CC BY
0RAQAMLI IQTISODIYOT SHAROITIDA BANKLARNING MIJOZLAR
BILAN ISHLASH TAMOYILLARI
Abduraxmonov A.S.
Samarqand iqtisodiyot va servis instituti "Bank ishi" kafedrasi assistenti
Annotatsiya. Ushbu maqolada raqamli iqtisodiyot sharoitida banklarning mijozlar bilan ishlash tamoyillari o'rganilgan. Raqamli texnologiyalarning jadal rivojlanishi moliyaviy xizmatlar ko'rsatish tizimini tubdan o'zgartirmoqda va bank-mijoz munosabatlariga yangi yondashuvlarni joriy etishni talab qilmoqda.
Kalit so'zlar: raqamli iqtisodiyot, bank xizmatlari, mijozlar bilan ishlash, innovatsiyalar, kiberxavfsizlik, fintech.
Abstract. This article examines the principles of banks' work with customers in the digital economy. The rapid development of digital technologies is fundamentally changing the system of providing financial services and requires the introduction of new approaches to bank-customer relations.
Keywords: digital economy, banking services, customer service, innovation, cybersecurity, fintech.
Raqamli iqtisodiyot sharoitida bank-mijoz munosabatlari tubdan o'zgarib, xizmat ko'rsatishning yangi tamoyillari shakllanmoqda. Ushbu tamoyillar asosan zamonaviy texnologiyalardan foydalanish, mijozlar ehtiyojlariga moslashish va raqobatbardosh xizmatlarni taqdim etishga qaratilgan.
Maqolada, shuningdek, raqamli iqtisodiyotning bank xizmatlari rivojiga ta'siri, mijozlar bilan ishlashda duch kelinadigan muammolar va ularni hal etish bo'yicha tavsiyalar bayon etilgan. Banklarning yangi ish tamoyillari nafaqat xizmatlar sifatini oshiradi, balki moliyaviy xizmatlardan foydalanishni kengaytiradi va mijozlarning ishonchini mustahkamlaydi.
Banklarning raqamli iqtisodiyot sharoitida mijozlar bilan ishlashda asosiy tamoyillari quyidagilar hisoblanadi:
• Innovatsion xizmatlar ko'rsatish. Mobil banking, onlayn to'lovlar va raqamli platformalar orqali qulay va tezkor xizmatlar yaratish.
• Mijozlar tajribasini individualizatsiya qilish. Big Data va sun'iy intellekt texnologiyalaridan foydalangan holda mijozlarning ehtiyojlarini aniq tushunish va ularning talablariga mos xizmatlarni taklif qilish.
• Xavfsizlik va ishonchlilik. Kiberxavfsizlikning ta'minlanishi va mijoz ma'lumotlarining himoya qilinishi banklar uchun ustuvor yo'nalish bo'lib qolmoqda.
• Raqobatbardoshlikni oshirish. Fintech kompaniyalari bilan hamkorlik va ulaming innovatsiyalarini integratsiya qilish orqali raqobatbardosh bozor sharoitlariga moslashish.
1. Raqamli iqtisodiyot va uning bank sohasiga ta'siri
Raqamli iqtisodiyot global miqyosda axborot texnologiyalari, sun'iy intellekt va Big Data kabi innovatsion yondashuvlarni joriy etishni talab qilmoqda. Bu bank sohasiga quyidagi yo'nalishlarda ta'sir ko'rsatadi:
• Moliyaviy xizmatlarning raqamlashtirilishi. An'anaviy xizmatlardan onlayn platformalar va mobil bankingka o'tish.
• Mijozlar tajribasining yangilanishi. Shaxsiylashtirilgan va tezkor xizmatlarga talab oshmoqda.
• Bank infratuzilmasining o'zgarishi. Filial tarmoqlarining qisqarishi va onlayn xizmatlarning kengayishi.
2. Banklarning mijozlar bilan ishlash tamoyillari
2.1. Innovatsiyalarni joriy etish. Banklar mijozlarga qulay xizmatlar ko'rsatish uchun innovatsion texnologiyalarni tatbiq etmoqda:
• Mobil ilovalar va internet banking. 24/7 rejimda xizmatlar ko'rsatish orqali mijozlar bilan aloqa samaradorligi oshadi.
• Sun'iy intellekt va Big Data. Mijozlarning xatti-harakatlarini tahlil qilish va individual xizmatlarni taklif etish imkoniyati.
2.2. Mijozga yo'naltirilgan yondashuv. Banklar xizmatlarini mijozlarning ehtiyoj va talablariga moslashtirishga qaratmoqda:
• Shaxsiylashtirilgan xizmatlar. Har bir mijoz uchun maxsus kreditlar, depozitlar yoki maslahat xizmatlarini taklif etish.
• Interaktiv muloqot. Mijozlar bilan ijtimoiy tarmoqlar, chatbotlar va boshqa vositalar orqali aloqa qilish.
2.3. Xavfsizlik va ma'lumotlarni himoya qilish. Raqamli xizmatlarning kengayishi bilan ma'lumotlar xavfsizligini ta'minlash muhim ahamiyat kasb etadi:
• Kiberxavfsizlik texnologiyalari. Blokcheyn va ikki bosqichli autentifikatsiya tizimlari.
• Maxfiylikni himoya qilish. Mijozlarning shaxsiy ma'lumotlarini noqonuniy foydalanishdan himoya qilish.
2.4. Fintech bilan hamkorlik. Fintech kompaniyalari bilan integratsiya yangi moliyaviy mahsulotlar va xizmatlarni taklif etish imkonini beradi:
• To'lov tizimlarini takomillashtirish.
• Innovatsion kreditlash va mikroqarz xizmatlarini joriy etish.
3. Duch kelinayotgan muammolar va yechimlar
Raqamli iqtisodiyot sharoitida banklar quyidagi qiyinchiliklarga duch kelmoqda:
• Texnologik infratuzilma yetishmovchiligi. Uzoq hududlarda raqamli xizmatlarning yetarli rivojlanmagani.
• Kiberxavfsizlik muammolari. Ma'lumotlarni o'g'irlash xavfi va texnik xatoliklar.
• Mijozlarni raqamli xizmatlarga moslashtirish. Yangi texnologiyalarni qabul qilishda ayrim mijozlarning qiyinchiliklarga duch kelishi.
Bu muammolarni hal qilish uchun:
• Banklar texnologik infratuzilmani rivojlantirishga e'tibor qaratishi kerak.
• Xavfsizlikni oshirish uchun zamonaviy kiberxavfsizlik texnologiyalarini tatbiq etish lozim.
• Aholini raqamli xizmatlardan foydalanishga o'rgatish va moliyaviy savodxonlikni oshirish choralari ko'rilishi zarur.
Xulosa va takliflar. Raqamli iqtisodiyot sharoitida banklarning mijozlar bilan ishlash tamoyillari mijoz ehtiyojlarini qondirish, xizmatlarning sifatini oshirish va raqobatbardosh muhitda muvaffaqiyatli faoliyat yuritishga qaratilgan. Innovatsion yondashuvlar, xavfsizlikni ta'minlash va fintex texnologiyalarini joriy etish banklar uchun raqamli transformatsiyaning muhim tarkibiy qismlaridir. Shu bilan birga, davlat va xususiy sektor o'rtasida hamkorlik muhim ahamiyat kasb etadi.
Foydalanilgan adabiyotlar ro'yxati
1. Шумпетер, Й. Теория экономического развития / Й. Шумпетер. - М.: Издательство Прогресс, 1982. - 456 с.
2. Богдан, Н.И. Региональная инновационная политика / Н.И. Богдан. -Новополоцк: ПГУ, 2000. - 358 с.
3. Грицков Ю.В., Шмидт А.Н. Инвестиционная культура в ситуациях коммуникативной деятельности // Человеческий капитал. 2012. № 1 (37). С. 5052.
4. Евсеев О.С., Коновалова М.Е. Развитие инновационной инфраструктуры в условиях модернизации национальной экономики // Фундаментальные исследования. - 2012. - №9-1. - С.220-224.
5. Исмагилов Н., Мухамедьяров А., Хабибрахманова Ю. Инновационная инфраструктура и ее элементы: опыт систематизации // Башкирская академия государственной службы и управления при Главе Республики Башкортостан. Электронный доступ, - http://www.bagsurb.ru/about/journal/Part%205_articles.pdf
