CC BY
1- 1SSV»Î0-XX|Î
m 1
S ;. r
iWÏ
1 S
O-NTpAl ASIAN lOUfiMM OF M III.MDISUI'UNAKY RESEARCH AND MANAGEMENT STUDIES
■ mi k i. iv ut laii'lrtAlHHM:.
PROFILAKTIKAINSPEKTORINING EKOLOGIK HUQUQBUZARLIKLAR BILAN ISHLASH FAOLIYATNING O'ZIGA XOS XUSUSIYATLARI
Saparov Sardor Xayrullo o'g'li O'zbekiston Respublikasi IIV Akademiyasi Huquqbuzarliklar profilaktikasi faoliyati ixtisosligi bo'yicha tahsil olayotgan 3-o'quvkursi 315-guruh kursanti G'aniyev Farrux Taxirjanovich O'zbekiston Respublikasi IIV Akademiyasi Huquqbuzarliklar profilaktikasi faoliyati kafedrasi katta o'qituvchisi Toshkent, 100197, O'zbekiston, e-mail: [email protected] orcid.org/0009-0005-2423-050X https://doi.org/10.5281/zenodo.14605083
ARTICLE INFO
ABSTRACT
Received: 2ndJanyary 2025 Accepted:4th January 2025 Published:6th January 2025 KEYWORDS Ogohlantirishlar berish, ekologik xavfsizlik, tekshiruvlar o'tkazish, aholi punktlari, sanoat korxonalari, qishloq xojaligi obyektlari, ekologik huquqbuzarlik, ekologik xavflar, ekologik favqulodda vaziyatlar, ekologik nazorat.
Ushbu maqolada, profilaktika
inspektorining ekologik huquqbuzarliklar bilan ishlash faoliyatining o'ziga xos xususiyatlari va aniqlash hamda oldini olish haqida so'z boradi.
Ekologik huquqbuzarliklar atrof-muhitga zarar yetkazish bilan birga inson salomatligiga ham tahdid soladi. Ular odatda sanoat ishlab chiqarish, qishloq xo'jaligi, qurilish va boshqa sohalarda noqonuniy yoki noxush faoliyatlar natijasida yuzaga keladi. Ekologik huquqbuzarliklarning oldini olish va ularni kamaytirish uchun davlat tomonidan turli nazorat va monitoring tizimlari ishlab chiqilgan. Profilaktika inspektorlari ekologik huquqbuzarliklar bilan ishlashda muhim rol o'ynaydi. Ularning asosiy vazifasi ekologik qonunbuzarliklarni aniqlash, oldini olish va zarur choralarni ko'rishdan iborat.
Profilaktika inspektorining ekologik huquqbuzarliklar bilan ishlashdagi asosiy vazifalari quyidagilardan iborat:
Profilaktika inspektori ekologik xavf-xatarlarga qarshi oldini olish choralarini ko'rish, ekologik qonunlarni va me'yorlarni buzgan sub'ektlarni aniqlashga mas'uldir; Inspektorlar atrof-muhit holatini doimiy ravishda nazorat qiladi. Bu ekologik huquqbuzarliklar va ifloslanishni aniqlashda, hamda ularning oldini olishda muhim ahamiyatga ega;
Huquqbuzarliklar aniqlanganda, inspektorlar o'z faoliyatini amalga oshiradi, masalan, ogohlantirishlar berish, jarimalar qo'llash yoki sudga murojaat qilish;
Ekologik huquqbuzarliklarning oldini olish uchun jamoatchilikni xabardor qilish, ekologik ta'lim berish va ekologik madaniyatni oshirish ham profilaktika inspektorining vazifalariga kiradi.
Profilaktika inspektori ekologik huquqbuzarliklarni aniqlash va oldini olish uchun quyidagi jarayonlarni amalga oshiradi:
Profilaktika inspektorlari ekologik qonunlarga rioya etilishini ta'minlash uchun muntazam ravishda tekshiruvlar o'tkazadilar. Bu tekshiruvlar:
• Aholi punktlari, sanoat korxonalari, qishloq xo'jaligi obyektlari kabi joylarda bo'lib, atrof-muhitni ifloslantiruvchi faolliklarni aniqlashga qaratilgan;
• Ekologik normativ hujjatlarni va me'yorlarni buzgan sub'ektlarga nisbatan tegishli choralar ko'riladi, jumladan jarimalar;
Profilaktika inspektorlarining ekologik huquqbuzarliklarni aniqlashdagi muvaffaqiyati ko'p jihatdan to'plangan ma'lumotlar asosida amalga oshiriladi. Inspektorlar yig'ilgan ma'lumotlarni tahlil qilib, ekologik holatga baho beradilar va huquqbuzarliklar haqida hisobotlar tayyorlaydilar. Hisobotlar asosida:
• Muammolarni aniqlash va bartaraf etish uchun zarur choralar ko'riladi;
• Ekologik huquqbuzarliklar bilan bog'liq so'rovlar va taqdimotlar amalga oshiriladi. Profilaktika inspektorlari ekologik huquqbuzarliklar bilan ishlashda ko'pincha boshqa davlat organlari, xususan, ekologiya va atrof-muhitni muhofaza qilish bo'yicha tashkilotlar, xavfsizlik xizmatlari va sud organlari bilan hamkorlik qiladi. Bu hamkorlik orqali quyidagilar amalga oshiriladi:
• Ekologik huquqbuzarliklar haqida sudga murojaat qilish va boshqa huquqiy tadbirlarni ko'rish;
• Jamiyatni ekologik xavflar va huquqbuzarliklarning oqibatlari haqida xabardor qilish. Ekologik huquqbuzarliklar bilan ishlashda profilaktika inspektorlari aholini xabardor qilishda ham faoliyat yuritadilar. Ommaviy tushuntirish ishlari ekologik qonunlarning maqsadi va ahamiyatini tushuntirishga qaratilgan bo'lib, shuningdek, atrof-muhitni asrash va ekologik huquqbuzarliklarni oldini olishga qaratilgan tadbirlar sifatida o'tkaziladi.
Profilaktika inspektorlari ekologik huquqbuzarliklarni aniqlash va oldini olish jarayonida bir qator muammolarga duch keladilar, jumladan:
• Resurslarning cheklanganligi: Ko'plab hududlarda ekologik nazorat va monitoring ishlari uchun zarur bo'lgan texnik vositalar va moliyaviy resurslar yetishmaydi.
• Xalqaro hamkorlikning yo'qligi: Ba'zi hollarda ekologik huquqbuzarliklar xalqaro miqyosda sodir bo'lishi mumkin, bu esa mintaqaviy yoki xalqaro hamkorlikni talab qiladi. Xulosa qilib aytadigan bo'lsak, profilaktika inspektorining ekologik huquqbuzarliklar bilan ishlash faoliyati ekologik xavfsizlikni ta'minlashda juda muhim ahamiyatga ega. Ularning asosiy vazifalari ekologik qonunlarning amalga oshirilishini ta'minlash, atrof-muhitni himoya qilish va ekologik huquqbuzarliklarni oldini olishdan iboratdir. Biroq, bu jarayonda yuzaga keladigan muammolarni hal qilish uchun davlat organlari va jamoatchilik bilan samarali hamkorlik muhim rol o'ynaydi.
Foydalanilgan adabiyotlar:
1. O'zbekiston Respublikasining Jinoyat kodeksi// URL: http://www.lex.uz.;
2. O'zbekiston Respublikasining Yer kodeksi // URL: http://www.lex.uz.;
3. O'zbekiston Respublikasining Havo kodeksi// URL: http://www.lex.uz.;
4. O'zbekiston Respublikasining 2016 yil 16 sentabrdagi "Ichki ishlar organlari to'g'risida"gi Qonuni // URL: http://www.lex.uz.;
5. O'zbekiston Respublikasining 2014-yil 14 maydagi "Huquqbuzarliklar profilaktikasi to'g'risida"gi Qonuni // URL: http://www.lex.uz.
1. G'aniev F. T. Turkiya respublikasi: tabiyati, madaniyati va an'analari //Results of National Scientific Research International Journal. - 2024. - T. 3. - №. 3. - C. 101-116.
2. G'aniev F. T. O'zbekistonda inson huquqlarini himoya qilish milliy preventiv mexanizmi //Results of National Scientific Research International Journal. - 2024. - Т. 3. - №. 3. - С. 8490.
3. Ganiyev F., Ganiyeva G. O'g'irlik haqida tushuncha, o 'g 'irlikning psixologik genezisi va mehanizmlari //Евразийский журнал права, финансов и прикладных наук. - 2023. - Т. 3. - №. 4. - С. 43-47.
4. Ganiyev F., O'zoqboyev S. Voyaga yetmaganlar tomonidan sodir qilinadigan jinoyat ishlarini yuritish //Евразийский журнал технологий и инновatsiй. - 2023. - Т. 1. - №. 12 Part 2.-С. 131-134.
5. Ганиев Ф. Угирлик жиноятларининг профилактикаси тушунчаси ва турларига оид айрим мулох,азалар //Евразийский журнал права, финансов и прикладных наук. -
2023.-Т. 3.-№.4.-С. 37-42.
6. Ганиев Ф. Т. Угрилик жиноятининг жиноят-хуку;ий жих,атлари ва олдини олишга доир фикр-мулох,азалар //Results of National Scientific Research International Journal. - 2023. - Т. 2. - №. 12. - С. 301-313.
7. Ганиев Ф. Профилактика инспекторлари томонидан угриликларнинг олдини олиш фаолиятини ташкил этиш йуналишлари //Евразийский журнал права, финансов и прикладных наук. - 2022. - Т. 2. - №. 12. - С. 159-162.
8. Ганиев Ф. "Обод ва хавфсиз мах,алла" тамойилига асосланган тизимни жорий этишда фу;оролар йигинларини фаолиятини тизимли йулга ;уйиш //Евразийский журнал права, финансов и прикладных наук. - 2023. - Т. 3. - №. 3. - С. 96-98.
9. Ганиев Ф. Ахборот хавфсизлиги х,амда мух,офазаси таъминланганига ;арамасдан содир этиладиган жиноятлар //Евразийский журнал права, финансов и прикладных наук. - 2023. - Т. 3. - №. 1. - С. 129-138.
10. Taxirjanovich G. F., Qizi M. F. M. EKOLOGIYA SOHASIDAGI HUQUQBUZARLIKLARNING O 'ZIGA XOSLIGI //Central Asian Journal of Multidisciplinary Research and Management Studies. - 2024. - Т. 1. - №. 4. - С. 8-10.
11. Ganiyev F., O'zoqboyev S. ВОЯГА ЕТМАГАНЛАР ЖИНОЯТЧИЛИГИГА КАРШИ КУРАШИШ ВА ОЛДИНИ ОЛИШ-ДАВР ТАЛАБИ //Евразийский журнал технологий и инноваций. - 2023. - Т. 1. - №. 12 Part 2. - С. 125-130.
12. Ganiyev F., Ganiyeva G. O 'G 'IRLIK JINOYАTI TUSHUNCHASI VA PROFILAKTIKASI //Евразийский журнал академических исследований. - 2023. - Т. 3. - №. 4. - С. 173-177.
13. G'aniyev F. PREVENTION OF OFFENSES RELATED TO RELIGIOUS EXTREMISM //Science and Innovation. - 2022. - Т. 1. - №. 7. - С. 125-128.
G'Aniyev, F. "DINIY EKSTERIMIZM BILAN BOG'LIQ BO'LGAN QONUNBUZARLIKLARNING PROFLAKTIKASI." Science and innovation 1.C7 (2022): 125-128.
14. G'aniev F. T. O 'ZBEKISTONDA INSON HUQUQLARINI HIMOYA QILISH MILLIY PREVENTIV MEXANIZMI //Results of National Scientific Research International Journal. -
2024.-Т. 3.-№. 3.-С. 84-90.
15. Нарзиев Ш. З. и др. КИБЕР-ЖИНОЯТЧИЛИК ВА УНГА КАРШИ КУРАШИШ //ОБРАЗОВАНИЕ НАУКА И ИННОВАЦИОННЫЕ ИДЕИ В МИРЕ. - 2024. - Т. 44. - №. 2. - С. 9-13.
16. Нарзиев Ш. З. Профилактика инспекторларининг илгари судланган шахслар билан ху;у;бузарликларнинг якка тартибдаги профилактикаси чора-тадбирларини амалга ошириш фаолияти х,а;ида айрим масалалар //zamonaviy fan, ta'lim va ishlab chiqarish muammolarining innovatsion yechimlari. - 2022. - С. 159-162.
17. Нарзиев Ш., Абдумаликов Р. ПРОФИЛАКТИКА ИНСПЕКТОРЛАРИНИНГ ХУКУКБУЗАРЛИКЛАРДАН жабрланган шахслар билан ишлаш фаолиятининг УЗИГА ХОС ХУСУСИЯТЛАРИ //Инновационные исследования в науке. - 2024. - Т. 3. - №. 4. - С. 63-70.
CENTRAL ASIAN JOURNAL OF MULTIDISCIPLINARY RESEARCH AND MANAGEMENT STUDIES à
18. Нарзиев Ш., Омонов Н. ИЧКИ ИШЛАР ОРГАНЛАРИ ТАЯНЧ ПУНКТЛАРИ НЕГИЗИДА ХАМКОРЛИКНИ Х,УК;У^ИЙ ТАЪМИНЛАШНИ ТАШКИЛ ЭТИШ //Development of pedagogical technologies in modern sciences. - 2024. - Т. 3. - №. 7. - С. 184-188.
19. Нарзиев Ш., Кодирова И. БАРКАМОЛ, ЖИСМОНИЙ ВА РУХИЙ СОГЛОМ ШАХСНИ ТАРБИЯЛАШДА ИХТИСОСЛАШТИРИЛГАН УКУВ-ТАРБИЯ МУАССАСАЛАРИНИНГ УРНИ //Академические исследования в современной науке. - 2024. - Т. 3. - №. 20. - С. 152-155.
20. Нарзиев Ш., Зокиров Н. ПРОФИЛАКТИКА ИНСПЕКТОРИНИНГ ЖАМОАТ ТАРТИБИНИ САКЛАШ ВА ХАВФСИЗЛИГИНИ ТАЪМИНЛАШ БУЙИЧА ФАОЛИЯТИНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШ ТУГРИСИДА АЙРИМ МУЛОХДЗАЛАР //Академические исследования в современной науке. - 2024. - Т. 3. - №. 20. - С. 156-164.
21. Нарзиев Ш., Абдул^акимов Ж. ПРОФИЛАКТИКА ИНСПЕКТОРИНИНГ АХБОРОТ ТАХЛИЛ ВА РЕЖАЛАШТИРИШ ФАОЛИЯТИ //Академические исследования в современной науке. - 2024. - Т. 3. - №. 14. - С. 80-87.
22. Нарзиев Ш., Ибадуллаев Д. ПРОФИЛАКТИКА ИНСПЕКТОРЛАРИНИНГ НАЗОРАТСИЗ ВА ТАРБИЯСИ ОГИР БУЛГАН ВОЯГА ЕТМАГАНЛАР БИЛАН ИШЛАШ ФАОЛИЯТИ ХАМДА УНИНГ БУГУНГИ КУНДАГИ АХАМИЯТИ //Инновационные исследования в науке. - 2024. - Т. 3. - №. 5. - С. 125-131.
23. Нарзиев Ш., Усмонов М. ПРОФИЛАКТИКА ИНСПЕКТОРИНИНГ СУРИНКАЛИ ИЧКИЛИККА РУЖУ КУЙГАН ШАХСЛАР БИЛАН ИШЛАШ ФАОЛИЯТИ //Академические исследования в современной науке. - 2024. - Т. 3. - №. 19. - С. 5-12.
24. Нарзиев Ш., Мирзаикромова Ф. ЭКОЛОГИЯ СОХАСИДАГИ ХУКУКБУЗАРЛИКЛАР СОДИР ЭТИЛИШИ САБАБЛАРИ ВА УЛАРГА ИМКОН БЕРГАН ШАРТ-ШАРОИТЛАРИ //Академические исследования в современной науке. - 2024. - Т. 3. - №. 20. - С. 147-151.
Volume 2, Issue 1, January 2025
Page 55
