CC BY
4TURKIY DUNYONING TURIZM SALOHIYATI: DOLZARB MUAMMOLAR VA RIVOJLANISH ISTIQBOLLAR
Komila Kanoliddinova
O'zbekiston Xalqaro islom akademiyasi talabasi https://doi.org/10.5281/zenodo.13896764
Annotatsiya. Mazkur maqolada turkiy dunyo mamlakatlarining turizm salohiyati, ularning jahon turizm bozoridagi o'rni va ahamiyati tahlil qilinadi. Turizm sohasida mavjud dolzarb muammolar, xususan, infratuzilma rivojlanishi, madaniy merosni saqlash va xizmat ko'rsatish sifati bo'yicha kamchiliklar muhokama qilinadi. Shuningdek, turkiy davlatlar o'rtasidagi hamkorlikni kuchaytirish, turizmni rivojlantirish bo'yicha amalga oshirilishi lozim bo'lgan chora-tadbirlar hamda bu sohada mavjud rivojlanish istiqbollari yoritilgan. Maqolada global raqobat sharoitida turkiy mamlakatlarning turizm bo'yicha imkoniyatlari va ularning xalqaro maydondagi rolini kuchaytirish yo'llari ko'rsatilgan.
Kalit so'zlar: turkiy dunyo, turizm salohiyati, dolzarb muammolar, rivojlanish istiqbollari, infratuzilma, madaniy meros, xalqaro hamkorlik, turizm industriyasi, turizm rivojlanishi, jahon turizm bozori.
Аннотация. В данной статье анализируется туристический потенциал стран тюркского мира, их место и значение на мировом туристическом рынке. Будут обсуждаться актуальные проблемы в сфере туризма, в частности, развитие инфраструктуры, сохранение культурного наследия, недостатки качества обслуживания. Также были освещены меры, которые необходимо предпринять по укреплению сотрудничества между тюркскими странами, развитию туризма, а также перспективы развития в этой сфере. В статье показаны возможности турецких стран с точки зрения туризма в глобальной конкуренции и пути усиления их роли на международной арене.
Ключевые слова: тюркский мир, туристический потенциал, текущие проблемы, перспективы развития, инфраструктура, культурное наследие, международное сотрудничество, туристическая отрасль, развитие туризма, мировой туристический рынок.
Abstract. This article analyzes the tourism potential of the countries of the Turkic world, their place and importance in the world tourism market. Current problems in the field of tourism, in particular, the development of infrastructure, the preservation of cultural heritage, and shortcomings in the quality of service will be discussed. Also, the measures to be taken to strengthen cooperation between the Turkic countries, to develop tourism, and the prospects of development in this area were highlighted. The article shows the possibilities of Turkish countries in terms of tourism in the global competition and ways to strengthen their role in the international arena.
Keywords: turkish world, tourism potential, current problems, development prospects, infrastructure, cultural heritage, international cooperation, tourism industry, tourism development, world tourism market.
KIRISH
Turizm eng tez rivojlanayotgan tarmoqlardan biri hisoblanadi. Mutaxasislar-ning fikriga ko'ra, turizm XXI asrning eng daromadli sohasiga aylanadi. Hozir u dunyo bo'yicha avtomobilsozlik va neftni qayta ishlash sоhasidan kеyin uchinchi o'rinni egallab turibdi. Turizm transport, oziq-ovqat, mehmonxona, savdo-sotiq, hunarmandchilik, qurilish va boshqa ko'ra
xizmat turlarini ham rivojlanishiga olib keladi. Bundan tashqari, mamlakat tashqi qiyofasini zamonaviy-lashtirishga, mehmonxona va restoran industriyasini rivojlantirishga hamda transportkommunikatsiya tizimlari kabi tarmoqlar o'rtasidagi aloqalarni shakillantirishga xizmat qiladi.
Turizmning global rivojlanishi dunyo mamlakatlarini yaqinlashtirib, ularning o'zaro munosabatlarini faollashtirishda eng ishonchli va eng mustahkam tizimdir. Turizm rivojlanishi deyarli barcha sohalarga ijobiy ta'sir ko'rsatib mamlakat iqtisodiyotining dinamik tarzda o'sishiga olib keladi. Shuningdek, sohaga kiritilayotgan sarmoya qisqa fursatda o'zini oqlashi, turistik kompaniyalar imkoniyatlari kengayishi hamda yuqori foyda olish mumkinligi sohaga jalb qilinayotgan investitsiyalar hajmini oshirishga xizmat qiladi. Shuning uchun, ko'pgina davlatlar va tadbirkorlar turizmni rivojlantirishga katta e'tibor bermoqdalar
Turizm bugungi kunda dunyo iqtisodiyotining muhim va tez rivojlanayotgan tarmoqlaridan biri bo'lib, milliy va xalqaro darajada ijtimoiy, madaniy, iqtisodiy o'sishga hissa qo'shmoqda. Ayniqsa, turkiy dunyo mamlakatlari boy tarixiy-madaniy merosi, go'zal tabiati va geografik joylashuvi tufayli turizm sohasida katta salohiyatga ega. Ushbu maqolada turkiy dunyo turizm salohiyatini tahlil qilish, mavjud dolzarb muammolarni aniqlash va rivojlanish istiqbollarini ko'rib chiqish maqsad qilingan. Turizmni rivojlantirish nafaqat iqtisodiy foyda, balki xalqaro hamkorlikni mustahkamlashda ham muhim ahamiyatga ega.
TADQIQOTNING DOLZARBLIGI:
Turkiy dunyo, boy madaniyati, tarixiy merosi va tabiiy go'zalliklari bilan turizm sohasida katta salohiyatga ega. Ushbu maqola, turkiy dunyoning turizm salohiyatini, mavjud dolzarb muammolarini va rivojlanish istiqbollarini tahlil qiladi.
1. Tadqiqotning Dolzarbligi
Turizm, iqtisodiy rivojlanishning muhim manbalaridan biri bo'lib, ko'plab mamlakatlar uchun daromad va ish o'rinlari manbai hisoblanadi. Turkiy davlatlar o'rtasida turizmni rivojlantirish uchun hamkorlik va strategiyalarni ishlab chiqish zarurati paydo bo'lgan. Ushbu maqolaning dolzarbligi, turkiy dunyoda turizm sohasidagi mavjud muammolarni hal qilish va ularni rivojlantirish uchun istiqbollarni belgilashdan iborat.
2. Turkiy Dunyoning Turizm Salohiyati
- Tabiiy Go'zalliklar: Turkiy davlatlarning tabiiy resurslari va go'zalliklari turizm uchun katta imkoniyatlar yaratadi. Orol va dengizlar, tog'lar va o'rmonlar sayyohlarni jalb etish uchun ajoyib manzara yaratadi.
- Tarixiy va Madaniy Meros: Turkiy xalqlar tarixiy joylar va madaniy yodgorliklarga boy. Ushbu joylar, sayyohlar uchun qiziqarli tajribalar taqdim etadi.
- Mahalliy Oshxona: Turkiy xalqlar o'ziga xos oshxona madaniyatiga ega, bu ham sayyohlarning qiziqishini oshiradi.
3. Dolzarb Muammolar
- Infratuzilma: Turizm uchun zarur infratuzilmaning yetarli darajada rivojlanmaganligi. Transport va mehmonxona xizmatlari sifatining pastligi.
- Marketing va Brending: Turkiy davlatlar o'rtasida turizmni targ'ib qilish va brendlarni rivojlantirishda muammolar mavjud.
- Siyosiy va Iqtisodiy Barqarorlik: Siyosiy beqarorlik va iqtisodiy muammolar sayyohlar uchun xavf tug'dirishi mumkin.
4. Rivojlanish Istiqbollar
- Hamkorlik va Integratsiya: Turkiy davlatlar o'rtasida turizm sohasida hamkorlikni rivojlantirish, birgalikda tadbirlar o'tkazish va turli dasturlarni amalga oshirish.
- Innovatsion Texnologiyalar: Turizmda innovatsion texnologiyalarni qo'llash, masofaviy xizmatlar va raqamli marketing orqali turizmni rivojlantirish.
- Barqaror Turizm: Barqaror turizm tamoyillarini joriy etish, tabiiy resurslardan oqilona foydalanish va madaniy merosni himoya qilish.
Turkiy dunyo turizm salohiyati katta imkoniyatlarga ega bo'lsa-da, dolzarb muammolarni hal qilish va rivojlanish istiqbollarini amalga oshirish zarur. Ushbu maqola, turizm sohasida ko'plab imkoniyatlar va strategiyalarni o'z ichiga oladi, bu esa turkiy davlatlar o'rtasida hamkorlikni kuchaytirishga xizmat qiladi.
Ushbu maqola turkiy dunyoning turizm salohiyatini chuqur o'rganishga va rivojlantirish imkoniyatlarini ko'rishga xizmat qiladi.
NATIJALAR VA MUHOKAMALAR
Ushbu maqolaning natijalari, turkiy dunyoning turizm salohiyatini o'rganish, dolzarb muammolarini aniqlash va rivojlanish istiqbollarini belgilashdan iborat. Tadqiqot jarayonida to'plangan ma'lumotlar va tahlillar yordamida quyidagi natijalarga erishildi.
1. Turizm Salohiyatining Yuqori Darajasi
Turkiy dunyo, ko'plab tabiiy va madaniy resurslarga ega bo'lib, bu sayyohlarni jalb etish uchun katta imkoniyatlar yaratadi. Har bir turkiy davlat o'ziga xos madaniyat va urf-odatlarga ega bo'lib, bu turizmni rivojlantirishda muhim ahamiyatga ega.
2. Dolzarb Muammolar
Tadqiqot davomida quyidagi dolzarb muammolar aniqlangan:
- Infratuzilmaning Yetishmasligi: Ko'plab turkiy davlatlarda transport va mehmonxona infratuzilmasi yetarlicha rivojlanmagan. Bu esa sayyohlar uchun qiyinchilik tug'diradi.
- Siyosiy Barqarorlik: Siyosiy beqarorlik va ijtimoiy mojarolar turizmga salbiy ta'sir ko'rsatishi mumkin. Bu sayyohlar orasida ishonchni pasaytiradi.
- Tajribalar va Sifat: Turizm xizmatlarining sifatini oshirish zarur. Mahalliy xalqning turizm sohasidagi malakasini oshirish va xizmatlar sifatini yaxshilash muhim.
3. Rivojlanish Istiqbollarining Belgilanishi
Turkiy dunyoda turizmni rivojlantirish uchun quyidagi istiqbollar belgilandi:
- Hamkorlikni Kuchaytirish: Turkiy davlatlar o'rtasida turizm sohasida hamkorlikni rivojlantirish va birgalikdagi dasturlarni amalga oshirish orqali umumiy turizm brendini yaratish mumkin.
- Innovatsiyalarni Joriy Etish: Raqamli texnologiyalar va innovatsiyalarni turizm sohasiga joriy etish sayyohlik xizmatlarini yanada qulay va tezkor qilish imkonini beradi.
- Barqaror Turizmni Rivojlantirish: Tabiiy resurslarni oqilona foydalanish va madaniy merosni himoya qilish orqali barqaror turizm tamoyillarini joriy etish.
4. Takliflar
Ushbu natijalar asosida turkiy dunyoda turizmni rivojlantirish uchun quyidagi takliflar beriladi:
- Mamlakatlararo Hamkorlik: Turkiy davlatlar o'rtasida turizm bo'yicha xalqaro ko'rgazmalar va festival va tadbirlari tashkil etish.
- O'qitish va Malaka Oshirish: Turizm sohasidagi xodimlarni o'qitish va malaka oshirish dasturlarini amalga oshirish.
- Raqamli Marketing: Turizmni targ'ib qilish uchun raqamli marketing strategiyalarini ishlab chiqish va joriy etish.
Turkiy dunyoning turizm salohiyati yuqori darajada bo'lishiga qaramay, dolzarb muammolarni hal qilish va rivojlanish istiqbollarini amalga oshirish zarur. Ushbu maqola natijalari, turizm sohasida ko'plab imkoniyatlarni va strategiyalarni o'z ichiga oladi, bu esa turkiy davlatlar o'rtasida hamkorlikni kuchaytirishga xizmat qiladi.
Turizm iqtisodiyotning strategik tarmog'i sifatida mamlakat taraqqiyotini ta'minlashda muhim o'rin tutadi. Shuning uchun, turizmni rivojlantirish uchun qulay sharoitlar yaratishga qaratilgan xalqaro me'yor va standartlarni implementatsiya qilish, turizm infratuzilmasini rivojlantirish, qulay turizm muhitini yaratish, transport logistikasini rivojlantirish, ichki va tashqi yo'nalishlarni kengaytirish, transport xizmatlari sifatini oshirish, turizm bozorining turli segmentlariga yo'naltirilgan turizm mahsuloti va xizmatlarini diversifikatsiya qilish, O'zbekiston Respublikasi turizm mahsulotini xalqaro va ichki turizm bozorlarida targ'ib qilish, mamlakatning sayohat va dam olish uchun xavfsiz sifatidagi imidjini mustahkamlash hamda turizm tarmog'i uchun kadrlar tayyorlash uchun 2019-yil 5-yanvarda 2019-2025-yillarda O'zbekiston Respublikasida turizm sohasini rivojlantirish Konsepsiyasi, hamda 2019-yil 18-iyul kuni "Turizm to'g'risida"gi qonunning yangi tahrirda qabul qilindi [3]. O'zbekiston iqtisodiyotini barqaror rivojlantirishda istiqbolli hamda serdaromad sektorlar ulushini oshirish, iqtisodiyotni diversifikatsiya qilish, investitsion jozibadorlikni oshirish, ishsizlikni kamaytirish va xalqaro hamjamiyat bilan iqtisodiy aloqalarni yaxshilash uchun mavjud imkoniyatlardan unumli foydalangan holda o'zbek turizmini rivojlantirish bugunning dolzarb masalasiga aylangan
O'zbekistonda turizmni rivojlantirishda birinchi galda jahon turistik bozor konyukturasini o'rganish, uni tahlil qilish, jahon turistik bozorida munosib o'rin egallash uchun raqobatbardosh turistik xizmatlarni yaratish, o'zbek turizmi jozibadorligini dunyoga namoish etish va turizmdan olinadigan daromadlarni maksimallashtirish muhimdir
Turizm sohasining zamonaviy iqtisodiyotda, yangi ishchi o'rinlarni va kichik biznesni rivojlantirishdagi o'rniga alohida e'tibor qaratilgan. Jahon iqtisodiyoti, mintaqalar, rivojlangan va rivojlanayotgan mamlakatlarda turizm sohasining rivojlanishining zamonaviy tendeywiyalari tahlil qilingan. O'zbekistonda turizmni rivojlantirishning ustuvor yo'nalishlari, qo'llab-quvvatlash chora-tadbiralari, shu jumladan, transport logistikasini, infratuzulmasini, mehmonxonalarni rivojlantirish, viza protseduralari soddalashtirish masalalariga katta e'tibor qaratilgan. Maqolada turizmning global, mintaqviy hamda milliy rivojlanish xususiyatlari ko'rib chiqilgan. Zamonaviy turizm bozori, jumladan, shahar sayohatlari, halol turizmi va boshqa turistik yo'nalishlarning rivojlanish tendensylari va istiqbollari yoritilgan, shu jumladan , shahar sayohati, halol turizm, ziyorat turizmiva boshqalar. Xorijiy mamlakatlar tajribasidan kelib chiqqan holda O'zbekistonda turizmni rivojlantirish imkoniyatlari hamda istiqbollari tadqiq etilgan.
Turkiy dunyo, o'zining boy tarixiy va madaniy merosi, go'zal tabiiy manzaralari va xilma-xil oshxona madaniyati bilan turizm sohasida katta salohiyatga ega. Biroq, bu salohiyatni to'liq amalga oshirish uchun muayyan dolzarb muammolar mavjud. Ushbu muhokama, turkiy dunyoning turizm salohiyatini, muammolarini va rivojlanish istiqbollarini tahlil qiladi.
1. Turizm Salohiyatining Yuqori Darajasi
Turkiy davlatlar, o'zlarining o'ziga xos madaniyati va tarixiy yodgorliklari bilan sayyohlarni jalb etish uchun katta imkoniyatlarga ega. Orol va dengizlar, tog'lar va tabiiy go'zalliklar sayyohlar uchun qiziqarli va qulay sharoitlar yaratadi. Bu esa turizmni rivojlantirishda muhim omil hisoblanadi.
2. Dolzarb Muammolar
Turkiy dunyoda turizm sohasida uchraydigan dolzarb muammolar quyidagilar:
- Infratuzilma: Ko'plab turkiy davlatlarda mehmonxona, transport va boshqa zarur infratuzilmalar yetarlicha rivojlanmagan. Bu sayyohlar uchun qiyinchilik tug'diradi va ularning xizmatlaridan qoniqish darajasini pasaytiradi.
- Siyosiy Barqarorlik: Mintaqada mavjud siyosiy beqarorlik turizm sohasida ishonchni pasaytiradi. Sayyohlar xavfsizlik va barqarorlikka katta e'tibor qaratadi, bu esa turizmga salbiy ta'sir ko'rsatishi mumkin.
- Tajribalar va Sifat: Turizm xizmatlarining sifati va tajribasi kam bo'lganligi sababli, sayyohlarning kutganlariga javob bermasligi ehtimoli mavjud.
3. Rivojlanish Istiqbollarining Belgilanishi
Turkiy dunyoda turizmni rivojlantirish uchun quyidagi istiqbollar belgilanishi mumkin:
- Hamkorlikni Kuchaytirish: Turkiy davlatlar o'rtasida turizm sohasida hamkorlikni rivojlantirish, birgalikdagi tadbirlar o'tkazish va umumiy turizm brendini yaratish zarur.
- Innovatsiyalarni Joriy Etish: Turizm sohasida innovatsion texnologiyalarni joriy etish orqali xizmatlarni yanada samarali va sifatli qilish imkoniyatini yaratadi.
- Barqaror Turizmni Rivojlantirish: Barqaror turizm tamoyillarini joriy etish, tabiiy va madaniy resurslarni himoya qilish orqali uzoq muddatli rivojlanishni ta'minlash muhim.
4. Takliflar
Ushbu muhokama asosida quyidagi takliflar beriladi:
- Mamlakatlararo Hamkorlik: Turkiy davlatlar o'rtasida turizm sohasida xalqaro ko'rgazmalar va festival va tadbirlari tashkil etish orqali hamkorlikni kuchaytirish.
- O'qitish va Malaka Oshirish: Turizm sohasidagi xodimlarni o'qitish va malaka oshirish dasturlarini amalga oshirish.
- Raqamli Marketing: Turizmni targ'ib qilish uchun raqamli marketing strategiyalarini ishlab chiqish va joriy etish
Turkiy Dunyoning Turizm Salohiyati: Dolzarb Muammolar va Rivojlanish
Istiqbollar (2020-2023)
№ Mamlakat Turizm Salohiyati (2020-2023) Dolzarb Muammolar (2020-2023) Rivojlanish Istiqbollari (2020-2023)
1 O'zbekiston Tarixiy yodgorliklar va an'anaviy oshxona COVID-19 pandemiyasi ta'siri Barqaror turizmni rivojlantirish
2 Qozog'iston Tabiiy go'zalliklar va madaniy meros Siyosiy beqarorlik va xavfsizlik muammolari Mamlakatlararo hamkorlikni kuchaytirish
3 Qirg'iziston Tog' turizmi va ekoturizm Infratuzilmaning yetishmasligi Ekoturizmni rivojlantirish
4 Turkiya Plyajlar, tarixiy joylar Mijozlar ishonchining pastligi Innovatsiyalarni joriy etish
5 Ozarbayjon Madaniy obidalar va tabiiy resurslar Sifatli xizmatlar yetishmasligi Raqamli marketingni joriy etish
6 Turkmaniston Tabiiy zaxiralar va tarixiy yodgorliklar Turizmga oid ma'lumotlar yetishmasligi Turizm xizmatlarini diversifikatsiyalash
№ Mamlakat Turizm Salohiyati (2020-2023) Dolzarb Muammolar (2020-2023) Rivojlanish Istiqbollari (2020-2023)
7 Qozog'iston Tabiiy manzaralar va sayyohlik yo'nalishlari Xavfsizlik muammolari Yangi turizm yo'nalishlarini rivojlantirish
8 G'arbiy Turkmaniston Tabiiy go'zalliklar Malaka va tajriba yetishmasligi Ta'lim va trening dasturlarini yaratish
9 O'zbekistonda Madaniy meros va an'anaviy turizm COVID-19 ning uzoq muddatli ta'siri Mahalliy ishlab chiqarishni rivojlantirish
10 Qozog'iston Tabiiy zaxiralarga asoslangan turizm Milliy brendning yetarlicha rivojlanmasligi Turizm brendini kuchaytirish
Izohlar:
Turizm Salohiyati (2020-2023): Mamlakatlarning turizm sohasida mavjud imkoniyatlari va resurslari, shu jumladan pandemiyadan oldingi va keyingi davrda.
Dolzarb Muammolar (2020-2023): Turizmni rivojlantirishda yuzaga keladigan muammolar, COVID-19 pandemiyasining ta'siri va boshqa xavflar.
Rivojlanish Istiqbollari (2020-2023): Kelajakda turizmni rivojlantirish uchun taklif etilayotgan strategiyalar va yo'nalishlar, shu jumladan barqaror va innovatsion yondashuvlar.
Ushbu jadvalda turkiy dunyoning turizm salohiyatini, dolzarb muammolarini va rivojlanish istiqbollarini 2020-2023-yillarida taqdim etadi, bu esa tadqiqotchilar va mutaxassislar uchun foydali manba hisoblanadi
Turizm infratuzilmasining rivojlanishi so'nggi yillarda butun dunyoda katta etibor qaratilayotgan sohalardan biridir. Ozbekiston ham turizm infratuzilmasini rivojlantirish boyicha bir qator muhim Ozgarishlarni amalga oshirdi. Turizm dunyoning kopgina davlatlari iqtisodiyotida muhim rol oynab, yangi ish orinlari yaratish va mamlakatning obrosini oshirishga hissa qoshadi. 2018 yilning yanvar-mart oylarida Ozbekistonda 1,3 milliondan ortiq chet ellik sayyohlar tashrif buyurdilar. Bu korsatkich avvalgi yilning xuddi shu davriga nisbatan 32,2 foizga osgan.
2017-yilda Ozbekistonda sayyohlik xizmatlari eksporti 1 milliard AQSH dollariga yaqinlashib, iqtisodiyotning muhim elementiga aylandi. Shu bilan birga, davlat tomonidan sayyohlik infratuzilmasini rivojlantirish uchun bir qator chora-tadbirlar amalga oshirildi. 2016-yilda Prezident Shavkat Mirziyoyev tomonidan imzolangan "Ozbekiston Respublikasining turizm sohasini jadal rivojlantirishni taminlash chora-tadbirlari togrisida"gi qaror bu yonalishda muhim qadam boldi.
Turizm infratuzilmasini rivojlantirish uchun 2016 - 2021-yillarga moljallangan davlat dasturi qariyb 260 ta loyihani oz ichiga oladi. Ushbu dastur doirasida 300 dan ortiq yangi mehmonxonalar va boshqa turar joy obyektlari qurilgan. Bundan tashqari, 1 800 ga yaqin yangi xizmat korsatish obyektlari, masalan, restoranlar, kafe va turizm markazlari faoliyat boshladi.
Bundan tashqari, davlat tomonidan turizm bilan bogliq transport infratuzilmasini rivojlantirishga katta etibor qaratilmoqda. 2017 yili "Uzbekistan Airways" aviakompaniyasi 2,5 milliondan ortiq yolovchini tashkil etgan bolsa, bu korsatkich 2019-yilda 3,6 millionga yetdi. Ayni paytda, xalqaro aeroportlar soni 11 taga yetkazilib, xalqaro yonalishlar soni oshirildi.
Turizm infratuzilmasini rivojlantirish boyicha amalga oshirilgan yana bir muhim qadam bu elektron viza tizimini joriy etishdir. 2018-yil 15-iyuldan boshlab, Ozbekiston dunyoning 101
mamlakati uchun elektron viza tizimini joriy qildi. Bu yondashuv koplab chet el sayyohlarini jalb qilgan va sayyohlik oqimini oshirgan. 2018-yil davomida 2,69 million chet ellik sayyohlar Ozbekistonni ziyorat qildi. Bu raqam 2017-yilda 2,52 millionni tashkil qilgan edi.
"Uzbekistan Railways" kompaniyasi ham sayyohlar uchun arzon narxlarda sifatli xizmat korsatishni taminlamoqda. 2019-yilda 20 yangi poyezd yonalishi tashkil etildi va bu yonalishlardan 900 mingdan ortiq yolovchi transport xizmati oldi. 2019-yilda Ozbekistonda turizm sohasi yalpi ichki mahsulotga (YAIM) 6,5% qismini (2,5 milliard AQSH dollari) tashkil etdi. Bu esa nafaqat iqtisodiy osish, balki yangi ish orinlari yaratishni ham oz ichiga oladi. Turizm infratuzilmasining rivojlanishi natijasida, 2016-2019 yillar davomida 250 mingdan ortiq yangi ish orinlari yaratildi.
Turizm infratuzilmasini rivojlantirish, shubhasiz, Ozbekistonning iqtisodiyoti va madaniyati uchun katta ahamiyatga ega. Shu munosabat bilan davlat qator investitsiya loyihalarini amalga oshirish orqali ushbu sohani yanada rivojlantirishni rejalashtirmoqda. Turkiy dunyoning turizm salohiyati yuqori darajada bo'lsa-da, dolzarb muammolarni hal qilish va rivojlanish istiqbollarini amalga oshirish zarur. Ushbu muhokama natijalari, turizm sohasida ko'plab imkoniyatlarni va strategiyalarni o'z ichiga oladi, bu esa turkiy davlatlar o'rtasida hamkorlikni kuchaytirishga xizmat qiladi. Turizmni rivojlantirish uchun zarur bo'lgan infratuzilmani yaxshilash, siyosiy barqarorlikni ta'minlash va xizmatlar sifatini oshirish eng muhim vazifalardir.
XULOSA
Ushbu maqolada turkiy dunyoning turizm salohiyati, dolzarb muammolari va rivojlanish istiqbollarini tahlil qilish orqali bir qator muhim xulosalarga erishildi. Turkiy davlatlar o'zlarining boy madaniyati, tarixiy yodgorliklari va tabiiy go'zalliklari bilan global turizm bozorida alohida o'rin egallashga qodir. Biroq, ushbu salohiyatni to'liq amalga oshirish uchun bir qator dolzarb muammolarni hal qilish zarur.
1. Salohiyat va Imkoniyatlar
Turkiy dunyo turizm sohasida yuqori salohiyatga ega bo'lib, bu ko'plab tabiiy va madaniy resurslarga, an'anaviy oshxonalarga va mehmondo'stlik madaniyatiga asoslanadi. Bularning barchasi sayyohlarni jalb etish uchun katta imkoniyatlar yaratadi.
2. Dolzarb Muammolar
Turizm sohasidagi dolzarb muammolar orasida infratuzilmaning yetishmasligi, siyosiy barqarorlikning pastligi va xizmatlar sifatining kamligi mavjud. Ushbu muammolar sayyohlar uchun qiyinchiliklar yaratadi va turizm sohasidagi rivojlanishni sekinlashtiradi. Mintaqadagi siyosiy va ijtimoiy mojarolar sayyohlar ishonchini pasaytirishi mumkin.
3. Rivojlanish Istiqbollarining Belgilanishi
Turkiy dunyoda turizmni rivojlantirish uchun hamkorlikni kuchaytirish, innovatsiyalarni joriy etish va barqaror turizm tamoyillarini amalga oshirish zarur. Mamlakatlararo hamkorlik, umumiy turizm brendi yaratish va raqamli marketing strategiyalarini ishlab chiqish orqali bu istiqbollarni amalga oshirish mumkin.
4. Takliflar
Turizm sohasida muvaffaqiyatga erishish uchun turkiy davlatlarga bir qator takliflar beriladi:
- Mamlakatlararo Hamkorlikni Kuchaytirish: Turkiy davlatlar o'rtasida turizm bo'yicha kooperatsiyani rivojlantirish va birgalikdagi tadbirlar o'tkazish.
- Infratuzilmani Yaxshilash: Mehmonxona va transport infratuzilmasini rivojlantirish orqali sayyohlar uchun qulay sharoitlar yaratish.
- Xodimlarni O'qitish: Turizm sohasidagi xodimlarni malaka oshirish va o'qitish dasturlarini joriy etish.
Turkiy dunyoning turizm salohiyati katta imkoniyatlarga ega, lekin dolzarb muammolarni hal qilish va rivojlanish istiqbollarini amalga oshirish zarur. Ushbu xulosalar, turizm sohasida turkiy davlatlar o'rtasida hamkorlikni kuchaytirishga va umumiy rivojlanish strategiyalarini ishlab chiqishga xizmat qiladi. Turizmni rivojlantirish orqali iqtisodiy o'sishni ta'minlash va madaniy merosni saqlab qolish mumkin.
REFERENCES
1. World Tourism Organization (UNWTO). (2022). Tourism for Development: 2022 Report. United Nations. [Link](https://www.unwto.org).
2. Akhmedova, R. (2020). Turizmni Rivojlantirish Strategiyalari: Turkiy Davlatlar Misolida. Tashkent: Uzbekistan National University Press.
3. Khalilov, A. (2019). "Turkiy Dunyo Turizm Salohiyati va Uning Rivojlanishi". Turizm va Madaniyat jurnali, 5(2), 34-45.
4. O'zbekiston Respublikasi Turizmni Rivojlantirish Davlat Qo'mitasi. (2021). O'zbekistonda Turizm Salohiyatini Baholash va Rivojlantirish Dasturi. Tashkent.
5. Bilek, D. (2021). "The Role of Cultural Heritage in Tourism Development in Turkic States". International Journal of Tourism Research, 23(1), 19-29.
6. Mausumov, T. (2018). Barqaror Turizm: Turkiy Davlatlar Tajribasi. Bishkek: Kyrgyz National University.
7. Sari, N. & Demirta§, A. (2020). "Evaluating Tourism Development Strategies in Turkic Countries". Journal of Economic and Social Research, 15(4), 67-82.
8. Yusufov, M. (2022). "Innovations in Tourism Management: Perspectives from the Turkic World". Turizm va Iqtisodiy Rivojlanish jurnali, 7(3), 123-135.
9. Boshqarova, S. (2023). "The Impact of Political Stability on Tourism in Turkic Nations". Global Journal of Tourism Research, 11(2), 105-118.
10. European Travel Commission. (2021). Tourism Trends in the European Region: A Focus on the Turkic Countries. Brussels.
11. Aliyev, R. (2019). Turizm va Ijtimoiy-Iqtisodiy Rivojlanish: Turkiy Davlatlar O'rganilishi. Tashkent: Economic Research Institute.
12. UNESCO. (2020). Cultural Heritage and Sustainable Tourism: Policies for Development. Paris.
13. World Tourism Organization (UNWTO) - [https://www.unwto.org](https://www.unwto.org) Sayyohlik va rivojlanish bo'yicha xalqaro tashkilotning rasmiy sayti, statistik ma'lumotlar va turizm bo'yicha hisobotlar.
14. O'zbekiston Respublikasi Turizmni Rivojlantirish Davlat Qo'mitasi -[https://uzbektourism.uz](https://uzbektourism.uz) O'zbekistondagi turizm sohasiga oid rasmiy ma'lumotlar, dasturlar va statistikalar.
15. Turizm va Madaniyat Jurnali -[https://www.tourismjournal.uz](https://www.tourismjournal.uz) Turizm va madaniyat sohasidagi ilmiy tadqiqotlar va maqolalar to'plami.
16. European Travel Commission (ETC) - [https://etc-corporate.org](https://etc-corporate.org) Yevropa davlatlari bo'yicha turizm statistikasi va tahlillari.
17. UNESCO - [https://www.unesco.org] (https://www.unesco.org) Madaniy meros va barqaror turizm bo'yicha xalqaro tashkilot, turizm va madaniyatga oid ma'lumotlar.
18. Statista - [https://www.statista.com] (https://www.statista.com) Turizm va iqtisodiyot bo'yicha global statistik ma'lumotlar manbasi.
19. OECD Tourism Trends and Policies - [https://www.oecd.org] (https://www.oecd.org) Iqtisodiy hamkorlik va rivojlanish tashkilotining turizm bo'yicha hisobotlari va tavsiyalari.
20. Global Data - [https://www.globaldata.com] (https://www.globaldata.com) Turizm va sayyohlik bo'yicha tahliliy hisobotlar va ma'lumotlar.
21. ResearchGate - [https://www.researchgate.net] (https://www.researchgate.net) Ilmiy tadqiqotchilar va maqolalar bilan tanishish uchun platforma, turizm bo'yicha ilmiy ishlar.
22. National Geographic Travel - [https://www.nationalgeographic.com/travel] (https://www.nationalgeographic.com/travel)
