CC BY
2468
№ 3 (39) 2015 ж. Цазакртан Республикасы Зацнама институтыныц жаршысы
Омарова Наз^л Н^рлыбайкызы,
КР Зацнама институты К^цъщтъщ мониторинг орталыгынъщ гылыми щызметкерг
МЕМЛЕКЕТТ1К ОРГАНДАРДЬЩ КУЦЬЩТЬЩ МОНИТОРИНГ ЖУРГ1ЗУДЕГ1 ЖАУАПКЕРШ1Л1Г1 ТУРАЛЫ
Казахстан Республикасыньщ «Нормативтш к¥кыктык актiлер туралы» 1998 жылгы 24 наурыздагы N 213 Зацына сэйкес уэкiлеттi органдар eздерi кабылдаган жэне (немесе) эзiрлеушi болып табылатын нормативтiк к¥кыктык актшердщ к¥кыктык мониторингiн жYзеге асыруга жэне оларга eзгерiстер жэне (немесе) толыктырулар енпзу жэне олардыц кYшi жойылды деп тану женшдеп шараларды уактылы кабылдауга мiндеттi [1].
Накты айтканта мемлекетпк органдардыц басты кызмет к¥кыктык мониторинг жYргiзгенде - Казакстан Республикасыныц зацнамасына кайшы келетiн, ескiрген жэне сыбайлас жемкорлыкты тудыратын к¥кык нормаларын аныктау, олардыц iске асырылуыныц тиiмдiлiгiн багалау максатында Казакстан Республикасы зацнамасыныц жай-куш туралы акпаратты жинау, багалау, талдау, сондай-ак оныц даму динамикасын жэне колданылу практикасын болжау бойынша теракты негiзде жYзеге асырылатын шаралар колдану.
Уэкiлеттi органдардыц нормативтiк к¥кыктык актшердщ к¥кыктык мониторингi бойынша кызметш Yйлестiрудi Казакстан Республикасы Эдiлет министрлiгi жYзеге асырады (Казакстан Республикасы Yкiметiнiц 2011 жылгы 25 тамыз-дагы № 964 Каулысы).
Мониторинг жYргiзудi жYзеге асыру талап-тары Казакстан Республикасы Президентшщ 2009 жылгы 24 тамыздагы № 858 «Казакстан Республикасыныц 2010 жылдан 2020 жылга дейiнгi кезецге арналган к¥кыктык саясат т^жырымдамасы туралы» Жарлыгы, Казакстан Республикасы Yкiметiнiц 2011 жылгы 25 тамыздагы № 964 «Нормативтш к¥кыктык актiлердiц к¥кыктык мониторинпн жYргiзу кагидасын бекiту туралы» Каулысына (б^дан эрi - Кагида), Казакстан Республикасы Премьер-Министрiнiц 2011 жылгы 24 тамыздагы № 110-е
«Нормативтш к¥кыктык актiлерге мониторинг жYргiзу жешндеп ж^мысты жYЙелеу бойынша iс-шаралар жоспарын бекiту туралы» Экiмiне (б^дан эрi - Yкiмет жоспары), Казакстан Республикасы Эдшет министрiнiц м.а. 2011 жылдыц № 28 казанындагы № 350 «Эдютемелш ¥сыныстыц нормативтiк к¥кыктыктыц актшердщ к¥кыктыктыц мониторингiнiц жаса бекiту туралы» б^йрыгына (б^дан эрi - Б^йрык), сонымен бiрге езгеде нормативтiк к¥кыкытык актiлермен бекiтiлген.
НКА-ге к¥кыктык мониторинг жYргiзудiц басты максаты: КР зацнамасыныц жагдайын багалау; КР зацнамасын талдау жэне жалпылау; к¥кыктык реттеудегi кемшiлiктердi аныктау жэне сыбайлас жемкорлык тугызатын факторларды жою максатында; КР зацнамасын жетiлдiру бойынша ¥сынымдар мен ¥сыныстар дайындау; НКА eткiзу тиiмдiгiлiн багалау болып табылады.
К¥кыктык мониторинг объекпск
1) нормативтiк к¥кыктык актi;
2) когамдык катынастардыц жеке аясын реттейтш нормативтiк к¥кыктык актiлердiц жиынтыгы болып табылады.
Нормативтш к¥кыктык актiлердiц к¥кыктык мониторингiн тиiстi уэкiлеттi орган (оныц iшiнде iске асыруды уэкiлеттi орган жYзеге асыратын б¥рын кабылданган актшер бойынша) эзiрлеген жэне (немесе) кабылдаган к¥кыктык нормативтiк актiлерге катысты уэкшетп органдардыц к¥рылымдык бeлiмшелерi жYргiзедi.
Бiрнеше мемлекеттiк органдардыц к¥зыретiн бiр зацнамалык актiмен регламенттелген жагдайда мемлекеттiк органдар жYргiзетiн к¥кыктык мониторинг жYргiзу шецберiнде алынган нормативтiк к¥кыктык актiлердi талдау нэтижелерi Казакстан Республикасы Эдiлет министрлтне жiберiледi.
Казакстан Республикасы Эдiлет министрлш берiлген акпаратты корытады жэне оны
Трибуна молодого ученого
Зац жобалау кызмен мэселелерi жвнiндегi ведомствоаралык комиссияныц карауына енгiзедi.
Уэкiлеттi орган осы уэкшетп органныц к^зыретше кiрмейтiн мэселелердi реттейтш сэйкес емес, карама-кайшы немесе есюрген нормаларды аныктаган жагдайда кызметшщ мэнш осы нормалар реттейтiн уэкiлеттi органга тиiстi ^сыныстар жiбередi.
Уэкiлеттi органдарда нормативпк к¥кыктык актшердщ к¥кыкты мониторинг бойынша бвлiмшелердщ кызметш Yйлестiрудi зац кызметтер^ олар болмаган жагдайда - уэкшетп органныц басшысы айкындайтын к¥рылымдык бвлiмшелер (б^дан эрi - тшсп к¥рылымдык бвлiмшелер) жYзеге асырады.
Уэкшетп органдардыц нормативтiк к¥кыктык актiлердiц к¥кыктык мониторингi бойынша кызметш Yйлестiрудi Казахстан Республикасы Эдiлет министрлiгi жYзеге асырады. Осы максаттарда Казакстан Республикасы Эдшет министрлiгi нормативтiк к¥кыктык актiлердiц к¥кыктык мониторингiн жYргiзу бойынша эдiстемелiк ^сынымдар эзiрлейдi жэне бекiтедi.
Казахстан Республикасы Yкiметiнiц 2011 жылгы 25 тамыздагы № 964 Каулысымен бекiтiлген Нормативпк к¥кыктык актiлердiц к¥кыктык мониторингiн жYргiзу кагидасына (б^дан эрi - Кагида) сэйкес Казахстан Республикасыныц нормативтiк к¥кыктык актiлерiнiц к¥кыктык мониторингiн жYргiзу мынадай кезецдердi:
- жYзеге асырылатын к¥кыктык мониторинг объектiсiне катысты акпаратты жинауды, корытуды жэне талдауды;
- талдау аныктамасын жасауды;
- Казакстан Республикасыныц зацнамасына кайшы келетiн ескiрген, сыбайлас жемкорлыкты тудыратын жэне тиiмсiз юке асырылатын к¥кык нормаларын аныктаган жагдайда, тшсп нормативтiк к¥кыктык актiлердiц жобаларын эзiрлеудi;
- к¥кыктык мониторинг жYргiзетiн уэкiлеттi орган Казакстан
Республикасыныц зацнамасына кайшы келетiн ескiрген, сыбайлас
жемкорлыкты тудыратын жэне оныц к^зыретше жатпайтын тиiмсiз iске
асырылатын к¥кык нормалары аныкталган жагдайда, тиiстi уэкiлеттi органга ^сыныс жiберудi камтиды [2].
0з козырей шегiнде Зацнама институты мемлекетпк органдардыц с^рауы бойынша к^кыктык мониторинг жYргiзудiц кагидасын
тYсiндiру, талдау аныктамасын к¥растыру бойынша семинар-кецестер жYргiзедi.
Сонымен катар, аталган Кагиданыц 32-1 тармагына сэйкес уэкiлеттi органдар ай сайын бекiтiлген кестеге сэйкес нормативтiк к¥кыктык актiлердiц к¥кыктык мониторинг корытындыларын толтырады жэне Казакстан Республикасы Эдшет министрлт корпоративтiк порталыныц «Нормативпк к¥кыктык актiлердiц к¥кыктык мониторинга кiшi жYЙесiнде (б^дан эрi - Кiшi жYЙе) орналастырады.
Корпоративтiк портал 2014 жылдан бастап мемлекеттiк органдармен к¥кыктык мониторинг жYргiзген кезде жедел акпаратпен алмасу, к¥кыктык мониторинг жYргiзудiц тиiмдiлiгiн арттыру оныц сапасын жогарлату жэне осы саладагы ж^мысты жецiлдету максатында жYЙеге косылган болатын. Алайда бYгiнгi тацда осы жYЙенi кейбiр мемлекеттiк органдар д^рыс толтырмайды жэне кагидада кврсетшген мерзiмдi ^станбайды.
Мысалы, ЖYЙенiц мына бвлiмдерi «Талдау аныктамалар», «НКА тiркелiмi», «НКА-ц к¥^ыктык мониторинг кестесЬ>, «Кдоыктык мониторинг жYргiзiлетiн НКА-ц тiзiмi» толык толтырылуды камтамасыз етпейдi.
Сондай-ак, ЖYЙенiц Зацнама институтынан акпарат атты баганында 2013 жылдан 2015 жылга детнл кезецде к¥растырылган талдау аныктамалары орналастырылган. Б^л талдау аныктамалар мемлекеттiк органдардыц к¥кыктык мониторинг жYргiзген кездегi ж^мысын жецiлдету Yшiн акпарат ретiнде орналастырылган.
Сонымен казiргi кезде мемлекеттiк органдардыц к¥кыктык мониторинг нэтижелерi туралы толык акпарат бермеуi олардыц жYргiзген ж^мысын багалау мYмкiндiгiн жояды.
Корытындылай келгенде, мемлекеттiк органдар жогарыда айтылып кеткен кемш> лiктердi жойып - к¥кыктык мониторингтi теракты тYрде, Yздiксiз, жYЙелi жYзеге асыратын жэне к¥кыктык мониторинг жYргiзу кагидасын катац ^станатын болса ¥лттык зацнама сапасы едэуiр артатынын атап вткенiмiз абзал.
Б^л макала мемлекетпк органдардыц 2015 жылгы 1-жартыжылдыгы бойынша жYргiзген к¥кыктык мониторинг нэтижелершщ корытынды есебi мэлiметтерi пайдаланыла отырып жазылган.
0
№ 3 (39) 2015 ж. Цазакртан Республикасы Зацнама институтыныц жаршысы
ПайдаланылFан эдебиеттер Ti3iMi
1. Казахстан Республикасыньщ «Нормативтш актiлер туралы» 1998 жылгы 24 наурыздагы N 213 Зацы // Казахстан Республикасы нормативтш актшершщ «Эдшет» а^параттьщ-^^ьщтьщ жYЙесi.
2. Казахстан Республикасы Y^Men^R 2011 жылгы 25 тамыздагы №964 «Нормативтш ^^ы^тыщ актшердщ ^^ы^тыщ мониторинпн жYргiзу ^агидасын бeкiту туралы» Каулысы // Казахстан Республикасы нормативтiк актшершщ «Эдiлeт» а^паратты^-^¥^ы^ты^ жYЙeсi.
Осы мацалада мемлекеттт органдардыц цуцыцтыцмониторинг журггзудегг жауапкершШгянщ кейб1р мэселелер1 царастырылган.
Ty^h свздер: нормативтж цуцыцтык акттер, цуцыцтыц мониторинг, мемлекеттт органдар.
В данной статье рассмотрены вопросы ответственности государственных органов при проведении правового мониторинга.
Ключевые слова: нормативные правовые акты, правовой мониторинг, государственные органы.
This article discusses the liability of public authorities in carrying out legal monitoring. Keywords: normative legal acts, legal monitoring, state departments.
Наз^л Н^рлыбайкызы Омарова,
КР Зацнама институты К^ы^тыщ мониторинг орталыгыныц гылыми ^ызмeткeрi Мемлекеттж органдардыц к^кыктык; мониторинг ЖYргiзудегi жауапкершшт туралы
Омарова Назгуль Нурлыбаевна,
научный сотрудник Центра правового мониторинга Института законодательства РК Об ответственности государственных органов в проведении правового мониторинга
Omarova Nazgul Nurlybaevna,
Research fellow of the Centre of legal monitoring Institute of legislation of the Republic of Kazakhstan On the responsibility of the state bodies in carrying out legal monitoring
