CC BY
0UO'K: 66.091.2
MAHALLIY XOMASHYOLAR ASOSIDA POLIFOSFATLI FILTRLAR OLISH VA OQOVA SUVLARNI TOZALASHDA QO'LLASH
Eshqorayev Samariddin Sadiriddin o'g'li Termiz muhandislik texnologiya instituti kimyoviy texnologiya ixtisosligi magistranti
samariddineshqoravev@gmaiLcom
Axmedov O'ral Choriyevich Termiz muhandislik-texnologiya instituti, kimyo fanlari nomzodi, dotsent
termizmti@mail.ru
Annotatsiya. Kuchli mexanik, kimyoviy va issiqlikka chidamliligi tufayli sanoat qo'shimcha mahsulotlardan tayyorlangan keramik membranali filtrlarni fosfat konlari qoldiqlari uchun qimmatli o'rinbosar sifatida ko'rish mumkin. Bu, ayniqsa, keramik membranalar sanoat chiqindi suvlarini tozalashda ishlatilsa, to'g'ri keladi. Ushbu usulning to'qimachilik sanoatini rad etish qobiliyatini yo'q qilish qobiliyati ilgari to'liq o'rganilmagan. Ushbu loyihada keramik membranali filtrlarni yaratish uchun fosfat konining qoldiqlari (fosfat loy) va tabiiy loy ishlatilgan. Yuqorida aytib o'tilgan materiallar g'ovak hosil qiluvchi vosita sifatida og'irligi 20 foizgacha bo'lgan tala§ bilan aralashtirilgan va natijalar 900-1100 °C oralig'ida termal tahlil, rentgen nurlari diffraktsiyasi, skanerlash elektron mikroskopi va simob porozimetriyasi. Pishirish harorati qo'shilishi o'rtasidagi bog'liqlik keramika xususiyatlarida ko'rindi. Filtrlash sinovlari qulay xususiyatlarga ega bo'lgan namunalarda o'tkazildi. Topilmalar shuni ko'rsatdiki, kalsiy fosfat qisman florapatit parchalanishidan kelib chiqqan, gelenit va diopsid esa ohak va loy mineral parchalanish mahsulotlari bilan parchalangan karbonatlardan hosil bo'lgan. Fluorapatit va kvars issiqlikka qarshilik ko'rsatdi. Eksperimental dizayn natijalari shuni ko'rsatdiki, polinom modeli qayta ishlash parametrlariga nisbatan fizik atributlardagi farqlarni yaxshi tavsiflab beradi. Ajoyib filtrlash natijalari ushbu membranalarni sanoat oqava suvlarini tozalashda qo'llash uchun mos qiladi. Fosfat konlari qoldiqlari ko'pincha cheklangan qayta foydalanish potentsiali bo'lgan chiqindi materiallar hisoblanadi. Biroq, ushbu tadqiqot ularni turli filtrlash jarayonlari uchun zarur bo'lgan membrana filtrlarini ishlab chiqarishda qo'llashni o'rganadi. Ushbu maqolada fosfat konlari qoldiqlarining mikro tuzilishini baholash uchun ishlatiladigan materiallar va usullar va ularning filtrlash uchun mosligi muhokama qilinadi.
Abstract. Because of their strong mechanical, chemical, and thermal resilience, ceramic membrane filters made of industrial by-products can be viewed as a valuable substitute for phosphate mine tailings. This is especially true if the ceramic membranes are employed in the treatment of industrial wastewater. This method's ability to depollute textile industry rejects hasn't been thoroughly investigated before. In this project, phosphate mine tailings (phosphate sludge) and natural clay were used to create ceramic membrane filters. The aforementioned materials were blended with sawdust, up to 20 weight percent, as a pore-forming agent, and the results were examined in the 900-1100 C range by means of thermal analysis, X-ray diffraction, scanning electron microscopy, and mercury porosimetry. The relationship between firing temperature and sawdust addition was seen in the ceramic characteristics. Tests of filtration were performed on samples that had favorable characteristics. The findings demonstrated that calcium phosphate originated from partial fluorapatite decomposition, whereas gehlenite and diopside were generated from carbonates that were broken down by lime and clay mineral breakdown products. Fluorapatite and quartz both resisted heat. The experimental design results demonstrated that the polynomial model provided a good description of the differences in physical attributes versus processing parameters. The fascinating filtration results make these membranes suitable for application in the treatment of industrial wastewater. Phosphate mine Qurilish va Ta 'lim ilmiy jurnali 3-jild, 4-son https://jurnal.qurilishtalim.uz
tailings are often considered waste materials with limited reuse potential. However, this study explores their application in the production of membrane filters, which are essential for various filtration processes. This paper discusses the materials and techniques used to evaluate the microstructure of phosphate mine tailings and their appropriateness for filtration applications.
Аннотация. Керамические мембранные фильтры, изготовленные из промышленных побочных продуктов, благодаря своей высокой механической, химической и термической устойчивости могут рассматриваться как ценная замена хвостов фосфатных рудников. Это особенно актуально, если керамические мембраны используются для очистки промышленных сточных вод. Способность этого метода очищать отходы текстильной промышленности ранее не была тщательно исследована. В этом проекте для создания керамических мембранных фильтров использовались хвосты фосфатных рудников (фосфатный шлам) и природная глина. Вышеупомянутые материалы смешивались с опилками, до 20 весовых процентов, в качестве порообразующего агента, и результаты были исследованы в диапазоне 900-1100 °C с помощью термического анализа, рентгеновской дифракции, сканирующей электронной микроскопии и ртутной порометрии. Связь между температурой обжига и добавлением опилок была обнаружена в керамических характеристиках. Испытания фильтрации проводились на образцах, которые имели благоприятные характеристики. Результаты показали, что фосфат кальция образовался в результате частичного разложения фторапатита, тогда как геленит и диопсид были получены из карбонатов, которые были разрушены известью и продуктами распада глинистого минерала. Фторапатит и кварц оба устойчивы к теплу. Результаты экспериментального проектирования показали, что полиномиальная модель дала хорошее описание различий в физических свойствах в зависимости от параметров обработки. Удивительные результаты фильтрации делают эти мембраны пригодными для применения при очистке промышленных сточных вод. Хвосты фосфатных рудников часто считаются отходами с ограниченным потенциалом повторного использования. Однако в этом исследовании изучается их применение в производстве мембранных фильтров, которые необходимы для различных процессов фильтрации. В этой статье обсуждаются материалы и методы, используемые для оценки микроструктуры хвостов фосфатных рудников и их пригодности для применения в фильтрации.
Kalit so'zlar. suv, membrana, polifosfat filtr, giltuproq, dolomit, kvars
Ключевые слова. вода, мембрана, полифосфатный фильтр, суглинок, доломит,
кварц.
Key words. water, membrane, polyphosphate filter, loam, dolomite, quartz
Kirish. Bugungi kunda dunyo miqyosida chuchuk suv zahiralarining kamayib boryotganligi va global isish jarayonida ichimlik suviga bolgan ehtiyojning ortib borayotganligi bois, oqova suvlarni tozalash dolzarb masala bo'lib qolmoqda. O'zbekiston Respublikasi ham suv zahiralari kam bo'lgan hududlarga kiradi va yildan yilga qurg'oqchilik sababli suv zahiralari miqdori kamayib bormoqda. Mamlakatda bir yilda o'rtacha 44-48 milliard kub metr suv ishlatilib, suv resurslarining asosiy qismi yoki 85 foizdan ortig'i qishloq xo'jaligida sug'orish maqsadlariga sarflanadi. Bunday holatda, ishlatilgan ichimlik suvini tozalab, qayta ishlatish eng asosiy yechim hisoblanadi. Ichimlik suvining asosiy iste'molchilari hisoblangan, sanoat oqova suvlari va vaishiy oqova suvlarni tozalash respublikamizda sifatli tashkil qilinmaganligi, sir emas. Rivojlangan davlatlarda oqova suvlarni tozalashda membrana filtrlari keng ishlatilmoqda. Bizga qadimdan ma'lumki, sopol idishlar yaxshi membrana vazifasini bajaradi va qadimdan suvni tozalashda kundalik turmushda ishlatilib kelinadi [1]. Membrana (yarim o'tkazgich) lar metal, polimer, tabiiy materiallar va boshqalardan tayyorlanadi. Metall membranalar metallning qimmatligi va ishlab chiqarish jarayonining murakkabligi tufayli yaxshi samara bermaydi. Polimer membranalar arzon bo'lsa-da, lekin ularning bioparchalanish xususiyatining uzoq davom etishi, yuqori harorat va agressiv muhitga chidamsizligi ishlatilish sohalarini qisqartirib
qo'yadi. Shu tufayli bugungi kunda polifosfatli gil tproqlaridan spool membranalar olishga talab ortib bormoqda. Polifosfatli spool membranalar termik barqaror bo'lib, kimyoviy va mexanik xususiyatlari tufayli polimer va metal menbranalardan ustun turadi [2,3]. Yangi keramika materiallari bo'yicha tadqiqotlar membrana filtrini ishlab chiqarish uchun arzonroq membrana texnologiyasidan keng foydalanishni talab qilmoqda, ayniqsa, ko'plab ekologik muammolarni arzon narxlarda hal qilish kerak bo'lgan rivojlanayotgan mamlakatlarda loy va fosfatli chiqindilardan arzon membrana ishlab chiqarish bo'yicha tadqiqotlar olib borilmoqda [4,5].
Yangi sopol membranalar olishda loy tarkibiga aluminosilikat minerallarni qo'shish bo'yicha bir nechta ilmiy ishlar amalga oshirildi [6-15]. Xom ashyoning tabiati yakuniy keramika mahsulotining fizikaviy va kimyoviy xususiyatlariga ta'sir qiladi. Loy tarkibiga qo'shilgan alyumosilikatlar aralashmaga qattiqlik berib, uning g'ovakligini Keskin kamaytirib yuborishi tasdiqlandi [16]. Tabiiy g'ovak hosil qiluvchi vositalar (ohak [17], kraxmal [18], yog'och [19], organik chiqindilar (qog'oz sanoati) [15], yog'ochni qayta ishlash sanoati qipiq [20] va hokazo.) qo'shish orqali alyumosilikatli menbranalarning samaradorligi oshirillgan bo'lsa-da, bunday filtrlar kutilgan natijani bermadi.
Ushbu tadqiqotimiz Sherobod giltuproqlari va Gulyob fosforit koni apatit kukunidan oqova suvlarni tozalovchi filtrlar olish va sanoat oqova suvlarini tozalashda qo'llshga bag'ishlangan.
'20
1-rasm. Fosforit kukuni (FK) va dolomitga boy loy (ShGT) ning rentgen difraksiyasi naqshlari. FA: ftorapatit (PDF #71-0880); q: kvars (PDF # 5-0490); D: dolomit (PDF # 831766); C: kalsit (PDF # 72-1650); M: muskovit (PDF # 43-0685).
Materiallar va qurilmalar
Materiallar
Ushbu tadqiqotda ishlatiladigan boshlang'ich xomashyo Sherobod giltuproqlari (GT) va fosforit kukuni (FK). Sherobod giltuproqlari Sherobod tumani markazidan 24 km g'arbda Maydon qishlog'i yaqinidagi giltuproq konidan olingan bo'lsa, fosfat chiqindilari Sariosiyo tumani markazidan 65 km shimoliy-g'arbda joylashgan Gulyob fosforit koni fosfat loy havzasidan olingan. Ushbu xomashyolarning mineralogik tarkibi Termiz tumanidagi Agrokimyoviy tahlil laboratoriyasida o'rganilgan va 1-jadval va 1-rasmda keltirilgan.
1-jadval.
Xomashyolarning mineralogik tarkibi, %.
Xomashyolar/komponentlar Ftorapatit Kvars Kalsit Muskovit Dolomit
GT- Sherobod giltuprog'i - 17 7 15 43
FK - fosoforli chiqindi 44 12 63 - 25
Qurilish va Ta 'lim ilmiy jurnali 3-jild, 4-son https://iurnal.qurilishtalim.uz
142
Giltuproq tarkibi kvars (17%), kalsit (7%), muskovit (15%) va dolomit (43%) dan iborat bo'lsa, FK-fosforit kukuni tarkibida kvars (12 %), ftorapatit (44 %), kaltsit (63%), dolomit (25%) dan iborat. Loyda g'ovak hosil qilish uchun oddiy yog'och qipig'idan foydalanildi. Barcha xomashyolar 35 0C haroratda SNOL-100-1 markali quritish shkafida 2 soat quritilgach, 5 mm tirqishli elakdan o'tkazildi.
Tajriba qismi.
Laboratoriyaga olib kelingan xomashyolar quritilgach, 5 mm tirqishli elakdan o'tkazildi va klassik aralashtirish usulida 3 xil tarkibli aralashma tayyorlandi. Aralashmalar tarkibi: Giltuproq : fosforit kukuni : yog'och qipig'i : suv. GT: FK: YQ: SUV.
1000 gramm umumiy massaga % hisobida:
1-aralashma: GT: FK: YQ: SUV= 35: 15: 15: 35.
Sig'imi 2000 ml li chinni hovonchaga 350 g giltuproq, 150 g fosforit kukuni va 150 g yog'och qipig'i solib, yaxshilab aralashtirildi. Aralashma bir xil massaga kelgach, oz-ozdan 350 g suv quyib, rezina qo'lqop kiygan holda, qo'lda loy qorildi. O'rtacha qattiqlikdagi loy tayyor bo'lgacha, o'lchami L = 60 mm, V = 10 mm va d = 5 mm bo'lgan metall qolipga 2 tonnalik press yordamida silindr shakliga keltirildi. Shakllar qolipdan olinib, avval 3 soat xona haroratida va keyin 2 soat SNOL-100-1 markali quritish shkafida 900 0C haroratda quritildi. Yakunda yana xona haroratida 2 soat quritildi va 1280 0C haroratli kulolchilik pechida kuydirildi. Shu tartibda yana 2 ta namuna tayyorlandi.
2-aralashma, 1000 gramm umumiy massaga % hisobida:
GT: FK: YQ: SUV= 25: 25: 15: 35.
3-aralashma, 1000 gramm umumiy massaga % hisobida:
GT: FK: YQ: SUV= 45: 15: 5: 35.
Tayyor bo'lgan namunalar quyidagi ko'rinishda bo'ldi:
2-rasm. GT, FK va YQ dan tayyorlangan filtr namuna ko;rinishi.
Tayyor bo'lgan filtr namunalari mis nurlanishi bilan ishlaydigan analitik difraktometr (Ka(Cu) = 1.5418) li rentgen difraksiyasi (XRD) bilan tahlil qilindi. Miqdoriy mineralogik tahlil Setaram Setsys 24 apparati tomonidan issiqlik tahlili amalga oshirildi (atmosfera: havo: isitish tezligi 10oC., Alumina). Aralashmalarning morfologik xususiyatlari skanerlash elektron mikroskopi (FE-SEM) tomonidan o'rganildi.
Tajriba natijalari tahlili.
Tayyorlangan filtr materiallarning rentgen difraksiyasi (3-rasm) ko'rsatishicha, yuqori harorat < 700 0C da aralashma tarkibidagi dolomit degidroksidlanadi T < 750-880 0C oralig'ida dolomit parchalanadi.
(CaMg (CO3)2 = CaCO3 + CO2 + MgO va CaCOs = CaO + CO2). Hosil bo'lgan karbonat angidrid loy orasida g'ovaklar hosil qiladi va yog'och qipig'I bilan suv birikishi natijasida g'ovaklarning mustahkamligini oshiradi. Aralashma tarkibidagi kvars yuqori issiqlikka bardoshli, lekin uning miqdori haroratning oshishi bilan biroz pasaygan, ehtimol bu neoformatsiyaga hissa qo'shgan jarayon bo'lishi mumkin. Bundan tashqari, gil mineral (gidro-
muskovit) va karbonat (dolomit) parchalanishidan ohak hosil boladi. Bu namuna rangining oqargani bilan izohlanadi.
A
i B
"26
3-rasm. 900 (A) va 1100 0C (B) da qizdirilgan aralashmalarning rentgen difraksiyasi tasvirlari. a) GT-qora rangli spektr; b) GT: FK: YQ: SUV= 35:15:15: 35-qizil rangli spektr; (c) GT: FK: YQ: SUV= 25: 25:15: 35-ko'k rangli spektr; (d) GT: FK: YQ: SUV= 45:15: 5:
35-yashil rangli spektr.
Isitish natijasida past haroratda aniqlangan laminatlangan tuzilma (3A-rasm) g'oyib bo'ldi, va aglomeratsiyalangan zarralar yuqori haroratda sodir bo'ldi (3B-rasm). Skanerlovchi elektron mikroskop SEM kuzatuvlari (4-rasm) ko'rsatishicha, matritsa bo'ylab gelenit donalariga to'g'ri keladigan donli zarralar aniqlandi. Bu teshiklar ohakka boy yog'och qipiqli karbonatlarga to'g'ri keladi. Yuqori haroratda (1100 0C) ba'zi teshiklarning ko'payishi bilan birlashishiga olib keladi.
□ TI □I
v^vS^H «i '/ A.
lMm 20.00 KX| l)lfn 20.00 Kx" l|ini 5 00 KX |
ri □ (1
iß
V f '
1 Jim 20.00 KX H 2 pin S.00KX
5-rasm. Namunalarning SEM tasvirlari: a) 900 0C gacha qizdirilgan GT: FK: YQ: SUV= 35:15:15: 35 tasviri, b) 900 0C gacha qizdirilgan GT: FK: YQ: SUV= 25: 25:15: 35 tasviri, c) 900 0C gacha qizdirilgan GT: FK: YQ: SUV= 45:15: 5: 35 tasviri. d, e va f- mos
ravishda 1100 0C da qizdirilgan tasvirlari.
4-rasmdagi aralashmalarining termik tahlili (DTA) shuni ko'rsatdiki namunalar 141, 252, 730 va 836 da to'rtta o'zgarishlarni boshdan kechirdi. Bular gigroskopik suv yo'qotish, g'ovak qo'shimcha (qipiq) degidratatsiyasi, dolomit parchalanishi va kaltsit pachalinishi hisoblanadi. Qipiqning qo'shilishi bularni o'zgartirdi va yuqori haroratgacha ko'tardi. 350 da joylashgan ekzotermik cho'qqi, qipiq otishga tegishli va massa yo'qotishning 1,61% ga teng bo'ldi. Rentgen
diffraktogrammalarini hisobga olgan holda, faqat kvars va ftorapatit yuqori issiqlikka chidamli. Ularning miqdori haroratning oshishi bilan kamaydi, ehtimol kvarsning shakl o'zgarishi ishtirok etishi va yuqori haroratlarda ftorapatitning qisman birlashishi yuz bergn bo'lishi mumkin. Gelenit barcha o'rganilgan namunalarida neoformlangan yagona faza va uning nisbati oshdi.
900 0C da tayyorlangan membranalar ma'lum bir g'ovaklilik darajasini saqlab qolish uchun filtrlash sinovlari uchun ishlatildi. Bunda 23% ga teng bo'lgan g'ovaklilik 0,7% diametrli teshiklarga to'g'ri keladi. Olingan natijalar filtrlash paytida oqova suvning membrana orqali harakatlanishi paytida, har xil o'lchamdagi zarralar membrana yuzasiga joylashishi jelega o'xshash shakllanishiga olib kelganligini ko'rsatdi (psevdo-qatlam). Ikkinchisi gidravlikaning ko'payishi tufayli oqova suv oqimini kamaytirish ta'siriga ega tizimning qarshiligi filtrlash jarayoniga ozmi-ko'pmi ta'sir qiladi. Teshiklarning o'lchami yoki tuzilishiga qarab, shuningdek, ularning sirt taqsimoti, oqimning umumiy qarshiligi sodir bo'lishi mumkin. Bilan bir vaqtda psevdo-qatlam ko'pincha asta-sekin o'sishiga olib keladi. Filtrlash natijalari 2-jadvalda keltirilgan:
2-jadval
Yangi membrana filtrlari yordamida oqova suvni tozalash tahlili
Kimyoviy tahlil Maishiy Filtrlashdan Fi trlashdan keyin
komponentlari oqova suv oldin 1-namuna 2-namuna 3-namuna
pH 5,3-11 8,3 8,15 7,15 6,79
Elektr 2,5-8,5 2,9 1,6 1,4 1,5
o'tkazuvchanlik,
sm/om
Nirtat ioni NO3- 330-1550 1330 380 350 445
mg/l
Xlorid ioni Cl- 150-390 225 39 32 43
mg/l
Sulfat ioni SO42- 1350-2000 211 29 25 38
mg/l
Jadvalda filtrlashdan oldin va keyingi kimyoviy komponentlar miqdori klassik kimyoviy (titrimetrik, fotometrik va xromatografik) usullar yordamida aniqlangan. 2-jadvaldan ko'rinib turibdiki, 2-namuna GT: FK: YQ: SUV= 45: 15: 5: 35 ya'ni, tarkibida 45% giltuproq, 15% fosforit kukuni, 5% yog'och qipig'i va 35% suv bo'lgan aralashmadan tayyorlangan membrana namunasi filtr sifatida ishlatilganda yaxshi samara berganligi aniqlandi.
Xulosalar. Ushbu tadqiqot yangi polifosfatli membrana filtrining tayyorlanishi va qo'llanilishiga bag'ishlangan. Membrana filtrining mineralogik, mexanik va kimyoviy tahlil natijalari o'rganilgan materiallar bo'yicha quyidagi xulosalarni berishga imkon berdi:
-Fosfat loyini o'z ichiga olgan qizdirilgan aralashmalarda gelenit va kalsiy fosfat neoformlangan (ikkilik va uchlik aralashmasi) fazalar karbonat bilan chiqarilgan ohakdan olingan va loy minerallarining parchalanish mahsulotlari.
-Yog'och qipig'i qo'shib, g'ovakli qismlarni hosil qilish mumkin.
-Yuqori haroratda hosil bo'lgan eritma ftorapatitning qisman erishiga olib kelishi mumkin.
-Fosfat loyga asoslangan aralashmalar nisbatan past mexanik xususiyatlarni (egilish kuchi) ko'rsatsada yog'och qipig'i qo'shilishi buni yengib chiqadi va alumosilikatli membranalarga nisbatan samarali hisoblanadi.
-Filtrlash sinovlari natijalari shuni ko'rsatdiki, 2-namuna GT: FK: YQ: SUV= 45: 15: 5: 35 ya'ni, tarkibida 45% giltuproq, 15% fosforit kukuni, 5% yog'och qipig'i va 35% suv bo'lgan Qurilish va Ta 'lim ilmiy jurnali 3-jild, 4-son https://jurnal.qurilishtalim.uz
aralashmadan tayyorlangan membrana namunasi filtr sifatida ishlatilganda yaxshi samara berganligi aniqlandi. Natijada yangi polifosfatli membrana maishiy oqova suvlarni tozalashda filtr sifatida ishlatilishi mumkin.
ADABIYOTLAR
1. Dilaver, M.; Hocao'glu, S.M.; Soydemir, G.; Dursun, M.; Keskinler, B.; Koyuncu, I.; Awgta,s, M. Hot wastewater recovery by using ceramic membrane ultrafiltration and its reusability in textile industry. J. Clean. Prod. 2018, 171, 220-233. [CrossRef]
2. Guo, Y.; Song, Z.; Xu, B.; Li, Y.; Qi, F.; Croue, J.-P.; Yuan, D. A novel catalytic ceramic membrane fabricated with CuMn2O4 particles for emerging UV absorbers degradation from aqueous and membrane fouling elimination. J. Hazard. Mater. 2018, 344, 1229-1239. [CrossRef] [PubMed]
3. Palacio, L.; Bouzerdi, Y.; Ouammou, M.; Albizane, A.; Bennazha, J.; Hernández, A.; Calvo, J.I. Ceramic membranes from Moroccan natural clay and phosphate for industrial water treatment. Desalination 2009, 245, 501-507. [CrossRef]
4. Stylianou, S.K.; Katsoyiannis, I.A.; Mitrakas, M.; Zouboulis, A.I. Application of a ceramic membrane contacting process for ozone and peroxone treatment of micropollutant contaminated surface water. J. Hazard. Mater. 2018, 358, 129-135. [CrossRef] [PubMed]
5. Torres, J.J.; Rodriguez, N.E.; Arana, J.T.; Ochoa, N.A.; Marchese, J.; Pagliero, C. Ultrafiltration polymeric membranes for the purification of biodiesel from ethanol. J. Clean. Prod. 2017, 141, 641-647. [CrossRef]
6. Dong, Y.; Ma, L.; Tang, C.Y.; Yang, F.; Quan, X.; Jassby, D.; Zaworotko, M.J.; Guiver, M.D. Stable Superhydrophobic Ceramic-Based Carbon Nanotube Composite Desalination Membranes. Nano Lett. 2018, 18, 5514-5521. [CrossRef]
7. Loutou, M.; Hajjaji, M.; Babram, M.A.; Mansori, M.; Favotto, C.; Hakkou, R. Phosphate sludge-based ceramics: Microstructure and effects of processing factors. J. Build. Eng. 2017, 11, 48-55. [CrossRef]
8. Loutou, M.; Hajjaji, M.; Mansori, M.; Favotto, C.; Hakkou, R. Phosphate sludge: Thermal transformation and use as lightweight aggregate material. J. Environ. Manag. 2013, 130, 354-360. [CrossRef]
9. Chrysochoou, M.; Dermatas, D.; Grubb, D.G. Phosphate application to firing range soils for Pb immobilization: The unclear role of phosphate. J. Hazard. Mater. 2007, 144, 1-14. [CrossRef] [PubMed]
10. Yin, H.; Yun, Y.; Zhang, Y.; Fan, C. Phosphate removal from wastewaters by a naturally occurring, calcium-rich sepiolite. J. Hazard. Mater. 2011, 198, 362-369. [CrossRef]
11. Lath, S.; Knight, E.R.; Navarro, D.A.; Kookana, R.S.; McLaughlin, M.J. Sorption of PFOA onto different laboratory materials: Filter membranes and centrifuge tubes. Chemosphere 2019, 222, 671-678. [CrossRef]
12. Roussanaly, S.; Anantharaman, R.; Lindqvist, K.; Hagen, B. A new approach to the identification of high-potential materials for cost-efficient membrane-based post-combustion CO2 capture. Sustain. Energy Fuels 2018, 2, 1225-1243. [CrossRef] Minerals 2019, 9, 318 17 of 18
13. Abbasi, M.; Mirfendereski, M.; Nikbakht, M.; Golshenas, M.; Mohammadi, T. Performance study of mullite and mullite-alumina ceramic MF membranes for oily wastewaters treatment. Desalination 2010, 259, 169-178. [CrossRef]
14. Wan, W.; Zhang, R.; Ma, M.; Zhou, Y. Monolithic aerogel photocatalysts: a review. J. Mater. Chem. A 2018, 6, 754-775. [CrossRef]
15. Fontes, W.C.; Franco de Carvalho, J.M.; Andrade, L.C.R.; Segadaes, A.M.; Peixoto, R.A.F. Assessment of the use potential of iron ore tailings in the manufacture of
ceramic tiles: From tailings-dams to "brown porcelain". Constr. Build. Mater. 2019, 206, 111121. [CrossRef]
16. Loutou, M.; Hajjaji, M.; Mansori, M.; Favotto, C.; Hakkou, R. Heated blends of clay and phosphate sludge: Microstructure and physical properties. J. Asian Ceram. Soc. 2016, 4, 11-18. [CrossRef]
17. Loutou, M.; Hajjaji, M.; Mansori, M.; Favotto, C.; Hakkou, R. Heated blends of phosphate waste: Microstructure characterization, effects of processing factors and use as a phosphorus source for alfalfa growth. J. Environ. Manag. 2016, 777, 169-176. [CrossRef]
18. Eshkoraev, S. (2024). REUSING PHOSPHATE MINE TAILINGS IN MEMBRANE FILTER PRODUCTION: MICROSTRUCTURE AND FILTRATION APPROPRIATENESS. TECHNICAL SCIENCE RESEARCH IN UZBEKISTAN, 2(8), 17-23. Retrieved from https://universalpublishings.com/index.php/tsru/article/view/6857
19. Loutou, M.; Hajjaji, M. Clayey wastes-based lightweight aggregates: Heating transformations and physical/mechanical properties. Appl. Clay Sci. 2017, 150, 56-62. [CrossRef]
20. Eshkoraev, S. (2024). ADVANCEMENTS IN WASTEWATER TREATMENT: SCIENTISTS HARNESSING LOCAL RESOURCES FOR POLYPHOSPHATE FILTERS. MEDICINE, PEDAGOGY AND TECHNOLOGY: THEORY AND PRACTICE, 2(8), 6-9. Retrieved from https://universalpublishings.com/index.php/mpttp/article/view/6846
21. Kang, D.-Y.; Lydon, M.E.; Yucelen, G.I.; Jones, C.W.; Nair, S. Inside Cover: Solution-Processed Ultrathin Aluminosilicate Nanotube-Poly(vinyl alcohol) Composite Membranes with Partial Alignment of Nanotubes (ChemNanoMat 2/2015). ChemNanoMat 2015, 7, 70. [CrossRef]
22. Lu, Q.; Dong, X.; Zhu, Z.; Dong, Y. Environment-oriented low-cost porous mullite ceramic membrane supports fabricated from coal gangue and bauxite. J. Hazard. Mater. 2014, 273, 136-145. [CrossRef]
