CC BY
41
mgr Jolanta KLIMIUK
Dzial Obslugi Badan
Centrum Naukowo-Badawczego Ochrony Przeciwpozarowej
AKTYWNOSC CNBOP W ZAKRESIE PROWADZENIA PRAC NAUKOWO - BADAWCZYCH W LATACH 2006 - 2009
Streszczenie
W materiale opisano zakres dzialalnosci CNBOP ze szczegolnym uwzgl^dnieniem prowadzonych prac i projektow naukowo - badawczych oraz sposobow ich finansowania w latach 2006-2009.
Summary
The article describes CNBOP scope of activity, especially scientific and research works and projects and the way of their financing.
Wstgp
Dzialalnosc naukowo - badawcza CNBOP, jest jedn^ z najwazniejszych funkcji Centrum obejmuj^c^ szeroki zakres zadan ukierunkowanych na prowadzenie i wykonywanie badan na potrzeby Panstwowej Strazy Pozarnej, ochrony przeciwpozarowej, ochrony ludnosci, mieszcz^cy si? w przyj^tych i stosowanych celach strategicznych1. Cele te obejmuj^ sprawy dotycz^ce podnoszenia poziomu konkurencyjnosci i jakosci badan na rzecz PSP, podnoszenia poziomu bezpieczenstwa ludzi, a takze wzmocnienie kadry zawodowej i naukowo - badawczej.
1 Praca zbiorowa pod kierunkiem D. Wroblewskiego „Strategia naukowo - badawcza Centrum Naukowo -Badawczego Ochrony Przeciwpozarowej”, kwartalnik CNBOP nr 02/03/04/2006 „Bezpieczenstwo i Technika Pozarnicza”;
Dzialalnosc merytoryczna, w tym naukowo - badawcza
Dzialalnosc CNBOP skoncentrowana jest na problemach z dziedziny szeroko rozumianego bezpieczenstwa powszechnego kraju2 oraz z wielu dziedzin odpowiadaj^cych zakresowi dzialania Centrum, przy czym problematyka ta wynika z praktycznej analizy potrzeb biznesu skierowanych do srodowisk naukowych. Wszystkie prowadzone w CNBOP procesy badawcze odbywaj^. siç w formie:
1. prac naukowo - badawczych finansowanych przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyzszego w ramach dzialalnosci statutowej (w zakresie problematyki zwi^zanej z dzialalnosci^. laboratoriów CNBOP, które specjalizuj^. siç w dziedzinach zwi^zanych z sygnalizaj alarmu pozaru i automatyki pozarniczej, wyposazeniu strazy pozarnej i technicznych zabezpieczen przeciwpozarowych, badan chemicznych i pozarowych);
2. prac wlasnych finansowanych przez CNBOP;
3. projektów badawczych wygranych w drodze konkursów i finansowanych przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyzszego;
4. projektów unijnych i innych programów miçdzynarodowych;
5. doradztwa dla wszystkich jednostek organizacyjnych PSP w zakresie interpretacji przepisów, wymagan i parametrów techniczno-uzytkowych dotycz^cych konstrukcji pojazdów i kontenerów pozarniczych, pomp i armatury, sprzçtu ratowniczego, ochron osobistych i innych wyrobów przeznaczonych na cele ochrony przeciwpozarowej;
6. prowadzenia dzialalnosci publicystycznej i szkoleniowej w celu upowszechniania wiedzy z zakresu ochrony przeciwpozarowej i ochrony ludnosci;
7. wydawania kwartalnika „Bezpieczenstwo i Technika Pozarnicza”, w którym zamieszczane s^. artykuly poruszaj^ce kluczowe problemy nurtuj^ce PSP i ochronç ludnosci3.
Dzialania te, s^. konieczne do polepszania konkurencyjnosci rynkowej tak, aby w realizowanych pracach badawczych oraz wyzej wymienionych dzialaniach dorównac krajowym i zagranicznym konkurentom. Jednoczesnie Centrum otwarte jest na nowe propozycje wspólpracy z partnerami, które prowadz^. do podjçcia dzialan zwi^zanych
2 D. Wróblewski „Rola i miejsce Centrum Naukowo - Badawczego Ochrony Przeciwpozarowej w systemie bezpieczenstwa powszechnego”, kwartalnik CNBOP nr 01/06 „Bezpieczenstwo i Technika Pozarnicza”;
3 www.cnbop.pl zakladka „Czytelnia”
z opracowywaniem nowych tematów badawczych, zgodnych z zakresem dzialalnosci oraz prowadz^cych do wzrostu innowacyjnosci uzyskanych efektów zastosowanych w praktyce.
A tak w liczbach wygl^da dzialalnosc naukowo - badawcza, badawczo - rozwojowa i wspieraj^ca dzialalnosc badawczo - rozwojow^ w latach 2006-2009.
25
ІЗ 20 8
5 15
(Q
.Q
U
! 10
(Q
.Q
3 5-
2006
2007
2008
2009
0
□ Prace naukowo-badawcze
□ Prace badawczo-rozwojowe
□ Prace wspieraj^ce dzialalnosc badawczo-rozwojow^
Ryc. 1. Zbiorcze zestawienie prac naukowo - badawczych, realizowanych w latach
2006-2009
Na wykresie przedstawiono podzial prac naukowo - badawczych, badawczo-rozwojowych i wspieraj^cych dzialalnosc badawczo - rozwojow^ realizowanych w latach 2006-2009. Widoczny pozorny spadek prowadzonych prac naukowo - badawczych wynika z faktu, iz na biez^co przygotowywane s^ nowe wnioski o finansowanie zewnçtrzne w szczególnosci zwi^zane z projektami unijnymi, a takze zwiçkszona zostala aktywnosc w zakresie publikacji, organizowania i prowadzenia seminariów, szkolen, warsztatów oraz udzialu w konferencjach krajowych i zagranicznych. Tematyka badawcza zlozonych wniosków o finansowanie zewnçtrzne stanowi kontynuacjç dotychczasowych prac badawczych, które realizowane s^ ze srodków wlasnych i z dotacji przeznaczonej na dzialalnosc statutow^. Wszystkie prace realizowane s^ zgodnie z tematyk^ bçd^c^ w zakresie
zainteresowania Komendanta Glównego PSP, Ministra Spraw Wewnçtrznych i Administracji oraz innych jednostek dzialaj^cych na rzecz ochrony przeciwpozarowej.
Wielkosc srodków finansowych przeznaczonych na realizacjç prac naukowo -badawczych i projektów badawczych w latach 2006 - 2009 przedstawia siç w sposób nastçpuj^cy.
^ 4 500 000,00
Ф
4 000 000,00
Й 3 500 000,00 і
-§ 3 000 000,00 (0 -Q
g 2 500 000,00
(0
I.
л 2 000 000,00 с
g 1 500 000,00
w
с
.1 1 000 000,00
■g 500 000,00
со
0,00
2006
2007
2008
2009
Ryc. 2 Zestawienie srodków finansowych na realizacjç prac badawczych i projektów
w latach 2006 - 2009
Z danych na wykresie mozna odczytac, jak zmieniala siç wysokosc srodków finansowych w latach 2006-2009 przeznaczonych na realizacjç prac badawczych pochodz^cych ze srodków wlasnych CNBOP, srodków na dzialalnosc statutow^ oraz wygranych w drodze konkursu. Mozna zauwazyc dynamikç zmian dotycz^c^ wielkosci srodków finansowych. Zmiany te wywolane s^ przyznan^ mniejsz^ dotaj na dzialalnosc statutow^ w 2008r., któr^ to uzupelniono ze srodków wlasnych. Stwierdza siç, ze pomimo wyraznej tendencji zmniejszenia srodków finansowych na prace badawcze i projekty w 2008r., co zostalo pokazane na wykresie, rosnie potencjal naukowy wyrazaj^cy siç zwiçkszon^ liczb^ osób podnosz^cych swoje kwalifikacje oraz znaczn^ liczb^ powstalych publikacji naukowych. W zwi^zku z przyznaniem mniejszych srodków na dzialania
statutowe, CNBOP przyst^pilo do wzmozonej aktywnosci przy przygotowywaniu nowych wniosków o finansowanie zewnçtrzne, maj^cych odzwierciedlenie widoczne na powyzszym wykresie w 2009r. Nalezy równiez zaznaczyc, iz do tej pory CNBOP podejmowalo siç realizacji kazdego istotnego tematu, prowadz^c w efekcie do rozdrobnienia prac badawczych. W chwili obecnej d^zymy do realizacji wyl^cznie kluczowych projektów badawczych, maj^cych znaczenie praktyczne i wdrozeniowe.
Zmiana kierunku realizacji prac badawczych ma na celu racjonalne wykorzystanie srodków przeznaczonych na znacz^ce przedsiçwziçcia. Na biez^co CNBOP podejmuje siç coraz to nowszych dzialan, zmierzaj^cych do pozyskania dodatkowych srodków finansowych.
Prace badawcze w CNBOP finansowane ze srodków zewnçtrznych
Oprócz prac badawczych realizowanych w ramach srodków wlasnych, CNBOP realizuje takze te, które finansowane s^. w calosci przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyzszego w ramach przyznawanej dotacji na dzialalnosc statutow^ oraz projekty badawcze wygrane w drodze konkursu, maj^ce bezposrednio zastosowanie w praktyce. Projekty wygrane w drodze konkursu, maj^ ogromne znaczenie nie tylko ze wzglçdu na swoj^. wartosc finansow^, ale przede wszystkim zakres ich dzialan obejmuj^cy szeroko rozumiane bezpieczenstwo powszechne kraju. Badania w ramach projektów prowadzone s^. z wykorzystaniem zaawansowanych metod rozpoznawania najlepszych technologii niezbçdnych do wykorzystania w realizacji projektu. Kazdy z prowadzonych w Centrum projektów zostanie zakonczony powstaniem innowacyjnego rozwi^zania i wprowadzeniem nowej technologii. „Innowacja jest szczególnym narzçdziem przedsiçbiorców, za którego pomoc^. ze zmiany czyni^. oni okazjç do podjçcia nowej dzialalnosci gospodarczej lub swiadczenia nowych uslug” - to znana w srodowisku biznesu definicja innowacji, autorstwa Petera F. Druckera. Dlatego tez, dla CNBOP projekty badawcze finansowane przez MNiSW staly siç mozliwosci^ do zainicjowania i powstania nowych rozwi^zan technologicznych, zwlaszcza tych, które prowadzone s^. we wspólpracy z przedsiçbiorstwami oraz innymi jednostkami naukowymi w celu stworzenia wspólnych przedsiçwziçc biznesowych.
Kolejn^. zalet^ prowadzenia lub uczestniczenia w takich projektach jest nawi^zanie kontaktów z innymi jednostkami naukowymi przyczyniaj^cymi siç do wzrostu gospodarczego i przynosz^cych korzysci z powstalych efektów prac, wykorzystywanych w praktyce wraz z powstalymi w ich wyniku patentami, wzorami uzytkowymi, licznymi publikacjami.
W ostatnim czasie w Europie i nie tylko, daje siç zauwazyc zwiçkszone zainteresowanie polityk^ innowacyjn^ i jej wplywem na wzrost gospodarczy, zarówno na poziomie Unii Europejskiej i krajów czlonkowskich, jak równiez innych regionów. W zwi^zku z powyzszym, na wszystkich tych poziomach zostaly stworzone dzialania zmierzaj^ce do zdefiniowania polityki innowacyjnej, a nastçpnie jej realizacji poprzez bezposrednie dzialania. Dlatego tez, CNBOP zamierza w dalszym ci^gu realizowac kolejne projekty, po to by spowodowac powstanie nowych rozwi^zañ i technologii na potrzeby spoleczenstwa.
N
Ї 4 (Ü ■o
JS з
о
cu
*- 2 œ eCU
131
о
2006
J
2007
U
2008
2009
6
б
6
4
4
2
0
□ zrealizowane □ w toku realizacji
Ryc. 3 Liczba projektów zrealizowanych ze srodków zewnçtrznych w latach 2006 - 2009r. i w toku realizacji
Wykres przedstawia zrealizowane i realizowane obecnie projekty finansowane zewnçtrznie i uzyskane w drodze konkursów. Przedstawione dane na wykresie nie s^ ostateczne, poniewaz na biez^co trwaj^ przygotowania do zlozenia nowych wniosków
o finansowanie projektów badawczych.
Oprócz realizowania prac badawczych i projektów badawczych finansowanych ze srodków krajowych czyli przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyzszego, w ostatnich latach modne stalo siç realizowanie projektów w ramach funduszy europejskich i programów miçdzynarodowych. Projekty te, przynosz^ zainteresowanym podmiotom zyski w postaci:
1. zwiçkszonego kapitalu ludzkiego;
2. kompleksowego wyposazenia laboratoriów badawczych;
3. sprzçtu informatycznego i specjalistycznego;
4. innych przedmiotów niezbçdnych do zrealizowania projektu.
Wszystkie wyzej wymienione korzysci po zakonczeniu realizacji projektu staj^. siç wlasnosci^. beneficjenta. Srodkami unijnymi zarz^dzaj^. poszczególne ministerstwa w Polsce, odpowiedzialne za konkretne dzialania, tematycznie odpowiadaj^ce ich kompetencjom.
CNBOP, aby dorównac rynkowej konkurencji, podjçlo siç przygotowania kluczowych projektów maj^cych na celu poprawç bezpieczenstwa, rozwój infrastruktury badawczej oraz informatycznej o wysokim potencjale innowacyjnym oraz maj^ce duze znaczenie dla gospodarki.
W pierwszym etapie swojej strategii lepszego prowadzenia oraz zarz^dzania nowymi projektami, Centrum przygotowalo Regulamin prac badawczych realizowanych w CNBOP4 , zawieraj^cy wszystkie niezbçdne informacje dotycz^ce prawidlowego przebiegu prowadzenia i dokumentowania prac badawczych i kluczowych projektów. Regulamin stal siç przewodnikiem dla tych, którzy poruszac bçd^ siç w projektach lub mniejszych przedsiçwziçciach, maj^cych niekiedy ogromne znaczenie w konkretnej dziedzinie. W momencie zainicjowania nowego projektu, stworzenia podstawowych zalozen, wybierany jest nieodl^czny i kluczowy udzialowiec jakim jest kierownik projektu. W CNBOP nad wszystkimi prowadzonymi pracami badawczymi i projektami czuwaj^. odpowiedzialni, doswiadczeni i wykwalifikowani kierownicy. S3, to specjalisci z poszczególnych dziedzin, którzy zapewniaj^ zakonczenie kazdego projektu sukcesem. Kazdy z kierowników prac badawczych i projektów w CNBOP, posiada wyj^tkow^. umiejçtnosc komunikacji oraz negocjacji we wszystkich sprawach maj^cych wplyw na przedsiçwziçcie. To wlasnie kierownik odpowiedzialny jest za wlasciwe dobranie pracowników do zespolu projektowego, a takze za rozwi^zywanie konfliktów powstalych w trakcie realizacji projektu, tak aby nie skupiac siç na wymierzaniu kary, ale wyjasnieniu sytuacji konfliktowej. W kazdej organizacji czy tez jednostce funkcjonuje schemat organizacyjny dotycz^cy zarz^dzania projektem. W CNBOP wygl^da on w sposób przedstawiony na rycinie.
4 Regulamin prac badawczych realizowanych w Centrum Naukowo - Badawczym Ochrony Przeciwpozarowej, Zarz^dzenie nr 12/2008 Dyrektora CNBOP z dnia 17 listopada 2008r.;
Ryc. 4 Schemat organizacyjny dotycz^cy zarz^dzania projektem
Relacje kierownika z pozostalymi uczestnikami zalez^. silnie od struktury organizacji w jakiej projekt jest realizowany. Realizacja projektów w strukturze jest trudna, poniewaz zarówno kierownicy projektów, jak i uczestnicy pozostaj^. nadal w sluzbowej strukturze i musz^ jednoczesnie realizowac zadania z projektu i wynikaj^ce z ich zakresów obowi^zków. Powodzenie zakonczenia sukcesem zapewnia oprócz kierownika wyspecjalizowana kadra. Pracownicy CNBOP s^. dobrze przygotowani do podejmowania nowych wyzwan jakim jest uczestnictwo w kluczowych projektach badawczych, maj^cych niekiedy wymiar miçdzynarodowy. Po to, by móc uczestniczyc lub tez pelnic funkcjç kierownika projektu, pracownicy CNBOP otwarci s^. na oferowany szeroki wachlarz propozycji podnoszenia
swoich kwalifikacji5, poprzez udzial w szkoleniach, warsztatach czy studiach. Maj^c profesjonalne przegotowanie za spraw^ zdobycia nowej cennej wiedzy, osoba uczestnicz^ca w projekcie jest bardziej swiadoma jak wazny cel do osi^gniçcia lezy w jej rçkach. Pracownicy, którzy nie wiedzy czemu sluzy ich wysilek i jaki jest ich wklad w projekt, nie bçd^ szczególnie umotywowani do pracy. Sam projekt i udzial w nim musz^ miec sens. Dla wielu wazne jest takze to, co stanie siç z efektem realizowanego projektu. Pierwszym i dla wielu waznym aspektem uczestnictwa w projekcie jest mozliwosc nauczenia siç czegos nowego, poznania nowych narzçdzi pracy, które w przyszlosci mozna wykorzystac i które przynios^. im kwalifikacje. Nastçpn^ wazn^ cech^. jest odpowiedzialnosc. Kazdy uczestnik ma okreslony zakres zadan, za który odpowiada. Jednak najbardziej motywuj^cym dzialaniem jest aspekt finansowy. Realizacja projektu to dodatkowa ogromna praca i wysilek wlozony w prawidlowy przebieg zadania, dlatego tez cenione jest zaangazowanie i sumiennosc w postaci nagród, wyróznien i innych motywuj^cych dzialan w stronç jego uczestników.
Podsumowanie
Efektywne prowadzenie prac badawczych zapewnia wykwalifikowana i doswiadczona kadra pracowników naukowo-badawczych i inzynieryjno - technicznych, przed którymi stoj^ dalsze mozliwosci awansu naukowego. Maj^c na uwadze dalsze prowadzenie prac badawczych na najwyzszym poziomie i osi^ganie najlepszych wyników, CNBOP na biez^co stara siç podnosic poziom konkurencyjnosci i jakosci badan na potrzeby PSP, ochrony przeciwpozarowej, ochrony ludnosci i ratownictwa. Ponadto wspólne podejmowanie realizacji projektów badawczych z czolowymi krajowymi jednostkami naukowo-badawczymi i edukacyjnymi pozwala zawi^zac dlugoletni^. wspólpracç oraz prowadzi do wdrozenia efektywniejszych wyników prac, przynosz^c tym samym wysokie dochody. Jednoczesnie rozszerzenie wspólpracy w zakresie prowadzenia badan naukowych i prac badawczo-rozwojowych oraz oceny zgodnosci w dziedzinie ochrony przeciwpozarowej i ochrony ludnosci z krajowymi i zagranicznymi osrodkami badawczymi, uczelniami, organizacjami technicznymi, towarzystwami ubezpieczeniowymi, przedsiçbiorcami i innymi organizacjami przyczynia siç do upowszechniania wyników dzialalnosci naukowej.
Dzialalnosc CNBOP koncentruje siç wokól praktycznych aspektów powstalych w ramach realizacji prac badawczych i projektów. Systematycznie prowadzona jest analiza dotycz^ca jakosci i przeznaczenia wyników prac badawczych, które znajd^ zastosowanie
5 Regulamin systemu motywacji pracowników CNBOP w zakresie aktywnosci zawodowej i rozwoju naukowego, Zarz^dzenie nr 4/2009 Dyrektora CNBOP z dnia 04 marca 2009r.;
w praktyce, tak aby pod wzglçdem technologicznym i innowacyjnym wyprzedzic o krok konkurencjç.
Nalezy pamiçtac, ze prowadzona dzialalnosc CNBOP sluzy nie tylko przedsiçbiorcom i producentom sprzçtôw pozarniczych, ale przede wszystkim jest zwi^zana z obszarem zainteresowania Komend Wojewódzkich oraz ukierunkowana jest na rozwi^zywanie problemów wynikaj^cych z potrzeb Komendy Glównej Panstwowej Strazy Pozarnej, a takze MSWiA.
Literatura:
1. Plan prac naukowo badawczych, rozwojowych i wspieraj^cych dzialalnosc badawczo -rozwojow^. na 2006 rok;
2. Plan prac naukowo-badawczych, rozwojowych i wspieraj^cych dzialalnosc badawczo -rozwojow^. oraz zamierzen z zakresu informacji naukowo-technicznej i szkoleniowej, a takze dzialan zwi^zanych z systemem oceny zgodnosci na rok 2007, 2008, 2009;
3. Praca zbiorowa pod kierunkiem D. Wróblewskiego „Strategia naukowo - badawcza Centrum Naukowo - Badawczego Ochrony Przeciwpozarowej”, kwartalnik CNBOP nr 02/03/04/2006 „Bezpieczenstwo i Technika Pozarnicza”;
4. D. Wróblewski „Rola i miejsce Centrum Naukowo - Badawczego Ochrony Przeciwpozarowej w systemie bezpieczenstwa powszechnego”, kwartalnik CNBOP nr 01/06 „Bezpieczenstwo i Technika Pozarnicza”;
5. Regulamin prac badawczych realizowanych w Centrum Naukowo - Badawczym Ochrony Przeciwpozarowej, Zarz^dzenie nr 12/2008 Dyrektora CNBOP z 17 listopada 2008r.;
6. Regulamin systemu motywacji pracowników CNBOP w zakresie aktywnosci zawodowej
i rozwoju naukowego, Zarz^dzenie nr 4/2009 Dyrektora CNBOP z dnia 04 marca 2009r;
7. Rozporz^dzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyzszego z dnia 17 pazdziernika 2007r. w sprawie kryteriów i trybu przyznawania oraz rozliczania srodków finansowych na dzialalnosc statutow^. (Dz.U.07.205.1488 i 1489);
8. Ustawa z dnia 08 pazdziernika 2004r. o zasadach finansowania nauki (Dz.U.04.238.2390);
9. Ustawa z dnia 15 czerwca 2007 o zmianie ustawy o zasadach finansowania nauki (Dz.U.07.115.795).
