Научная статья на тему 'СКРИНИНГОВАЯ ПРОГРАММА РМЖ В КАРАГАНДИНСКОЙ ОБЛАСТИ (ЛИТЕРАТУРНЫЙ ОБЗОР)'

СКРИНИНГОВАЯ ПРОГРАММА РМЖ В КАРАГАНДИНСКОЙ ОБЛАСТИ (ЛИТЕРАТУРНЫЙ ОБЗОР) Текст научной статьи по специальности «Медицинские науки и общественное здравоохранение»

CC BY
1
1
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
скрининг / рак молочной железы / маммографический с крининг.

Аннотация научной статьи по медицинским наукам и общественному здравоохранению, автор научной работы — Абдуллаева Дилдора Сунатуллақызы, Амангелді Аружан Ерланқызы, Жумакаева Айнура Маратовна, Кабилдина Найля Амирбековна

Во всем мире РМЖ наиболее распространенное злокачественное заболевание и ведущая причина смертности среди женщин. В Республике Казахстан РМЖ стабильно за нимает первое место в структуре онкологической заболеваемости женщин, начиная с середины 90 х годов ХХ века. Систематически проводимый скрининг, направленный на раннее выявление, эффективная диагностика и стандартизация лечебной тактики предоставят возможн ость существенно снизить имеющийся уровень смертности от РМЖ в нашей стране. Для достижения этой цели оказываемая медицинская помощь женщинам с заболеваниями молочной железы должна проводиться на высоком профессиональном уровне. За последние тридцать лет б ыли достигнуты значительные успехи в области скрининга, лечения и управления раком, что привело к увеличению времени выживания после постановки диагноза рака молочной железы.Скрининговая маммография позволяет обнаружить субклинический рак молочной железы и эффективен в снижении смертности от рака молочной железы у женщин старше 50 лет.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «СКРИНИНГОВАЯ ПРОГРАММА РМЖ В КАРАГАНДИНСКОЙ ОБЛАСТИ (ЛИТЕРАТУРНЫЙ ОБЗОР)»

СКРИНИНГОВАЯ ПРОГРАММА РМЖ В КАРАГАНДИНСКОЙ ОБЛАСТИ

(ЛИТЕРАТУРНЫЙ ОБЗОР)

АБДУЛЛАЕВА ДИЛДОРА СУНАТУЛЛАЦЫЗЫ АМАНГЕЛД1 АРУЖАН ЕРЛАНЦЫЗЫ

НАО «Карагандинский Медицинский Университет», Караганда, Республика Казахстан

Научный руководитель: ЖУМАКАЕВА АЙНУРА МАРАТОВНА, ассоциированный профессор, доктор PhD, преподаватель кафедры онкологии и лучевой диагностики

Корректирующий автор: КАБИЛДИНА НАЙЛЯ АМИРБЕКОВНА, ассоциированный профессор, доктор PhD, заведующий кафедры онкологии и лучевой диагностики

Актуальность темы: Во всем мире РМЖ - наиболее распространенное злокачественное заболевание и ведущая причина смертности среди женщин. В Республике Казахстан РМЖ стабильно занимает первое место в структуре онкологической заболеваемости женщин, начиная с середины 90-х годов ХХ века. Систематически проводимый скрининг, направленный на раннее выявление, эффективная диагностика и стандартизация лечебной тактики предоставят возможность существенно снизить имеющийся уровень смертности от РМЖ в нашей стране. Для достижения этой цели оказываемая медицинская помощь женщинам с заболеваниями молочной железы должна проводиться на высоком профессиональном уровне. За последние тридцать лет были достигнуты значительные успехи в области скрининга, лечения и управления раком, что привело к увеличению времени выживания после постановки диагноза рака молочной железы.Скрининговая маммография позволяет обнаружить субклинический рак молочной железы и эффективен в снижении смертности от рака молочной железы у женщин старше 50 лет.

Ключевые слова: скрининг, рак молочной железы, маммографический скрининг.

КАРАГАНДЫ ОБЛЫСЫНДАГЫ СYТ БЕЗ1 ОБЫРЫНЬЩ СКРИНИНГТ1К

БАГДАРЛАМАСЫ

АБДУЛЛАЕВА ДИЛДОРА СУНАТУЛЛАЦЫЗЫ АМАНГЕЛД1 АРУЖАН ЕРЛАНЦЫЗЫ

««Караганды медицина университет!» КЕАК, Караганды к;., Казакстан Республикасы

Еылыми жетекшг ЖУИАКАЕВА АЙНУРА МАРАТОВНА, кауымдастырылган профессор, "онкология жэне сэулелш диагностика" кафедрасыньщ м:ритм1, доктор PhD

ТYзетушi автор: НАИЛЯ ЭМ1РБЕКЦЫЗЫ КАБИЛДИНА, доцент, м.г.д., онкология жэне радиациялык; диагностика кафедрасыныц мецгерушю

Тацырыптыц взектглт: Элемде CYт безг обыры (СБО) - ец кец тараган цатерл1шк ауруы жэне эйелдер арасында вл1м-ж1т1мн1ц нег1зг1 себеб1 болып табылады. Казацстан Республикасында сут без1 обыры 1990 жылдардыц ортасынан бастап эйелдер арасында онкологиялыц аурулардыц цурылымында турацты турде бгргншг орын алып келедг. ¥йымдастырылган скрининг, ерте аныцтау, тигмдг диагностика жэне емдеу тактикасыныц стандартизациясы ел1м1зде сут без1 обырынан болатын вл1м-жт1м децгешн айтарлыцтай твмендетуге мYмкiндiк беред1. Бул мацсатца жету Yшiн сут без1 аурулары бар эйелдерге кврсетглетгн медициналыц квмек жогары кэЫби децгейде ЖYзеге асырылуы тшс. Соцгы отыз жылда скрининг, емдеу жэне цатерлi шкпен басцару саласында айтарлыцтай

жет^тжтерге цол жеткгзглдг, бул CYm безг обырын аныцтаганнан кейгн вм\р суру узацтыгыныц всугне желдг. Скринингтгк маммография сут безг обырыныц субклиникалыц mypiH аныцтауга мумк1нд1к беред1 жэне 50 жастан асцан эйелдерде сут без1 обырынан болатын влiм-жimiмдi твмендетуде mиiмдi болып табылады.

Клт свздер: скрининг, сут безi обыры, маммографиялыц скрининг.

BREAST CANCER SCREENING PROGRAM IN THE KARAGANDA REGION

ABDULLAYEVA DILDRA SUNATULLAQYZY AMANGELDI ARUZHAN YERLANQYZY NJSC "Karaganda Medical University", Karaganda, Republic of Kazakhstan

Research supervisor: ZHUMAKAEVA AYNURA MARATKYVA, associate professor, MD, teacher of the department of oncology and radiation diagnostics

Correcting author: NAILYA AMIRBEKOVNA KABILDINA, Associate Professor, PhD, Head of the Department of Oncology and Radiation Diagnostics

Relevance of the Topic: Worldwide, breast cancer (BC) is the most common malignant disease and the leading cause of mortality among women. In the Republic of Kazakhstan, breast cancer has consistently rankedfirst in the structure of oncological morbidity among women since the mid-1990s. Systematic screening aimed at early detection, effective diagnosis, and standardized treatment strategies provide an opportunity to significantly reduce the current mortality rate from breast cancer in our country. To achieve this goal, medical care for women with breast diseases must be delivered at a high professional level. Over the past thirty years, significant progress has been made in the areas of screening, treatment, and cancer management, leading to an increase in survival rates after the diagnosis of breast cancer. Screening mammography allows for the detection ofsubclinical breast cancer and is effective in reducing breast cancer mortality in women over 50 years of age.

Keywords: screening, breast cancer, mammographic screening.

Kipicne: Казакстанда жыл сайын 5000-га жуык жаца cyt 6e3i обыры жагдайы тсркеледг КР бойынша аурулар курылымында соцгы 15 жыл бойы cyt 6e3i обыры 6ipiншi орында тур. Катераз iciктepдeн кайтыс болу курылымында cyt бeзi обыры 3-орын алады жэне жыл сайын шамамен 1200 эйелдщ eмipiн кияды. Cyt бeзi обырын аныктаудыц тиiмдi эдici скрининг— симптомдар жок, сау эйелдерге жасалатын тексеру. Скрининг ауруды ерте сатысында аныктауга мYмкiндiк беред^ бул кезде ешкандай белгшер болмайды жэне эйeлдi ешнэрсе алацдатпайды. Статистика бойынша, бул жагдайда CYт бeзi обырынан кайтыс болу каут шамамен 20%-га темендейдг 2020 жылдан бастап КР «Халык денсаулыгы жэне денсаулык сактау жуйес туралы» Кодека мен КР Ецбек кодексшде жумыс ютейтш эpбip азаматка элеуметпк демалыс алу кукыгы бершед^ ол 3 ^ннен кем емес жэне скринингтен ету Yшiн жалакысы мен жумыс орны сакталады. Онкологиялык ауруларды ерте кезецдерде аныктау eмдeудi ерте бастауга мYмкiндiк 6epeдi, бул жаксы нэтижелерге экeлiп, жазылу мYмкiндiгiн арттырады. Уакытында аныкталган CYт 6eзi обырыныц кепшшп cэттi eмдeлeдi.Казакcтан Республикасында скрининг аясында 40-70 жастагы эйелдерге ею жылда 6ip рет eкi проекциядагы eкi маммографиялык скрининг жасалады.

Cyt 6e3i обыры cкpинингi - бул пациенттердщ денсаулыгына зиян кeлтipмeй, cyt 6e3i обырынщ eлiм-жiтiмiн азайтуга багытталган шаралар кeшeнi. Маммография cyt 6e3i обырыныц популяциялык cкpинингi Yшiн непзп эдic болып табылады жэне cyt безш зepттeудiц «алтын стандарты» болып есептеледг Сондыктан cкpинингтiц нeгiзгi принциптершщ 6ipi - маммограммаларды жогары сапада жасау жэне олардыц жогары кэаби децгейде интерпретациялануы болып табылады. Бул непзп пpинциптi орындау eлiм-жiтiм

керсетюштерш темендетуге мумкшдш бередi жэне эдютщ оцтайлы сезiмталдыFы мен ерекшелiгiн камтамасыз етедг

Маммография - бул арнайы аппаратта, маммографта сут бездершщ екi проекцияда рентген суретш алу аркылы журпзшетш рентгенологиялык зерттеу эдiсi. Маммография ете юшкентай (0,5 см-ге дейiн жэне одан да юш^ сут безi iсiктерiн аныктауFа мYмкiндiк бередi. Барлык суреттер екi тексеруден етедi: кала, аудандык поликлиникалардыц маммография кабинеттершщ рентгенолог дэрiгерi — бiрiншi тексеру, Орталыктыц маммография кабинетiндегi рентгенолог дэрiгерi — екiншi тексеру. СYт безiнде ^д^т езгерiстер аныкталFан жаFдайда, бул зерттеуден кейiн косымша терецдетшген диагностика жYргiзiледi. Скринингке CYт безi обыры бойынша Д-есепте турFан эйелдер, сондай-ак CYт бездершщ катераз iсiктерi бойынша маммолог немесе онкомаммологтыц бакылауында болып, динамикалык маммографиялык зерттеу жYргiзу Yшiн жеке кестес бар эйелдер катыспайды.

СYт безi обырын скрининг жасау 1960-жылдардыц басында маммография колжетiмдi бола бастаFанда басталды. СYт безi обырынан елiм-жiтiмдi азайтатынын аныктау Yшiн 1963 жылы Нью-Йорк Медициналык Страховка Жоспарыныц зерттеуi басталды [1]. Бул зерттеу 4064 жас аралыFындаFы 62000 эйелдi камтып, 25 жыл бойы жYргiзiлдi жэне CYт безi обырын скринингтеу тшмдшгшщ алFашкы эксперименталды дэлелдерiн усынды. Бул зерттеу CYт безi обырын скринингтеу саласындаFы екi мацызды концепцияны ерекше атап еттi: уакытты орындауFа тэуелдiлiк жэне узындык бойынша Yлгiлердiц езгергiштiгi.

Нью-Йорк Медициналык Страховка жоспарыныц зерттеушен кейiн А^Ш-та CYт безi обырын скринингтеу бойынша бiркатар баска зерттеулер жYргiзiлдi, сондай-ак Еуропа мен Канаданыц елдерiнде де зерттеулер жасалды. ^азiргi уакытта CYт безi обыры, жатыр мойны обыры, колоректальды обыр жэне куык асты безшщ обырына катысты скринингтiк тесттер колданылады. Жакында жарияланFан куык асты безшщ обырын ПСА (простатспецифический антиген) тест аркылы скринингтеу нэтижелерi куык асты безшщ катерлi iсiгiнен болатын елiм-жiтiмдi 20% - Fа темендеттi, бiрак гипердиагностика каушмен байланысты болды [2,3].

СYт безi обырын скрининг жасау Yшiн жастык ерекшелiктер элi де талкыланып жаткан мэселе болып табылады. Бул эсер «Маммографиялык скринингтщ 40 жастан аскан пациенттердегi елiм-жiтiмге ыкпалы» (UK Age зерттеу^ зерттеуiнде баFаланFан болатын.[4] Зерттеуде 40-48 жас аралыFындаFы эйелдерде маммографиялык скринингтщ CYт безi обырынан елiм-жiтiмге эсерiн баFалауды максат етшп, нэтижесiнде 40 немесе 41 жастан бастап 50 жаска дейiнгi кезецде жасалFан жыл сайынFы маммография CYт безi обырынан елiм-жiтiмдi салыстырмалы тYPде темендетумен байланысты болды, бiрак бул эсер 10 жылдан кешн элсiредi, ал абсолюттiк темендеу туракты калды. Скринингтщ теменгi жас шегш 50-ден 40 жаска дейiн темендету CYт безi обырынан елiм-жiтiмдi одан эрi азайтуы мYмкiн деген корытынды жасалды.

СYт безi обырын диагносткалаудаFы скринингтщ таFы бiр тYрi- клиникалык тексеру. СYт безiнiц клиникалык тексеруiнiц тиiмдiлiгiн зерттеу, CYт безi обырын диагностикалау кезшде аурудыц сатысын темендетуге жэне осы аурудан елiм-жiтiмдi азайтуFа баFытталFан. «Клиникалык тексерудщ CYт безi обырыныц аурушацды^ы мен елiм-жiтiмiне 20 жылдан кешнп эсерi(Перспективалык РандомизацияланFан Бакылау)» Мумбай каласында жасалFан зерттеу жумысында толык баяндалFан.[5] Бул зерттеу CYт безi обыры бойынша скринингтщ клиникалык тексерудi жыл сайын немесе екi жыл сайын жYргiзудiц нэтижелерiн салыстыруды кездейдi.Нэтижесiнде клиникалык тексерудi бастапкы медициналык-санитарлык кемек кызметкерлерi эр екi жыл сайын етюзген кезде CYт безi обырын аныктаFанда аурудыц сатысы айтарлыктай темендегенi жэне жалпы елiм-жiтiмнiц темендеуi байкалFаны аныкталды (бiрак 50 жастан аскан эйелдерде елiм-жiтiм 30%-Fа дейiн айтарлыктай темендед^. 50 жастан кiшi эйелдерде елiм-жiтiмнiц айтарлыктай темендеуi байкалмады. СYт безшщ клиникалык тексеруi CYт безi обырыныц скрининги ретшде темен жэне орташа табысы бар елдерде карастырылуы тшс деген корытынды жасалды.

^орытынды: Бул зерттеу жумысы ^азакстандагы cyt 6e3i обырына карсы скрининг багдарламасыныц мацызды рел аткаратынын KepceTTÏ. Скринингтщ acepi 50 жастан аскан эйелдерде кYштi эpi узак сакталатыны аныкталды, 6ipак ол жас эйелдер Yшiн де езектшгш жогалтпайды. Хальщаральщ гылыми жарияланымдарга сэйкес, нэтижелер маммографиялык скрининг жYpгiзiлгeн кезде cyt бeзi обырынан eлiм-жiтiмнiц эдетте тeмeндeйтiнiн кepсeттi, 6ipак бул керсетюш барлык жас топтарында статистикалык тургыда 6ipдeй емес жэне эсердщ кeлeмi аз.Скринингтщ теменп жас шeгiн 50-ден 40 жаска дeйiн темендету cyt бeзi обырынан eлiм-жiтiмдi одан api азайтуы мYмкiн.СYт 6eзi обырыныц скрининг! - бул тек медициналык шара гана емес, сондай-ак эйeлдepдiц денсаулыгын коргау, когамдагы eлiм-жiтiмдi азайту жэне денсаулык сактау жYЙeсiн оцтайландыру Yшiн мацызды курал. Скрининг аркылы ерте кезецде аныкталган обыpдыцтиiмдi eмi мен толык сауыктыру мYмкiндiктepi кептеген эйелдердщ eмipiн сактап калуга мYмкiндiк береди

1. Shapiro S, Venet W, Strax P, Venet L. Periodic Screening for Breast Cancer: the Health Insurance Plan Project and its Sequelae. Baltimore: Johns Hopkins University Press, 1988.

2. Schroder FH, Hugosson J, Roobol MJ, et al. ERSPC Investigators Screening and prostate-cancer mortality in a randomized European study. N Engl J Med 2009; 360 (13):1320.

3. Andriole GL, Crawford ED, Grubb RL, et al, for the PLCO Project Team. Mortality results from a randomized prostate-cancer screening trial. N Engl J Med 2009; 360 (13):1310.

4. Stephen W Duffy, Daniel Vulkan, Howard Cuckle, Dharmishta Parmar , Shama Sheikh , Robert A Smith , Andrew Evans , Oleg Blyuss , Louise Johns , Ian O Ellis , Jonathan Myles , Peter D Sasieni , Sue M Moss . Effect of mammographic screening from age 40 years on breast cancer mortality (UK Age trial): final results of a randomised, controlled trial

5. Indraneel Mittra, Gauravi A Mishra, Rajesh P Dikshit , Subhadra Gupta , Vasundhara Y Kulkarni, Heena Kauser A Shaikh , Surendra S Shastri , Rohini Hawaldar , Sudeep Gupta , C S Pramesh , Rajendra A Badwe. Effect of screening by clinical breast examination on breast cancer incidence and mortality after 20 years: prospective, cluster randomised controlled trial in Mumbai.

6. Руководство по проведению скрининга целевых групп женского населения на раннее выявление рака молочной железы и обеспечению его качества. - Под редакцией д.м.н. Нургазиева К.Ш. - Алматы, 2012

ПАИДАЛА^АН ЭДЕБИЕТТЕР

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.