CC BY
24
УДК 336.7
DOI 10.24412/2411-1945-2023-3-107-114
Рахимов Абдулатиф Мацидович, д.и.и, профессори ДДХрСТ; Валиева Назирахон Мухторхоновна, унвонцуи кафедраи кори бонкии ДДХрСТ (Хуцанд, Тоцикистон)
Рахимов Абдулатиф Маджидович, д-р экон.наук, профессор ТГУПБП, Валиева Назирахон Мухторхоновна, соискатель кафедры банковского дела ТГУПБП (Худжанд, Таджикистан)
Rahimov Abdulatif Majidovich, Dr. of Economy, Professor of TSULBP; Valiyeva Nazirakhon
Mukhtorkhonovna, claimant for candidate degree of the department of banking service under the TSULBP (Khujand, Tajikistan) e-mail: [email protected]
Сохтори ташкилии фаъолияти маркетинга дар бонщо, зарурат ва ауаммияти маркетинг дар бахши бонкй мавриди тащил царор гирифтааст. Унсуруои комплекси идоракунии маркетинг зикр шудааст, ки бояд барои фаъолияти бомуваффаццияти бонки тицоратй амалй гардонида шаванд. Цайд шудааст, ки маркетинг бояд ба фалсафаю сиёсати ба худ хоси бонк табдил ёбад. Самтуои сохтори ташкилии хадамоти маркетинг номбар шудаанд. Цщатуои цавй ва заифи намудуои ташкили фаъолияти маркетинга дар корхонауо ва бонщо тавсиф гардидаанд. Принсищои асосии маркетинги бонкй ва роууои баланд бардоштани самаранокии фаъолияти маркетингй оварда шудаанд. Чщати идоракунии ташаккули фаъолияти маркетингй дар бонки тицоратй ва ноил шудан ба уадафуои маркетингии бонк таклифуо пешнщод гардидаанд.
Калидвожахо: маркетинг, маркетинги бонкй, сохтори маркетинг, маусулоти бонкй, комплекси идоракунии маркетинг
Проанализирована организационная структура маркетинговой деятельности в банках, необходимость и значение маркетинга в банковской сфере. Отмечены элементы комплекса управления маркетингом, реализуемые для успешного функционирования коммерческого банка. Подчеркивается, что маркетинг должен стать своеобразной философией и политикой банка. Перечислены направления организационной структуры службы маркетинга. Охаратеризованы сильные и слабые стороны вариантов организации маркетинговой деятельности на предприятии. Представлены основные принципы банковского маркетинга и пути повышения эффективности маркетинговой деятельности. Сделаны предложения по управлению развитием маркетинговой деятельности в коммерческом банке и по достижению маркетинговых целей банка.
Ключевые слова: маркетинг, банковский маркетинг, структура маркетинга, банковские продукты, комплекс управления маркетингом
The article dwells on the organizational structure of marketing activities in banks; the need and importance of marketing in the banking sector being taken into account as well. It is underscored the elements of marketing management complex implemented for the successful functioning of a commercial bank. An emphasis is laid upon the idea that marketing should become a unique philosophy and policy of the bank. The directions of the organizational structure of the marketing service are listed. In their article the authors describe strengths and weaknesses of the options aimed at marketing activities organization in the enterprise. The article presents basic principles of banking marketing and the ways to increase the efficiency of marketing activities. Proposals are made for management with marketing activities development
МЕХАНИЗМИ ИДОРАКУНИИ ТАШАККУЛИ фА ЪОЛИЯТИ МАРКЕТИНГИ ДАР БОНКИ ТИЦОРАТИ
МЕХАНИЗМ ФОРМИРОВАНИЯ МАРКЕТИНГОВОЙ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ В КОММЕРЧЕСКОМ БАНКЕ
MECHANISM FOR FORMING MARKETING ACTIVITIES IN A COMMERCIAL BANK
in a commercial bank and the achievement of marketing goals of the bank.
Key words: marketing, banking marketing, marketing structure, banking products, marketing
management complex
Алхол фаъолияти маркетинга дар сохаи бонкй самти босуръат- рушдёбанда ва ояндадори фаъолияти тичоратй ба хисоб меравад. Сатхи кунунии пуркарди бозор ба мо имкон намедихад, ки бидуни пешкаш намудани иттилоот дар бораи махсулот сатхи матлуби фурушро ба даст орем. Хдтто махсулоти аълосифати дорои мушаххасоти бехтарин бидуни омода сохтани истеъмолкунандагон ра^обатпазир буда наметавонад. Аз ин ру, дар замони муосир маркетинг дар бахши бонкй дар рушди и^тисоди бозаргонй аз мубрамияти махсус бархурдор аст ва унсури мухимми он ба хисоб меравад.
Ба ма^сади тезтар вокуниш нишон додан ба шикастхои бозор бонкхо механизми мутоби^шавиро ба тагйирёбии он тахия мекунанд. Меъёрхои стратегй ва тактикии рафтор, омода кардани халли алтернативй ва чандир барои нигох доштани мав^еи устувори бонк дар бозор аз он чумлаанд.
Баробари рушди хизматрасонихои бонкй ра^обат меафзояд, ки дар навбати худ ба ташкил ва идоракунии фаъолияти маркетингй дар бонкхо, ^абули ^арорхои идоракунй, ташкили кор бо мизочон талаботи куллан нав пешниход мекунад.
Ноил шудан ба хадафхои маркетингии бонк аз бисёр чихат аз сохтори ташкилй ва чй гуна фаъолият кардани сохтори мазкур вобаста мебошад. Сохтори ташкилии фаъолияти маркетингиро дар бонк чун сохтори ташкилоте муайян кардан мумкин аст, ки дар он идоракунии маркетинг амалй мегардад, ба ибораи дигар, он мачмуи хидматхо, шуъбахо, зершуъбахо мебошад, ки ба хайъати он кормандоне дохил мешаванд, ки бо фаъолияти мушаххаси маркетингй машгуланд [3, с. 15].
Сохтори маркетинг барои татби^и бомуваффа^ияти консепсияи маркетингй ахаммияти халкунанда дорад. На^шаи универсалии ташкили маркетинг вучуд надорад. Шуъбахои маркетингро дар асосхои гуногун таъсис додан мумкин аст: маъмулан онхо ба сохаи тичоратии бонки тичоратй дохил мешаванд. Хдр як бонки тичоратй шуъбаи маркетингро тавре сохторбандй мекунад, ки он барои расидан ба хадафхои маркетинг (ошкор сохтани талаботи ^онеънашудаи муштариён, тавсеаи чугрофии бозор, чустучуи сегментхои нави бозор, афзоиши фоида ва гайра) мусоидат намояд.
Барои фаъолияти бомуваффа^ияти бонки тичоратй бояд комплекси идоракунии маркетинг амалй карда шавад, ки он аз унсурхои зерин иборат аст:
Цадвали 1
Унсурхои асосии комплекси идоракунии маркетинг
тахлили макро- ва микромухит, ки дар он бонк фаъолият мебарад;
тахлили бозорхо ва тахлили дархостхои истеъмолкунандагони эхтимолй;
тахияи на^шахои истехсолй;
^банак;шагирй ва татбик;и барномахои маркетингии тахияшуда;
^тахия ва татбик;и мак;садноки сиёсати нархгузории бонк;
ва ташкили каналхои фуруш ва хидматрасонй;
Сарчашма: тахияи муаллиф
Татбщи бомуваффа^ияти ин комплекс тахия ва татбщи сохторхои ташкилии идоракунии бонкро дар асоси принсипхои маркетинг талаб мекунад. Дар ин самт на ташкили техникии хизматрасонихои маркетингй, балки он нукта мухим аст, ки маркетинг бояд ба фалсафаю сиёсати ба худ хоси бонк табдил ёбад.
Хднгоми ташкили фаъолияти маркетингй дар бонк бояд танзими фаъоли давлатии фаъолияти бонкй ба назар гирифта шавад.
Ташкили фаъолияти маркетингро дар бонк ба таври зерин тасвир кардан мумкин аст:
Расми 1
Фаъолияти маркетинги дар бонк
ХДДАФИ БОНК
Вазифаи бонк
Ташкили фаъолияти маркетингй дар бонк мумкин аст бо муайян кардани хадаф ва вазифахои бонк ифода ёбад:
S муайян намудани захирахои дастраси бонк;
S муайян намудани имкониятхои бонкй;
S муайян намудани имкониятхои маркетингии бонк;
S интихоб ва тах^и^и бозорхои ма^саднок;
S бана^шагирии стратегй (стратегияи нархгузорй, стратегияи низоми тахвилот, стратегияи коммуникатсионй);
S бана^шагирии тактикй - фаврии комплекси маркетинг;
S татби^и на^шахои маркетингй барои ноил шудан ба хадафхои бонк;
S назорати маркетинг ва тасхехи фаврии на^шахо Х^адафхои бонк бояд андозашаванда, мубрам, во^ей, мушаххас бошанд, инчунин замони ичрои онхо муайян карда шавад. Намудхои классикии сохторхои ташкилии маркетингро, ки хам ба корхона ва хам ба бонкхо хосанд, баррасй мекунем [2, с.142].
Зимнан, сохторхои маркетинг аз хачми захирахои корхона, хусусиятхои махсулоти истехсолшаванда ва бозорхое, ки дар он махсулот ба фуруш бароварда мешаванд, инчунин аз сохтори мавчудаи идоракунии корхона вобастагии калон доранд.
Ба вучуди сершумории намуди сохторхои маркетинг, хамгироии во^еии фаъолияти маркетингии бонкхо аксар ва^т аз руи функсия (вазифахо) ё махсулот амалй карда
- 109 -
мешавад. Сохтори ташкилии хадамоти маркетинг метавонад яке аз самтхои зеринро дошта бошад:
1) вазифахо (функсионалй);
2) мол;
3) бозор ва харидорон (бозорй);
4) минтакахо (минтакавй);
5) молхо ва бозорхо (молй-бозорй);
6) молхо ва вазифахо (молй-вазифавй);
7) вазифа ва бозорхо (бозорй- вазифавй);
8) вазифахо ва минтакахо (минтакавй-функсионалй). [5, с.302]
Ташкили вазифавии хадамоти маркетинг масъулияти шахси алохида ё гурухи ашхосро ба ичрои хар як вазифа таъмин мекунад. Он ба таксимоти мехнат тибки вазифахои мукарраршуда ва нав ба миён омада, махсусгардонии кормандон асос ёфтааст. Истифодабарандагони ташкили вазифавй корхонахои хурд мебошанд, ки як номгуйи махдуди махсулотро бароварда, онро дар бозори хурд ё мегменти хурди бозор ба фуруш мебарорад.
Х,ангоми ташкили молии маркетинг хар як мол (гурухи молй) менечери худро бо кормандон дорад, ки он тамоми вазифахои функсионалии маркетинга ин мол (гурухи молй)-ро ичро мекунад. Ташкили молй барои корхона ва бонкхое самаранок аст, ки дорои номгуи васеи мол мебошанд ва фуруши онхо дар микдори зиёди бозорхои якхела сурат мегирад.
Хусусиятхои ташкили молии хадамоти маркетинги корхона дар чадвали 2 оварда шудаанд.
Цадвали 2
Хусусиятхои ташкили молии хадамоти маркетинг
Афзалият^ои ташкили молй Камбудщои ташкили молй
1. Маркетинги пурраи хар як махсулоте, ки корхона мебарорад ва ба туфайли ин вокуниши фаврй ба масъалахоии халталаби дар бозор ба миён омада. 2. Имконияти омухтани хусусиятхои эхтиёчот ва истеъмолкунандагони асосй ба хар як мол. 3. Хдмаи намудхои махсулот, хам махсулоти серистеъмол ва хам дар байни харидорон камистеъмол хамеша дар мадди назари мудир мебошанд. 4. Муайян кардани кормандони кобилиятнок осонтар аст, зеро онхо ба хама сохахои кори фаврй чалб карда мешаванд. 5. Менечере, ки бо махсулотхои алохида сару кор дорад, имконияти хамохангсозии корхои гуногунро дар тамоми комплекси маркетинг барои хамин махсулот дорад. 1. Доираи васеи ухдадорихои як корманд (фуруш, реклама, тахияи стратегияи мол ва гайра) пешравии мутахассисро душвор мекунад. 2. Аз сабаби зиёд шудани шумораи коргарон харочоти музди мехнат меафзояд.
Сарчашма: www.marketing.spb.ru - сомонаи махсуси иттилооти (санаи муроциат 10.09.2023)
Ташкили бозории хадамоти маркетинг чунин сохтори идоракунии маркетинг мебошад, ки дар он менечерони алохидаи бозор масъулияти тахия ва татбики стратегия ва накшахои маркетингиро барои бозорхои мушаххас дар зимма доранд.
Хусусияти ташкили бозории хадамоти маркетинг дар чадвали 3 оварда шудаанд.
Цадвали 3
Хусусияти ташкили бозории хадамоти маркетинг
Афзалият^ои ташкили бозории хадамоти маркетинг Камбуди^ои ташкили бозории хадамоти маркетинг
1. Хамохангсозии бехтари хадамот хангоми баромадан ба бозор 2. Имконияти тахияи барномаи чомеъ барои баромадан ба бозор 3. Ояндабинии бештар сахехи бозор бо назардошти номгуй 4. Тамаркуз додани фаъолияти маркетингй на дар атрофи махсулоти алохида, балки дар атрофи эхтиёчоти сегментхои мушаххаси бозор. 1. Сохтори мураккаб 2. Дарачаи пасти махсусгардонии кори шуъбахои хадамот 3. Имконияти такрори функсияхо (барои ташкили сегментй) 4. Маълумот кофй надоштан дар бораи мол (номенклатура)
Сарчашма: www.marketing.spb.ru - сомонаи махсуси иттилооти (санаи муроциат 10.09.2023)
Ташкили минта^авии хадамоти маркетинг чунин сохтори идоракунии маркетинг мебошад, ки дар он фаъолияти мутахассисонро пеш аз хама маркетологхо аз руи минта^ахо ташкил мекунанд. Ба хисоб гирифтани хусусияти истеъмоли ин махсулот дар хар минта^а ба ма^сад мувофи^ аст.
Хангоми ташкили фаъолияти маркетинг дар сатхи минта^а, агентхои савдо метавонанд дар минта^аи хидматрасонй зиндагй кунанд ва бо хадди а^алли ва^т ва харочот ба рафтуо кор кунанд.
Чунин сохтори маркетингй аксаран дар ширкатхои бузурги гайримутамаркиз (хусусан байналмилалй) бо бозорхои васеъ, ки баъзан ба зонахо ва минта^ахои алохида чудо карда мешаванд, дучор мешавад.
Ташкили бозории хизматрасонии маркетинг. Барои бартараф кардани махдудиятхо дар ташкили молй ва бозорй, корхонахои калоне, ки хелхои васеи молро истехсол мекунанд ва дар бисёр бозорхо фаъолият мекунанд, ташкили бозориро истифода мебаранд.
Ташкили бозории мол омезиш додани равишхои молй ва бозориро бо истифода аз принсипи матритса мебошад: менечерони мол масъули бана^шагирии фуруш ва фоида аз фуруши молхои худ мебошад, менечерони бозор масъули рушди бозорхои фоидаовар барои молхои мавчуда ва эхтимолй имконпазир мебошад.
Сохторхои омехтаи идоракунии маркетинг. Тахти мафхуми хадамоти вазифавии маркетинги корхона хамохангсозии тахия ва татби^и хадафу вазифахои умумии маркетинги корхона фахмида мешавад. Хдмзамон, тахия ва татби^и стратегия ва на^шахои маркетингй барои бозору махсулоти мушаххас ба зиммаи менечероне гузошта мешавад, ки ба кор дар ин сохахо масъуланд. Онхо инчунин метавонанд барои хадамоти вазифавии маркетингии корхона дар сохаи фаъолияти маркетингй дар бозорхои мушаххас вазифахоро муайян кунанд ва ичрои онхоро ба назорат гиранд.
Афзалияти чунин ташкили фаъолияти маркетингй идоракунй ва мутоби^шавй ба хусусиятхои хар як бозор ё махсулот мебошад.
Ташкили во^идии хадамоти маркетинг. Сохтори вохидй - сохтори ташкилии идоракунй мебошад, ки корхонахои азими истехсолкунандаи барои гуруххои мухталифи истеъмолкунандагоне, ки дар бозорхои махсулоти гуногун кор мекунанд, истифода мебаранд.
Хдмин тaрик, Юмудхри cершyмори тaшкили фaъолияти мaркетингй дaр корxонa Ba бонкхо мaвчyдaнд, ки xaр кaдоми онхо чиxaтxои кaвй Ba зaифи xyдро дорaнд. Хднгоми интиxоби ин ё он шмуд, коидaxои зеринро дaр xотир доштaн лозим acr:
1) Соxтори xaдaмоти мaркетинг бояд xaттaлимкон cодa бошaд. Дaр cyрaти якxелa бyдaни дигaр шaроитxо чй кaдaре ки cоxтор cодaтaр бошaд, идорaи xaдaмот xaмон кaдaр мyтaxaррик acт Ba шaнc бa комёбй xaмон кaдaр бaлaндтaр acт;
2) Микдори вaзифaxое, ки бa як мyтaxaccиc вогузор кaрдa мешaвaнд, мaxцyд acт. Чй кaдaре ки дaр дacти y мол бисёр бошaд, мyтaxaccиc xaмон кaдaр кaмтaр вaзифaxо ичро кaрдa метaвонaд Ba бaръaкc;
3) Низоми aлокaи бaйни шyъбaxо, ки интиколи дaкики додaxоро тaъмин мекyнaд, бояд xaтмaн дорои aлокaи aкc бошaд, ки ин кори низоми aлокaро caмaрбaxш мегaрдонaд;
4) риояи ягонaгии xaдaфxо. Xдцaфxoи aoorä инxоянд: a) xaчми Фуруш; б) фо^да; в) тaноcyби фоидa бa xaчми фуруш; г) xиccaи бозори ширтат; д) xиccaи caрмояи cyбcидияшaвaндa; е) дaромaд as caxмия. Зимшн, xaдaфxо нaбояд xaмдигaрро истисно кущнд.
5) риояи принсипи яккacaрдорй. Мyтaxaccиc бояд тaнxо aa як caрдор фaрмоиш гирaд. Бaрои мaчмyи вaзифaxое, ки бо xaмин мaкcaд ичро мешaвaнд, бояд як роxбaр бошaд;
6) xaмоxaнгcозии мacъyлият бояд чониби роxбaрияти xaдaмоти мaркетинги бонк aмaлй кaрдa шaвaд. Бо тaъcири тaFЙироти боcyръaти тaлaботи истеъмолй, cyръaти бaлaнди пешрaфти илму теxникa, aфзоиши микёс Ba мyрaккaбии иcтеxcолот, инчунин омилxои дигaр xycycият Ba caмти xaдaфxои бонк Ba роxxои рacидaн бa онxо тaFЙир меёбaд. Аз ин ру, cоxторxои мaркетинг бояд чaндирии мaxcyc бaрxyрдор бошaнд [4. c.S9].
Соxторxои мaркетингро тaнxо дaр cyрaте чaндир xиcобидaн мумкин acт, ки aгaр онxо кобилияти тaFЙир додaни шaкли тaшкилии xy^o xaнгоми тaFЙир ёфтaни cтрaтегияи бонк дoштa бoшaнд. Тaчдиди тaшкилирo xaмoн вaкт зуд Ba бидуни кoxиш ёфтaни caмaрaбaxшии фaъoлияти кoрxoнa гyзaрoнидaн мумкин acт, ки aгaр имконияти тaFЙирёбй бa xyди coxтoр xoc бoшaд.
Бaрoи он ки coxтoрxoи мaркетинг чaндир бoшaнд, бонк бояд доимо дaр бoрaи вaзъи мyxити дoxилй Ba мyxити берyнa, ки oмилxoи демoгрaфй, иктисодй, тaбий, теxникй, сиёсй Ba фaрxaнгй пешниxoд мекутанд, иттилооти мyмрaм дoштa бoшaд. Вaзифaxoи acocии xaдaмoти мaркетинг дaр бонк:
1. Тaxлили фaзoи бозории aтрoф бо cегментaтcияи он Ba мyaйян кaрдaни caмтxoи фaъoлияти cтрaтегии он (шaxрxo, вилoятxo, кишвaрxo), ки дaр oнxo кoрxoнaxoи фaръй, бaxшxo, нaмoяндaгиxo Ba Faйрa кyшoдa мешaвaнд.
2. Тaxлили тaлaбoти мyштaриён руи минтaкaxoи cтрaтегии фaъoлият ниcбaт бa нaмyдxoи мaxcyлoти бонкй, микдор, cифaт Ba нaрxи oнxo.
3. Тaxлил Ba тaxияи портфели мaxcyлoти бонкй aз руи мaвкеъxoи нoменклaтyрй, xел, дaрoмaд.
4. Мyaйян кaрдaни мaркaзxoи cтрaтегии xoчaгидoрии бонк, ки мacъyли минтaкaxoи cтрaтегии фaъoлияти бa oнxo вoбacтa мебoшaнд.
5. Тaxияи cxемaxoи кaнaлxoи xaриди зaxирaxoи aмoнaтй, инчунин чойгиркунонии дoрoиxoи бонк.
6. Тaxияи cтрaтегия Ba тaктикaи чaндири нaрx, чaдвaли фоиз бaрoи минтaкaxoи cтрaтегии фaъoлият, мизочон, мaxcyлoт бо нaзaрдoшти нyктaxoи безиёнй.
7. Тaxлили бон^о - рaкибoни aмaлкyнaндa, aлaлxycyc бон^ое, ки нaмyдxoи шaбеxи мaxcyлoтрo дaр xaмoн минтaкaxoи cтрaтегии фaъoлият пешнщод мекyнaнд Ba тaxияи чoрaбиниxo бaрoи безaрaргaрдoнии oнxo.
S. Тaъмини мacъyлияти ичтимой дaр нaзди мyштaриён бaрoи пacaндoзxoи бa бонк кaбyлкaрдaи ощо.
9. Тахия ва татби^и на^шахои бисёрвариант, бефосила, аз лихози мачмуият мутавозини
стратегй ва тактикии маркетинг.
10. Ташкили чамъоварии акси доимии иттилоот, назорат дар асоси тахлили му^оисавии
нишондихандахои во^ей бо нишондихандахои на^шавй ва мутоби^созии босуръати
онхо дар иртибот бо тагйирёбии шароити бозор. [1, с.37]
Шуъбахои маркетинги бонкхо бояд мунтазам мухити беруна ва фаъолияти дохилии бонкро дар робита ба ну^тахои зерин мавриди омузиш ^арор диханд:
S талабот ва ^аноатмандии мизочоне, ки ^исми асосии захирахои бонкро аз хисоби ба^ия дар суратхисобхо, амонатхо, ^арзхои байнибонкй, пасандозхо ва гайра бо чудо кардани гурухи элита (VIP- гурух) таъмин мекунанд;
S мизочони бонк, ки бонк ^исми асосии амалиётхои фаъол, аз чумла ^арздихиро нисбати онхо амалй мекунад. Хар як муштарй таърихи кредитии худро дорад;
S ра^ибони бонк оид ба амалиёти фаъол ва гайрифаъол.
Хамин тари^, маркетинги бонкй олати татби^и стратегияи глобалии ба истеъмолкунанда нигаронида мебошад.
Принсипхои асосии маркетинги бонкй:
S ташкили истехсол ва фуруши махсулот, ки харидору фармоишгари он бонк аст, на махсулоти бонкие, ки у метавонад фурушад.
S харочоти ташкил ва гузаронидани маркетинг ва^те мебарояд ки натичаи нихой афзоиши фоидаи бонк бошад.
S низоми на^шахои маркетингй бояд аз лихози замон ^атънашаванда бошад [6, с.78].
На^шаи маркетинги панчсола ба на^шаи панчсола та^сим мешавад, на^шаи солона ба чор семоха ва на^шаи семоха ба се мох та^сим мешавад.
- на^шахои маркетингии бонк бояд аз лихози намуди махсулоти бонкй, базаи муштариён ва бозорхои молиявй мачмуият дошта бошанд;
- тахияи якчанд вариантхои на^шахои стратегй, тактикй ва махсусан оперативии маркетингй (вариантхои некбинона, муътадил ва пессимистй).
Маркетинг низоми идоракунй ва ташкили фаъолияти бонкй ба хисоб рафта, чараёни тагйироти бозориро ба инобат мегирад. Маркетинги бонкй идеологияи беруна, дохилй, стратегия ва сиёсати бонк мебошад. Сохтори маркетинги бонкй барои татби^и бомуваффа^ияти консепсияи маркетингй ахаммияти мухим дорад. Маркетинги бонкй бояд аз ^абули консепсияе огоз шавад, ки на фаъолияти бонкй, балки хадаф, идеология ва стратегияи онро тавсиф кунад.
Механизми идоракунии ташаккули фаъолияти маркетингй дар бонки тичоратй яке аз омилхои асосии расидан ба хадаф, яъне самаранокии фаъолияти бонкхо мебошад.
Барои халли ин муаммо ба масъалахои зерин ахаммият додан лозим аст:
а) сохтори ташкили идоракунии бонкхо ба талаботи принсипхои маркетингй бояд мувофи^ат кунад;
б) сохтори ташкили хадамоти маркетингй вобаста ба вазъияти бозор бояд мушаххас карда шавад;
в) сохтори омехтаи идоракунии маркетинг чорй карда шавад, ки ма^сади асосии он баланд кардани самаранокии фаъолияти бонкй мебошад;
г) на^шаи маркетингй бояд тагйирёбии холати бозори хизматрасонии бонкиро ба инобат гирад.
ПАЙНАВИШТ:
1. Виханский О.С., Наумов А.И. Маркетинг: Учебник. - 3-е изд./ О.С. Виханский, А.И. Наумов. - Москва: Гардарики, 2000. - 496 с.
2. Гайдаенко Т.А. Маркетинговое управление/Т.А. Гайдаенко.-Москва:Эксмо,2008.- 512 с.
3. Голубков Е.П. Основы маркетинга:учебник /Е.П. Голубков. - Москва: Финпресс, 1999. - 348 с.
4. Котлер Ф. Основы маркетинг /пер. с анг./Ф. Котлер. - Москва: Прогресс, 2012. - 400 с.
5. Котлер Ф., Армстронг Г. Основы маркетинга. Профессиональное изда-ние / пер. с англ.
- 12-е изд. - Москва: ООО «И.Д. Вильямс», 2009. - 1072 с.
6. Стефенсон, Рой. Маркетинг финансовых услуг / Рой Стефенсон / пер. с англ. - Москва: Вершина, 2007. - 256 с.
7. www.marketing.spb.ru - сомонаи махсуси иттилоотй (санаи муроциат: 10.09.2023).
REFERENCES:
1. Vikhansky O.S., Naumov A.I. Marketing: manual. The 3rd edition. - Moscow: Gardariki, 2000.
- 496pp.
2. Gaidaenko T.A. Marketing Management. - Moscow: Eksmo, 2008. - 512 pp.
3. Golubkov E.P. Grounds of Marketing: manual. - Moscow: Finpress, 1999. - 348pp.
4. Kotler F. Grounds of Marketing: translated from English. -Moscow: Progress, 2012.-400 pp.
5. Kotler F., Amstrong G. Grounds of Marketing. Professional publication: translated from English. The 12th edition: - Moscow: LLC "I.D. Williams ", 2009. - 1072pp.
6. Stephenson Roy. Marketing of Financial Services / Roy Stephenson: translated from English -Moscow: Vershina, 2007. - 256pp.
7. www.marketing.spb.ru - Official informational website (date of appeal: 09.10.2023)
