ҚОЛДАНЫСТАҒЫ 2018 ЖЫЛДЫҢ 20 МАУСЫМЫНДАҒЫ ЗИЯТКЕРЛІК МЕНШІК АЯСЫНДАҒЫ ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ЗАҢНАМАСЫНДА З.Ғ.Д., ПРОФЕССОР А.А. АМАНГЕЛДІНІҢ ДИССЕРТАЦИЯСЫНАН НЕ ЖҮЗЕГЕ АСТЫ Текст научной статьи по специальности «Право»

ЭОЖ 347.1; 347.4

ЦОЛДАНЫСТАГЫ 2018 ЖЫЛДЬЩ 20 МАУСЫМЫНДАГЫ ЗИЯТКЕРЛ1К МЕНШ1К АЯСЫНДАГЫ КАЗАХСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫЦ ЗАЦНАМАСЫНДА З.Г.Д., ПРОФЕССОР А.А. АМАНГЕЛД1Н1Ц ДИССЕРТАЦИЯСЫНАН НЕ ЖУЗЕГЕ АСТЫ

Амангелд1 Айжан Амангелдщызы

Зац гылымдарыныц докторы, Д.А. Цонаев атындагы Еуразиялыщ зац академшсыныц азаматтъщ-цуцъщтъщ пэндер кафедрасыныц профессоры, М. Есболатов атындагы КР11МАлматы академиясыныц Fылыми - зерттеу орталыгыныц гылыми щызметкерг, КР Fылым жэне жогары бтм министрлтмц гылыми жэне гылыми-техникалыщ цызметгтц аккредиттелген сарапшысы; Казащстан Республикасы, Алматы щ., e-mail: [email protected]

Аннотация. Тащырыптыц взектыт зияткерлт менш1к асяындагы щатынастарды реттейтт Казащстан Республикасыныц зацнамасындагы взгер1стермен байланысты. Мащалада автормен жург1зтген диссертациялыщ зерттеу1ндег1 кейб1р гылыми ережелер талданган. Атап айтщанда, «табыстау», «беру», «ощшаулау» сиящты угымдардыц мазму-ны ашылган, вйткенг эрбгр цущыцтыц щатынастар аясына взгнгц угымдыщ аппараты тэн. Зияткерлт менш1к объекттерше айрыщша цщыцтарды табыстауда жэне беруде (ощ-шаулауда) делдал кел1с1м-шарттардыц ерекшелт щарастырылады. Мащалада зияткерлт менш1к щущыгы объект1лер1н1ц оларга цщыцтардыц, атап айтщанда айрыщша (мYлiктiк) щущыщтардыц мазмуныныц ерекшелтмен взара байланысы бвлт щарастырылыган.

Мащалада зияткерлт меншт аясындагы щатынастарды реттейтт Казащстан Республикасыныц зацнамасыныц даму багыттары талданган. Атап айтщанда, тэжiрибеде го азаматтыщ айналымга щатысушыларды дараландыру щуралдары реттде домендт атау- q лардыц пайда болуы мен щолданылуы, сондай-ащ гылым мен техниканыц дамуына байланы- И сты интегралдыщ наносхемалар топологиялары сиящты объектшердщ пайда болуы.

Мащалада зияткерлт меншт аясындагы Ресейдщ жетекшi галымдарыныц квзщараста- q ры щарастырылган, атап айтщанда з.г.д., профессор Э.П. Гавриловтыц, ол жогарыда У аталган аядагы щатынастарды реттейтт КР зацнамасыныц артыщшылыщтарын тал- s дады жэне оныц эрi щарай даму мYмкiндiгiн ашты. К

Мащалада зияткерлт меншт аясындагы щатынастарды реттейтт КР зацнамасын- Н дагы царама-цайшылыцтар кврсетiлдi, оларды аталган аядагы щатынастарга взгер^тер АА мен толыщтырулар енгiзетiн зацнамалыщ актiлердi жасаушылар бурын да, осы жолы да Е ескермеген. Сондыщтан мащалада Казащстан Республикасыныц зацнамасында бYгiнгi ^т с орын алган кемшшктер егжей-тегжей талданды, олар автордыц птртше жойылуы А тшс, вйткеш олар зияткерлт меншт аясындагы щатынастарды реттейтт Казащстан s Республикасыныц нормативтт актiлерiне коллизия (царама-цайшылыц) енгiзедi. А

Tyüíh свздер: Казащстан Республикасыныц зияткерлт меншт щущыгы, табыстау, беру, о ощшаулау, айрыщша щущыщтар, домендт атау, интегралдыщ наносхемалар топологиялары о

А s

Р

s № s

s 7

2

ЧТО ИЗ ДИССЕРТАЦИИ Д.Ю.Н. ПРОФЕССОРА АМАНГЕЛЬДЫ А.А. РЕАЛИЗОВАНО В ДЕЙСТВУЮЩЕМ ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВЕ РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН В СФЕРЕ ИНТЕЛЛЕКТУАЛЬНОЙ СОБСТВЕННОСТИ ОТ 20 ИЮНЯ 2018 ГОДА

Амангельды Айжан Амангельдыкызы

Доктор юридических наук, профессор кафедры гражданско-правовых дисциплин Евразийской юридической академии им. Д.А. Кунаева, научный сотрудник Научно-исследовательского центра Академии МВДРК, аккредитованный эксперт научной и научной-технической деятельности Министерства науки и высшего образования РК; Республика Казахстан, Алматы, e-mail: [email protected]

Аннотация. Актуальность темы обусловлена изменениями в законодательстве Республики Казахстан, регулирующем отношения в сфере интеллектуальной собственности. В статье проанализированы некоторые научные положения проведенного диссертационного исследования автора. В частности, раскрывается содержание таких понятий как «предоставление», «передача», «отчуждение», так как каждой сфере правоотношений характерен свой понятийный аппарат. Рассматривается специфика договоров, опосредующих предоставление и передачу (отчуждение) исключительных прав на объекты интеллектуальной собственности. В статье подчеркивается взаимосвязь объектов права интеллектуальной собственности со спецификой содержания прав на них, в частности, исключительных (имущественных) прав.

В статье проанализированы направления развития законодательства Республики Казахстан, регулирующего отношения в сфере интеллектуальной собственности. В частности, появление и использование на практике доменных имен в качестве средств индивидуализации участников гражданского оборота, также в связи с развитием науки и техники возникновение таких объектов как топологии интегральных наносхем.

В статье рассмотрены точки зрения ведущих ученых России в сфере интеллектуальной собственности, в частности, д.ю.н., профессора Э.П. Гаврилова, который проанализировал преимущества законодательства РК, регулирующего отношения в вышеуказанной сфере и раскрыл возможности дальнейшего развития.

В статье указано также на противоречия в законодательстве РК, регулирующего отношения в сфере интеллектуальной собственности, которые не учел и не учитывает разработчик законодательных актов, которые вносят изменения и дополнения в указан-к ной сфере отношений. Поэтому в статье подробно проанализированы недостатки, при-е сутствующие на сегодняшний день в законодательстве Республики Казахстан, которые

CL

<

О m О

in <

X

ь

должны быть устранены на взгляд автора, так как они вносят коллизии (противоречия) в нормативных актах Республики Казахстан, регулирующих отношения в сфере интеллектуальной собственности.

Ключевые слова: право интеллектуальной собственности Республики Казахстан, предоставление, передача, отчуждение, исключительные права, доменные имена, топологии

<

^ интегральных наносхем.

_о с;

<

ч о х

о <

сп <

WHAT FROM THE THESIS OF DOCTOR OF LAW, PROFESSOR

AMANGELDY A.A. IMPLEMENTED IN THE CURRENT LEGISLATION OF THE REPUBLIC OF KAZAKHSTAN IN THE SPHERE OF INTELLECTUAL PROPERTY OF JUNE 20, 2018

Amangeldy Aizhan Amangeldykyzy

Doctor of Law, Professor of the Department of Civil Law Disciplines of the Eurasian Law Academy. D. Kunaeva, researcher of the Research Center of the Academy of the Ministry of Internal Affairs of the Republic of Kazakhstan, accredited expert of scientific and scientific-technical activities of the Ministry of Science and Higher Education of the Republic of Kazakhstan; Almaty, Republic of Kazakhstan, e-mail: [email protected]

Abstract. The relevance of the topic is due to changes in the legislation of the Republic of Kazakhstan, which regulates relations in the field of intellectual property. The article analyzes some of the scientific provisions of the author's dissertation research. In particular, the content of such concepts as "granting", "transfer", "alienation" is revealed, since each sphere of legal relations is characterized by its own conceptual apparatus. The specifics of contracts mediating the granting and transfer (alienation) of exclusive rights to objects of intellectual property are considered. The article emphasizes the relationship of objects of intellectual property rights with the specifics of the content of rights to them, in particular, exclusive (property) rights.

The article analyzes the directions of development of the legislation of the Republic of Kazakhstan, regulating relations in the field of intellectual property. In particular, the emergence and use in practice of domain names as a means of individualization of participants in civil circulation, also in connection with the development of science and technology, the emergence of such objects as the topology of integrated nanocircuits.

The article considers the points of view of leading Russian scientists in the field of intellectual property, in particular, Doctor of Law, Professor E.P. Gavrilov, who analyzed the advantages of the legislation of the Republic of Kazakhstan regulating relations in the above area and revealed E the possibilities for further development. H

The article also points to contradictions in the legislation of the Republic of Kazakhstan, which K regulates relations in the field of intellectual property, which the developer of legislative acts that H introduce changes and additions in this area of relations has not taken into account and does not ^ take into account. Therefore, the article analyzes in detail the shortcomings that are currently T present in the legislation of the Republic of Kazakhstan, which should be eliminated in the opinion of the author, since they introduce conflicts (contradictions) in the normative acts of the Republic of Kazakhstan that regulate relations in the field of intellectual property.

Key words: intellectual property law of the Republic of Kazakhstan, provision, transfer, alienation, exclusive rights, domain names, topologies of integrated nanocircuits.

DOI: 10.52026/2788-5291 2022 71 4 85

CD

Kipicne Ресей Федерациясы (api карай РФ) Москва g

Бул макала з.г.д., профессор А.А. Аман- каласында 2015 жылдьщ 13 карашасында §< гельдшщ Казакстан Республикасыныц ^i коргалган «^аз1рп кезевдеп Казакстан Ре- Н

карай КР) зацнамасында езшщ орнын алган спубликасыныц зияткерлш меншш кукыгы» о

1

А

"и

диссертациялы; зерттеушщ гылыми нэти- атаулы диссертациясыньщ кейбiр гылыми

желерше арналган. тужырымдамалары 2018 жылгы 20 мау-

Пайымдауымызша, эрбiр галым-к^кыкта- сымдагы № 161-VI «^азакстан Республи-

нушы езшщ зерттеуш жYргiзе отырып, касыныц кейбiр зацнамалы; актшерше зи-

оныц гылыми нэтижелерi езшщ елшщ яткерлш меншш саласындагы зацнаманы 4

колданыстагы зацнамасына енпзшгендь жетiлдiру мэселелерi бойынша езгерютер )

гш максат етедь А.А. Амангельдшщ [1] мен толык;тырулар енпзу туралы» ^азакстан

IX

< IX

О в х

о

со О

СП <

< СП

ь .0

ш £

ч О X

0 <

т

1

х

Ь

Республикасыныц Зацында1 (эрi карай 2018 жылгы 20 маусымдагы КР Зацы) жYзеге аскандыгы куантарлык жагдай.

Эд1стер мен материалдар

Макала диалектикалык, формальды-логикалык, жYЙелiк, салыстырмалы-кукыктык, заци-техникалык сиякты гылыми танымныц жалпы жэне жеке зерттеу эдютерш пайдалана отырып дайындалган.

Нэтижелер мен талдаулар

Жогарыда аталган диссертацияныц гылыми ережелерше талдау жYргiземiз.

Атап айтканда жогарыда аталган Зацда 8 номерлi коргауга усынылган гылыми ереже орын алды, онда билiк ету, табыстау, окшау-лау сиякты угымдарды енгiзу кажеттiлiгi.

Зияткерлiк меншiк аясындагы Казакстан Республикасыныц зацнамасындагы угым-дык аппаратты пайдаланудагы терминоло-гиядагы жэне аныктамалардагы дэлаздш-терге жол бермеу Yшiн келесiдей угымдарды нактылауды усынамыз: «билш ету», «табыстау», «окшаулау».

Бiздiц ойымызша, айрыкша кукыктарга билш ету - бул айрыкша кукыктардыц заци тагдырын екi нысанда аныктау мYмкiндiгi:

- айрыкша кукыктарды табыстау айрыкша кукыктарды кукык иеленушщен пай-даланушыга толык немесе шшара берудi бiлдiредi. Бул жерде кукык иеленушiнiц ал-масуы орын алмайды;

- айрыкша кукыктарды окшаулау (беру) айрыкша кукыктарды кайтарымсыз берудi бiлдiредi, бул жерде егер окшаулау толык жYргiзiлетiн болса, онда кукык иеленушi Yшiн бул айрыкша кукыктарынан толык айырылуын бiлдiредi, ал егер шшара болса, онда айрыкша кукыктардыц шецберь не кiретiн кузыреттiц белгш бiр бeлiгiнен айырылады, ал калган белшн кукык иеле-нушi езшде калдырады. Сонымен айркыша кукыктардан окшаулаган кезде кукык иеле-нушi алмасады [2, 12 б.].

2018 жылгы 20 маусымдагы КР Зацын ка-былдаганга дейiн айрыкша кукыктарды «табыстау» жэне «окшаулау» угымдары реттел-меген болатын.

Сонымен айрыкша кукыктарды окшау-лаган кезде кукык иеленушi алмасу орын алады. Атап айтканда Кр Азаматтык ко-дексiнде айрыкша кукыктарды табыстау жэне беру терминдерi келесщей баптарга ен-гiзiлген болатын: «897-1-бап. Кешендi кэсш-керлiк лицензия шарты бойынша зияткерлiк меншiк объектiсiн пайдалануга кукыкты та-быстауды тiркеу»; «1000-бап. Энертабыска, пайдалы модельге, eнеркэсiптiк Yлгiге айрыкша кукык беру»; 1001-бап. Энертабы-сты, пайдалы модельдi, eнеркэсiптiк Yлгiнi пайдалануга кукыкты табыстау»; «1031-бап. Тауар белгiсiне кукык беру жэне тауар бел-гiсiн пайдалануга кукыкты табыстау».

1999 жылгы 16 шшдедеп «Казакстан Республикасыныц Патент Зацы» Казакстан Республикасыныц Зацы келесщей мазмундагы 11-1-бабымен толыктырылды:

«11-1-бап. Онеркэсттт меншт объект1с1не айрыцша цуцыц беру

1. Патент иеленуш1 вз1не тиес1л1 внеркэсттт меншгк объектгсгне айрыцша цуцыцты взгеге беру шарты бойынша басца жеке немесе зацды тулгага беруге цуцылы.

Онеркэсгптгк меншгк объектгсгне айрыцша цуцыц беру туралы шарт осы айрыцша цуцыцтыц цолданылу мерзгмг шеггнде жазбаша нысанда жасалады.

2. Онеркэсттт меншгк объектгсгне айрыцша цуцыц беру тшстг мемлекеттт тгзшмде т1ркелуге жатады.»2.

Патент зацыныц 14-бабын зацшыгарушы келесщей мэтшде мазмундады:

«14-бап. Онеркэсттт меншт объект1с1н пайдалануга цуцыцты табыстау

1. Патент иеленушг болып табылмайтын кез келген тулга (лицензиат) цоргалатын внеркэсттт меншт объектсн патент иеленушгнгц (лицензиардыц) руцсатымен лицензиялыц шарт, кешендг кэсгпкерлгк лицензия шарты немесе лицензиармен жаса-латын, лицензиялыц шарттыц талапта-рын цамтитын взге де шарт (лицензиялыц шарт) нег1з1нде пайдалануга цуцылы.

2. Лицензиялыц шартта лицензиардыц лицензиатца:

1) лицензиардыц оны пайдалану мумкгн-д1г1н жэне басца тулгаларга лицензия (цара-

1 Цазацстан Республикасыныц мэселелерг бойынша взгергстер 20 маусымдагы № 161^1 КРЗ. 29.06.2022)

2 Цазацстан Республикасыныц мэселелерг бойынша взгергстер 20 маусымдагы № 161^1 КРЗ. 29.06.2022)

кейбгр зацнамалыц актыерте зияткерлгк меншгк саласындагы зацнаманы жетыдгру мен толыцтырулар енггзу туралы Казацстан Республикасыныц Зацы 2018 жылгы [Электрондыц ресурс] // https://adilet.zan.kz/kaz/docs/Z1800000161#z16 (царалган кун(:

кейбгр зацнамалыц актыерте зияткерлгк меншгк саласындагы зацнаманы жетыдгру мен толыцтырулар енггзу туралы Казацстан Республикасыныц Зацы 2018 жылгы [Электрондыц ресурс] // https://adilet.zan.kz/kaz/docs/Z1800000161#z16 (царалган кун(:

пайым, ерекше емес лицензия) беру цуцыгын сацтап;

2) лицензиардыц оны пайдалану мумкгн-д1г1н сацтап, б1рац басца тулгаларга лицензия (жалгыз лицензия) беру цуцыгынсыз;

3) лицензиардыц оны пайдалану мумкгн-д1г1н сацтамай жэне басца тулгаларга лицензия (ерекше лицензия) беру цуцыгынсыз внеркэсттж меншгк объектгсгн пайдалану цуцыгын табыстау квзделу1 мумкгн.

Лицензиялыц шартта пайдалану та-лаптары кврсетшмеген жагдайда, внеркэсттж меншгк объектгсгн пайдалануга цуцыц царапайым, ерекше емес лицензия талаптарымен табысталады.

Егер лицензиялыц шартта взгеше квз-делмесе, лицензиат внеркэсттж меншгк объект1с1н пайдалануды Казацстан Респу-бликасыныц букгл аумагында жузеге асы-руга цуцылы.

Онеркэсттж меншж объект1с1н пайдалануга цуцыцтыц цолданылу мерзгмг лицензиялыц шартта айцындалады жэне тарап-тардыц взара кел1су1 бойынша узартылуы мумкгн.

Лицензиялыц шартта мерзгм кврсетшмеген жагдайда, внеркэсттж меншгк объ-ектшн пайдалануга цуцыцтыц цолданылу мерз1м1 осы шарт т1ркелген куннен бастап бес жылга тец болады.

Онеркэсгптгк меншгк объектгсгне айрыц-ша цуцыцтыц цолданысын тоцтату лицензиялыц шарттыц цолданысын тоцтатуга алып келедг.

Лицензиат внеркэсттж меншгк объек-тгсгн пайдалануга цуцыцты лицензиялыц шарттыц талаптарын ескере отырып, цосалцы лицензиялыц шарттыц немесе ке-шендг кэсгпкерлгк цосалцы лицензия шар-тыныц нег1зтде басца тулгага (цосалцы лицензиатца) беруге цуцылы. Егер лицензиялыц шартта взгеше квзделмесе, цосалцы лицензиаттыц эрекеттерг ушгн лицензиат лицензиар алдында жауапты болады.

Онеркэсгптгк меншгк объектгсгне айрыц-ша цуцыцты басца тулгага беру лицензиялыц шарттыц тоцтатылуына алып кел-мейдг.

3. Онеркэсттж меншж объектгсгн пайдалануга цуцыцты табыстау туралы шарт-тар мен цосымша келгсгмдер жазбаша ны-санда жасалады жэне ти\ст\ мемлекеттж тгзшмде т1ркелуге жатады.»3.

Тауар тацбасы туралы КР зацнамасын-дагы eзreрiстердi талдай отырып, «Тауар бел-гшер^ кызмет керсету белгшер^ географи-ялык нускамалар жэне тауарлар шыгарылган жерлердщ атаулары туралы» КР Зацыныц («Тауар белгiлерi туралы» КР Зацыныц -эрi карай) 21-бабында келiсiм-шарттар бойынша угымдык апаратты нактылауга жэне дэлдеуге дурыс умтылыс жасалгандыгына назар аудару кажет, дэлiрек айтканда:

1) тауар тацбасына айрыкша кукыкты беру кукыкты беру келiсiм-шартын жасауды бодредц

2) тауар тацбасын пайдалануга кукыкты табыстау - бул кешендi кэсшкерлш лицензия келiсiм-шартын немесе езге келiсiм-шартты жасау (лицензиялык келiсiм-шарт)4.

Сондай-ак «Тауар тацбасы туралы» КР Зацыныц осы бабында беру келiсiм-шартын жэне лицензиялык келiсiм-шартты тсркеу процедурасы нактыланган: Айрыкша кукык беру немесе лицензиялык шарт осы шарттыц мYДделi тарапыныц eтiнiшi алынган ^ннен кешнп он жумыс шшде тсрке-луге жатады. Тауар белпсше кукык берудi немесе оны пайдалануга кукыкты табыста-уды тiркеуге уакытша кедергi келтсретш не-гiздер eзгертiлген:

1) тауар белпсше айрыкша кукыктыц токтатылган колданысын калпына келтiруге арналган мерзiмнiц болуы;

2) кужаттар топтамасын толык усынбау не усынылган кужаттардагы мэлiметтердiц сэйкес келмеуц

3) усынылган кужаттардагы мэлiмет-тердiц Тауар белгiлерiнiц мемлекеттiк тсзшмшдеп немесе Казакстан Республика-сы ратификациялаган халыкаралык шартка сэйкес жYргiзiлетiн -пзшмдеп мэлiметтерге сэйкес келмеуi5.

«Тауар белriлерi туралы» КР Зацыныц 21-бабында тауар белпсше кукык берудi немесе оны пайдалануга кукыкты табыстауды

3 Казацстан Республикасыныц кейбгр зацнамалыц актыерте зияткерлгк меншгк саласындагы зацнаманы жетыдгру мэселелерг бойынша взгергстер мен толыцтырулар енггзу туралы Казацстан Республикасыныц Зацы 2018 жылгы 20 маусымдагы № 161^1 КрЗ. [Электрондыц ресурс] // https://adilet.zan.kz/kaz/docs/Z1800000161#z16 (царалган кунй 29.06.2022)

4 Тауар белгыерг, цызмет кврсету белгыерг, географиялыц нусцамалар жэне тауар шыгарылган жерлердщ атаулары туралы Казацстан Республикасыныц 1999 жылгы 26 шглдедег1 N 456 Зацы [Электрондыц ресурс]// https://adilet.zan.kz/ kaz/docs/Z990000456 (царалган кун(: 29.06.2022)

5 Тауар белгыерг, цызмет кврсету белгыерг, географиялыц нусцамалар жэне тауар шыгарылган жерлердщ атаулары туралы Казацстан Республикасыныц 1999 жылгы 26 шглдедег1 N 456 Зацы [Электрондыц ресурс]// https://adilet.zan.kz/ kaz/docs/Z990000456 (царалган кун(: 29.06.2022)

Н

X

ы А

о х о Д А

сг

В

СП А

> СП

О

СП

О

X

е о

"О

2 А

П.

"О

-ъ 7

IX

< IX

О в х

о

со О

СП <

< СП

ь .0

ш £

ч О X

0 <

т

1

тiркеуден бас тартуга негiздердiц тiзiмiде улгайтылган жэне eзгертiлген:

1) тауар белпсше айрыкша кукыктыц токтатылган колданылу мерзiмiн калпына келтiруге арналган мерзiмнiц eтуi;

2) тiркеуге уакытша кедерп келтiретiн не-гiздердi жоюга арналган мерзiмнiц eтуi;

3) шарттыц тарапы болып табылмайтын тулгадан тiркеу туралы eтiнiштi алу;

4) тауар белпсше айрыкша кукыкка билiк ету кукыгын тiркеудiц болмауы;

5) тауар белпсше кукык берiлген жагдай-да тауарга немесе оны жасаушыга катысты жацылыстыру;

6) тарапта тауар белгiсiн пайдалануга кукыкты табыстауга кедергi келтiретiн ка-былданган мiндеттемелердiц болуы6.

Сондай-ак КР зияткерлш меншiк туралы зацнамасына зияткерлш меншiк ая-сындагы келiсiм-шарттардыц жYЙесiн ка-лыптастыруды карастыратын 9 номердеп коргауга усынылатын гылыми ереже ен-гiзiлген, оган сэйкес айрыкша кукыктарды табыстау туралы келiсiм-шарттарFа лицен-зиялык келiсiм-шарттар жэне франчайзинг келiсiм-шарты жаткызылFан, ал айрыкша кукыктарды окшаулау туралы келюм-шарт-тарFа зияткерлiк меншiктiц эртYрлi объек-тiлерiне айрыкша кукыктарды беру туралы келiсiм-шарттар жаткызылFан [2, 12 б.].

Бул да «Селекциялык жетiстiктердi KорFау туралы» КРЗ 18, 20-1, 20-2-баптары-на, «Интегралдык микросхемалар топологи-яларын кукыктык корFау туралы» КРЗ 8-ба-бына сэйкес eзгерiстер енпзген 2018 жылFы 20 маусымдаFы КР Зацында орын алды.

Сонымен катар зияткерлш меншiк кукыFы аясындаFы катынастарды жанама реттеушi келiсiм-шарттардыц неден туратынды^ын негiздейтiн 10 номердегi корFауFа усынылатын Fылыми ережеде жYзеге асырылды, атап айтканда ецбек келiсiм-шарты, ЕЗТК жэне ТЖ орындауFа мердiгерлiк келюм-шар-ты, мYлiктiк кукыктарды кепiлге беру келiсiм-шарты, неке келiсiм-шарты, мYлiктiк кукыктарды сешммен баскару келюм-шар-ты, кэсшорынды сату келiсiм-шарты, кэсiпорында жалFа беру келiсiм-шарты, жекешелендiру келiсiм-шарты, сыЙFа тарту келiсiм-шарты, айырбастау келюм-шар-ты, курылтай келiсiм-шарты, бiрлескен кызмет туралы келiсiм-шарт [2, 13 б.]. Жэне атап айтканда «Селекциялык жепспк-

тердi корFау туралы» КРЗ 18-бабыныц 1-тар-маFында, КР Патент зацыныц 14-бабыныц 1-тармаFында, «Тауар белгiлерi, кызмет ^р-сету белгiлерi, географиялык нускамалар жэне тауар шыFарылFан жерлердiц атаулары туралы» КР Зацыныц 21-бабыныц 2-тар-маFында лицензиялык келiсiм-шарттыц та-лаптары баска да келiсiм-шарттарда кара-стырылуы мYмкiн деген ереже белгiленген.

Экiнiшке орай, 2018 20 мау-

сымдаFы КР Зацын жасаушылармен кэзiргi кезде нормативтш-кукыктык актiлерде эль де колданын жалFастырып жаткан кeптеген проблемалар ескершмеген.

Зияткерлiк меншiк кукыFыныц мэнiн тYсiнуде, сондай-ак лицензиялык келiсiм-шарттарFа катысты айрыкша кукык уFымын тYсiнуде КР зацнамасында кара-ма-кайшылыктар калып отыр.

Казакстан Республикасыныц АК-нiц 125-бабына сэйкес «зияткерлш меншiк» уFымы шыFармашылык зияткерлiк кыз-меттiц нэтижелерiне айрыкша кукыкпен байланысты кузыреттiц бeлiгi ретiнде си-патталFан, осы аркылы Казакстан Республикасыныц АК-шц 125-бабы «зияткерлiк мен-шш» уFымы мен «айрыкша кукык» уFымныц уксастыFын бастау алады, бул зияткерлш меншiк объектiлерiнiц тiзiмiн, зияткерлiк меншш объектiлерiне жеке мYлiктiк емес жэне мYлiктiк кукыктарды белгiлейтiн Казакстан Республикасыныц АК-шц 125 жэне 961, 963-баптарын бiр-бiрiне карама-кайшы еттi.

Казакстан Республикасыныц АК-шц 963-бабы зияткерлш меншiк объектiлерiне жеке мYлiктiк емес жэне мYлiктiк кукыктарды белгiлесе, Казакстан Республикасыныц АК-шц 964-бабы зияткерлiк меншш объ-ектiлерiне айрыкша кукык ретшде мYлiк-тiк кукыктарды тYсiнедi. Сондыктан Казакстан Республикасыныц АК-нiц 125 жэне 961, 963-баптарын бiр-бiрiне карама-кайшы екендш анык жэне ол жойылуFа жатады.

ОсыFан байланысты орын алFан кара-ма-кайшылыкты жою Yшiн зацнамалык тэртiпте келесiдей мэтiндегi зияткерлiк мен-шiк уFымын бекiтудi усынамыз: «азаматтык кукык объектiсi ретiнде зияткерлiк меншш жеке мYлiктiк емес жэне мYлiктiк кукыктар-дыц (айрыкша кукыктардыц) жиышъ^ын, сондай-ак шыFармашылык зияткерлiк кыз-меттш объектiге айналFан нэтижелерiн жэне

зс 6 Тауар белгыерг, цызмет кврсету белгыерг, географиялыц нусцамалар жэне тауар шыгарылган жерлердгц атаулары У туралы Казацстан Республикасыныц 1999 жылгы 26 штдедеа N 456 Зацы [Электрондыц ресурс]// https://adilet.zan.kz/ 00 kaz/docs/Z990000456 (царалган кунг: 29.06.2022)

оларга тецеспршген тауараларды, жумы-старды жэне кызметп дараландыру куалда-рын бiлдiредi» [2, 17 б.].

Зияткерлiк меншш кукыгы угымында шатасушылыктар мен угымды ауыстыруга жол бермеу максатында «Авторлык кукык жэне сабактас кукыктар туралы» Казакстан Республикасыныц Зацынан айрыкша емес кукыктар угымын алып тастау кажеттш-гi негiзделген, eйткенi «Авторлык кукык жэне сабактас кукыктар туралы» Казакстан Республикасыныц Зацыныц 2-бабыныц 6)-тармагында карастырылган айрыкша емес кукык угымы тек айрыкша кукык ин-ститутыныц тужырымдамалык негiзiне гана емес, сондай-ак айрыкша кукык угымын карастыратын Казакстан Республикасыныц АК-нщ 964-бабынада карама-кайшы болып табылады.

Кукык иеленушiмен бiр мезгiлде айрык-ша кукыктарды катар пайдалану айрыкша емес кукыктар угымына емес, муныц орын алуы мYмкiн емес, ол келiсiм-шарт бойынша пайдаланушылардыц шектелген, сондай-ак шектелмеген шецберiне кукык иеленушi кукыгында пайдалану кукыгын (айрыкша кукык) беруге непзделген. Авторлык кукык туралы Зацныц 31-бабыныц 3-тармагында айрыкша емес кукыктарды беру бойынша авторлык келiсiм-шарт туралы норманыц орын алуы КР АК-нiц 964-бабына гана емес, сондай-ак КР АК-нщ 966-бабыныц 2-тар-магыныц 1)-тармакшасына кайшы келедi [2, 17 б.].

Зияткерлш меншiк аясындагы Ресейдщ белгiлi галымы Э.П. Гаврилов ресми оппонент бола тура, коргауга усынылган ере-желердiц жаца жэне бiрегейлiгiн атап eттi [3, 30 б.]. Бул жерде автор Ресей Yшiн Ка-закстаннан не алуга болатындыгын ^рсет-тi: бул зияткерлш меншiк объектiлерiн жэне ашылмаган акпаратты жiктеу, ол галымныц пiкiрi бойынша Казакстанда жасалгандай, тек азаматтык кукыкпен гана реттелуi тиiс [3, 30 б.].

Диссертацияныц кейбiр ережелерi сынга алынгандыгы туралы да айта кету кажет.

Атап айтканда домендiк атау Галамтор жаhандык жYЙеде тауарларды, жумыстар-ды жэне кызметтердi дараландыру куралы ролiн орындайтын, азаматтык кукыктыц объекта болып табылатындыгын, домендiк атауга кукык айрыкша кукык болып табылатындыгын жэне тсркеу фактюше карай пай-да болатындыгын негiздейтiн корытынды.

Домендш атау Казакстан Республикасы-ныц зацнамасыныц нормаларымен бектш-

меген, осыган байланысты домендiк атауды Галамтор жаhандык жYЙеде азаматтык ай-налымга катысушыларды, тауарларды жэне кызмет тYрлерiн дараландырудыц дербес куралы болып табылатындыгын мойындау-ды усынамыз. Домендiк атау бiрегей болуы тиiс жэне оларды сэйкестендiруге жол бер-меуге ыкпал етуi тшс, электрондык ресур-стар аясында гана жэне тауар тацбасы неме-се фирмалык атауга караганда кец максатта пайдалнылуы мYмкiн. Ол акпарат кeзi ретш-де кызмет етедi жэне тауар тацбасы сиякты тауарлар мен кызметтердi белгiлеп кана кой-май, сондай-ак фирмалык атау сиякты электрондык ресурстарды сэйкестендiру жэне адрестеудi камтамасыз ету аркылы зацды тулгаларды дараландырады, сонымен катар жеке тулгаларды да Галамторда дараланды-руга кабшетп [2, 33б].

Домендiк атауга айрыкша кукык белгш бiр кузыреттердiц жиынтыгымен сипатта-лады, уакыттык шектердi иеленед^ алайда аумактык шектерге иеленбейдi, бул жерде домендш атауды иеленушi оны eз бетiмен кэсiпкерлiк максатта, сондай-ак жеке кажет-тiлiгi Yшiн пайдалануга жэне билiк етуге кукылы [2, 33б.].

Домендiк атауды тауарларды, жумыстар-ды жэне кызметтердi дараландыру куралда-рына заци тэртште Казакстан Республикасы- Е ныц АК-нщ (Ерекше бeлiмiнiц) 56-тарауына р сэйкес ережелердi енгiзу аркылы жаткызу К кажет, eйткенi бул дараландыру куралда- Н рымен уксас келетiн кейбiр жактарымен р расталады: 1) доменнщ пайда болуы Yшiн У де, сондай-ак тауар белгшершщ пайда бо- ^ луы Yшiн де тсркеу фактiсi орын алуы кажет; А 2) тауар белпсше айрыкша кукык уакытпен о шектеледi, осыган уксас талаптар домендер- Д ге катысты колданылады, eйткенi домендiк Е атауды тсркеу Yшiн берiлетiн eтiнiште тсркеу Ь кезецi кeрсетiледi, ал бул бiзге домендердi В тiркеу Yшiн де уакыттык шектер орын алады И деп санауга негiз береди р

Бул пiкiрмен з.г.д., профессор Э.П. Гаври- £ лов келюкен жок, оныц пiкiрiнше, Казакстан- О ныц (немесе Ресейдi) улттык зацнамасына и домендiк атауларды кукыктык коргауды ф енгiзе отырып, оныц кай аумакта колданы- р сы болатындыгын алдын ала аныктап алу Ц кажет. Кукыктык коргау Галамторда eзiнiц и колданысын табады, ал Галамтор болса экс- к аумактык болып табылады. Галым бул Yшiн № халыкаралык келiсiм-шарттыц кажет екен- ( дiгiн, онда Галамторда улттык аймактарды — бeлiп кeрсетудi жэне кукыктарды eзара тану ЕЕ кагидасын енгiзудi алга тартады [2, 33 б.].

IX

< IX

О в х

о

со О

СП <

< СП

ь .0

ш £

ч О X

0 <

т

1

х

Ь

Сонымен катар з^.д., профессор Э.П. Гаврилов айрыкша кукыктарды ужым-дык баскаруFа катысты менщ пiкiрiмен келiспей, кателiк жасамауFа шакырды! [2, 34 б.]

Диссертацияда айрыкша кукыктарды ужымдык баскаруды жYзеге асыратын уй-ымFа катысты келесiдей жаFдайларды тану усынылды: бiрiншiден, авторлык жэне са-бактас кукыктарды иеленушiлер атынан эрекет ететiндiгiн, сэйкесiнше кукыктар мен мшдеттер айрыкша кукыктарды иеленушь де трелей пайда болатындыFын; екiншiден, уйым тек кана заци эрекеттер жасай алатын-ды^ын, бул дегенiмiз айрыкша кукыктарды ужымдык баскару келiсiм-шарттарында делдалдылык белгiлерi кeрiнедi.

Э.П. Гавриловтыц пiкiрiнше, шын мэнiн-де айрыкша кукыктарды ужымдык баскару аясында айрыкша кукыктар колданысын токтатады. Тек айрыкша кукык сырт ^зге Fана кeрiнедi, ал ю жYзiнде стандартты сый-акы алуFа кукыFы Fана калады [2, 34 б.].

2018 20 маусымдаFы КР Зацын

жасаушылармен барлык усыныстардыц ескерiлмегендiгi eкiнiш тудындатуда.

Мысалы, 2001 жылдыц 29 маусымындаFы «Интегралдык микросхемалар топология-ларын кукыктык корFау туралы» Казакстан Республикасыныц Зацын кэзiргi заман та-лабына сэйкестендiру кажеттi. Еылым мен техниканыц дамуына байланысты интеграл-дык микросхемалар топологияларын жасау технологиясы ескiрген болып табылады, ал интегралдык наносхемалар топологияларын жасау барабар кукыктык реттеу кажеттшгш туындатады.

Интегралдык микросхемалар топология-ларын кукыктык реттеудегi проблема оларды кукыктык корFау мерзiмi болып табылады. «Интегралдык микросхемалар топология-ларын кукыктык корFау туралы» Казакстан Республикасыныц Зацында карастырылFан кукыктык корFау мерзiмдерiн орынды деп санауFа болмайды, eйткенi топологиялар тез

есюретш касиетке ие. Сондай-ак eзiнiц бiре-гейлiгiн жоFалткан жаFдайда да топология кукыктык корFаудан айрылады. Бул жаFдай-да балама жол ретiнде топологиялар туралы акпаратты ашылмаFан акпарат режимшде сактау немесе кукыктык корFау мерзiмiн 3 жылFа дейiн кыскарту болып табылады. ЭЕМ баFдарламасы сиякты авторлык кукык объектюшщ кукыктык режимiне катысты да жоFарыда талаFан eзгерiстерге уксас eзгерi-стер талап етiледi.

Интегралдык наносхемалар топологияла-рыныц кукыктык режимiнiц ерекшелiгi ин-тегралдык наносхемалар топологиялармен байланысты, ал ол кецiстiк-геометриялык орналаскан интегралдык наносхемалар элементтерiнiц жиынты^ынан жэне нано-материалдарды пайдалануFа непзделген олардыц арасындаFы байланыстан турады [2, 34 б.].

Интегралдык наносхемалар топологи-ялары автордыц шы^армашылык ойыныц нэтижесiнде жасалады, ал оны кукыктык KорFаудыц шарттары ретiнде оныц бiргейлi-гi танылады, осы объекпш кукыктык корFау оны жасалуына карай пайда болады.

ОсыFан байланысты интегралдык на-носхемалар топологияларын авторлык кукык объектiсi ретiнде тану кажет, оларFа авторлык-кукыктык корFауды колдану кажет, бiрак интегралдык наносхемалар топо-логияларына айрыкша кукыктыц колданылу мерзiмi ретiнде 3 жылдык келте мерзiмдi ка-растыру кажет.

Корытынды

Сонымен Fылым мен техниканыц даму жаFдайында зияткерлiк меншiк мэселесi эркашанда eзектi болып кала беретiндiгi анык, сондыктан зацнамалык актiлердi жа-саушылардыц Казакстанныц Fалымдары-ныц Fылыми ецбектерiне назар аударуы ка-жеттi жэне непзд^ сондай-ак жалпы алFанда зацшыFармашылыFы кызметшщ сапасына жаFымды ыкпал етедi.

ЭДЕБИЕТТЕР

1. Амангельды А.А. Право интеллектуальной собственности Республики Казахстан на современном этапе. Специальность 12.00.03 гражданское право; предпринимательское право; семейное право; международное частное право. Диссертация на соискание ученой степени доктора юридических наук [Электрондыцресурс]. URL: //https://search.rsl.ru/ru/ гесвгё/010080923 73 (царалган куш: 29.06.2022).

2. Амангельды А.А. Право интеллектуальной собственности Республики Казахстан на современном этапе. Автореф. дис. ... д-ра юрид. наук: 12.00.03 гражданское право; предпринимательское право; семейное право; международное частное право [Электрондыц ресурс]. URL: //http://www.dsUb.net/civil-pravo/pravo-intellektualnoj-sobstvennosti-respubMki-

kazahstan-na-sovremennom-jetape.html (царалган kyhí: 29.06.2022).

3. Гаврилов Э.П. Хроника научной жизни // Патенты и лицензии. Интеллектуальные права. —2016. — № 1. — С. 30-34.

REFERENCE

1. Amangel'dy A.A. Pravo intellektual'noy sobstvennosti Respubliki Kazakhstan na sovremennom etape. Spetsial'nost' 12.00.03 grazhdanskoye pravo; predprinimatel'skoye pravo; semeynoye pravo; mezhdunarodnoye chastnoye pravo. Dissertatsiya na soiskaniye uchenoy stepeni doktora yuridicheskikh nauk [Elektrondyk¡ resurs]. URL: // https://search.rsl.ru/ru/record/01008092373 (karalgan kyní: 29.06.2022).

2. Amangel'dy A.A. Pravo intellektual'noy sobstvennosti Respubliki Kazakhstan na sovremennom etape. Avtoref. dis. ... d-ra yurid. nauk: 12.00.03 grazhdanskoye pravo; predprinimatel'skoye pravo; semeynoye pravo; mezhdunarodnoye chastnoye pravo [Elektrondyk¡ resurs]. URL: // http://www.dslib.net/civil-pravo/pravo-intellektualnoj-sobstvennosti-respubliki-kazahstan-na-sovremennom-jetape.html (karalgan kyní: 29.06.2022).

3. GavrilovE.P. Khronika nauchnoy zhizni //Patenty i litsenzii. Intellektual'nyyeprava. —2016. — № 1. — S. 30-34.

ZQAI

q

x

(Jü >

o x o ь

А

cr

В

СП А

> СП

О

СП

О

X

е о

"U

2 А

JZ

"и