CC BY
22
СКОРАЯ НЕОТЛОЖНАЯ МЕДИЦИНСКАЯ ПОМОЩЬ EMERGENCY CARE
Г.Д. АХМЕТОВА, Ж. БИМЕНДЕ, К. ЖАНБОЛАТКЫЗЫ Н. Ж¥БА^АЛИЕВА, Г. КУЗЕМБАЕВА, Д. КОЖАБЕК, У. ТЕМ1РХАНОВА
С.Ж. Асфендияров атындагы К,аз¥МУ, ЖМЖБ кафедрасы, 504 -1 топ ОМ cmydeHmmepi
АЛЛЕРГИЯЛЫК РЕАКЦИЯЛАРМЕН ЖЕДЕЛ МЕДИЦИНАЛЫК ЖЭРДЕМ
ШАКЫРТУЛАРЫНА САРАПТАМА ЖУРГ1ЗУ
УДК 57.083.32
Зерттеу MdAiMemmepi бойынша 2015- 2016 жж Алматы каласы тургындарыныщ 60% жуыгы аллергиялык реакцияныц штде есекжемге байланысты жедел жэрдем кемегше жугтген. Жиыт бойынша Квинке iciHyi мен аллергиялык контактты дерматит келеа кезекте.Сонымен катар Лайелл синдромына байланысты шакыртулардыщ кебейгеш аныкталды. влiм керсеткштерi 2015жылы гана тiркелген. Tyürndi свздер: Аллергиялык есекжем, аллергиялык контактты дерматит, Квинке сну, Лайелл синдромы
бзекплт: К^рп уакытта аллергиялык; аурулар кен таралган патологиялык ауру болып табылады. Осы аурумен жер шарындагы халыктыц 40% зардап шегуде.Казакстанда аллергиялык аурулармен ауыратын адамдардыц на;ты саны белпаз болганымен, мамандардыц есептеуi бойынша 2 миллионнан асады екен. Аллергиялык аурулардыц саны жыл сайын есуде. Сол себепт уактысында мамандарга ЖYгiну Yшiн, аллергиянын, не екенiн, онын, белгiлерi мен аскынуын бiлу езектi мэселе болып отыр.
Аллергиялык реакциялар -жиi дэрiлiк заттардын, эсершен дамиды(7-30%онаукастарда). Бул заттарга антибиотиктер, кан плазмасынын, препараттары жэне онын белоктары,полипептидт заттар, антисептикалык, антиоксикалык
сарысулар,новокаин, пероральды гипогликемиялык заттар, нейролептиктер, йод дэрiлерi жатады. Шугыл жагдайлар жиi аллергиялык реакцияныц жылдам типi даму себебше байланысты KYтпеген жагдайда туады жэне анафилактикалык шок (дэрiлiк АШ), Лайелл синдромы, аллергиялык контактты дерматит, есекжем, Квинке iсiнуi TYрiнде керiнедi. Сонымен катар аллергиялык реакциялар тагамдык аллергендер -балык, ет, жумыртка, CYT, шоколад, дэндi-дакылдар, томат, тагамдык коспалар, антикышкылдар, бояулар, иiстендiргiштер жэне баскалардан болады.
6ндiрiстiк аллергендер, инфекциялардан дамыган аллергендер, есiмдiк, турмыстык (шац, жэндiк белшектерi) жэне т.б. бар. Улы жэндiктер шакканда жергшкт жэне жалпы ауыр аллергиялык реакцияларды тугызады.
Аллергиялык реакциялар Yш сатыдан ЖYредi -иммунологиялык, патохимиялык,
патофизиологиялык (немесе клиникалык). Аллергиялык реакциялардын, клиникалык сатысы эр-TYрлi TYPДе керiнедi, «антиген-антидене» кешеншщ мелшерше, таралу орнына,аллергеннщ таралу орнына кайта енгеннен кейiн 10-20 минут шшде дамиды.
Анафилактикалык шок- бул аллергиялык реакциялардын, iшiнде ен, ауыр TYрi.Ол жиi жогарыда аталган дэрiлiк заттарды колданганда кездеседi, кейде дэршщ аз гана мелшерiн колданганда, мысалы
антибиотиктерге сезiмталдыкты аныктаганда болады.
Наукастарды емдеудщ жалпы прициптерi агзада болып жаткан жiтi тыныс жетiспеушiлiгi, журек- кан тамыр жетiспеушiлiгi сиякты жэне баска да бузылыстарды жоюга багытталуы кажет.Дэр^ер аллергиялык реакциялардын барлык III сатысынын агымына эсер етуге MYMкiндiгi бар екендтн есте сактуы кажет.
Жедел эпидермальды некролиз немесе Лайелл синдромы - ете ауыр аллергиялык реакция , АШ - ка уксас жалпы жэне жергшкт керiнiстермен керiнедi , терi жэне шырышты кабаттар закымдалады. Есекжем - кезшде наукастын жагдайы аса ауыр болмайды жэне аса шугыл ем шараларды кажет етпейдкЕсекжемнщ ен бiрiншi элементi - Yлбiреуiк , ол емiзiктi кабаттын жедел idri нэтижесiнде дамиды. Терiде кышыну, элаздж , бастын ауруы. Пайда болган Yлбiреуiктер эр - TYрлi сатыларда болады. Кейбiр капиллярлар кен келемдi , кейбiреуi - кысылган болады , осыдан сырткы полиморфизмды керуге болады. Yлбiреуiктер бiр - бiрiне косылган кезде тершщ бiр белт кызарган , ал кейбiр белт акшыл TYстi.
Квинке iciri - бул есекжемнщ ауыр TYрi , ол кезде аллергиялык реакция тершщ емiзiктi кабатында болады.Мунда аллергиялык реакциялардын барлык терi калындыгына , терi асты клетчаткасына , тiптi булшык етке жайылуы. Yлкен боз, тыгыз инфильтрат пайда болады , оны колмен басканда ойык калмайды. Мацсаты: Алматы каласы тургындарыньщ эртYрлi аллергиялык реакцияларга байланысты жедел-жэрдем шакыртуларына сараптама ЖYргiзу. Зерттеу эд^ерн Бiз 2015-2016 жж Алматы калалык жедел жэрдемiнiн № 3 косалкы станциясына аллергиялык реакцияларга байланысты шакырту карталарын сараптадык. Осы уакыт аралыгында барлыгы-15886 шакырту болган. Онын шшде аллергиялык контактты дерматит, есекжем, Лайелл синдромы,сонымен катар каушт болып саналатын анафилактикалык шок жэне Квинке iсiнуi бар. Зерттеу нэтижелерi жэне оны талдау: Барлык шакыртулардын саны 2015ж -8144 (сурет 1), ал 2016ж -7742 (сурет 2) курады. Онын iшiнде 2015 ж аллергиялык контактты дерматит 770 (9,5%), есекжем 4820 (59,1%), Лайелл синдромы 547 (6,7%),
анафилактикалык шок 188 (2,3%), Квинке iсiнуi 1756 (21,6%) ,тагамга патологиялык реакция нэтижесiнде
дамыган анафилактикалык шок 63 (0,8%) курады.
2015жылFы мзлiмет
70 -59,1-
Сурет 1- 2015 жылгы мэлiмет
Yй жагдайында калдырылган наукастар саны 4508, жалпы кeрсетiлген кемектщ 55,6% курайды ( аллергиялык контактты дерматит 13,4%, есекжем 64,6%, Лайелл синдромы 7%, анафилактикалык шок 0%,Квинке iсiнуi 14,9%, тагамга патологиялык реакция нэтижесшде дамыган анафилактикалык шок 0,1%).
Стационарга жеткiзiлген наукастар саны 2043, ,жалпы кeрсетiлген кемектщ 25% курайды (аллергиялык контактты дерматит 3,9%, есекжем 50,1 %,Лайелл синдромы 4,5%, анафилактикалык шок 4,6%,Квинке iсiнуi 36,3%, тагамга патологиялык реакция нэтижесiнде дамыган анафилактикалык шок 0,6%).
Арнайы кемек керсетшген наукастар саны 1299 жалпы керсетшген кемектщ 15,8% курайды (Лайелл синдромы 6,8%, анафилактикалык шок 37,3%, Квинке iсiнуi 54,2%, тагамга патологиялык реакция нэтижесшде дамыган анафилактикалык шок 1,7%) 6лiм кeрсеткiшi: Жедел жэрдем бригадасы келмей турып eлiм саны 87 (1%) (Лайелл синдромы 25,3%,
анафилактикалык шок 41,4%, Квинке iсiнуi 33,3%, тагамга патологиялык реакция нэтижесшде дамыган анафилактикалык шок 0%).
Бригададагы eлiм саны 19 (0,2%) (аллергиялык контактты дерматит 0%, есекжем 0%,Лайелл синдромы 47,4%, анафилактикалык шок 36,8%,Квинке iсiнуi 15,8%, тагамга патологиялык реакция нэтижесшде дамыган анафилактикалык шок 0%).
Баска орын алган жагдайлар саны 190(2,3%курайды)(аллергиялык контактты
дерматит 19%, есекжем 30 %,Лайелл синдромы 13,2%, анафилактикалык шок 7%,Квинке iсiнуi 17,5%, тагамга патологиялык реакция нэтижесiнде дамыган анафилактикалык шок 13%).
2016 жылдын, казан айына дейiнгi мэлiмет бойынша аллергиялык контактты дерматит 724 (9,4%), есекжем 4690 (60,5 %),Лайелл синдромы 447(5,7%), анафилактикалык шок 202( 2,7%),Квинке iсiнуi 1606 (20,8%), тагамга патологиялык реакция нэтижесшде дамыган анафилактикалык шок 73( 0,9%).
Сурет 2 - 2016 жылгы мэлiмет
Yй жагдайында калдырылган наукастар саны 4745, жалпы керсетшген кемектщ 48,5% курайды (
аллергиялык контактты дерматит12,6%, есекжем 68,8%, Лайелл синдромы 4,7%, анафилактикалык шок
0,2%,Квинке iciHyi 13,1%, тагамга патологиялык реакция нэтижесшде дамыган анафилактикалык шок 0,6%).
Стационарга жеткiзiлген наукастар саны 2034, жалпы кeрсетiлген кемектщ 33,8% курайды (аллергиялык контактты дерматит а 4%, есекжем 44,5%,Лайелл синдромы 7%, анафилактикалык шок 6,3%,Квинке iсiнуi 36,5 %, тагамга патологиялык реакция нэтижесiнде дамыган анафилактикалык шок 1,7%). Арнайы кемек керсетшген наукастар саны 852 жалпы керсетшген кемектщ 9,5% курайды (аллергиялык контактты дерматит 5,2%, есекжем 59,8 %, Лайелл синдромы 7,8%, анафилактикалык шок 1,5%, Квинке iсiнуi 25,3 % , тагамга патологиялык реакция нэтижесшде дамыган анафилактикалык шок 0,4 %) 6лiм керсетк^ - жок
Баска орын алган жагдайлар саны 111 (8,2% курайды)
(аллергиялык контактты дерматит 0,9%, есекжем 6,3% ,Лайелл синдромы 9,9%, анафилактикалык шок 46%,Квинке iсiнуi 18,9%, тагамга патологиялык
реакция нэтижесшде дамыган анафилактикалык шок 18%).
Цорытынды: зерттеулерiмiздщ нэтижесiнде аныкталганы, сон,гы 2 жыл (2015-2016жж) аралыгында Алматы каласы тургындарынын, басым кепшшп аллергиялык реакциялардын, iшiнде есекжемге (60% жуыгы) байланысты жедел жэрдем кемегше ЖYгiнген, жагдай жаксаруына байланысты бул наукастардын, кебiсi Yй жагдайында калдырылган. Жиiлiгi бойынша Квинке iсiнуi мен аллергиялык контактты дерматит келес кезекте, мундай наукастар кеп жагдайда ауруханага жеткiзiлген. Сонымен катар сон,гы ею жылда Лайелл синдромына байланысты шакыртулардын, кебейгенi аныкталды. 2015 жылгы аллергиялык реакциялардан болган елiм саны- 106, онын, кепшiлiгi анафилактикалык шок, Квинке iсiнуi жэне Лайелл синдромына байланысты, ал 2016 жылы жалпы аллергиялык реакциялармен елiм керсеткiшi тiркелмеген. Бул аллергиялык реакцияларда керсетшетш жедел жэрдемнщ дер кезшде жэне накты керсетiлетiнiн дэлелдейдь
ЭДЕБИЕТТЕР Т1З1М1
1 Г. Лолор, Т. Фишер, Д. Адельман Клиническая иммунология и аллергология. - М.: Практика, 2000. - 806 с.
2 И.И. Балаболкин, Соснина О.Б. Пищевая аллергия у детей и подростков // Рос. аллергологический журнал. - 2006.
- № 3. - С. 44-52.
3 Г. Кеммерер Аллергические диатезы и аллергические заболеванияю. - М.: Биомедгиз, 1936. - 418 с.
4 Л.А. ГорячкинА, К.П.Кашкин Клиническая аллергология и иммунология: руководство для практикующих врачей.
- М.: Миклош, 2009. - 432 с.
5 Турланов К.М., Калкабаева С.А. Жедел медициналык жэрдем. - Алматы: 2011. - 467 б.
Г.Д. АХМЕТОВА, Ж. БИМЕНДЕ, К. ЖАНБОЛАТЦЫЗЫ, Н. Ж¥БА^АЛИЕВА, Г. КУЗЕМБАЕВА, Д. ЦОЖАБЕК, У. ТЕМ1РХАНОВА
АНАЛИЗ ВЫЗОВОВ СКОРОЙ И НЕОТЛОЖНОЙ МЕДИЦИНСКОЙ ПОМОЩИ ПО ПОВОДУ АЛЛЕРГИЧЕСКИХ РЕАКЦИИ
Резюме: По данным исследования в 2015 и в 2016 гг среди населения г.Алматы обратившихся за скорой медицинской помощью по поводу аллергических реакции 60% составили больные с аллергической крапивницей. По частоте встречаемости следующую очередь занимает аллергический контактный дерматит и отек Квинке. Отмечается также увеличение количества вызовов к больным с синдромом Лайелла. Показатель смертности зарегистрирован только в 2015 году.
Ключевые слова: аллергическая крапивница, аллергический контактный дерматит, отек Квинке, синдром Лайелл
G.D. AKHMETOVA, ZH. BIMENDE, K. ZHANBOLATKYZY, N. ZHUBANGALIYEVA, G. KUZEMBAYEVA, D. KOZHABEK, U. TEMIRKHANOVA
ANALYSIS OF EMERGENCY AND URGENT MEDICAL CARE CALLS ABOUT THE ALLERGIC REACTIONS
Resume: For the last 2 years 60% of Almaty's population appealed to emergency medical care with allergic hives. By frequency allergic contact dermatitis and angioedema take next place. And also found out that increased the number of Layel syndrome. Mortality rate registered only in 2015.
Keywords: allergic hives, allergic contact dermatitis, angioedema, Layel syndrome.
