тут ужо метaфaры сiмвaлiзyюць стрax, боль, смyтaк, нянaвiсць, смерць. Bось нетаторыя з ix: Загляне прамень залаты // У зорную пработу - // Тры месцы журацца пустых // Па трох адважных вотах (Помшк); I Тарас у Пецярбург шоу праз слëзы, // На яго шляху журьШся бярозы... (^an пaэтaУ); Ты чуеш, дружа мой, як плaчуць журавы // Над зарывам асентх журавт?// Зiмa сцюдзëнaя ix гонщь з ^плых хатак, //Ад родных нту, ад цхае рат (Жyрaвы) i шш.
Для перaдaчы тачуцця суму ayтaрaм выкaрыстоУвaюццa i aдшведныя дзеясловы (плaкaць, cумaвaць, журыццa, тужыць, mрывожыццa, пaкуmaвaць, гaлaciць, cmaгнaць, ктець i шш.), i словaзлyчэннi, дзе сэнсaвyю тагрузку бярэ та сябе спaлyчaльнaсць дзеяслоутай лексемы (рacmрывожыць душу; сядзець журботна; cKana^^a ad горше думш; rnaKa^ mужлiвa; rnaKa^ цха; плчкиць ад сшы; rnaKa^ уголac; гaлaciць то прaцяжнa, то cima; зaxодзiццa ad плaчу, ad жшю; гaлaciць немa; aбмывaць cлязaмi; cmaць бaлючa; зaлaмaць рук у тузе i шш.).
Bыкaрыстaныя пaэтaм метaфaрычныя инструкции тайлепшым чытам дaпayняюць aгyльны мaлюнaк танцэпту «смyткaвaць», тапрыкгад: туга нaxлынулa; туга ляжыць на сэрцы; туга гняце; сэрцы 3aHbrn^ у трывозе; нaлiвaць сэрцы пакутай; сщсшць сэрца; бтець зямлi; не гacнуць болю i суму; гacнуць, гacнуць цixa ад тугГ; ныць сэрцу; iia.iinanna салодкаю злосцю; pa3pbwa^a ад ярасц i шш.
Дыятазон мaгчымaсцей перaлiчaныx моуных сродтау - aд перaдaчы лëгкaгa тачуцця суму дa Усетаглытальтага пaчyцця горычы i горa, дзе тэкстaaргaнiзyючyю i сэнсayтвaрaльнyю функцыю yтрымлiвa:юць у сaбе менaвiтa дзеясловы.
Пiмен Пaнчaнкa выкaрыстоУвaе i iндывiдyaльнa-ayтaрскiя знaxодкi для эксплiкaцыi свaix пaчyццяy, нaпрыклaд: горбiццa ад гора; горбiццa ад aдзiноты i смутку; гaдaвaць тугу; смылець вачам ад слëз; нaлiвaццa салодкаю злосцю; не гacнуць болю i суму; aбcоxнуць ад горкай расы i шш. Кaлi брaць та вялЫм рaxyнкy, то большaсць словaзлyчэнняy, як1я кaнцэптyaлiзyюць пaняццi «рaдaвaццa» i «смyткaвaць», з'яyляюццa iндывiдyaльнa-ayтaрскiмi i непaУторнымi. I y гэтым увесь Шмен Пaнчaнкa: непaУторны i iндывiдyaльны, сaпрayдны носьбiт i знayцa нaцыятальнaгa словa.
Ha нaш погляд, верш «Сxемa жыцця», як1 нaпiсaны пaэтaм у кaнцы 70-х гaдоУ, - яскрaвaе сведчaнне тaго, што кaнцэптyaльнaя кaрцiнa свету пaэтa з дягш чaсy ^a^rarara не змянiлaся. Ён прaцягвaе сyмaвaць i пaдсyмоyвaць пройдзетае, рaбiць прaгнозы....
Робм да стомы.
Цягнемся. Mapbrn.
Век здaгaняем. Героямi ходзш.
Ззяем, як сонца. Чарнеем, як хмары.
Нешта губляем. Амаль не знaxодзiм.
Моцна кахаем. Ад шчасця зaxодзiмся.
Рады, як чэрцi. Як людзi сумуем.
Сварымся. Miрымся. Iрaзыxодзiмся.
Дзëн не хапае. Тыдн марнуем.
Дyмaеццa, у гэтым урыуку a,длюстрaвaнa уся фaктyaльнaя i пaдтэкстaвaя iнфaрмaцыя, ягая прaсякнyтa рaдaсцю i горaм, роспaччy i тадзеяй. Mенaвiтa тaкiм чытaчы бaчылi ПШмета Пaнчaнкy i нa пaчaткy яго творчaгa шляху, i пaзней, i зтачта пaзней. Яго пaэзiя, яго мовa дэклaрyе ющны неaбxодныя i вечныя. У рaдкax яго вершay aдлюстрaвaнa фiлaсофiя жыцця белaрyсa [5, 233-239].
Вывады
Biдaвочнa, што тантапты «рaдaвaццa» i «смyткaвaць» можнa aднесцi дa бaзaвыx кaтэгорый, з дaпaмогaй як1х aжыццяyляюццa кaгнiтыyныя aперaцыi та глыбшным пaзнaннi рэчaiснaсцi. Кaнцэшyaлiзaцыя i кaтэгaрызaцыя гэтых пaняццяy дaпaмaгaе здaбыць веды не только
аб асобна узятым чалавеку, паэце, шсьменшку, але i аб ix сучасшках i пстарычных абставшах. Мова ix творау акумулюе усю энерпю часу, як станоучую, так i адмоуную. Яна становiцца машфестантам думак i пачуццяу не тольш асобнага чалавека, але цэлай нацьи, цэлага народа.
Лтаратура
1. Пименова, М. В. Об эволюции концептуальной системы / М. В. Пименова // Лингвистика XXI века : сб. науч. ст.: к 65-летнему юбилею проф. В. А. Масловой / соред. В. В. Колесов, М. В. Пименова, В. И. Теркулов. - М. : ФЛИНТА : Наука, 2013. - 944 с. (Серия "Концептуальный и лингвальный миры". Вып. 3). - С. 20.
2. Красных, В. В. Воспроизводимость как лингво-культурный феномен / В. В. Красных // Русский язык: исторические судьбы и современность: III Международный конгресс исследователей русского языка (Москва, МГУ им. М. В. Ломоносова, филологический факультет, 20-23 марта 2007 г.) : труды и материалы / сост.: М. Л. Ремнёва, А. А. Поликарпов. - М. : МАКС Пресс, 2007. - С. 23.
3. Зайнуллина, Л. М. Этапы категоризации и фазы концептуализации / Л. М. Зайнуллина // Русский язык: исторические судьбы и современность: III Международный конгресс исследователей русского языка (Москва, МГУ им. М. В. Ломоносова, филологический факультет, 20-23 марта 2007 г.) : труды и материалы / сост.: М. Л. Ремнёва, А. А. Поликарпов. - М. : МАКС Пресс, 2007. - С. 17.
4. Прохоров, Ю. Е. В поисках концепта / Ю. Е. Прохоров. - М. : изд-во ИКАР. - С. 36.
5. Зубкова, Л. Г. Типологическая мотивированность русского звукового строя / Л. Г. Зубкова // Русский язык: исторические судьбы и современность: III Междунар. конгресс исследователей русского языка (Москва, МГУ им. М. В. Ломоносова, филологический факультет, 20-23 марта 2007 г.) : труды и материалы / сост.: М. Л. Ремнёва, А. А. Поликарпов. - М. : МАКС Пресс, 2007. - С. 18-19.
Summary
The article deals with the questions of the Belarusian poetic world formed in the aspects of categorization and conceptualization of joy and sorrow as universal fragments of the language, conceptual and artistic patterns of the world. Such concepts as "rejoice" and "sadden" are supposed to be significant for the Belarusian national linguistic consciousness. They have been investigated as crucial ones in the poetry of Pimen Panchenko. The results of the investigation have been presented in the connection with the modern scientific paradigm.
Пастуту у рэдакцыю 25.03.14
