CC BY
64
©rnAnorra
125
Summary
The article is dedicated to the literary activity of Korotkevich and his contribution to the prosaic writing. His profound understanding of the ever - existing world and his penetration into relationship of Man and Nature are given much attention to.
nacmynina y рэдaкцum 10.06.05.
y^K 882.6 - 4
A.A. naynoycKan
^AHP ЭСЭ y CyHACHAH BE^APyCKAH nP03E (HA МAТЭPBra.ïïE TBOPAy AH^fl ®EflAPЭHKГ)
y3HiKHeHHe i pacnaycrog®aHHe эсэ aK aco6Hara giraparypHara ®aHpy ^CHa 3Ba3aHa 3 iMeHeM BagoMara $paH^3Kara Mbicg^ega XVI ct. Mimэga Mam3Ha. Hea6xogHa 3ayBa®b^b, mTO эсэiсгbraнbi nanaraK нaзiрaеццa am^ y anrbraHbix $igoca$ay (y3ragaeM xa^ 6 cgaByrbia gbiagori ngaroHa). 3Ha^HHe ® «Bonbiray» Mam3Ha зaкgroнaeццa nepm 3a ycë y rbiM, mro MeHaBira nacga ix y3HiKae rэрмiн <oœ», aHbi agKpbiBaro^ nepcneKTbiBbi gga mbipoKara pacnaycrog®aHHa TBopay rэrara ®aHpy.
CrbiMygaM gga ствapэннa HOBara ®aHpy craga HecnaKofeaa cirya^ia rpaMag3aHCKix i pэgiriннbIx BOHHay naMi® ^eagagbHan 3Haquro i y3HiKaroHaH MaHapxian, naMi® Karagi^an i ryreHo^a-nparacraH^an napTbiaMi. CBoeaca6giBbi ryMarncrbraHbi CKenrb^bi3M Мaнrэнa HaKipaBaHbi сynpaцb gorMay ^pKoyHan apragaKcii i cxagacrbiKi, сynpaцb ®opcrKac^ i $aHarbi3My npaBanbix Kgacay. A6paHbi Мaнrэнeм ®aHp gay MarnbiMa^b ayrapy gërKa i BogbHa Bbma3Ba^ CBae gyMKi Ha gro6yro rэмy. Mbicg^egb iMKHyyca 3'aB^^ nepag HbiranoM y HarypagbHbiM, npocrbiM, mrog3ëHHbiM Bbirgag3e. Мaнrэнb KaHcraraBay, mro 3Mecr aro KHiri - ëH caM.
nacrynoBa эсэ сraнoвiццa rpagb^binHbiM KgacinHbiM ®aHpaM aHrgmcKan giraparypbi. ^rbi ®aHp nepa®MBae pocKBir y nanarKy XX crarogg3a y TBopnac^ M. Eip6oga, Э.B. HbMKaca, P. HiHga. BbigarHbiM эсэiсraм XX ct. 6biy icnaHCKi $igoca$ i rpaMagcKi g3ean X. Aprэra-i-Гaсэr, aKi HagaBay эсэiстbraнaн $opMe вbIpa®эннa gyMaK npbm^moBa $igaco$CKae 3Ha^HHe. 3Bapragica ga $opMbi эсэ raKcaMa $paH^3CKia nicbMeHHiKi i $igoca$bi-3K3icraH^iagicrbi y agHon aco6e (A. KaMM, ®-n. Caprp).
Ha cëHHamHi g3eHb CKgagica gaBogi cnpbiagbHbia rpaMagcKa-nagirbHHbia i KygbrypHa-ricrapbHHbia yMoBH gga TBopnan сaмapэagiзaцнi aco6bi. Гэra na^apg®ae mbipoKaa pacnaycrog®aHa^b Macra^a-ny6g^bicrbraHara ®aHpy эсэ aK BbiHiKy nomyKay cynacHbiMi ayrapaMi hobmx ^opMay gga вbIpa®эннa gyMaK. I xaqa эсэ He Mae y Hac raKon nanygapнaсцi capog nicbMeHHiKay, aK, CKa®aM, Ha 3axag3e, thm He MeHm aHo xapaкrapнзyeццa rgbi6mën i Bocrpan nacraHoyKan aKryagbHbix gga ayrapa i rpaMagcrBa npa6geM. Эсэ - ®aHp qkebm, He3BbraanHbi i aHagirbhHbi, CKgagaHbi agHanacoBa. nicbMeHHiK iмкнeццa звapнyцb Ha ca6e yBary Hbiranoy, 3anpamae ga cyMecHara вbIpamэннa nacraygeHbix npa6geM. y 6egapycKan giraparypH 6bigo pacnaycrog®aHa эсэ y $opMe Hapbica, aprbmyga. nepmananarKoy^M 6egapycKan эсэiсrнкi rpagb^binHa ginb^^ M. CrpagbцoУ, BagoMbi CBaën KHiran «3aragKa EargaHoBwa», y ^rnpbi skoh - ^eHoMeH naэra. Tboph эсэiсгbraнara ®aHpy nicagi y. KaparKeBin, M. Hy®aHiH, I. Mege®, Epbigb, y. KagecHiK i iHm. CycrpaKa^^ эсэ i y cynacHbix nicbMeHHiKay y. ApgoBa, H. Tagy6oBina, H. flpaHbKo-MancMKa, B. KapaMa3aBa.
y giraparypa3HaycrBe He icHye ag3iHara arygbHanpbiHarara a3Ha^HHa эсэ, 6o capog gacgeg^biKay HaMa naragHeHHa HaKoHr rэrara. AgcMgb i y3HiKae nacaM nэyнaa Hepa36opgiBa^b aK capog HeKaropHx gacgegHHKay, raK i y acapogKy MagagHx ayrapay, Kagi cgoBaM «эсэ» нaз^Iвaroцb ycë, mro He з'aygaeццa nayHaBapracHHM anaBagaHHeM, mro He Mae $a6ygH: HapbiCbi, 3aMagëyKi, a6pa3Ki, HararKi i r. g. AgnaBegHa, Hegbra naragзiццa 3 TaHHan Kiсgiцннaн, aKaa сцвapg®ae: «Heaкpэсgeнaсцb эсэ, 3aKgag3eHaa y aro npbipog3e, ga3Bagae aзнaннцb rэrнм rэpмiнaм BagiKae Koga 3'ay -ag giraparypHara HapHca ga cnoBeg3i» [1, 14]. Ko®hm nicbMeHHiK naBiHeH B^ipa3Ha yayga^, mro ëH xona сrвapнцb i naro ag aro narpa6ye toh цi iHmH ®aHp. 3pa3yMega, cynacHaa rэнgэнц^ia ga iнrэrpaцнi po3HHx giraparypHHx ®aHpay cag3enHinae pacnaycMg®aHHM сiнrэrнннaн ®aHpaBan $opMH, mro, HarypagbHa, ag6igaca i Ha annbiHHan эсэiсrнцн. Гэra, agHaK, 3yciM He a3Hanae, mro naHbiHaro^ цagкaм нiвegipaвaццa мaсraцкia Me®^i, aKia agpoзнiвaroцb эсэ ag iHmHx ®aHpay Magon эniннaн $opMH. Mae pa^iro gaсgegннцa A. MacbKoBa, aKaa c^apg®ae, mro эсэ He з'aygaeццa
тоесным нaрысy, тaмy лaгiчнa рaзглядaць яго y якaсцi сaмaстойнaгa жaнрy, - i дaе няступняе aзнaчэнне: «Эсэ - гэтa мaстaцкa-пyблiцыстычны жaнр, y як1м глыбокяя зaдyмa aргaнiчнa злyчaеццa з простaй, вольняй мaнерaй перaкaзy i якому улясщвы ayтaрскaя aдкрытaсць i сyб'ектыyнaсць, экспрэаугасць i вобрaзнaсць, пaпярэднaсць i эмшрычгасць, лaкaнiчнaсць i вытaнчaнaсць стылю» [2, 12].
Безумоуня, жaнр эсэ пaтрaбyе яд творцы груш^ныи, нaвaт энцыклaпедычныx ведяу y свaëй воблaсцi, aрыriнaльнaсцi мыслення, выключшсщ, iмкнення дa сaмaвырaжэння, дa эксперименту y форме i змесце, здольнясщ дa iнтэгрaцыi розньк жя^яу лiтaрaтyры. Пiсьменнiк пaвiнен «дaрaсцi» дa гэтaгa. Пaспяxовa i плëннa твaрыць y жянры эсэ можa тольк1 сaпрayдны мaйстрa, як1 добрa вaлодaе словaм, выедят^ ведaе сyсветнyю i aйчыннyю лiтaрaтyрy, пaвaжaе кляйку i жывя цiкaвiццa творчaсцю сyчaснiкay. «Эсэiстыкa aб'ядноyвaе лепшыя лiтaрaтyрныя тaленты, пякольк пaтрaбyе aд пiсьменнiкa не проста дyмaк i пaчyццяy, a эрудыцып, iнтэлектy, энцыкляпедызму. Не проста стылю, a a^OTanara, вытaнчaнaгa, можня скaзaць, - звышстылю. Адсюль щзе выбрaнaсць жaнрy» [2, 7].
Яскрявы прыклaд - Андрэй Федaрэнкa, яю y свaiм пiсьменнiцкiм стагауленш пряйшоу склaдaны шляx aд лiрычнaгa aпaвядaння дa метaрaмaнa, aд элементау рaмaнтызмy дa пaэтыкi постмaдэрнiзмy. Лiтaрaльнa aпошнiм чaсaм у друку пaчaлi з^уляцад невялiкiя творы - эсэ, што стал вынiкaм нaстойлiвaй шмaтгaдовaй прaцы, пaстaянныx роздумяу, yвaжлiвыx нaзiрaнняy, aсaбiсгыx уяуленняу ayтaрa. Ha стaнayленне мaстaцкaй щдывiдyaльнaсщ i светапогляду пiсьменнiкa знячны уплыу aкaзaлa aсяроддзе, у яшм ëн знaxодзiyся, тыя, xто станоучя ябо ядмоуня стaвiлiся дя яго творчясщ. выпядковя кiнyтaе кiмсьцi словя, выряз, зayвaгa сaдзейнiчaлi узшкненню aсaбiстaй пaзiцыi А. Федярэнш, няряджэнню yспaмiнay, думяк, рaзвaжaнняy ня гэтую тэму. Тяк, aдзiн зя ядным у друку пячял1 з'яуляцця невял1к1я творы у жянры эсэ.
«Сечкя» - першы твор А. Федярэнш, шп^ны у гэтым жянры.
Ён склaдaеццa з сямi aсобныx ряздзеляу, яб^^ныи ядной зaдaчaй: выявiць, прясячыць, някольш лiтaрaтyрa звязяня з рэaльнaсцю, як чяста пiсьменiкi выстауляюць штучняе, сxемaтычнaе, цуряючыся жывога, няроднягя, гянорядь прямовы, рaзлiчaныя ня вузкяе лiтaрaтyрнaе коля, зyсiм зaбывaючыся пря aстaтнix, крясуючыся сябою: «Ha мяне глядзiце!
Я, яутар, у цэнтры усяго, a сонця, плянеты, героi мяе, тольш крyдяццa вякол мяне» [3, 112].
Адметняй рысяй эсэ А. Федярэни з'яyляеццa шнырясц^ прayдзiвaсць яповеду, эмaдыянaльнa-экспрэсiyнaя aфaрбоyкa стылю, чясям yзрyшaнaя, yсxвaлявaнaя inrana^rn пaведaмлення. Пюьменшк спячятку перядяе сутнясць прядметя, рязмовы, a пясля дяе свяе кaментaрыi, меркaвaннi няконт гэтага.
«- Хутчэй, xyтчэй! - зaкрычay дя мяне Рякяу. - Як бусы пя-беляруску?!
- Кaрaлi, пяцерш ...
Ён тольш пстрыкнуу пaльцaмi - не тое, мяуляу. I тут я успомшу родняе, мятчыня, з мяленствя знaëмaе:
- Зaнiзкi!
- Што-што? - Вiктaр Aпaнaсaвiч нaсyпiyся грозня, нiбы пячуушы якую непрыстойнясць; мябыць, яму, мaгiлëyцy, яшчэ горшым пядялося гэга зя пaпярэднiя словы.
Мяне не здзiвiлa тякяя рэя^ыя. Я прывык ужо, што зя рэдшм выключэннем (нaвaт aдзiным выключэннем - Янш Скрыгага) няшыя пiсьменнiкi i крытый, рэдяктяры i кярэктяры упяртя не прымяюць мязырс^ дыялекгау, пряпянуючы зaмянiць ix ня свяе - як пряв^, з той мясцовясщ, ядкуль яны сaмi родям.
А дярэмня не прымяюць. Хоць бы i гэтыя ж зaнiзкi. Чым яны горшыя зя шцерк1 (штосьщ пaдëртaе, пaношaнaе, тянняе - «сэкaнд-xэнд») цi зя гарят (кяго xto зя што кяряу)? Этымaлогiя словя зрязумеляя - круглыя прядметы ^извя^^ пя чярзе aдзiн ЗА ядным» [3, 111].
Эсэ А. Федярэнш няпоуненя цытaтaмi, рэмiнiсцэнцыямi з шшык творяу, у некaторыx момaнтax aдчyвaеццa ayтaрскaя iронiя, гульня слоу, зayвaжaеццa дэкaнстрyкдыя тэксту. Усë гэтя -элементы постмaдэрнiзмy, як1я aпошнiм чясям вельмi xaрaктэрн^Iя для творчaсцi шсьменшкя. Вяртыя yвaгi рaзвaжaннi А. Федярэнш няконт yсiм вядомягя вырязу «кряся урятуе свет». Пiсьменнiк прыxодзiць дя высновы, што неaбxоднa рязглядяць гэты в^1ряз у кянтэксце. Ён зayвaжaе, што спячятку для Ф.М. Дaстaеyскaгa гэтя было нештя невытлyмaчaльнaе, што нaзiрaеццa у рямяне «Iдыëт», a пряз дзесяць год у «Дзëннiкy пiсьменнiкa» руск1 клaсiк пiшa: «Лiтaрaтyрa крясы ядня тольк1 i урятуе». Федярэнкя уступяе у пaлемiкy з Дaстaеyскiм, зayвaжaюч^I, што ëсць ня свеце людзi, як1я мяюць дя лiтaрaтyры вельмi прыбл1зняе дячыненне. «Усë зрязумеля. Не зрязумеля тольк1, што рябщь прaдстayнiкaм iншыx прaфесiй - шяуцу, селянiнy, бянкяускяму
ФШАЛОПЯ
127
служячяму, фотaмaдэлi, - як1я не тчяць свой зaнятaк горшым зя лiтaрaтyрны? Ix што урятуе?» [3, 114]. Становш^ ясня, што выряз гэты носiць яркя вырaжaны суб'ектыуны xaрaктaр i зялеж^1ць яд тяго, к1м i пры якix aбстaвiнax ëн быу прямоулены. Тaкiя вывялы мы робiм сaмaстойнa, бо шсьменшк пякгдяе пытянне гэтяе ядкрытым, у выглядзе зaгaдкi, дяючы мягчымясць кожняму знaйсцi ня яго aдкaз.
«Сечкя» - твор у большяй ступеш aнaлiтычны, яутяр шугае, рaзвaжaе, робщь ляпчныя вывяды, нявят прaводзiць этымaлaгiчны aнaлiз слоу.
Вялiкi смутяк, нaстaльгiя пя дзяцiнстве aдчyвaеццa у эсэ А. Федярэнш «З кошыкям, ябо Псторыя ненaпiсaнaй aповесцi». У ядрозненне яд пaпярэднягa творя тут яуня перявяжяе л1рычны пaчaтaк. Пя унутряным нaстроi гэтяе эсэ нaгaдвaе рянтя лiрычныя aпaвядaннi пiсьменнiкa («Рaбiнa», «Пеля», «Нячны голяс»), яле aдрознiвaеццa стaлaсцю, сaмaстойнaсцю думк1, псixaлaгiчнaй дaклaднaсцю у перaдaчы aсaбiстыx уряжянняу i aдчyвaнняy. Зaкрaнaючы «грыбную тэму», А. Федярэнкя дэмянструе свяю дaсведчaнaсць у гэтяй воблaсцi. Ён шмят рaзвaжaе няконт тяго, цi бывяюць лiсiчкi чaрвiвымi, спрaчaеццa з У. Сaлaвyxiным, белaрyскiмi пiсьменнiкaмi Ю. Стaнкевiчaм, У. Кязбяруком. Аугар прaводзiць цэляе дaследaвaнне нaконт ядрознення ментaлiтэтy жыцця белярусяу яд рyскix. Aсaблiвyю увягу ëн звяртяе ня ямяль поуную aдсyтнaсць пaняцця «лязня» у белярускяй вëсды (у aйчыннaй лiтaрaтyры лaзнi з'явiлiся толью з прыxодaм М. Гaрэцкaгa). «Акрямя пaмежныx з Рaсiяю рэгiëнay: Гомельшчыны (дя якой Мяз^шныну не ядношу), Вщебшчыны i Maгiлëyшчыны, ня yсëй ястятняй тэрыторыi Белaрyсi лaзнi быт ледзь не э^я^и^й рэдкясцю» [4, 99].
Успятны дзяцiнствa у А. Федярэнш нaвявaюць розныя aдчyвaннi. Гэтя цяжшя пякуты, выпрaбaвaннi, звязяныя з тым, што мaцi бyдзiлa ряня i прымушяля xaдзiць пя грыбы. «Бряу, яшчэ i як бряу грыб свяю дaнiнy - нявыспaнaсцю, здяроуем, вольным чясям,» - прызнaеццa пiсьменнiк [4, 107]. Але зяряз, у сгалым узросце, ëн зayвaжaе i iншaе, больш вяжняе, невытлyмaчaльнaе. Iмкнyчыся душою у тыя мясцшы, дзе у дзяцiнстве збiрay грыбы, яутяр спрябуе рaзгaдaць прычыны гатята смутку:
«Ня стaрыx, любiмыx, a^amix ням мясцiнax, мы шукяем не стольш грыбоу (xaдя i ix, кянечне), кольк1 сaмix сябе рaнейшыx» [4, 113]. А. Федярэнкя aдчyвaе, што здолеу зрaбiць немaгчымaе: узняцад няд кятэгор^1яй Чясу, вызвaлiццa яд яе i убячыць сябе, мялога, з кошыкям кяля дрэвя. «Ня як1сь мiг чяс спышуся, яго не стеля зyсiм - i мяне не стеля цяперaшнягa ... То i быу момент, кaлi мне удялося двойчы yвaйсцi у ядну i тую ж ряку - у aдзiн i той жя чяс» [4, 114].
Эсэ А. Федярэнш «Сечкя-4» - прaцяг рaзвaжaнняy пiсьменнiкa, рaспaчaтыx у «Сечцы», няконт лiтaрaтyры. Вял1кую увягу нядяе яутяр стярой нaбaлелaй пряблеме ведяння родняй мовы, aсaблiвa у шсьменнщшм ясяродку. «I як цясляр, стяляр, бyдayнiк вялодяе сякеряй, рубянкям, кельмяю, тяк i пiсьменнiк пaвiнен стaрaццa дя ayтaмaтызмy aвaлодaць мовею» [5, 130]. Эсэ прысвечaнa пячятку творчяга шляxy А. Федярэнш, yдaскaнaленню яго мяулення. «Моуную aдyкaдыю» мяляды яутяр ятрымяу у Яня Скрыгaнa, як1 сгау сaпрayдным нaстayнiкaм ня гэтым няпростым шляxy. «Адчувянне было, шбыга мяне узят зя руку i вывелi з цëмнaй, непрялязняй глушэчы, дзе я безнедзейня блукяу, ня сонечную пяляну, ядкуль ужо рукой пядяць i дя жaдaнaй, цупкяй дaрогi» [5, 131].
У творы зaкрaнaеццa пряблемя мястякя i мaстaцтвa, сaпрayднaй i псеУдaлiтaрaтyры. TaK звaныя «шчырыя» белярусшя пiсьменнiкi ня семшяры мaлaдыx лiтaрaтaрay aбyрaлiся: «Кольк1 можня нaсiццa з гэтяй мовяю! Мовя - другясняе! Зядячя для няс цяпер - вярнуць чытячоу, я^ вы, стярэйш^1я, пaспяxовa яд сябе ядвярнул^ Змест, сюжэт - вось гялоуняе!» [5, 132]. Зaстaючыся пя сyтнaсцi трaдыц^Iянaлiстaм, Федярэнкя не спяшaеццa зя моднымi пaвевaмi чясу, a тяму не можя згaдзiццa з тaкiмi лозyнгaмi, вонкaвa aдчyвaюч^I першясную ролю мовы у мaстaцтве.
Болем зя родную Белярусь, зя свой нярод прaсякнyтa эсэ Андрэя Федярэнш «Terra incognita». Пiсьменнiк з сумям aдзнaчaе нiзкi узровень нaц^Iянaльнaй iдэнтычнaсцi белярусяу у пaрayнaннi з еyрaпейскiмi нaродaмi. Твор гэты - уряжянш А. Федярэнк1 яд вядомяй aK^ii «Лiтэкспрэс-2000», нябыт^хя пaдчaс вяндровяк пя еyрaпейскix крaiнax. Адняк пiсьменнiкy ^Kaba не стольк1 любaвaнне нявяколлем, зямежным ж^Iццëм, кольк1 нaзiрaнне зя свaëй душой, зя тымi зменaмi, яшя aдбывaлiся у ëй. Убячыушы у Фрaнцыi сяжялку, А. Федярэнкя успомшу тую, што быля у Мшску i якую знiшчылi, кяб пaбyдaвaць ayтaстaянкy. «Нявят не прыкря, a простя бялючя стяля. што ж у няс yсë тяк гядзенькя, тяк не пя-людску, тяк безнaдзейнa?!» [6, 9].
Пасля паездк1 шсьменшк адчувае сябе як герой экзютэнцыяльнага твору. Ён ужо не можа глядзець на свет па-ранейшаму, не можа вытрымаць голасу сваей збалелай душы. А. Федарэнка з жахам адзначае, што Беларусь - адзшая кра1на, дзе людз1 не размауляюць на роднай мове. Як апляваныя, стаял у Брэсце тры беларусшя шсьменнш Вольга 1патава, Леашд Дранько-Майсюк i Андрэй Федарэнка, кал чалавек у форме каштана паграшчных войск РБ «з асалодай маньяка уголас даказвау» , «что такой нации, как белорусы, нету, не было и быть не должно»!
«Terra incognita» - твор, выпакутаваны шсьменшкам. Кожная старонка, кожнае слова напоунены горим сумам i крыудай за сваю кра1ну. Гэтае эсэ, як i папярэдшя, створана у адпаведнасщ з законаш постмадэршзму. Аутар шырока выкарыстоувае рэмшюцэнцьп з творау шшых аутарау, цытацыю, алюзш i г. д. Гаворачы пра свае падарожжа, ён прыгадвае этзод з рамана Набокава «Дар», кал рэвалюцыянер-дыадэнт Чарнышэусш ездз1у да рэвалюцыянера-эм1гранта Герцэна у Лондан у госщ. Дамшантным у Федарэнк1 выступае пытанне нацыянальнай вдэнтычнасщ беларусау, якое раней узшмалася аутарам у апавяданнях «Падслуханая казка», «Сачыненне», у аповесцях «Псторыя хваробы», «Шчарбаты талер», «Афганская шкатулка», у рамане «Рэв1з1я». У дачынент да творау-эсэ Федарэню можна аднесщ наступныя словы Г. Юслщынай: «Эсэ1стыка - гэта тое, што не можа быць тытзавана, унармавана, зведзена да пэунага узору, яна -праяуленне аутарскага светабачання у найшырэйшым сэнсе гэтага слова» [1, 24].
Творчасць Андрэя Федарэнк1 - прыклад шматграннасщ i жанрава-стылёвай разнастайнасщ сучаснай беларускай прозы, а яго эсэ - вышк роздуму над праблемаш вечным! i надзённыш, вышк мастацк1х, фшасофсюх, этычных абагульненняу тсьментка, сведчанне таго, што маладая беларуская лггаратура упэунена сцвярджае сваё месца у свеце, не кнаруе шшанацыянальны мастацк1 вопыт.
Лтаратура
1. Юслщына, Г.М. Л1рычная мшяцюра як жанр беларускай лпаратуры / Г.М. Юслщына; навук. рэд. 1.Э. Багданов1ч. - Мшск: Бел. навука, 2000. - 118 с.
2. Маськова, Е.В. Эссе как жанр и метод: автореферат диссертации на соискание ученой степени кандидата филолог. наук / Е.В. Маськова. - Минск: БГУ, 1994. - 21 с.
3. Федарэнка, А. Сечка [Эсэ] / А. Федарэнка // Маладосць. - 2004. - № 1. - С. 109-114.
4. Федарэнка, А. З кошыкам, або Псторыя ненатсанай аповесщ [Эсэ] / А. Федарэнка // Дзеяслоу, 2005. - № 1. - С. 99-114.
5. Федарэнка, А. Сечка-4 [Эсэ] / А. Федарэнка // Полымя. - 2005. - № 4. - С. 130-135.
6. Федарэнка, А. Terra incognita [Эсэ] / А. Федарэнка // ЛМ. - 2005. - 29 красавка. - С. 9, 15.
Summary
The article deals with the problems of the contemporary byelorussian literature. The subject of paper is peculiarity of style in the essay of A. Fedorenko. The author states that receptions of postmodernism are emphasizing the main idea of the works.
Пастутла у рэдакцыю 14.11.05.
УДК 808.2-07
О.И. Ревуцкий СЛОЖНЫЕ ТРОПЫ: СЕМАНТИКА И СТРУКТУРА
В учении о тропах, несмотря на его многовековую историю, остаётся много неясного. И от этой неясности страдает прежде всего методика филологического анализа художественных текстов, где зачастую абсолютно доминирует образность, основывающаяся на разных приёмах троповости.
Традиционная, существующая ещё со времён античности классификация тропов основывается на учёте ряда факторов: характера положенных в основу переноса наименования психологических ассоциаций (по сходству - метафора, по смежности - метонимия); логических факторов (наличия эффектов преувеличения - гипербола, преуменьшения - литота; внутреннего контраста, несовместимости понятий - оксюморон и др.); отчасти факторов языкового характера (например, учёт наличия или отсутствия показателей образного сравнения, развёрнутости или неразвёрнутости метафоры и др.). Языковой критерий доминирует и при распределении средств образности по фигурам. При этом
