CC BY
4УДК 687.122 (045)
ПАЛЬТОЛЬЩ МАТЕРИАЛДАРДЬЩ АССОРТИМЕНТЕ
ДОШИБЕКОВА АЙЖАН БАГДАТОВНА
Алматы Технологиялы; Университетшщ Дизайн, текстиль жэне киiм технологиялары факультетшщ профессор ассистентi, PhD Алматы, ^азакстан
МАЖИТОВА ДАНА МЕДЕТЦЫЗЫ, ЕРЕНБАЙ АЙЫМ Н¥РЛАНЦЫЗЫ
Алматы технологиялы; университетшщ «Дизайн, текстиль жэне кшм технологиялары
факультетшщ» студенттерi Алматы, ^азакстан
Аннотация: Цазгрггуацытта эйелдер арасында пальто сырт кигмдерг цатты танымал болып жатцандыцтан, пальто тYрлерi кобейт, сыртцы дизайндары турлену усттде. Пальто маталарыныц ассортимeнтi коп болу сeбeбiнeн, кейде мата тацдау ici де циындыц тугызуы мумкт, сонымен цоса олар маусымарлыц болгагдыцтан, жылулыц пен ыцгайлылыцты цаматамасыз eтуiнe мэн бeруiмiз керек.
Клт свздер: Пальто, полиэстер, вискоза, гигиена, температура, астар, кашемир, пиллинг, синтетика, талшыц, жун, маусымаралыц.
Пальто- эйелдер мен еркек адамдарга арналган, астар салынып тшлетш жылы сырт кшм. Пальто жалпы француз тшндеп " Paletot" сезшен шыккан. Олардьщ бiрнеше тYрлерi бар (сурет- 1).
Тренч. Burberry сэн Y^rarç непзш калаушысы Томас Берберри осы тренч-пальтоны сэнге енпздг Ол юшкентай жагалы, узындыгы тiзеден темен пальто тYрi. Тренч матасыныц тыгыздыгы оны су етюзбейтш касиетпен камтамасыз етедi, алайда ол су жуктырмайтын кураммен косымша евделуi де мYмкiн. Сапалы тренч 99% габардиннен тирады.
Пальто. Даралыкты баса керсететiн жэне эртYрлi жагдайлар мен стильдерге сэйкес келетiн эйелдер пальто Yлгiлерi барган сайын танымал болып келедь Осы стильдердщ шшде орамалды пальто немесе баскаша айтканда, пальто-халатты атап ету керек. Оны белдшаз де, белде мэнерлi тYЙiнмен байланган белбеумен де киюге болады. Бул пальтоларды жасайтын маталардыц к¥рамы 30% жYн, 35% вискоза, 35% полиэстердан турады [1, с. 230].
Пальто-пончо. Пончо- мойын ойындысы бар Yлкен тшбурышты мата белiгi тYрiндеri сырткы киiм. Ол латынамерикалыктардыц дэстYрлi киiмi болып табылады. Кептеген жылдар бойы езгерiссiз калган, тек жалгыз нэрсе ол- бастыц мойын сызыгыныц мiндеттi болуы жэне жевдердщ болмауы. Пончо эртYрлi дизайнмен, текстурамен, Yлгiлермен жэне материалдармен заманауи киiмге айналды. ^озгалыс еркiндiгiн, ерекше стиль мен экстравагантпен YЙлесетiн жайлыльщты жак;сы керетшдер уипн тамаша ну ска [2, с. 23].
Сурет 1 - Пальтоньщ тYрлерi
Пальто маталарыньщ ассортимент! кеп болгандыктан кейде мата тацдау оцай iс емес. Пальто - бул негiзiнен ^з-кыс-кектем айларында киетiн сырт киiм. Сондыктан матага катысты бiрiншi ойга келетiн нэрсе - жылы жYн. Бiрак пальто маталары осы жалгыз жYн маталарымен шектелмейдi. Теменде бiз пальто ■пгуге жарамды матаныц бiрнеше тYрлерiн жэне олардыц ерекшелiктерiн карастыратын боламыз:
Кашемир. Таза, талгампаз жэне ец кымбат материал. Кашемирдан жасалган пальтоны узак уакыт кию кезiнде мата матага Yйкелген жерлерде пиллинг пайда болуы мYмкiн. Бул мата ете жумсак, жылуды жаксы сактайды, киюге жагымды, аллергендiлiгi темен жэне кеп ластанбайды^регей экологиялык тазалыгы мен касиеттерiне, ендiрiс процесшщ кYPделiлiгiне байланысты матаныц куны кымбат (сурет- 2).
Сурет 2 - Пальтога колданылатын кашемир маталарыныц ассортиментi
Твид жасау кезiнде бiрiктiрiлген токыма колданылады. Материалдыц алдыцгы бетшде эртYрлi тыгыз ернектер токылады. Твид маталарыныц ассортимент эртYрлi калыцдыкта болгандыктан пальтолар, юбкалар, костюмдер жэне курткалар жасалады. Талшык курамы кебiнесе аралас: жYн, акрил жэне вискозадан турады [3, с. 352].
Артыкшылыктарына келетш болсак матаныц эдемi бедерлi курылымы жэне эртYрлi тYCтерi бар. Киюге ыцгайлы, материал серпiмдi, жумсак, жанасуга жагымды жэне жеткiлiктi жецiл. Сонымен катар, ол iс жYзiнде мыжылып калмайды. Эте тезiмдi, табиги боягыштармен боялган твид кYн сэулесiнде ешпейдь Суыктан жэне желден коргайды (сурет-3).
Сурет 3 - Пальтога колданылатын твид маталарыныц ассортиментi
Драп. Эйелдер мен ерлердщ пальто ендiрiсiнде жиi колданылатын жалпы материал тYрi. Мата жумсак, бiрак жеткiлiктi тыгыз, жел мен суыктан жаксы коргайды. Заманауи драпка синтетикалык материалдар мен талшыктардыц эртYрлi тYрлерi косылады. Пальто тiгу ендiрiсiнде драп езiн «мойынсунгыш» материал ретшде керсеттi, бiрак оны Yтiктеу киын. ^уны темен жэне пайдаланудыц карапайымдылыгына байланысты мата енiм Yшiн ете колайлы (сурет- 4).
Сурет 4 - Пальтога колданылатын драп маталарыныц ассортимент
Габардин - берш жYннен жасалган иiрiлген жiп. Бул сырт кшм мен костюмдер, пальтолар, шалбарлар, формалар жэне жел коргагыштар сиякты баска да киiмдердi жасау Yшiн колданылатын тыгыз токылган, су етюзбейтш мата [4, с. 156].
19 гасырдыц аягында енгiзiлгеннен берi габардин берштш, тыныс алу кабiлетi, су етюзбейтшдш жэне жецiлдiгi аркасында белсендi киiмдер мен сырткы киiмдерде мацызды рел аткарды. Атап айтканда, оны Бiрiншi дYниежYзiлiк согыс кезiнде британдык эскери кYштердiц кецiнен колдануы, казiр кезде тренч деп аталатын кшмнщ пайда болуына экелдi.
Габардин синтетикалык, макта, ж1бек, жYн коспасынан алынады. Синтетика матаны жылтыр етедi, ал жасанды талшыктардыц аркасында ол оцай жабылады, жуу кезiнде деформацияланбайды, тшшш тамаша устайды жэне дем алады. Мата тыгыз, бiрак сонымен бiрге ете жумсак эрi жецiл.
^ыста суык, жазда ыстык болмайды, себебi мата «Габардин» деп аталатын езара токылган талшыктардан, синтетика мен мактадан жасалган талшыктардан турады. Композиция жапсырмалары эркашан 100% полиэстердi керсетедi (сурет- 5).
Сурет 5- Пальтога колданылатын габардин маталарыньщ ассортимент!
Пальто матаньщ тарихы бiрнеше гасырларга созылады. Ежелгi уакытта адамдар жYндi киiм, соныц iшiнде сырткы киiмдердi жасау Yшiн пайдаланды. Дегенмен, заманауи пальто матасы эдетте жYн мен полиэфир сиякты синтетикалык талшыктардыц коспасынан жасалады [5, с. 392].
Кептеген жылдар бойы eндiрушiлер пальто матаныц эртYрлi тYрлерiн, соныц iшiнде жацбырга, дактарга жэне баска ауа райы жагдайларына тeзiмдi пальто матасын эзiрледi.
БYгiнгi кYнi пальто матасы сырткы киiмдердi жасау Yшiн танымал материал болып кала бередг Ол эртYрлi текстураларды, тYCтердi жэне стильдердi камту Yшiн дамыды, ал оныц сапасы мен функционалдыгы сатып алушылар Yшiн негiзгi критерий болып кала береди
ЦОЛДАНЫЛГАН ЭДЕБИЕТТЕР Т1З1М1:
1. Кокеткин П.П. Одежда. Технология - техника, процессы- качество: справочник. - М., 2001.- 230 с.
2. Бузов Б.А., Алыменкова Н.Д. Материаловедение в производстве изделий легкой промышленности. Швейное производство. 4-е изд. М.:Академия, 2010. - 23 с.
3. Бершев Е. И., Куриленоко А. И., Курицина В. В. Физико-химические и комбинированные способы производства не- тканных материалов. - М.: Легпромбытиздат, 1993. - 352 с.
4. Ганцов Ш., Беседин А. Н. Товароведение пушно-меховых товаров. - М.: Экономика, 1997. -156 с.
5. Борзунов И. Г., Бадалов К. И., Гончаров Прядение хлопка и химиче- ских волокон. -М.:Легпромбытиздат, 1986. - 392с.
