ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН ТҮРКІСТАН ОБЛЫСЫ САРЫАҒАШ ҚАЛАСЫ Текст научной статьи по специальности «Медицинские науки и общественное здравоохранение»

Impact Factor: SJIF 2021 - 5.81 2022 - 5.94

ОЦТYСТIК ЦАЗАЦСТАН ТYРКIСТАН ОБЛЫСЫ САРЫАГАШ ЦАЛАСЫ

УТЕПОВА МАРЖАН МУХАМЕДОВНА

Абу Али Ибн Сина жогары колледжшщ арнайы пэндер о^ытушысы

ТАШЕВА ЖАЗИРА АСЦАРОВНА

Абу Али Ибн Сина жогары колледжшщ арнайы пэндер ок;ытушысы

Аннотация. Мешрбикелш процесс

Мешрбикенщ функционалды мiндеттерi.

а) Мешрбикенщ функционалды мiндеттерi.

б) Мешрбикелш процесс туралы тYсiнiк.

в) Мешрбикелш наукас сыркатнамасын жYргiзу.

Мейiрбикелiк ю- денсаулы; сактау жYЙесiнщ ;урамдас белш, ол денсаулыкты кYшейту кызметiн, аурудьщ алдын алуды, физикалы; жэне психикалы; ауруы бар, тiптi ецбекке жарамсыз барлы; топтагы ересектерге психосоцияльды; кемек берудi жэне адамдарды кYтiмiлдеудi ;амтиды. Мейiрбикелiк iс денсаулы;;а эсер ететш, ауру, жумыс;а жарамсызды; жэне елiм тудыратын физикалы;, а;ыл-ой, ;огамды; керiнiстердi ез iшiне алады.

Н^ш свздер:

Функционалды; диагностикадагы мешрбикенщ кызметтiк мшдеттерк

Функционалды; диагностика белiмiнщ дэрiгерi белгшеген диагностикалы; шараларды жYргiзу,

Функционалды; диагностикалы; зерттеулер жYргiзу,

Диагностикалы; жэне ;осымша аппараттарды жумыс;а дайындау;

* Техника ;аушаздш ережелерiн са;тау;

* Аппараттыц са;талуын жэне кYтiмiн ;адагалау;

* Нау;асты аппаратта зерттеуге дайындау. Функционалды; зерттеу барысында нау;ас жагдайын ;адагалап отыру,

* Нау;ас жэне медперсоналдыц инфекциялы; кауiпсiздiгiн ;амтамасыз ету,

* Медициналы; жэне бас;ада кызметтiк ^жаттарды уа;ытылы жене сапалы орындау;

* Нау;астарды тiркеу жэне жYргiзiлген зерттеулердi тiркеу журналына енгiзу,

* Нау;астармен ;арым ;атынаста моральдык-K¥Kыктык нормаларды са;тау,

* Шугыл жагдайларда дэрiгерге дешнп кемектi керсету, Санитарлы;-эпидемиологиялы; режим тэртсбш жэне iшкi тэртiп ережелерш са;тау,

* Квалификациясын жYЙелi тYPде жогарылату,

Функционалды; диагностикадагы мейiрбике ^^шы:

1. Кiшi мешрбикенщ жумысын ба;ылау, оларга ;ызмет аясында буйры; беру жэне орындалуын талап етуге ^^щы.

2. Эзшщ мiндет кукыFын орындау ма;сатында нормативтiк- ;ужаттарды а;паратты; мэлiметтердi колдануFа жэне талап етуге ^^шы.

3. Fылыми-тэжiрибелiк конференцияларFа жэне жиналыстарFа катысуFа кукылы.

4. Сэйкес квалификациялы; категория алу Yшiн белгiлi тэртш бойынша аттестациядан етуге кукылы.

5.5 жылда 1 рет жетiлдiру курстарына ;атысып бiлiктiлiгiн арттыруга кукылы.

Мешрбикелш процесс

Мейiрбикелiк YPДiс кэсiптiк кYтiмдi уйымдастыру мен орындаудыц Fылыми эдiсi.

Мейiрбикелiк процесстщ ма;саты ауру калпындаFы емiрдi ;олайлы ;асиеттермен ;амтамасыз ету, яFни емделушiнi физикалы;, психологиялы; элеуметпк жэне рухани тыныштыщпен толы; ;амтамасыз ету, бас;аша айт;анда: емделушшщ аFзасындагы 14 негiзгi кажеттiлiктi канаFаттандыру, нау;ас тоуелсiздiгiн ;олдау жэне ;алып;а келтсру.

Медбикелiк процесс 5 кезецге белшедк

Impact Factor: SJIF 2021 - 5.81 2022 - 5.94

1. Емделушшщ денсаулыгы жайлы аппарат жинау;

2. Медбикелш диагноз (диагностика);

3. КYтiмдi жоспарлау;

4. Жоспарлауды жYзеге асыру;

5. Кeрсетiлген купмнщ нэтижесiн багалау.

I кезец.

Емделушшщ денсаулыгы жайлы аппарат жинау Наукас туралы аппарат кeзi. Емделушiден сурастыру

Емделушшщ мYшелерiн жене жYЙелерiн физикалык тургыдан тексеру

Наукас туралы акпарат кeзi:

Дэр^ермен сухбаттасу

Емделушшщ туыскандарымен сухбаттасу

Медициналык эдебиеттi жене кYтiм бойынша арнайы eдебиеттердi оку Емделушшщ ауру тарихымен танысу

Медбикелiк тексеру дэр^ердщ тексерумен алмаспайтын, тэуелсiз болып келедi, ягни дэрiгер мен медбике оз жумыстарында тYрлi максаттарды кeздейдi.

II кезец.

Медбикелiк диагноз (диагностика) Ауру сыркатнамасын жYргiзу.

Медбикелiк диагноз тYсiнiгi алгаш рет ХХ гасырдыц 50-шi жылдары ортасында Америкада пайда болып, 1973 жылы ресми жене зацды тургыда бекiтiлдi. Медбикелiк диагноз емделушшщ физиологиялык жэне психологиялык eмiрлiк мацызды кажеттшгш камтамасыз етуге багытталган симптомдык немесе синдромдык диагнозы.

Мейiрбике медбикелiк ауру тарихына емделушшщ жагдайын, ойландыратын мэселелердi жазады, артыкшылыктарын айрыкша белгiлейдi.

Артьщшыльщ дегенiмiз емделушшщ казiргi кездегi басты, бiрiншi орынга койган мэселелерi. Мысалы, кеуде торыныц ауыруымен, бас ауруымен, iсiкпен, демiкпемен азап шегетiн жYрек ауруымен ауыратын наукас eзшщ ец басты азабы ретiнде демiкпенi кeрсетуi мYмкiн. Бул жагдайда «демшпе» артыкшылыкты медбикелiк мэселе болып саналады.

Медбикелш диагнозды синдром ретiнде койса да болады. Синдром бiр себеппен бiрiккен белгшердщ жиынтыгы. Мысалы, кан кысымы жогары емделушi бас ауруына, айналуына, кулак шуылдауына, жYрек айну т.б. белгшерге шагымданады. Медбикелiк диагноз: кан кысымы ^тершу синдромы.

III кезец.

Мешрбикелш комектi жоспарлау

Медбике емделушшщ ^ту жоспарын курады. Жоспар мшдетп тYPде накты болу керек. Жоспарлау барысында эр артыкшылыкты мэселенi, купмнщ максаты мен жоспарын тужырымдайды. Максатты екi себептен белгiлеу кажет: жеке медбикелш катысудыц багытын кeрсетумен; катысу нэтижесi дэрежесiн аныктаумен.

Мысалы: емделушшщ eзiн-eзi кYтуiне кeмек керсету, емделушшщ денсаулыгы жeнiнде кецес беру;

емделушшщ бос уакытын уйымдастыру;

емделушшщ ^нделшт белсендiлiгi мен демалысын дурыс уйымдастыру жeнiнде нускау беру т.б. IV кезец.

Жоспарлауды жYзеге асыру

Медбикелш iс- эрекет 3 тYрлi катысуды жоспарлайды:

1. тэуелдi

2. тэуелаз

3. eзара тэуелдi

Impact Factor: SJIF 2G21 - 5.S1 2G22 - 5.94

Тоуелдi - дэр^ердщ нускауымен орындалатын медбикенщ ю-эреке™, мысалы эр 4 сагат сайын антибиотиктер инъекциясын салу, тацгышты ауыстыру, асказанды жуу т.б.

Тэуелсiз дэр^ердщ нускауынсыз ез ойымен кабылдаган жэне ез ыкыласымен жYзеге асырылатын ic-эрекеттер.

V кезец

Керсетiлген кYтiмнiц нэтижесш багалау

Медбикеге койылган максаттарга жетш, меселе шешiлген болса, бул максаттыц астына колын койып, кYнiн белгшеп растайды, егер максат орындалмаса, мешрбике оныц себебiн iздестiредi. Кеткен кателшт табу Yшiн медбикелiк процесс кайталанады.

Мейiрбикелiк процесс медбикелiк iстiц гылым ретiнде дамып, есуiн камтамасыз етед^ медбикелiк iстi дербес мамандык ретшде калыптастырады емделушiлерге сапалы кYтiм усынады.

^орытынды.

Мейiрбикелер - бул мешрбикелш, акушерлiк, емдеу iсi (фельдшер мамандыгы), белгiленген мамандыкка жiберiлген, мамандыктар бойынша медициналык бiлiмi бар кызметкерлер. Мешрбикелер эр-тYрлi кызметтердi аткарады, факторларды тYсiнудi, денсаулыкка эсерлер, аурудыц себептерi, оларды емдеу жэне сауыктыру кабiлеттерi, сондай-ак экологиялык, катарлыларды талап етедь

1. Medscape Глобальная поисковая

2. Медицинский медицина d.kz - Stud.kz система. http:/Stu&. Интернет assn.org Am. Medical Association

3. Айтба .Н. 1шю аурулар пропедевтикасы.- Алматы 2005ж.

4. Муратбекова С.К. Терапиядагы мешрбике id.

5. Биназаров Н. Д. Мешрбике id непздер^

ПАИДАЛАНЫЛFАН ЭДЕБИЕТТЕР