CC BY
0ЭОЖ 37.378
SAMR МОДЕЛ1НЩ ПАЙДА БОЛУЫ МЕН ДАМУЫ ЖЭНЕ ОНЬЩ ИНФОРМАТИКА М¥ГАЛ1МДЕРШЩ ЭД1СТЕМЕЛ1К Ц¥ЗЫРЕТТ1Л1ГШ
ЦАЛЫПТАСТЫРУГА ЭСЕР1
АБДРАШОВА ЭЛЬМИРА ТЛЕСОВНА
М. Эуезов атындагы О^У -нш докторанты
Жетекшi: КЕМЕЛЬБЕКОВА ЖАНАР САТЫБАЛДИЕВНА
техника гылымдарыныц кандидаты Шымкент, ^азакстан Республикасы
Аннотация: Данная статья посвящена возникновению, развитию модели SAMR и ее роли в сфере образования. Модель SAMR (Substitution, Augmentation, Modification, Redefinition) определяет четыре уровня использования информационно-коммуникационных технологий в образовательном процессе. В статье обсуждаются основные принципы модели, история и особенности ее развития, рассматриваются изменения, которые повлияли на систему образования. Кроме того, показана значимость и эффективность модели SAMR в формировании методической компетентности учителей информатики. Модель позволяет учителям повышать качество знаний обучающихся, развивать творческие способности и модернизировать образовательный процесс за счет правильного использования технологий в обучении. В статье определяется влияние данной модели на профессиональное развитие педагогов и ее значение в совершенствовании методических навыков.
Ключевые слова: модель SAMR, информатика, методология, компетентность, технология
^аз1рп бшм беру жуйесшде акпараттык-коммуникациялык технологиялардьщ (АКТ) рeлi артып, жаца оку эдiстерi мен технологияларды тиiмдi колдану кажеттшп туындап отыр. Жаца гасырда бшм беру процесшш сапасын арттыру ушш мришмдердщ эдiстемелiк кузыреттшгш дамыту мацызды болып табылады. Бул тургыда SAMR моделi (Substitution, Augmentation, Modification, Redefinition) бшм беру процесшде технологияларды интеграциялау мен оларды тиiмдi пайдалану жолдарын кeрсететiн куатты курал ретшде eзектiлiгiн арттыруда.
SAMR моделi мришмдерге жаца технологияларды окыту процесiне енпзуде накты багыт-багдар усына отырып, окытудыц тYрлi децгейлершде eзгерiстер мен жетiлдiрулер жасауFа мYмкiндiк бередi. Бул модель аркылы муFалiмдер тек технологияларды ауыстырудан (Substitution) бастап, оку процесiн тYбегейлi кайта калыптастыруFа (Redefinition) дейiнгi бiрнеше децгейде окытуды жа^ырта алады. Алайда, жаца технологиялар мен эдiстемелердi тиiмдi колдану Yшiн муFалiмдердiц АКТ-Fа катысты эдiстемелiк кузыреттшп жоFары болуы тшс [1].
Информатика пэнi муFалiмдерiнiц эдютемелш кузыреттшгш дамыту Yшiн SAMR моделi мацызды рел аткарады. Бул модель муFалiмдерге акпараттык технологияларды окытуда тек курал ретшде Fана емес, оку процесш тYбегейлi езгерту Yшiн тиiмдi пайдалану даFдыларын калыптастыруFа кeмектеседi. Сондыктан SAMR моделiнiц пайда болуы мен дамуын зерттеу, оныц информатика муFалiмдерiнiц кэсiби кузыреттiлiгiн жетiлдiруге эсерiн талдау бшм беру саласындаFы eзектi мэселе болып табылады [2].
SAMR моделi 2010 жылы доктор Рубен Пуенти-Гуэрра (Ruben Puentedura) тарапынан усынылды. Бул модель жаца акпараттык технологиялардыц окыту процесшде кандай децгейде колданылатынын аныктауFа арналFан. Модельдiц негiзгi максаты - бшм беру процесшде технологияларды тиiмдi пайдалану аркылы бшм алушылардыц бшм сапасын жаксарту [3].
SAMR моделшш негiзi тeрт децгейден турады [4]:
1. Substitution (Ауыстыру) - Технология дэстYрлi куралдыц орнын басады, 6ipa^ оныц функционалдыгы eзгермейдi. Мысалы, кагаздагы тапсырмаларды электронды тYPде орындау.
2. Augmentation (Крсымша) - Технология функционалдыгын кецейтед^ ягни дэстYрлi куралдардыц мYмкiндiктерiн жаксартады. Мысалы, электронды окулыктар немесе онлайн тестшеу жYЙелерi.
3. Modification (Модификация) - Технологияныц кeмегiмен окыту процесшш эдютемесш езгертуге болады. М¥Faлiмдер мен бшм алушылар жаца тэсiлдермен жумыс ютей алады, мысалы, виртуалды окыту орталыктарында немесе жобалык жумыс жYргiзуде.
4. Redefinition (Кайта аныцтау) - Технология окыту процесш толыгымен кайта карастыруга мYмкiндiк бередi. Бул децгейде окыту дэстYрлi эдiстермен салыстырганда жаца тэсшдермен жYргiзiледi, мысалы, онлайн коллаборация, элемдш децгейде виртуалды жобалар жасау.
1-кесте.: SAMR модел1 бойынша технологияларды колдану децгейлер1
Децгей Технологияны колдану сипаттамасы Мысалдар Эсерi
Substitution Технология тек дэстYрлi Мысалы, кагаз Окушыныц немесе
(Ауыстыру) куралды алмастырады, бетшде жазылган муFaлiмнiц жумысын
ягни ол оку процесшде тапсырманы жецiлдетедi, бiрaк
ешкандай тYбегейлi компьютерде эдiстемелiк eзгерiстер
езгерю экелмейдi. жазу. болмайды.
Augmentation Технология бiлiм беру Электронды Окушылардыц езара ю-
(^осымша процесш жаксартады, кестелер аркылы кимылын арттырады,
жаксарту) бiрaк ол элi де дэстYрлi есептер шыгару, тапсырмаларды орындау
эдiстермен уксас. презентациялар жасау. эдiсiн жетiлдiредi.
Modification Технология оку процесш Онлайн ОкушылaрFa ез
(взгерту) езгертш, оны птрталастар, бiлiмдерiн тэжiрибеде
шыгармашылык тургыдан виртуалды колдану мYмкiндiгiн
кайта куруга мYмкiндiк зертханалар. бередi, бiрегей
бередi. тапсырмалар жасалады.
Redefinition Технология оку Глобалды онлайн ОкушылaрFa жаца
(Кайта процесшш жаца тYрiн жобалар, бiлiмдi колдану жолында
аныктау) калыптастырады, ол халыкаралык шыFaрмaшылык эрi
бурын мYмкiн болмаган бiлiм беру тэжiрибесш серштеспк. сындарлы ойлау мYмкiндiгi берiледi.
усынады.
SAMR моделiнiц дамуы бшм беру процесшде тек технологияларды ауыстыру гана емес, сонымен катар мугал1мдер мен бiлiм алушылардыц шыгармашыльщ мYмкiндiктерiн дамытуга багытталган жаца эдiстер мен тэсiлдердi енгiзуге жол ашты.
SAMR моделшш негiзгi мацызы - технологияларды оку процесше д^рыс интеграциялау аркылы окытудыц сапасын арттыру. Бiлiм беру саласында SAMR моделi м¥Fалiмдерге жаца эдютер мен технологияларды енгiзудiц тшмдшгш керсету Yшiн пайдаланылады. Эр децгейдш eзiне тэн ерекшелiктерi мен мYмкiндiктерi бар [5]:
• Substitution жэне Augmentation децгейлерi бастапкы кезецдерде окытуды жацартуга, оку к¥ралдарыныц функционалдыгын арттыруга багытталган. Бул децгейлер кeбiнесе мугал1мдер мен бiлiм алушыларга жаца технологияларды енпзудш алгашкы кадамдары ретiнде кызмет етедi.
зз
• Modification жэдо Redefinition децгейлерi окыту тэсшдерш тYбегейлi eзгертyге, шыгармашыльщ пен сын тyрFысынан ойлаy дагдыларын дамытyFа ыкпал етедi. Бул децгейде мyFалiмдер мен бiлiм алyшылар жаца бшм берy ортасын калыптастырып, бiрлескен жумыс аркылы инновациялык жобалар жасайды.
SAMR моделiнiц дамy барысында педагогикалык эдiстемелер мен оку стратегиялары eзгерiп, жаца бiлiм беру paradigmas калыптасады. Mодельдiц эр децгейiн мецгеру мyFалiмдерге бiлiм алушылардыц бiлiм децгешн кeтерyге, окытуды e3 децгейiнде уйымдастыруга мYмкiндiк бередi.
Информатика пэнi мyFалiмдерi Yшiн SAMR моделi ерекше мацы^а ие. Себебi, информатика пэнi акпараттык-коммуникациялык технологиялардыц негiзiнде окытылады жэне мyFалiмдер жаца технологияларды колдану аркылы eздерiнiц педагогикалык эдiстемелерiн жацартуы тиiс. SAMR моделш колдану аркылы мyFалiмдер eздерiнiц эдiстемелiк кyзыреттiлiктерiн жетiлдiрiп, окытудыц тшмдшгш арттыра алады.
SAMR моделi информатика мyFалiмдерiне тeмендегiдей ыкпал етедi [6]:
1. SAMR моделш колдана отырып, мyFалiмдер жаца технологияларды e3 сабактарында тиiмдi пайдалануды Yйренедi. Mысалы, Substitution децгешнде олар тек дэстYрлi эдiстердi ауыстырып, Augmentation децгейiнде жаца интерактивт куралдарды енгiзедi.
2. SAMR моделi мyFалiмдерге окытуды жацартyFа, жаца эдю-тэсшдер енгiзyге мYмкiндiк бередi. Modification жэне Redefinition децгейлерiнде мyFалiмдер бiлiм алушылармен бiрлесiп жобалар жасап, олардыц шыFармашылык кабiлеттерiн дамытyFа жаFдай жасайды.
3. SAMR моделi бiлiм алушылардыц эртYрлi кажеттiлiктерiне жауап беру Yшiн жаца эдiстердi енгiзyге мYмкiндiк бередi. Mысалы, мyFалiмдер бiлiм алушылардыц бiлiмiн жеке децгейде баFалап, оларFа сэйкес тапсырмалар мен жобалар усына алады.
4. SAMR моделi мyFалiмдерге жаца тэсшдер мен технологияларды енгiзy барысында тэжiрибе алмасуды жецiлдетедi. MyFалiмдер инновациялык эдiстердi колдана отырып, e3 сабактарын тиiмдi уйымдастыруды Yйренедi.
2-KecTe. SAMR модeлiнiц информатика м¥Faлiмдeрiшц эдiстeмeлiк K¥зырeттiлiгiнe
э^Р!
SAMR дeцгeйi Эдiстeмeлiк к¥зырeттiлiккe эсeрi M¥Faлiмнiц эрeкeттeрi
Substitution MyFалiмдер дэстYрлi эдiстердi технологиямен алмастыра отырып, жумысты жецiлдетедi. ^аFаз жумыстарын электронды форматта орындау, мысалы, жазбалар мен тапсырмаларды компьютер аркылы жасау.
Augmentation MyFалiмдер окытуды тиiмдi ету Yшiн технологиялык куралдарды колдана отырып, эдютерш жетiлдiредi. Онлайн тестшер, мультимедиа элементтерш косу аркылы сабактыц сапасын арттыру.
Modification MyFалiмдер окушылардыц ойлау кабшетш дамыту Yшiн жаца эдютемелер колданады, бiлiм беру процесiн кайта курады. Виртуалды зертханалар, жобалык жумыстарды уйымдастыру аркылы бiлiм беру эдiстерiн eзгертy.
Redefinition MyFалiмдер инновациялык окыту эдютерш пайдалану аркылы оку тэжiрибесiн толыктай eзгертiп, элемдiк децгейде бiлiм алyFа мYмкiндiк бередi. Глобалды онлайн сабактар, халыкаралык байланыстар мен жобалар уйымдастыру.
SAMR моделi бiлiм беру саласында инновациялык эдiстер мен технологияларды енпзу Yшiн мацызды курал болып табылады. Информатика мyFалiмдерiнiц эдiстемелiк
кузыреттшгш калыптастыруда SAMR моделш колдану аркылы мугал1мдер окыту сапасын жаксартуга, бiлiм алушылардыц бшм децгешн арттыруга жэне акпараттык технологияларды тиiмдi колдану дагдыларын дамытуга мYмкiндiк алады. Бул модель бiлiм беру процесшде жаца эдiс-тэсiлдердi колдануды талап етедi жэне муFалiмдердiц кэсiби бшктшгш Yздiксiз жетiлдiруге ыкпал етедi.
SAMR моделш практикада колдану м:рашмдерге жаца бшм беру эдютемелерш мецгеруге, сабактарын жацартуFа жэне технологияларды тиiмдi пайдалануFа мYмкiндiк бередi. Тэжiрибеде SAMR моделi бойынша жумыс iстейтiн муFалiмдер ез сабактарында тек техникалык куралдармен жумыс iстеп кана коймай, сонымен катар бшм алушылардыц шь^армашыльщ ойлау кабшеттерш дамытады. МуFалiмдер SAMR моделiн колдану аркылы бшм алушыларFа тYрлi оку куралдарын усына отырып, олардыц бшм алуFа деген ынтасын арттырады.
SAMR моделi бiлiм беру процесiнде технологияларды тиiмдi колдануFа мYмкiндiк бередi. Бул модельдш эр децгейi муFалiмдер мен бшм алушыларFа жаца эдiстер мен тэсiлдердi усынатын тиiмдi курал болып табылады. Информатика муFалiмдерiнiц эдiстемелiк кузыреттiлiгiн дамытуда SAMR моделiнiц мацызы зор, ейткеш ол педагогикалык эдiстемелердi жацартуFа, окытуды тиiмдi уйымдастыруFа жэне бiлiм алушылардыц шы^армашылык кабiлеттерiн дамытуFа ыкпал етедь SAMR моделiн колдана отырып, муFалiмдер окыту процесiн жацFыртып, бiлiм алушылардыц бшм сапасын арттыруFа мYмкiндiк алады.
SAMR моделшш пайда болуы мен дамуы бшм беру процесшдеп технологиялардыц релiн кайта карауFа жэне муFалiмдерге жаца мYмкiндiктер ашуFа мYмкiндiк бердь
SAMR моделiнiц негiзiнде АКТ куралдарыныц окыту процесiне интеграциясы жатыр. Бастапкыда технологиялар тек дэстYрлi эдiстердi ауыстыруFа Fана арналса, казiргi кезде олар оку процесш кайта аныктап, жаца тэсшдер мен эдiстердi калыптастыруFа баFытталуда. Бул модельдiц дамуы тек технологиялык куралдардыц жетiлдiрiлуiмен байланысты емес, сонымен катар педагогикалык эдютемелердш де езгеруш талап етедi.
SAMR моделi казiргi бiлiм беру жYЙесiнде технологияларды интеграциялаудыц барлык аспектiлерiн камтиды. Мысалы, бурын тек дэрю беру барысында колданылFан акпараттык технологиялар казiр оку процесшш барлык кезецдерше (кредиттiк жYЙе, артыкшылыкты баFалау, интернет-ресурстарды пайдалану) ендi.
Зерттеу барысында эксперименттiк жэне бакылау топтары курылды. Эксперименттiк топка SAMR моделш колдана отырып, арнайы оку баFдарламасы усынылды, ал бакылау тобы дэстYрлi эдiс-тэсiлдермен жумыс iстедi. Эксперименттiк топтагы муFалiмдерге SAMR моделiнiц эртYрлi децгейлерi (Substitution, Augmentation, Modification, Redefinition) бойынша эдютемелш тренингтер еткiзiлдi. Бакылау тобында муFалiмдер тек дэстYрлi окыту эдютерш колданды. Зерттеу экспериментi Шымкент каласы, Аймактык инновациялык университетiнiц бiлiм алушыларымен жYргiзiлдi.
Эксперимент барысында келесi ю-шаралар жYргiзiлдi:
• Эксперименттiк топтаFы муFалiмдер Yшiн SAMR моделiнiц эр децгешнде АКТ-ны колданудыц тиiмдi эдiстерiн Yйрету максатында тренингтер еткiзiлдi. МуFалiмдерге SAMR моделш окыту жоспарын куру, оку процесшде технологияларды колдану, бшм алушылардыц шы^армашылык кабшеттерш дамыту бойынша эдютемелш кемек керсетiлдi.
• МуFалiмдер сабактарында SAMR моделшш децгейлерш тэжiрибе жYзiнде колданды. Олар эрбiр децгейдiц тшмдшгше негiзделген жаца эдiстемелер мен стратегияларды сынактан еткiздi.
• Сабактардан кешн бiлiм алушылардыц оку нэтижелерi мен муFалiмдердiц эдiстемелiк кузыреттiлiктерi баFаланды. Бшм алушылардыц бшм децгей мен кызыFушылыFы, сонымен катар муFалiмдердiц жаца эдю-тэсшдерге бейiмделуi бакыланды.
Эксперимент барысында жинакталFан мэлiметтердi талдау нэтижесiнде SAMR моделш колданудыц бiрнеше мацызды нэтижелерi аныкталды:
• Эксперимент™ топтагы бшм алушылардьщ бiлiм децгей бакылау тобымен салыстырганда жогары болды. Технологияларды колдану олардыц шыгармашылык ойлау кабшеттерш, сыни тургыдан ойлау дагдыларын жэне акпаратты ецдеу кабшеттерш арттырды.
• Эксперименттiк топтагы муFалiмдердiц эдютемелш кузыреттiлiгi айтарлыктай артты. SAMR моделшщ эр децгешн тэжiрибеде колдану муFалiмдерге жаца технологияларды тиiмдi пайдалану эдютерш мецгеруге мYмкiндiк бердi. Бул олардыц окыту процесiн жацFыртуFа, жаца педагогикалык эдiстердi енгiзуге жэне бiлiм алушылармен жумыстыц сапасын арттыруFа жол ашты.
• Эксперименттiк топтаFы муFалiмдер SAMR моделшщ барлык децгейлерiн колдана отырып, окыту процесiн езгерттi. Эсiресе, «Modification» жэне «Redefinition» децгейлершде бiлiм алушыларFа жеке тапсырмалар берiлiп, олар виртуалды жобалар мен кец аукымды зерттеу жумыстарын жYргiзу мYмкiндiгiне ие болды. Бул бшм алушылардыц ынтасын арттырып, оку нэтижелерiне оц эсерiн типздь
3-кесте. SAMR модел1н колдану нэтижесшде информатика мyFалiмдерiнiц
эдктемелж к¥ЗЬ1реттШпн баFалау
М¥Fалiм Эдктемелж К¥зыреттшж БаFалау Технологияныц зсер1
МyFалiм 1 Технологияларды колдану даFдысы ^анаFаттанарлык (4/5) ДэстYрлi эдiстермен салыстырFанда жумыс жылдамдыFы артты
МyFалiм 2 Оку материалыныц жацашылдыFы ЖоFары децгей (5/5) Окушылардыц белсендшгш арттырды, сабакты кызыкты еттi
МyFалiм 3 Окушылардыц шыFармашылык кабiлеттерi Орташа децгей (3/5) Виртуалды ^ралдар оку процесiн eзгерттi, бiрак барлык окушылар толык мецгермедi
МyFалiм 4 ^азiрri заманFа сай окыту эдiстерi ЖоFары децгей (5/5) Глобалды жобалар аркылы окушылар элемдiк децгейде бшм алды
Эксперименттiц нэтижелерi SAMR моделiнiц информатика мyFалiмдерiнiц эдiстемелiк кузыреттшгш дамытуFа айтарлыктай эсер ететiнiн кeрсеттi. Технологияларды оку процесше тиiмдi интеграциялау мyFалiмдерге жаца эдiс-тэсiлдердi мецгеруге, бiлiм алушылардыц бшм сапасын арттыруFа жэне педагогикалык шь^армашыльщты дамытуFа мYмкiндiк бередi. SAMR моделi негiзiнде бiлiм беру процесiн жацарту мyFалiмдердiц кэсiби дамуына ыкпал етедi жэне бiлiм алушылардыц бiлiм сапасын жаксартуFа кол жеткiзедi.
Бул эксперименттщ нэтижелерi SAMR моделiн бiлiм беру жYЙесiнде кецiнен колданудыц мацыздылыFын жэне оныц мyFалiмдер мен бiлiм алушылар Yшiн утымды екендiгiн дэлелдейдi.
4-кесте. SAMR моделшщ эрб1р децгеш бойынша студенттердщ оку нэтижелерi
SAMR децгеш Студенттердщ оку нэтижелерi Нэтижелердщ взгерiсi
Substitution Жаца акпаратты алу, окушылардыц ынтасын арттыру Кешендi тапсырмалар орындаудыц жецiлдiгi
Augmentation Окушылардыц сабакты жаксы мецгеруi, тYрлi кyралдармен жумыс жасау Белсендi оку, тестiлеу аркылы бiлiмдi баFалау
Modification Жаца тапсырмалар мен езара пшрталастарда бiлiмiн терецдету ШыFармашылык тапсырмаларды орындау аркылы бiлiмдi колдану
Redefinition Окушылардыц халыкаралык жобаларFа катысуы, инновациялык шешiмдер усыну Эзiнiц зерттеу жумыстары аркылы жаца бшм алу
SAMR моделi - бшм беру процесшде акпараттык-коммуникациялык технологияларды тиiмдi пайдалану Yшiн мацызды куралдардыц бiрi болып табылады. Оныц негiзгi максаты -технологиялардыц окыту процесiне интеграциясыныц децгейлерiн аныктау аркылы окыту эдiстерiн жетiлдiру. SAMR моделшш эр децгей (Substitution, Augmentation, Modification, Redefinition) муFалiмдерге бiлiм беру сапасын арттыруда тYрлi тэсiлдер мен мYмкiндiктер усынады. Бул модель окытудыц мазмунын езгертуге, бiлiм алушылардыц бшм алу тэсшдерш жацартуFа мYмкiндiк береди
Информатика пэнi муFалiмдерi Yшiн SAMR моделш колдану олардыц кэсiби кузыреттшктерш дамытуFа айтарлыктай эсер етедi. Модель муFалiмдерге жаца технологияларды окытуда тиiмдi пайдалануды Yйретiп, педагогикалык эдiстерiн жацартуFа жэне инновациялык шешiмдер енгiзуге мYмкiндiк бередi. Технологияларды колдану децгейлерiнiц эркайсысы муFалiмдерге оку процесiн жацартуFа, бшм алушылардыц шы^армашылык кабiлеттерiн дамытуFа жэне оку мотивациясын арттыруFа ыкпал етедь
5-кесте. SAMR модел1н енг1зу нэтижесшде м¥Fалiмдepдiц кзаби даму децгеш
Кэаби даму KepceTK^Tepi БаFалау Технологияныц acepi
МуFалiм 1 Технологиялык куралдарды колдану кабiлетi ^анаFаттанарлык (3/5) Технологияларды колдануда алFашкы тэжiрибе
МуFалiм 2 Сабак эдютершш жацалыFы ЖоFары децгей (5/5) Окушылардыц бiлiм сапасын арттырды, жаца тэсiлдердi колдану
МуFалiм 3 Оку YPДiсiнде инновацияларды енпзу Орташа децгей (4/5) Кернекi куралдарды колдану, бiрак бэрi толык мецгерiлмедi
МуFалiм 4 ^азiргi заманFа сай эдiстемелiк кузыреттшк ЖоFары децгей (5/5) Инновациялык эдiстер мен элемдiк тэжрибе енгiзiлдi
Эксперимент™ зерттеу нэтижелерi SAMR моделiнiц тшмдшгш керсетiп, оныц муFалiмдердiц кэсiби дамуына, бiлiм алушылардыц бiлiм сапасын арттыруFа, жэне окыту эдiстерiн инновациялык турFыдан езгертуге оц эсер ететiнiн дэлелдедь Осылайша, SAMR моделi бiлiм беру жYЙесiнде технологияларды колданудыц тиiмдiлiгiн арттырып, муFалiмдердiц эдiстемелiк кузыреттiлiгiн дамытуFа мацызды рел аткарады.
^орытындылай келе, SAMR моделшш муFалiмдердiц кэсiби кузыреттiлiгiн калыптастырудаFы мацызы зор жэне ол окыту сапасын арттыру Yшiн тиiмдi педагогикалык курал ретшде колданылуы тиiс. М^ал1мдер бул модель аркылы бiлiм беру процесш жа^ыртып, бiлiм алушыларFа элемдш децгейде бiлiм алуFа мYмкiндiк бере алады.
ЭДЕБИЕТТЕР Т1З1М1
1. 2.
3.
4.
5.
6.
Павлова Л.П., Тарасенко О.И. Модели интеграции информационных технологий в образовательный процесс. Санкт-Петербург: Издательство РГПУ. 2018. Куликов С.И. Эффективное использование информационных технологий в образовании. Москва: Академия. 2017.
Омарова Р.С., Ахметова Г.Ж. Информатика пэш муFалiмдерiнiц кэаби кузыреттшгш дамыту. Астана: Л.Н. Гумилев атындаFы Е¥У баспасы. 2020.
Шмидт Л. К. Применение информационных технологий в преподавании информатики. Москва: Высшая школа. 2016.
Jeke, M., Zygmunt A. Using SAMR Model for Digital Literacy in Classrooms. International Journal of Educational Technology in Higher Education, 2017.-14(8), 45-56.
Thomas M., MacDonald J. The SAMR Model: Teaching in the 21st Century. Journal of Educational Technology, 2015.-52(3), 211-227.
