SCIENTIFIC PROGRESS VOLUME 4 I ISSUE 1 I 2023 _ISSN: 2181-1601
Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=5.016) Passport: http://sjifactor.com/passport.php?id=22257
HCCHK^HK AIMAmHHHm ^APAEKHAPHHH HHTEHCHB.tfAm
YCY.MAPH TA^^H^H
Азизжон Саломидинович Исомидинов Бойкузи Журакузиевич Хурсанов
Техника фанлари буйича фалсафа В.б.доцент. Фаргона политехника
доктори, PhD, доцент, Фаргона институти
политехника институти [email protected] a. s. [email protected]
АННОТАЦИЯ
Маколада замонавий иссиклик алмашувчи курилмаларга куйиладиган талаблар ва жараённи интенсивлаш усуллари тахлили келтирилган. Иссиклик алмашиниш жараёнларида кулланиладиган курилмаларнинг
характеристикаларига куйиладиган талаблар урганилган. Сунги йилларда олиб борилган илмий-тадкикот ишлари куриб чикилган хамда хулосалар берилган.
Калит сузлар: кимё, нефт-газ, кобик кувирли, иссиклик алмашиниш, интенсивлик.
Кириш:
Энергетик курилмаларнинг характеристикаларига куйиладиган талабларнинг кучайиши конструкторларни, олимларни, шу жумладан иссиклик алмашиниш курилмалари ишлаб чикарувчиларини иссиклик алмашиниш курилмаларининг иссиклик ва энергия самарадорлиги курсаткичларини, ихчамлиги, ишончлилиги ва бошка курсаткичларини яхшилашга ёрдам берадиган янги конструктив ечимларини излашга ва янги физик тамойилларни жорий этишга ундайди. Бу эса уз навбатида корхоналарда энергиятежамкорликни таъминлаш масалалари мухим ахамият касб этишини билдиради [1,2,3,4,5,6,7].
Замонавий иссиклик алмашувчи курилмалар куйидаги техник талабларга жавоб бериши лозим;
-иссиклик алмашиниш жараёнини интенсивлаш, якуний хароратни олиш билан керакли микдордаги иссикликни бир мухитдан бошкасига утишини таъминлаш;
-курилманинг ишчи мухитлари берилаётган термодинамик параметрлар (босим, харорат ва хажм) ва иссиклик алмашувчи махсулотнинг турли хил агрегат холатларида самарали ва ишончли булиши керак;
-курилма кувирлари ва ишчи юзалари тозалаш даврида ишлатиладиган турли хил кимёвий воситаларга чидамли булиши керак;
-курилма ишчи органларининг ишлаш муддатини узайтириш керак;
SCIENTIFIC PROGRESS VOLUME 4 I ISSUE 1 I 2023 _ISSN: 2181-1601
Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=5.016) Passport: http://sjifactor.com/passport.php?id=22257
Хозирги кунда мутахасислар такомиллашган иссиклик алмашиниш курилмаларини ишлаб чикишда учта асосий гурухга бирлаштирилиши мумкин булган муаммоларга дуч келишмокда [8,9,10,11,12,13,14,15,16,17]:
Биринчи гурух: Бу гурухдаги муаммолар иссиклик алмашувчи курилмаларнинг ишлаш муддати билан боглик булиб, бунда иссиклик алмашувчи юзалар ифлосланиши, коррозия, шунингдек иссиклик алмашувчи курилмаларнинг вактинча ишлаш режимларида термомеханик ходисалар содир булади. Ушбу муаммоларнинг барчаси иссиклик узатиш (иссиклик узатиш сони ёки иссиклик узатиш коеффитсиенти) хусусиятларига таъсир килади.
Иккинчи гурух: бу гурухга иссиклик алмшувчи курилмаларнинг контакт деталлари ва уларни ихчамлаштириш муаммолари киради. Бунда ихчам конструктсияларни яратиш вав жараён интенсивлигини таъминлаш мухим ахамиятга эга.
Учинчи гурух: бу иссиклик ёки совуклик агентининг юкори чегарасини ошириш муаммоларидир.
Иссиклик алмашиниш курилмалари самарадорлигини ва ихчамлигини ошириш учун асосан янги схемаларни ишлаб чикиш, иссиклик узатишни, шу жумладан курилма ишчи кувирларида гирдоб ва айланма окимни интенсивлашнинг янги истикболли усуллари ва конструктсияларини яратиш керак.
Хрзирги кунда ушбу муаммолар буйича куплаб тадкикотлар олиб борилмокда. Умумий холда, иссиклик алмашинувчи кувир юзаларини профиллаш, кувирлардаги ламинар окимдан турбулент окимга утишни таъминлайди. Бу эса уз навбатида иссиклик утказувчанликни интенсивлаш имконини беради. Бундай усул оким чегара катламининг тез янгиланишига ва турбулизасияга таъсир килади. Ишчи кувир профилининг узгариши иссиклик алмашинувчи юзларнинг купайишига хисса кушади. Бу эса уз навбатида иссиклик коеффитсиентининг усишини таминлайди ва курилмада гидравлик каршилик кутарилишига сабаб булади. Бундан ташкари Рейнолдс сони хам ортади бу холат окимнинг табиий турбулентлигини оширади. Шуни такидлаш керакки иссиклик алмашувчи курилма ички кувирларида гирдоб ва айланма окимларни хосил килувчи конструктсиялардан фойдаланиш кувирларнинг ифлосланишини камайтиради [18,19,20,21,22,23,24,25].
Иссиклик алмашинишнинг интенсивлашган усулларини яратиш ва уни амалиётга куллашда жараённинг техник шартлари ва иссиклик алмашувчи курилмаларнинг узок муддат ишлаш хусусиятларига каралади. Интенсивликни таъминлашда тулик ечимга эришиш учун куйидагиларни хам эътиборга олиш зарур [26,27,28,29,30,31,32,33,34,35,36,37,38,39,40]:
SCIENTIFIC PROGRESS VOLUME 4 I ISSUE 1 I 2023 _ISSN: 2181-1601
Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=5.016) Passport: http://sjifactor.com/passport.php?id=222ff7
1.Иссикдик алмашувчи агентни узатувчи насоснинг кувватини ёки курилма гидравлик каршилигини узгартирмасдан агентнинг иссиклик бериш кувватини ошириш;
2. Курилма конструктив улчамлари ва зоналар сонини узгартирмаган холда иссиклик алмашувчи махсулотлар орасидаги харорат фаркини камайтириш;
3.Иссиклик алмашувчи агент куввати ва курилма гидравлик каршилиги даражасини саклаб турган холда унинг конструктив параметрларини камайтириш;
4.Иссиклик алмашувчи курилмада белгиланган кувватни саклаган холда иссиклик алмашувчи юзаларнинг кувватини камайтириш;
5. Истикболли саналган кувирларнинг энергиятежамкор конструктсияларини яратиш.
1; 2 ва 4-омиллар жараёнга сарфланадиган энергияни тежашга хизмат килади. 3-омил эса ресурсларни (метал сарфи ва курилма таннархиннг пасайишига) тежашга хизмат килади. 5-омил умумий булиб, бунда иссиклик алмашиниш курилмаининг хар бир иш параметри бохоланиши керак. Бу омил иссиклик алмашиниш жараёнини интенсивлашнинг кулай ва содда усули хисобланади. Хрзирда олиб борилаётган аксарият илмий-тадкикот ишлари хам айнан кувирларнинг профилини хамда ички ички кувир турларининг холатини узгартириш оркали жараённи интенсивлаш ва сарфланадиган энергияни минималлашга каратилган. Шу сабабли ушбу тадкикот иши кобик кувирли курилмаларда жараённи интенсивлаш усулларини анализ килиш ва макбул вариантларни танлашга багишланган. Юкоридагилардан келиб чикиб истикболли саналган айрим тадкикот ишларининг натижаларини куриб чикамиз.
Адабиётлар шархи:
Масалан, №345336 авторлик гувохномасида аппарат кобик, трубалар урнатилган трубалар тури, копкоклардан иборат булиб,трубалараро ораликда иссиклик алмашинув жараёнларини интенсивлаштириш учун кундаланг тусиклар винтсимон формада тайёрланган [6].
№840662 Авторлик гувохномасида иссиклик алмашинув жараёнларини интенсивлаштириш учун трубалар винтсимон шакилга айлантирилган. Бу тадкикот ишидаги конструксиянинг камчиликлари: тайёрлаш кийин, суюкликликларнинг катта тезлигида аппаратда вибратсия бошланади. Винтсимон трубаларни ремонт килиш ва тайёрлаш кийин [7].
Россия Федерациясининг патентида (патент РФ 2299089, 2005 й. чоп этилган) трубалар кобик ичида айлана килиб труба турига жойлаштирилган. Мухит труба ичида периметр буйича айланган холда булиши суюклик харакатини турбулентлигини оширади ва бунинг окибатида иссиклик алмашинув жараёнларини интенсивлаштирилади. Бу аппаратнинг камчиликлари аппаратнинг
SCIENTIFIC PROGRESS
VOLUME 4 I ISSUE 1 I 2023 ISSN: 2181-1601
Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=5.016) Passport: http://sjifactor.com/passport.php?id=222ff7
марказий кисмида ва перефериясида иссикдик алмашишиш коеффитсиенти хдр хил булади. Иккинчидан, кобик ичидаги ишчи хажм бир хил ишлатилмайди[8].
Патент №2372572 да (патент РФ 2372572, 2009 й. чоп этилган) ишчи мухдтни ишлатишни яхшилаш учун кобик кесик конус сифатида бажарилиб, бурилган трубалар шу кесик конусга жойлаштирилган. Бу конструксиянинг камчилиги: конструксия мураккаб булиб, бундай аппараатларни тайёрлаш ва ремонт килиш кийин[9].
Гуреев В.М.нинг иссиклик алмаштиргичида (патент РФ 2457415, 2012 й. чоп этилган) жараённи интенсивлаштириш ва металл сарфини камайтириш учун кесик конус ичидаги трубалар конус уки буйича айлантириб жойлаштирилган [10].
Бундан ташкари, иссиклик алмашинув жараёнларини интенсивлигини ошириш учун кобик ичидаги трубалар теккис килинмасдан, гофрланган (а.г.№868302) , конфузор ва диффузорлик кисмлари (а.г.№1062500) билан тайёрланади.
Г.А.Дрейсернинг конструксиясида трубалар ичида букок турбулизаторлар ва ташки кисмида арикчалар очилган[11](1-расм).
1-расм. Труболизаторли трубалар.
а-шнексимон айлантиргич, б -лентали айлантиргич, в - вертикал арикчали диафрагмали трубалар, г - эгри арикчали диафрагмали трубалар, д -спирал симли трубалар, е -«Сулзер» фирмасининг труболизатори.
Р.А.Амерхановнинг аппаратида (патент РФ 2200289, 2008 й. чоп этилган) трубалардаги турбулизаторларда букокликлар булиб, бу букокликларда пленкали электркизитгичлар урнатилган[12].
Россия Федерациясининг патентида (патент РФ 2227882, Ф28С 3/06, 2004 й. чоп этилган) агрессив мухитларда ишловчи кобикли иссиклик алмаштиргич аппарати берилган булиб, аппарат сув билан хдво уртасида иссиклик алмашиниш жараёнларини олиб бориш учун мулжалланган[13].Бу аппаратда тутун газлар
SCIENTIFIC PROGRESS VOLUME 4 I ISSUE 1 I 2023 _ISSN: 2181-1601
Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=5.016) Passport: http://sjifactor.com/passport.php?id=22257
ёрдамида сувни ифлослантирмасдан иситиш учун ишлатилади. Бу иссиклик алмаштиргичнинг турдош аппаратлардан фарки унинг корпуси остида кираётган хавонинг турбулентлигини ошириш учун хавонинг кириш кисмида хаво буратгичлар урнатилган. Бу аппаратнинг камчилиги тутун газларнинг температураси ортикча юкори булганда аппаратда ички температура деформатсиялари хосил булади.
Бу аппаратга ухшаш Россия Федератсиясининг патентида (патент РФ 2287753, Ф28С 3/06, 2006 й. чоп этилган) сув ва хавонинг уртасидаги агрессив мухитларда ишловчи кобикли ассиклик алмаштиргич аппарати берилган булиб, бу аппаратда хаво буратгичларда парраклар урнатилган.
Бу парраклар иссик хавони турбулизатсия килиш учун маълум тартибда урнатилади[14].
Д.Е.Евдокимовнинг патентида (патент РФ 2365845, Ф28С 3/06, 2009 й. чоп этилган) катта хажмлардаги иссиклик алмашинувчи агентлар уртасида иссиклик алмашинув жараёни олиб борилади[15]. Иссиклик алмашинуви жараёни икки боскичда олиб борилади. Биринчи боскичда бу аппаратда тутун газларнинг чикиш йулига винтсимон парраклар урнатилган буш цилиндрли трубалар урнатилган. Иккинчи боскичда, биринчи боскичдан чикаётган тутун газларнинг йулида кобикли иссиклик алмаштиргич урнатилган булиб, хавонинг юриш йулига хаво айлантигичлари урнатилган.
Бу аппаратда иссиклик алмашиниш жараёнларини катта хажмларда ва катта температураларда олиб бориш мумкин. Бунинг сабаби иккинчи боскичга кираётган тутун газлар биринчи боскичда совиб киради ва иккинчи аппаратда иссиклик таъсирида температура кучланишлари хосил булмайди.
Куриб утилган усуллар ва курилмаларда у ёки бу параметрга боглик равишда камчиликлар кузга ташланади бу эса уз навбатида юкорида айтилганидек жараёнга сарфланадиган энергия микдорини оширади. Биргина мисол нефтни кайта ишлаш хамда азот бирикмали угитлар олиш корхоналарида умумий сарфланадиган энергиянинг карийб 40 % иссиклик жараёнларига сарфланади. Кейинги йилларда курилмаларнинг маънавий эскирганлиги ва жараёнларда бошка параметрларнинг узгариши ёки курилмаларнинг модернизатсия килинганлиги иссиклик жараёнларида карийб 60 % дан купрок энергиянинг йукотилишига сабаб булмокда [41,42,43,44,45,46,47,48].
Бунда жараёнга мос курилмани танлаш ва унинг ишчи органларини тизмли тахлил килиш ва шу оркали оптимал вариантларни танлаш долзарб хисобланади.
Максад ва вазифа:
Юкорида айтилганлардан келиб чикиб мазкур иш буйича тадкикотнинг максади этиб кобик кувирли иссиклик алмашниш курилмаси ва ишчи ишчи
SCIENTIFIC PROGRESS VOLUME 4 I ISSUE 1 I 2023 _ISSN: 2181-1601
Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=5.016) Passport: http://sjifactor.com/passport.php?id=222ff7
geTarnapuHH Taxnun Kunum xaMga yHHHr Ma;Syn napaMeTpnapuHH acocnam SenrunaHgu. Ky^unraH MaKcagra эpнmнm ynyH KynugarH MacananapHH ypraHHm KHpurangu:
-KOSHK KyBupnu HCCHK^HK anMamuHum KypunManapuHH xucoSnam MeTognapuHH ypraHHm;
-KOSHK KyBHpnu HCCHK^HK anMamHHHm KypunManapHHHHr TypnapuHH Taxnun Kunum;
-hcchk^hk anMamuHum KypunManapuHH th3mhh Taxnun Kunum Ba Saxpnam; -TH3MHH Taxnun acocuga ^apaëHra Moc KOHCTpyKCu^HH noñuxanam; -rugpoguHaMHK pe^HMnapuHH ypraHHm Ba yHHHr hcchk^hk ^apaëHura TatcupuHH acocnam.
Oonga^aHH^raH agaÔHëT^ap:
1. Akhmadjonovich, E. N., Salomidinovich, I. A., & Aliyorovich, O. X. (2022). EXPERIMENTAL DETERMINATION OF THE INDUSTRIAL APPLICATION AND DETERMINATION EFFICIENCY OF FLUID GASES CLEANING APPARATUS BY CONTACT ELEMENT METHOD. American Journal of Technology and Applied Sciences, 7, 72-78.
2. Akhmadjonovich, E. N., Salomidinovich, I. A., & Bektoshevich, U. R. (2022). INTENSIFICATION OF DUST GAS CLEANING PROCESS. American Journal of Technology and Applied Sciences, 7, 67-71.
3. Akhmadjonovich, E. N., Salomidinovich, I. A., Uktamovich, S. R., & Bektoshevich, U. R. (2022). LIQUID GASES TRANSMISSION MEDIUM TOZALOVCHI INERTIAL HYDRODYNAMIC SCRUBBER. American Journal of Business Management, Economics and Banking, 7, 1-7.
4. Rasuljon, T., Isomiddinov, A., Ortiqaliyev, B., & Khursanov, B. Z. (2022). Influence of previous mechanical treatments on material grinding. International Journal of Advance Scientific Research, 2(11), 35-43.
5. Uktamovich, S. R., Akhmadjonovich, E. N., Salomidinovich, I. A., & Bektoshevich, U. R. (2022). RESEARCH OF RESISTANCES AFFECTING THE WORKING FLUID IN A ROTOR-FILTER DEVICE. Innovative Technologica: Methodical Research Journal, 3(11), 8-15.
6. Davronbekov, A. A., & Isomidinov, A. S. (2022, November). Analysis of requirements for modern heat exchangers and methods of process intensification. In INTERNATIONAL CONFERENCE DEDICATED TO THE ROLE AND IMPORTANCE OF INNOVATIVE EDUCATION IN THE 21ST CENTURY (Vol. 1, No. 7, pp. 174-183).
SCIENTIFIC PROGRESS VOLUME 4 I ISSUE 1 I 2023 _ISSN: 2181-1601
Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=5.016) Passport: http://sjifactor.com/passport.php?id=222ff7
7. Davronbekov, A. A., & Isomidinov, A. S. (2022, November). Systematic analysis of the working parameters of a floating head shell-tube heat exchanger. In INTERNATIONAL CONFERENCE DEDICATED TO THE ROLE AND IMPORTANCE OF INNOVATIVE EDUCATION IN THE 21ST CENTURY (Vol. 1, No. 7, pp. 3-15).
8. Xoshimov, A. O., & Isomidinov, A. S. (2020). Study of hydraulic resistance and cleaning efficiency of dust gas scrubber. In International online scientific-practical conference on" Innovative ideas, developments in practice: problems and solutions": Andijan.-2020.-51 p.
9. Isomidinov, A., Boykuzi, K., & Madaliyev, A. (2021). Study of Hydraulic Resistance and Cleaning Efficiency of Gas Cleaning Scrubber. International Journal of Innovative Analyses and Emerging Technology, 1(5), 106-110.
10. Isomidinov, A., Madaminova, G., Qodirov, D., & Ahmadaliyeva, M. (2021). Studying the Effect of Interior Scrubber Hydraulic Resistance on Cleaning Efficiency. International Journal of Innovative Analyses and Emerging Technology, 1(5), 87-93.
11. Isomidinov, A., Boykuzi, K., & Khonnazarov, R. (2021). Effect of Rotor-Filter Device Operation Parameters on Cleaning Efficiency. International Journal of Innovative Analyses and Emerging Technology, 1(5), 100-105.
12. Tojiev, R., Isomiddinov, A., Ortiqaliyev, B., & To'ychieva, S. (2021). Studying the effect of rotor-filter contact element on cleaning efficiency. Universum: технические науки, (6-5), 28-32.
13. Isomidinov, A., Madaminova, G., & Zokirova, M. (2021). Analysis of modern industrial dust gas cleaning devices. Scientific progress, 2(8), 137-144.
14. Isomidinov, A., Madaminova, G., & Zokirova, M. (2021). Rationale of appropriate parameters of cleaning efficiency of rotor-filter device equipped with face contact element. Scientific progress, 2(8), 126-136.
15. Тожиев, Р. Ж., Исомиддинов, А. С., Ахроров, А. А. У., & Сулаймонов, А. М. (2021). Выбор оптимального абсорбента для очистки водородно-фтористого газа в роторно-фильтровальном аппарате и исследование эффективности аппарата. Universum: технические науки, (3-4 (84)), 44-51.
16. Rasuljon, T., Azizbek, I., & Abdurakhmon, S. (2021). Research of the hydraulic resistance of the inertial scrubber. Universum: технические науки, (7-3 (88)), 44-51.
17. Rasuljon, T., Azizbek, I., & Bobojon, O. (2021). Studying the effect of rotor-filter contact element on cleaning efficiency. Universum: технические науки, (6-5 (87)), 2832.
18. Tojiyev, R., Isomidinov, A., & Alizafarov, B. (2021). Strength and fatigue of multilayer conveyor belts under cyclic loads. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education, 12(7), 2050-2068.
SCIENTIFIC PROGRESS VOLUME 4 I ISSUE 1 I 2023 _ISSN: 2181-1601
Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=5.016) Passport: http://sjifactor.com/passport.php?id=222ff7
19. Rasuljon, T., Azizbek, I., & Akmaljon, A. (2021). Analysis of the dispersed composition of the phosphorite dust and the properties of emission fluoride gases in the production of superphosphate mineral fertilizers. Universum: химия и биология, (6-2 (84)), 68-73.
20. Isomidinov, A. S., Karimov, I. T., & Tojiev, R. J. (2020). Searching the losing of hydraulic pressure in rotor-filter gas cleaner apparatus. Scientific-technical journal, 3(1), 69-72.
21. Тожиев, Р. Ж., Исомиддинов, А. С., & Ахроров, А. А. У. (2021). Исследование пленочного слоя на рабочей поверхности роторно-фильтрующего аппарата. Universum: технические науки, (7-1 (88)), 42-48.
22. Исомиддинов, А. С., & Давронбеков, А. А. (2021). Исследование гидродинамических режимов сферической углубленной трубы. Universum: технические науки, (7-1 (88)), 53-58.
23. Isomidinov, A. S., & Qakhkhorov, I. (2022). Ротор-фильтрли курилмада гидравлик каршиликнинг тозалаш самарадорлигига таъсирини тадкик этиш. Journal of Integrated Education and Research, 1(1), 173-185.
24. Тожиев, Р. Ж., Ахроров, А. А., & Исомидинов, А. С. (2020). Analyze of contact surface phases in wet type rotor-filter gas collector. Ученый XXI века. международный научный журнал, (5-3), 64.
25. Исомидинов, А. С. (2020). Создание эффективных методов и устройств для очистки газов от пыли химической промышленности (Doctoral dissertation, дис.... канд. техн. наук).
26. Isomidinov, A. S. (2020). Development of effective methods and devices for the purification of dust gases from the chemical industry: Diss. PhD.
27. Тожиев, Р. Ж., Каримов, И. Т., & Исомидинов, А. С. (2020). Чанглигазларнихулусулдатозаловчикурилманисаноатдакуллашнингилмий-техник асослари: Монография. ФарПИ" Илмий-техника" журналинашриётбулими-Фаргона, 91.
28. Исомидинов, А. С. (2020). Разработка эффективных методов и устройств очистки пылевых газов химической промышленности: Дисс.... PhD. Ташкент,-2020.-118 с.
29. Isomidinov, A. S., Karimov, I. T., & Tojiev, R. J. (2020). Searching the losing of hydraulic pressure in rotor-filter gas cleaner apparatus. Scientific-technical journal, 3(1), 69-72.
30. Эргашев, Н. А. (2020). Исследование гидравлического сопротивления пылеулавливающего устройства мокрым способом. Universum: технические науки, (4-2 (73)), 59-62.
SCIENTIFIC PROGRESS VOLUME 4 I ISSUE 1 I 2023 _ISSN: 2181-1601
Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=5.016) Passport: http://sjifactor.com/passport.php?id=222ff7
31.Rasuljon, T., Sulaymanov, A., Madaminova, G., & Agzamov, S. U. (2022). GRINDING OF MATERIALS: MAIN CHARACTERISTICS. International Journal of Advance Scientific Research, 2(11), 25-34.
32. Khursanov, B. J. (2022). The Factors of Ensuring Sustaining Manufacturing Competitiveness. Eurasian Journal of Engineering and Technology, 9, 93-100.
33. Mamarizayev, I., & Abdunazarov, A. (2022). Multi-stage bubble extractor with increased contact time. Eurasian Journal of Academic Research, 2(7), 112-116.
34. Хурсанов, Б. Ж., & Алиматов, Б. А. (2020). Экстракционное извлечение редких металлов из отвалов ГОК. Universum: технические науки, (6-1 (75)), 42-45.
35. Хурсанов, Б. Ж., & Абдуллаев, Н. К. (2022). Газ микдорларини экстракциялаш жараёнининг самарадорлигига таъсири. Eurasian Journal of Academic Research, 2(6), 321-324.
36. Хурсанов, Б. Ж., & Хонкелдиев, М. А. (2022). Энергиятежамкор контакт вакти узайтирилган барботажли экстрактор. Eurasian Journal of Academic Research, 2(6), 115-117.
37. Khursanov, B. J. (2022). Methods for calculating the economic efficiency of new technology. World Economics and Finance Bulletin, 10, 112-116.
38. Khursanov, B. J. (2022). Extraction of rare metals from mining dumps in bubbling extractors. American Journal Of Applied Science And Technology, 2(05), 35-39.
39. Хурсанов, Б. Ж., & Алиматов, Б. А. (2022). Исследование Взаимного Уноса Фаз В Барботажном Экстракторе С Увеличенным Временем Контакта. Central Asian Journal of Theoretical and Applied Science, 3(5), 28-33.
40. Дусматов, А. Д., Ахмедов, А. У., Абдуллаев, З. Ж., & Гапаров, К. Г. (2022). Междуслоевые сдвиги двухслойных комбинированных пластин и оболочек с учетом усадки композитных слоев. Oriental renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences, 2(4), 133-141.
41. Sadullaev, X., Tojiyev, R., & Mamarizaev, I. (2021). Experience of training bachelor-specialist mechanics. Barqarorlik va yetakchi tadqiqotlar onlayn ilmiy jurnali, 1(5), 116-121.
42. Sadullaev, X., Alimatov, B., & Mamarizaev, I. (2021). Development and research of a high-efficient extraction plant and prospects for industrial application of extractors with pneumatic mixing of liquids. Barqarorlik va yetakchi tadqiqotlar onlayn ilmiy jurnali, 1(5), 107-115.
43. Sadullaev, X., Muydinov, A., Xoshimov, A., & Mamarizaev, I. (2021). Ecological environment and its improvements in the fergana valley. BARQARORLIK VA YETAKCHI TADQIQOTLAR ONLAYN ILMIY JURNALI, 1(5), 100-106.
44. АЛИМАТОВ, Б., КАРИМОВ, И. Т., САДУЛЛАЕВ, Х. М., & ХУРСАНОВ, Б. Ж. ЭКСТРАКЦИОННАЯ УСТАНОВКА С БАРБОТАЖНЫМ ЭКСТРАКТОРОМ.
SCIENTIFIC PROGRESS VOLUME 4 I ISSUE 1 I 2023 _ISSN: 2181-1601
Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=5.016) Passport: http://sjifactor.com/passport.php?id=222ff7
45. Xursanov, B., Latifjonov, A., & Abdulhakov, U. (2021). Application of innovative pedagogical technologies to improve the quality of education. Scientific progress, 2(7), 689-693.
46. Xursanov, B. J., Mamarizayev, I. M. O., & Akbarov, O. D. O. (2021). Application of constructive and technological relationships in machines. Scientific progress, 2(8), 164-169.
47. Xursanov, B. J., Mamarizayev, I. M. O., & Abdullayev, N. Q. O. (2021). Application of interactive methods in improving the quality of education. Scientific progress, 2(8), 175-180.
48. Xursanov, B. J., Mamarizayev, I. M. O., & Akbarov, O. D. O. (2021). Operation of mixing zones of barbotage extractor in stable hydrodynamic regime. Scientific progress, 2(8), 170-174.