CC BY
2Central Asian Research Journal For Interdisciplinary Studies (CARJIS)
ISSN (online): 2181-2454 Volume 1 | Issue 1 | October, 2024 | SJIF: 5,965 | UIF: 7,6 | ISRA: JIF 1.947 | Google Scholar |
www.carjis.org
ISSUES OF EMPLOYMENT OF QUALIFIED PERSONNEL IN THE
PROBLEMS OF GENDER CHARACTERISTICS OF YOUTH
MIGRATION
YOSHLAR MIGRATSIYASINING GENDER XUSUSIYATLARI MUAMMOLARIDA MALAKALI KADRLARNI ISH BILAN TA'MINLASH MASALALARI
ВОПРОСЫ ТРУДОУСТРОЙСТВА КВАЛИФИЦИРОВАННЫХ КАДРОВ В КОНТЕКСТЕ ПРОБЛЕМ ГЕНДЕРНЫХ ОСОБЕННОСТЕЙ
МОЛОДЕЖНОЙ МИГРАЦИИ
Tadqiqotchi: Abdullayeva Iroda Daronovna
Аннотация
В этой статье говорится, что по мере развития мировой экономики и укрепления межстрановых интеграционных связей трудовая миграция становится все более интенсивной. Было выявлено, что продолжающееся углубление различий между развитыми и экономически отсталыми странами оказало сильное влияние на ускорение этих процессов.
Ключевые слова: мир, хозяйство, развитие, страна, интеграция, коммуникация, труд, миграция.
Abstract
In this article, as the world economy develops and inter-country integration relations become stronger, labor migration is becoming more and more intensive. It was revealed that the continuous deepening of differences between developed countries and economically backward countries had a strong influence on the acceleration of these processes.
Key words: peace, economy, development, country, integration, communication, labor, migration.
Central Asian Research Journal For Interdisciplinary Studies (CARJIS)
ISSN (online): 2181-2454 Volume 1 | Issue 1 | October, 2024 | SJIF: 5,965 | UIF: 7,6 | ISRA: JIF 1.947 | Google Scholar |
www.carjis.org
Annotatsiya
Ushbu maqolada jahon xo'jaligi rivojlanib, mamlakatlararo integratsion aloqalar kuchayib borgan sayin, mehnat migratsiyasi ham tobora intensivlashib bormoqda. Rivojlangan mamlakatlar va iqtisodiy qoloq mamlakatlar o'rtasidagi farqlarning uzluksiz chuqurlashib borayotgani ham ushbu jarayonlarni jadallashtirishga kuchli ta'sir ko'rsatilganligi ochib berilgan.
Kalit so'zlar: jahon, xo'jalik, rivojlanish, mamlakat, integratsiya, aloqa, mehnat, migratsiyasi.
O'zbekistonda aholining 60 foizini yoshlar tashkil qiladi. Ayni vaqtda mamlakatda yoshlarni ta'limga qamrab olish, kasb va hunar o'rgatish va ish bilan ta'minlash eng dolzarb masalalardan biri. Davlat rahbari har chiqishida yoshlarni ish bilan ta'minlash masalasida jiddiy topshiriqlar beradi.
Forumda xavfsiz mehnat migratsiyasini tartibga solish va ta'minlash, odam savdosiga qarshi kurashish, mazkur turdagi transchegaraviy jinoyatlar qurboni bo'lgan shaxslarni, shu jumladan xotin-qizlar va yoshlarni himoya qilish sohasida ham O'zbekiston Respublikasi so'nggi uch yilda katta natijalarga erishgani ta'kidlandi. Ammo, hali muammolar va yechimini kutib turgan masalalar talaygina.
Bugun O'zbekistonning 3 millionga yaqin fuqarosi xorijiy mamlakatlarda ishlamoqda. Ularning ko'p qismini kuch-quvvatga to'la yoshlar tashkil etadi.
Shu bois mamlakat tarixida ilk bor "Xususiy bandlik agentliklari to'g'risida"gi Qonun qabul qilindi. O'zbekiston Respublikasi Prezidentining qarori bilan Xorijda mehnat faoliyatini amalga oshirayotgan fuqarolarni qo'llab-quvvatlash hamda huquqlari va manfaatlarini himoya qilig jamg'armasi tashkil etildi. Mintaqada yagona bo'lgan va davlat tomonidan to'liq moliyalashtiriladigan Odam savdosi jabrdiydalariga yordam berish bo'yicha respublika reablitatsiya markazi faoliyat ko'rsatmoqda.
Central Asian Research Journal For Interdisciplinary Studies (CARJIS)
ISSN (online): 2181-2454 Volume 1 | Issue 1 | October, 2024 | SJIF: 5,965 | UIF: 7,6 | ISRA: JIF 1.947 | Google Scholar |
www.carjis.org
Xalqaro mehnat migratsiyasi tavsiyalariga ko'ra, fuqarolar mamlakatda qolish muddatiga qarab quyidagi toifalarga bo'linadi:
Tashrif buyuruvchilar - bu erda uch oydan kam bo'lgan odamlar (masalan, sayyohlar). Bu toifa immigrantlar hisoblanmaydi, biroq amaliyot shuni ko'rsatadiki, mehnat migratsiyasining ulushi qisqa muddatga (uch oydan kam) sodir bo'lishi mumkin, masalan, mavsumiy migratsiya yoki ma'lum qisqa muddatli ishlar uchun chet ellik ishchilarni yollash.
Migrantlar, shu jumladan
- qisqa muddatli muhojirlar - odatdagi yashash joyidan boshqa davlatga kamida 3 oy va 12 oydan ortiq bo'lmagan muddatga ko'chib kelgan shaxslar;
- uzoq muddatli migrantlar - doimiy yashash joyiga ega bo'lgan boshqa davlatga kamida bir yil (12 oy) muddatga ko'chib o'tadigan odamlar.
Ma'lumki, so'nggi yarim asrda ulkan iqtisodiy natijalarga erishgan Turkiya, Xitoy, Hindiston, Filippin va hatto sanoati rivojlangan Yaponiya ham migratsiya jarayonlarini tizimli ilmiy jihatdan o'rganish, inson tajribasi sotsiologiyasi orqali ulkan yutuqlarga erishdi. Ularning tajribasidan endi boshqa rivojlanayotgan mamlakatlar ham samarali foydalanmoqda.
Umuman olganda, mehnat migratsiyasi mahalliy mehnat bozoridagi inqiroz tufayli yuzaga kelgan vaziyatdir. Mehnat bozori inqirozini tavsiflovchi bir qator tarkibiy muammolar mavjud:
- eski texnika va texnologiyalar, qo'l mehnati, kam ta'minlangan, ijtimoiy himoyalanmagan faoliyat turlaridan foydalanishga moyillik;
- mehnatni ko'p talab qiluvchi tarmoqlar va tarmoqlar yo'qligi sababli qo'l mehnatining rivojlanmaganligi;
- ba'zi zamonaviy hududlarda zamonaviy uy-joy bozorining harakatsizligi tufayli zaif mintaqaviy va professional harakatchanlik;
- mehnat bozori ehtiyojlarini hisobga olgan holda ishchi kuchining kasbiy va malakaviy tuzilmasi o'rtasidagi nomuvofiqlik.
Central Asian Research Journal For Interdisciplinary Studies (CARJIS)
ISSN (online): 2181-2454 Volume 1 | Issue 1 | October, 2024 | SJIF: 5,965 | UIF: 7,6 | ISRA: JIF 1.947 | Google Scholar |
www.carjis.org
Migratsiya jarayonining hozirgi bosqichi avvalgilaridan ko'lami, geografik xususiyatlari, o'zgarish va integratsiyaning dinamik ko'rsatkichlari, ijtimoiy-demografik tuzilishi bilan farq qiladi. Dunyo bo'ylab migratsiya oqimining yo'nalishi o'zgarmoqda, xususan, O'zbekiston fuqarolarining uzoq davlatlarga (AQSh, Yevropa, arab mamlakatlari, asosan, BAA, Misr, Bahrayn, Quvayt, Saudiya Arabistoni, Janubi-Sharqiy Osiyo, Janubiy Koreya, Tailand, Malayziya), shuningdek qo'shni mamlakatlarga (masalan, Rossiya, Qozog'iston).
Pandemiyadan oldingi sharoitlarda butun dunyo bo'ylab migratsiya qiluvchilar soni keskin oshganini ko'rayotganimiz sababli, pandemiyadan keyin ham ularning soni ortishi kutilayotgani bejiz emas. Migratsiyaning kuchayishiga qashshoqlik, ishsizlik, inson huquqlarining buzilishi, kelajakka umidsizlik va umidsizlik, turli mojarolar va urushlardan qo'rqish kabi omillar sabab bo'lmoqda.
Bugungi kunda fan va amaliyotda yoshlarni kasbga yo'naltirish, mavjud va yangi ish o'rinlarini raqamlashtirish, yoshlar ishtirokida yuqori sifatli migratsiya jarayonlarini boshqarish, shu orqali mehnat bozorining yoshlar segmentini tartibga solish, mehnat resurslarini ishga tushirishni minimallashtirish bo'yicha samarali vositalar mavjud. professional, malaka, malaka va mintaqaviy balans. takomillashtirish keng qamrovli kontseptsiyani talab qiladi.
Bu, o'z navbatida, mehnat bozorining yoshlar segmentini tartibga solish va takomillashtirish masalalarini ilmiy tadqiq qilish uchun asos bo'ladi.
O'z tabiatiga ko'ra migrantlar tadbirkorlar va jamiyatning faol a'zolaridir. Tarixan migratsiya iqtisodiy o'sishga, xalqlarning assimilyatsiyasiga va marginallashgan madaniyatlarning boyib ketishiga olib keldi .1
Farmondan ko'zlangan asosiy maqsad tashqi mehnat migratsiyasi sohasidagi vakolatli organlar faoliyatini takomillashtirish, xorijda ishlash istagida bo'lgan shaxslarni talab yuqori bo'lgan kasblarga o'qitish, fuqarolarning xorijdagi
1Davlatimiz rahbari tomonidan 2020-yil 15-sentabrda imzolangan "Xavfsiz, tartibli va qonuniy migratsiya tizimini joriy etish chora-tadbirlari to'g'risida"gi PQ-4829-son qarori .
Central Asian Research Journal For Interdisciplinary Studies (CARJIS)
ISSN (online): 2181-2454 Volume 1 | Issue 1 | October, 2024 | SJIF: 5,965 | UIF: 7,6 | ISRA: JIF 1.947 | Google Scholar |
www.carjis.org
huquqlarini himoya qilish, qaytgan mehnat migrantlarini ishga joylashtirish; shuningdek, ularning oilalarini ijtimoiy qo'llab-quvvatlash.
Xavfsiz, tartibli va qonuniy mehnat migratsiyasi tizimi quyidagilardan iborat:
- O'zbekiston Respublikasi fuqarolarini vaqtinchalik mehnat faoliyatini amalga oshirish uchun xorijga tashkiliy ravishda jo'natish ko'lamini kengaytirish, bu maqsadlarda vazirliklar, idoralar va mahalliy ijro etuvchi hokimiyat organlarining vazifa va vakolatlari doirasini kengaytirish;
- tashqi mehnat migratsiyasi sohasida xalqaro hamkorlikni rivojlantirish, xorijdagi vatandoshlar tashkilotlari va o'zbek diasporalari bilan aloqalarni mustahkamlash;
- O'zbekiston Respublikasi fuqarolari xorijga ishlash uchun ketgunga qadar ularga amaliy kasblar va tillarni o'rgatishning samarali usullarini yo'lga qo'yish, ularning kasbiy malakasini tasdiqlovchi xalqaro miqyosda tan olingan sertifikatlar berish tizimini joriy etish;
- og'ir ahvolda qolgan mehnat muhojirlarini moddiy va ijtimoiy qo'llab-quvvatlash, ularning hayoti va sog'lig'i xavfsizligini ta'minlash, madaniy-ma'rifiy tadbirlarini o'tkazish amaliyotini kengaytirish;
- xorijda mehnat faoliyatini amalga oshirayotgan fuqarolarning huquqlarini rag'batlantirish va ta'minlash, ular uchun qulay shart-sharoitlar yaratishga qaratilgan chora-tadbirlarni amalga oshirish;
- mehnat migratsiyasidan qaytganlarning reintegratsiyasi, shu jumladan ularni ishga joylashtirish, malakasini oshirish va tadbirkorlik tashabbuslarini rag'batlantirish 2
Farmondan ko'zlangan asosiy maqsad tashqi mehnat migratsiyasi sohasidagi vakolatli organlar faoliyatini takomillashtirish, xorijda ishlash istagida bo'lgan
2Davlatimiz rahbari tomonidan 2020-yil 15-sentabrda imzolangan "Xavfsiz, tartibli va qonuniy migratsiya tizimini joriy etish chora-tadbirlari to'g'risida"gi PQ-4829-son qarori
Central Asian Research Journal For Interdisciplinary Studies (CARJIS)
ISSN (online): 2181-2454 Volume 1 | Issue 1 | October, 2024 | SJIF: 5,965 | UIF: 7,6 | ISRA: JIF 1.947 | Google Scholar |
www.carjis.org
shaxslarni talab yuqori bo'lgan kasblarga o'qitish, fuqarolarning xorijdagi huquqlarini himoya qilish, qaytgan mehnat migrantlarini ishga joylashtirish; shuningdek, ularning oilalarini ijtimoiy qo'llab-quvvatlash.
Shuningdek, 2021-yil 1-yanvardagi farmonga asosan:
- "Ijtimoiy himoyaning yagona reyestri" axborot tizimida e'tirof etilgan, ehtiyojmand oila a'zosi va uyushgan mehnat migratsiyasi bo'yicha xorijga vaqtinchalik mehnat faoliyatini amalga oshirish uchun ketayotgan shaxslarga mikrokreditlar berish tartibi joriy etildi;
- mikrokreditlar chet elda ishga joylashish bilan bog'liq xarajatlarni qoplash uchun (shu jumladan, sayohat xarajatlari, ishga joylashish uchun ruxsatnomalarni rasmiylashtirish) bir yil muddatga 10 (o'n) million so'mgacha miqdorda beriladi;
- mikrokreditlar bo'yicha foiz stavkasining Markaziy bankning bazaviy stavkasidan yuqori bo'lgan qismi, lekin bazaviy stavkaning 1,5 (bir yarim) baravaridan ko'p bo'lmagan qismi Bandlikka ko'maklashish davlat jamg'armasi tomonidan qoplanadi.
Jahon bankining 2020-yilning 2-chorak uchun Jahon iqtisodiy prognozi 4-bobidagi yangi tadqiqot "... biz migratsiyani qabul qiluvchi mamlakatlarga iqtisodiy ta'sirni ko'rib chiqamiz va migratsiya odatda qabul qiluvchi mamlakatlarda iqtisodiy o'sish va samaradorlikni oshiradi" 3degan xulosaga keldi.
Biroq pandemiya natijasida migratsiya oqimi birdaniga to'xtab qoldi. Haddan tashqari o'zini-o'zi izolyatsiya qilish vaqtinchalik, ammo pandemiya umumiy izolyatsiya tuyg'usini va tashqi dunyoga ochiqlikka ishonchsizlikni kuchaytirishi va mamlakatlarning immigrantlarni qabul qilish moyilligiga uzoq muddatli ta'sir ko'rsatishi mumkin. Immigratsiyaning qisqarishi tashqi migratsiyani qo'llab-quvvatlovchi mamlakatlarda ishsizlikning oshishiga va uy xo'jaliklariga pul o'tkazmalarining qisqarishiga olib keldi.
3 Римашевская Н.М. Человек и реформы: Секреты выживания. - Москва: ИСЭПН РАН, 2003. - 392 с. С. 373375 [Rimashevskaya N.M. Man and Reforms: Secrets of Survival. - Moscow: ISEPN RAN, 2003. 392 pp. S. 373-375.]
59
Central Asian Research Journal For Interdisciplinary Studies (CARJIS)
ISSN (online): 2181-2454 Volume 1 | Issue 1 | October, 2024 | SJIF: 5,965 | UIF: 7,6 | ISRA: JIF 1.947 | Google Scholar |
www.carjis.org
