УДК 631.356.4
ШАХДР ЖАМОАТ ТРАНСПОРТИ УЧУН ДИФФЕРЕНЦИАЛ ТАРИФЛАРНИ
ИШЛАБ ЧЩИШ
Ёкуббеков Шохрухбек Тохиржон угли НамМКИ, +998941553339; е-mail: shoxrux.yoqubbekov@,mail.ru.
Азимов Иброхимжон НамМКИ, укитувчи, +998917719444; e-mail: [email protected]
Аннотация. Х,озирда кундан-кунга ахолининг транспорт хизматларига эхтиёжи ортиб бораётган бир пайтда, шахарларда жамоат транспорти хизматининг баркарорлиги мухим омил хисобланади. Тошкент ахолисининг харакатчанлиги, ишга уз вактида бориб келиши, тиббий хизмат ёки дам олиш жойларига бориши учун жамоат транспорти хизматининг баркарорлиги мухимдир. Жамоат транспорти уз навбатида хусусий автомобиллар билан тугридан-тугри ракобат киладиган транспорт хисобланади.
Аннотация. В настоящее время, когда потребность населения в транспортных услугах растет день ото дня, важным фактором является устойчивость общественного транспорта в городах. Стабильность общественного транспорта важна для мобильности жителей Ташкента, своевременного выезда на работу, медицинского обслуживания или отдыха. Общественный транспорт, в свою очередь, является транспортом, который напрямую конкурирует с частными автомобилями.
Annotation. The sustainability of public transport service in urban areas is an important factor at a time when the need for transport services of the population is currently increasing day by day. The stability of the public transport service is important for the mobility of the residents of Tashkent, timely arrival at work, medical services or trips to rest areas. Public transport is in turn a transport that directly competes with private cars.
Калит сузлар: транспорт, тулов, ташиш, дивидендлар, харажат, катнов, харакатланиш, жамоат транспорти, лойихалаштириш.
Ключевые слова: транспорт, оплата, транспорт, дивиденды, стоимость, поездка на работу, мобильность, общественный транспорт, дизайн.
Keywords: transportation, payment, transportation, dividends, cost, commute, mobility, public transportation, design.
Хориж тажрибасига кура, одамлар учун мултимодал ташишга мослаштирилган кучалар пиёда, велосипедда, жамоат транспортида, шунингдек транспортда хавфсиз, жозибали ва кулай манзилга бориш/кайтиш имкониятларини таклиф этади. Мултимодал ташишга мослаштирилган кучалар шахарларнинг самарадорлигини оширишга ёрдам беради, ижтимоий йукотишларни камайтиради. Шу билан бирга, кучаларда хусусий автомобилларнинг кискариши , шахардаги боглик иссикхона газлари (СО2) ишлаб чикариш камайганлиги билан бевосита боглик булади. Бу уз навбатида фаровон хаёт сифатини яхшилашга ва иктисодий усишга хисса кушади[1].
Шахар йуловчи ташиш транспорт тизимини ислох килиш нафакат транспорт компанияларини давлат томонидан тартибга солишни, балки уларнинг ташкилий фаолиятини оптималлаштиришни хам талаб килади. Жамиятнинг барча жабхаларда жадал ривожланиши шахар ахолисининг ички ишлаб чикариш эхтиёжларини купайишига, ахолининг харакатчанлигини доимий равишда ошириб боришига олиб келмокда, бу эса
шахар йуловчи ташиш йуналишларини кайта таксимланишга олиб келди. Шахар йуловчи ташиш транспортини ривожлантириш жамият манфаатларига йуналтирилган булиши, иктисодий хавфсиз ва экологик тоза жамоат транспорти тизимларини яратиш мухим вазифалардан хисобланади[2].
Транспорт хизмати учун йул кира тариф киймати автотранспорт корхонаси учун туланадиган тулов микдорини таъминлаши керак, аммо тарифларни белгилаш ва уларни тасдиклаш буйича таклифларни тайёрлаш жараёни фукароларнинг ижтимоий-иктисодий манфаатларини хисобга олиш зарурати билан боглик.
Шахар хокимияти ва махаллий органлар ижтимоий-иктисодий, техник ёки сиёсий сабабларга кура хусусий автомобиллар учун чекловларни амалда жорий этишда мушкул вазиятларга учрашади ва окибатида купгина шахарларнинг аксариятида автомобиль тирбандлигига дуч келишади. Йулларда автомобиль тирбандлиги муаммоларини юмшатиш учун жамоат транспорти хизматининг сифати ва сигими оширилади хамда уни кизикарли мукобили (алтернативаси) билан жамоат транспорти учун паст нархлар сиёсати таклиф этилади.
Купгина транспорт сиёсатини ишлаб чикувчилари жамоат транспорти таъминотини яхшилаш ва транспорт кам харажатли сиёсатини давом эттириш оркали нархларини бошкаришнинг энг яхши усули деб хисоблашади. Колаверса, бу транспорт хизматлари ахолини кониктириш нархлари буйича муваффакиятли нархлаш зарурий шарти булиши керак.
Шахдр йуловчилар ташиш транспортида бир катор, купинча карама-карши булган эхтиёж ва талабларга жавоб бериши керак. Бюджет чекловлари ва субсидияларнинг камайиши, мулк эгаларига дивидендлар, хавфсиз ишончли транспорт хизматларини яхшилаш ва хоказо. Бошка томондан, ижтимоий ахволи, имтиёзларли фойдаланувчилари ва хусусий транспорт воситаларини арзон нархлардаги тарифларга йуналтирилиш кабилар.
Амалда жамоат транспорти ёки мултимодал транспорт каби баъзи транспорт турларининг нархини пасайтиришда субсидияларни жорий килинади.
Жамоат транспортида кулланиладиган тариф тизимлари бир нечта куринишлари мавжуд. Улар:
Оддий тариф тизими бу ягона бир текис тарифдир. Бундай холда, барча катновлар масофаси канча булишидан катъий назар бир хил тариф булади. Бирлик тарифини бошкариш жуда осонлиги, аммо жамоатчилик купинча иккита кушни станция орасидаги киска сафар бутун тизимдаги узок сафар билан тенг булишини кабул килмайди.
Масофавий тариф тизимида сафар нархи унинг узунлигига боглик. Сафар канча узок булса, йул хаки шунча юкори булади. Ушбу тизим одатда адолатли деб хисобланади. Чипта нархини аниклаш учун иккита станция орасидаги масофа керак. Бу масофавий тариф жамоат транспорти компанияси ва мижозлар учун нокулайлик тугдириши мумкин.
Зона тарифи тизими бу юкоридаги иккита тариф тизимлари орасидаги модел хисобланади. Зона тарифини белгилаш учун худуд субрегионларга (тариф зоналари) булинади. Зона тариф тизимидаги сафар нархи факат сафарнинг бошланиш ва тугаш зоналарига боглик. Агар нарх хар бир кушни зоналар учун ихтиёрий танланиши мумкин булса, биз ихтиёрий белгиланган тариф тизимининг зонали тарифини белгилаймиз. Нархлар матрица куринишида келтирилган булади. Зона тарифи тизимида нархини билиш учун мижоз унинг сафари неча зонани босиб утишини хисоблаб чикади ва кесиб утган зоналар сонига караб нархини белгиланади. Ушбу тизимдаги нархлар сафарнинг
бошланиш ва тугаш зоналарига боглик, аммо бир хил микдордаги зоналардан утган масофалар бир хил нархга эга булиши керак.
Европа Иттифоки давлатларида зона тариф тизимлари соддалиги билан жуда машхур. Агар жамоат транспорти компанияси уз тариф тизимини зона тариф тизимига узгартирмокчи булса, у зоналарни лойихалаштириши ва янги тарифларни урнатиши керак, шунда пайдо булган тарифлар тизими мижозлар томонидан кабул килинади ва компания даромадларини камайтирмайди. Максад купинча зоналарни шундай режалаштиришдирки, аксарият сафарлар учун янги ва эски нархлар иложи борича бир-бирига якинрок булиши талаб этилади. Бу шуни англатадики, амалдаги тариф тизимини зона тариф тизимига узгартирганда на жамоат транспорти компанияси, на мижозлар катта камчиликларга дуч келмайди[3-7].
Мисол тарикасида Тошкент шахридаги 8-автосарой маълумотларидан фойдаланамиз, бу буйича кун давомида 10 та йуналишда урта ва катта сигимли автобусларда ташилган йуловчилар сони 76 мингдан ортик (1-жадвал), сутка соатлари буйича таксимланиши 1-расмда келтирилган. Кун давоида эрталаб битта тигиз пайтини кузатиш мумкин. Ушбу малумотлар 2014 йилда тадкик килинган, аммо хозирда АТТО тизими ёрдамида янада аникрок маълумотлар фойдаланиш мумкин булади.
Кун давомида ташилган йуловчилар хажми (АТК №8) 23.04.14й.
9000 8000 7000 6000 5000 4000 3000 2000 1000 о
±
\
7 8
10
И 12 13 14 15 16 СУТКА СОАТЛАРИ
17 18 19 20 21 22 23
1-расм. Сутка соатлари буйича йуловчилар сонини таксимланиши [8]. Сутка давомида йуловчилар окимининг катнов масофаси (перегон) буйича таксимланиш диаграммаси 2- ва 3-расмларда келтирилган.
6000
5000
о 4000
5 3000
2000
¡5-
1000
Mill
1 3 5 7 9 11 13 IB 17 19 21 23 25 27 29 31 33 35 37 39 41 43 45 47
Перегонлар
2-расм. Йуловчилар окимининг перегонлар буйича таксимланиши [9].
1-ЖЛДЕДЛ.
"1 - Авго5лс сарожн" Л1ЧЖ
т/р Итшд № Иуналнш но:[н В & я П * 1ч £ Тнтнз соатла рда лдраЕД тланнш Е1ЕГН и Режад ал кдтво влзр сони Кужлнк нуло-вч сонн Иувал ШПННН г уртачг масофа сн (си ) Иш соатл арн Узр ЗЕЗГЛ зтпт ш те1лнп£ Трансгшр т еосзстзся рустии
злое а Тасар руф
ША5.АР АВТОБУС Й У Н А Л И Ш Л А РИ
1 12 ''К^унлш;Ыарказ-2 -"Бспшш ь[1Е1всл': б 16-17 4 9.5 95 3473 17.70 В3.5 33.9 21.1 киги
2 13Т "Сулспа маьзеси" -"Топшенг вокзалн" 10 13-13 63.5 126 9041 32.3В 144.3 33.6 21.3 Мерсвдес 13ЦгЩ1)
3 28 ' Ион 3-маьзесн1 "Дустлнк и^тросн ' 10 13-14 67.5 из 3301 33.55 137.4 32.6 20.6 Мерсвдас
4 21 "Дустлнк я^тросн"-"Топшекг МУЪГ & 10-11 43.0 148 11014 13.6В 109.9 30.8 18.В Мерсвдес
5 54 "Дустлнк и^тросн" -5озорп": 9 11-12 53.5 136 90В7 1Е.75 135.0 33.3 20.7 Мярсадес 1£1ШД1)
6 15 "Цужлнц Ьмахзесн" -1 Дустгпп; иетроск" 10 9-10 48.5 170 10994 15.40 141.5 31.3 18 В Мерсвдес
7 ' Чорсу С1ЕЦС й:арв;азп 9 13-13 57.0 130 9873 30.80 137.3 34.0 21.6 Мерсвдес
£1 "Кужлнк 1-маьзесн::-' Гуле6од 7 10-11 37.0 158 7497 11.05 100.3 19.8 17.6 Мерсвдес
9 93 "Юнуообод 1[Е£1.5СЖ 9-диа1'- "Куйлиц 1- 14 11-13 45.5 128 5578 15.15 100.0 32.4 19.7 киги
10 119 1-махзесн:: -1 Юнусобод де^ксн Зозори' 9 13-14 60.0 114 6360 31.70 113.5 33.7 21.3 киги
Жашн: 92 1318 76118 180.76 1186. 6
Тошкент шахрида ташилган йуловчилар томонидан босиб утган масофалари хизмат курсатиш майдонини хисобга олган холда жуда узгарувчан. Мавжуд урганилган натижалар буйича автобусда харакатланадиган йуловчиларнинг уртача 56% киска масофага (5 кмгача) ва уртача 30% йуловчи урта масофага (5-10 км), уртача 11% йуловчи узунрок масофа (10-15 км) колган 3% йуловчи эса жуда узун масофаларга тугри келмокда.
Х,озирда Тошкент шахарнинг бир нуктасидан бошка нукталарга битта транспортда бориш имкониятининг жуда камлиги сабабли, шахар ахолиси бир нечта транспортдан фойдаланишга мажбур булмокда, транспорт учун сарф харажатлари юкори булмокда.
Ижтимоий-иктисодий харажатларнинг умумий кийматини икки кисмга ажратишимиз мумкин. Бу йуловчи ва транспортнинг манзилган боришдаги сарфлаган пул ва пул булмаган куринишдаги харажатларидан иборат.
Манзилга боришда сафар харажатларининг пул куринишини барча томонлар учун самарали кабул килади. Яъни йулнинг умумий пул киймати нархларини (йул кира хаки) белгилаш билан боглик карорларни кабул килишда мухим ахамиятга эга. Бир карашда масофа тарифларидан келиб чикиб, йул кирани белгилаш адолатли усули булиб туюлиши мумкин, аммо хизмат курсатилганда бошка жихатларини инобатга олинишини талаб килади. Тигиз пайтида хар 5 дакикада бир маротаба келадиган ёки ярим соат бир марта тулиб ёки буш келадиган транспортлар йуловчига нокулайлик тугдириш холати учун бир хил микдорда хак туланиши адолатли булмайди. Жамоат транспорти харажатлари осонликча улчаш мумкин, чунки одатда йул хаки маълум ва транспорт воситаларини
эксплуатация килишдаги харажатларидан келиб чикилади, яъни транспорт воситасининг амортизацияси, сугуртаси, ёнилг-мой махсулотлари, техник хизмат курсатиш ва таъмирлаш ишлари хамда бошкаларни уз ичига олади.
50000 45000 40000 35000 I 30000 25000 £ 20000 ,х" 15000 10000
5000
о
3-расм. Йуловчилар окимининг масофа буйича таксимланиши[10].
Х,аражатнинг иккинчи куриниши эса сарфланган вакт, белгиланган манзилга боришда йуловчининг транспортга сарфлаган вакти ва транспорт хизмати ишончлиги каби харажатлар камраб олиши мумкин. Сафар вактини улчаш мумкин булса-да, хар бир манзилга боришда фаркланиши, чунки хар бир киши уз вактини бошкача бахолайди. Шунингдек, манзилга боришда ёки сафарнинг максадига караб, йуловчиларнинг вактлари хам турлича. Худди шу йуловчи манзилга бориши учун вактни кандай кадрлаши билан боглик.
Агар манзилга бориш вакти, хизмат курсатиш ишончсиз булса, бу хам фойдаланувчига, хам оператор компания харажатларига таъсир килади. Масалан, агар транспорт тирбандликда булиши ва бошка сабабларга кура 20 дакикага кечиктирилса, бу кушимча йуловчиларнинг бошка мукобил хизмат турларидан фойдаланиши ёки излашларига олиб келиши мумкин. Ушбу харажатлар турли шахслар учун хар хил, компаниялар учун янада фойдаланувчилари микдори камайиб кетади. Шунингдек ахолининг ижтимоий ахволига хам боглик. Ушбу манзилга бориши учун канча микдорда тулашга тайёр ва имконияти мавжуд. Агар тулаш имконияти сафарнинг умумий харажатларидан купрок булса, у холда бу фарк оператор компания ва истеъмолчига ортикча фойда сифатида кабул килинади.
Транспорт тизимини комплекс ривожлантириш ва курилишини режалаштиришда ШНК 2.07.01-03 билан яшаш жойидан иш жойигача бориш учун сарфланадиган вакт меъёрлари 1000 минг кишидан ортик булган шахар ахоли пунктлари ва агломерациялар учун энг куп вакт сарфлари 55 дакикагача булиши кераклиги келтирилган[11].
Тошкент шахардаги харакатланиш холати шуни курсатадики, куча буйлаб бир-бирини такрорловчи йуналишли автобуслар, умумий транспорт билан бирга тугри йулда ракобатлашиши, тирбандликда колиб кетишлари, транспорт хизматининг янада ёмонлашишига олиб келмокда. Шахар магистрал кучаларида транспорт тармоги гавжум
кучаларини анъанавий ёндошувдан магистрал ва етказиб берувчи тизимли ёндошувга узгаришини такозо этмокда. Шунинг учун автобусларни алохида ажратилган йулакли йулларини ташкил килиш, транспорт воситалари уртасидаги зиддиятларни камайтириш учун тезюрар автобус йулакларини жойлаштириш зарурати келиб чик;мок;да.
4-расм. Транспортда ташиш схемаларини режалаштириш: а) анъанавий ёндошув Ь) магистрал ва етказиб берувчи ёндошувлар [12-14].
Мултимодал ташиш хизмат фойдаланилса, яъни пиёда, автобус ва метро транспорт тури комбинацияси оркали ташиш самарадорлиги янада ошириш мумкин.
111114
г* ■и™*' **
к ---
К.......«........К
К-Л--——►
ЩШ л .......
>< ><-
5-расм. Мултимодал ташиш хизмати схемаси
Хорижда баъзи транспорт компанияликлари хизмат турларига караб тарифларни белгилайдилар. Хизмат турларининг тизимлашган аник руйхати мавжуд эмас ва барча хизматлар умумий тенденцияларга эга булган имкониятлари оркали амалга оширилган.
Бошлангич урганишлардан келиб чикиб, мавжуд транспорт воситаларидан самарали фойдаланиш, транспорт харажатлари камайтириш оркали йилкира хакини орзонлаштириш мумкин.
Тошкент шахри ахолиси учун йуловчиларга турли хил мотивлар мавжуд булган хизмат турига караб автобус йуналишларини учта тоифага ажратиш ва мос равишда йул кира тарифларни жорий этиш буйича таклифлар келтирилди, шу жумладан:
• 1-тоифали йуналишлар узунлиги 5-6 км гача (етказиб берувчи йуналишлар)
• 2-тоифали йуналишлар узунлиги 7-13 км атрофида (марказий транспорт богламаларига етказувчи)
• 3-тоифали йуналишлар узунлиги 14 км дан ортик (туманлараро, марказларни богловчи йуналишлар)
Юкоридагилар келиб чикиб Тошкент шахри жамоат транспорт хизматлари учун
амалдаги тариф куйидагича:
1. Амалдаги текис тариф (А эски тариф пакети)
Х,ар бир транспорт учун бир марталик чипта нархи 1400 сум
Бир ойлик (*) (Ойлик йул чипталари нархлари) N , Т ва О' - 60 000 сум
^ , ТМ ва О'М - 83 000 сум
АУ -120 000 сум
АУМ - 166 000 сум
Янги мукобил тариф пакетлари куйида келтирилган 2. 30 минут мабойнида БИРМАРТА пересадка киладиганлар йуловчилар учун махсус тариф (В тариф пакети)__
Автобус + Метро ёки Автобус + Автобус Йул кира нархи
ГПТП ¿Ду Ш , П ЧРЧР 1У:-Г1 а 2000 сум
Р8: Йул кира хаки 1-транспортга киргандан сунг пули тулик (2000 сум) олинади ва фойдаланилган вактдан хисоб бошланади.
1. 60 минут мабойнида ИККИ МАРТА пересадка киладиганлар йуловчилар учун
Автобус + Метро+ Автобус ёки Автобус + Автобус+ Автобус Йул кира нархи
3000 сум
Р8: Йул кира хаки 1-транспортга киргандан сунг тулик (3000 сум) олинади ва фойдаланилган вактдан хисоб бошланади.
2. 120 минут мобайнида КУП МАРТА пересадка киладиганлар йуловчилар учун
1-транспорт учун 2—транспорт учун 3—транспорт учун 4-- транспорт учун 5-транспорт учун
1400 сум 1100 сум 800 сум 500 сум 0 сум
3. Олдиндан тулов киладиган учун махсус тариф (Е тариф пакети)
1 кунлик 7 000 сум
3 кунлик 20 000 сум
5 кунлик * 33 000 сум
7 кунлик * 45 000 сум
15 кунлик * 85 000 сум *
30 кунлик * 166 000 сум *
90 кунлик * 450 000 сум *
365 кунлик * 1 800 000 сум *
* Пенсионерлар, ногиронлар, талабалар ва укувчилар учун (50% чегирма)
PS: Сотиб олинган чипталар фойдаланилган кундан бошлаб хисобланади)
Шартли равишда куйидаги 3-расмда йуловчиларнинг босиб утган масофаси буйича маълумотдан фойдаланиб, 76000 киши учун хисоб китобни амалга оширамиз. Бунда корхонага тушадиган тушим 76000*1400 сум = 106 400 000 сум ташкил этади. Энди йуналиш схемасини анъанавий ёндошувдан магистрал ва етказиб берувчи ёндошувга утказилган холатни курамиз. Айтайлик киска масофага борадиган йуловчиларнинг пересадка килиш эхтимоллиги йук, урта масофага борадиганлар эхтимоллиги 50% ва ундан ортик фоиз билан камида бир марта пересадка килсин, узок масофага борадиганлар эса икки ва ундан ортик пересадка килади деб фараз киламиз[15-16].
Бундай шароитда фойдаланувчиларнинг 56% йуловчилар учун йилкира хакини тулаганда А тариф ва D тариф пакети буйича фарк булмайди. Бир хил микдорда транспорт учун сарф харажат киладилар (76000 *56/100 )*1400 сум. Шу сабабдан улар 120 минут мобайнида КУП МАРТА пересадка киладиганлар йуловчилар учун махсус D тариф пакетини олиш эхтимоллиги юкори.
Колган урта масофали транспорт фойдаланувчиларнинг ярми учун йилкира хаки А тариф урнига ва В тариф пакетига утишга мажбур булишади, яъни (76000 15/100 )*2000 +(76000 *15/100 )*1400 сум сарфлайдилар.
Узок масофага борувчи эса А тариф урнига ва С тариф пакетига утишга мажбур булишади, яъни (76000 *(10)/100 )*3000 сум сарфлайдилар.
Колган барча (4%) фойдаланувчилар КУП МАРТА пересадка киладиганлар йуловчилар учун махсус D тариф пакетини олишга мажбур буладилар.
Янги тариф тизими Пенсионерлар, ногиронлар, талабалар ва укувчилар учун асосан олдиндан тулов киладиган учун махсус Е тариф пакети олиш эхтимоллиги юкори, эски амалдаги тарифга нисбатан орзонлиги ва кулайлиги юкори.
Янги ёндошувдаги барча тушимлар йигиндиси:
76000 * [(0.56 * 1400) + (0.1S * 2000 + 0.1S * 1400) + (0.1 * 3000)
Х,ар бир шахарнинг йул кира нарх сиёсатини тузилиши уларнинг узига хос инфратузилмаси, демографик ва ижтимоий ахволи хамда сиёсий тизимининг хусусиятларини акс эттиради.
Дифференциал тарифларни амалга оширишнинг афзалликлари мижозларга тушуниш, соддалик ва мослашувчанлик харажатларига караб белгиланади. Оддий тариф хизмат курсатиш доирасидаги турли даражадаги хизматларни акс эттирмайди ва транзит режимида энг катта улушга олиб келмаслиги мумкин.
Мултимодал жамоат транспорти турларини жалб килишни мувозанатлаш учун асосий тарифлар даражасига эхтиёткорлик билан ёндашиш керак.
АДАБИЁТЛАР
1. B. Abdullayev, Yo'lovchilarni tashishning zamonaviy texnologiyalari. Toshkent-2021,
208 b.
2. E. Karimov Avtomobillarda Yo'lovchilar tashish va avtotransport menejmenti toshkent 2013 320-бет.
3. L.V. Bulavina. "Proektirovanie i otsenka transportnoy seti i marshrutnoy sistemi v gorodax" Uchebno-metodicheskoe posobie. Yekaterinburg Izdatelstvo Uralskogo universiteta 2014—48 s.
4. Larin O.N. "Organizatsiya passajirskix perevozok": Uchebnoe posobie. Chelyabinsk:
Izd-vo YuUrGU,2005.-104s.
5. Мамиров У., Тухтабаев М., Рахмонов Б. Важность развития проекта велодорожки в Намангане. Естественнонаучный журнал «Точная наука». - Кемерово, 2022. Выпуск 129, - С. 12-17.www.t-nauka.ru
6. Normirzaev A.R., Tukhtabayev M.A., Mamirov U.X. Implementation of innovative ideas in igitization of the transport sector in Namangan region / Scientific and technical journal of NamlET NamMTI ilmiy-texnika jurnali.- Namangan: NamMTI, 2021.-6(3), - Б.127-132.
7. Egamberdiyev B.S. Normirzayev A.R., Dadabayev D.R. Analysis of passenger transportation system by routes.Журнал Оброзования и наука XXI веке. 2021. Том 3. №13. 774-778 стр.
8. Nazarov, A., & Ustaboev, A. (2022). Selection of rational order of buses in traffic routes. Harvard Educational and Scientific Review, 2(1).
9. Nazarov, A., & Ustaboev, A. (2021). METHOD OF DETERMINATION OF PUBLIC PASSENGER TRANSPORT INTERVAL FOR" CRITICAL SITUATIONS". Harvard Educational andScientificReview, 1(1).
10. Ustaboev A.N. A. (2020). Tirbandlik sabablari va uni oldini olish. NTJ NamITI, 5(1), 292-296.
11. Назаров А.А., & Устабоев А.Р. (2020). Пути оптимизации городского пассажирского транспорта в Узбекистане.1п АКТУАЛЬНЫЕ ВОПРОСЫ СОВЕРШЕНСТВОВАНИЯ ТЕХНИЧЕСКОЙ ЭКСПЛУАТАЦИИ МОБИЛЬНОЙ ТЕХНИКИ (pp. 231-236).
12. Nazarov А., & Ustaboyev А. (2021). CRITERIA FOR ASSESSING THE PROVISION OF TRANSPORT SERVICES TO PASSENGERS IN THE URBAN COMMUNITY. The Scientific Journal of Vehicles and Roads, 2021(2), 23-26.
13. Shavkat Alimukhamedov, Anvar Nazarov, Akmal Nazarov, and Abdulla Ustoboev "Estimation of the interval of movement of public passenger transport in the direction", AIP Conference Proceedings2432,030055(2022)https://doi.org/10.1063/5.0090848
14. Устабоев А., Атаханов X., & Нормирзаев А. (2021). МУЛЬТИМОДАЛ ТАШИШЛАР ХДКИДА ТУШУНЧА.
15. Атахонов X., Хидиров У., & Устабоев А. (2018). РАЗРАБОТКА ПРОГРЕССИВНЫХ СИСТЕМ СТРАТЕГИЧЕСКОГО УПРАВЛЕНИЯ В ДОРОЖНО-ТРАНСПОРТНОМ КОМПЛЕКСЕ ГАО«НАМАНГАНАВТОЙУЛ».Мировая наука, (6), 8992.
16. Устабоев А.Р. (2017). Изучение факторов, влияющих на эффективность работы пассажирского транспорта.Высшая школа, (6), 11-12.