CC BY
0CYТ ЦЫШЦЫЛ БАКТЕРИЯЛАРЫНЫЦ АНТАГОНИСТ1К ЦАСИЕТ1
АЗИДОЛЛАЦЫЗЫ Н¥РАЙНА, ЦАЛДЫБАЙ АЛМАТ АЛМАЗ¥ЛЫ, АМАНБАЙ МЕЙ1РЛАН РУСЛАН¥ЛЫ,
«Стандарттау, сертификаттау жэне метрология» бшм беру багдарламасыныц 3 курс студенш^ «Алматы технологиялык университет» А^
АБАТ М0ЛД1Р ЭСЕТЦЫЗЫ
№177 мектеп-гимназияньщ 11 Э сынып окушысы
Еылыми-жетекш: НУКЕНОВА САУЛЕ АНУАРХАНОВНА
техника гылымдарыныц магистрi, ассистент Тагам технологиялары факультету «Тагам ешмдершщ каушаздш жэне сапасы»кафедрасы «Алматы технологилык университетi» А^
Аннотация: CYm цышцылы бактерияларыныц антагонистж цасиетт адам баласы бшмегенмен практикада кецгнен цолданган. Мысалы, цышцыл сут етмдер1 медицинада kyüIk немесе сол сияцты турлг жараларга шипа реттде пайдаланган. Озбекстанда жэне Орта Азияныц басцада жерлертде осы мацсатта сузбет алдын - ала цапшыцца салып, жерге кемт, одан соц цолданган. Ресейдщ Солтустт аймацтарыныц тургындары шипалыц зат реттде цаймацты пайдаланган. Кептеген халыцтар цышцыл сут тагамдарын шек-царын ауруларыныц алдын - алу мен емдеуде пайдаланган. Шипалыц мацсатта ттт1 кек-ен1стер мен жемгстердгц ашыган туздыгын да емдгк мацсатца цолдангандары мэлгм. Барлыц есгмдгктердгц эпифит микрофлорасында сут цышцылы бактериялары мен ашытцы сацырауцулацтары б1р цауымдастыцта т1ршшк ете отырып, б1рдей антагонисты цасиет керсетеди
Tyümdi свздер: сутцышцылды бактерия,микрофлора,дацыл.
CYTK;braK;bLn бактерияларыныц антагониспк касиетш аныктау Yшiн зертханадагы дайын Escherichia coli жэне Bacillus subtilis шартты патоген тест - дакылдары алынды (кесте1)
Кесте 1 - CYт кышкылы бактерияларыныц антагониспк кacиеттеpi (жинактагыш орта -майсызданган CYт), мм еcебiмен
Тест-дакылдар Тэулш CYт кышкылы бактерияларыныц штамдары
Lb. acidophilus 2 Lb. acidophilus 5 Lb. del^^ka 10
1 0 0 0
2 0 0 0
3 1 1 0
to 4 1,5 1,9 0,5
lii ti 5 1,9 2,5 1
b u 6 3 3 2
0Q 7 3 4 3
1 0 0 0
2 1 0 0
3 1 1 1
4 1 1 1
5 1,9 1 1,5
о 6 2,6 2 2
7 3 2 4
Штамдардьщ басым кепшшгшде 3 - 4- шi тэулiкте тежеу аймагы KepiHe бастады.
Cyt кышкыл бактерияларыныц 2,5 % CYтiндe дакылдандыру кeзiндe титpлiк кышкылдылыгын аныктау Yшiн Тернер эдici бойынша жасалды, ал сутек кepceткiшiн аныктау Yшiн HANNA PH - 200 кондыргысында аныкталды. CYTKe дакылдандырылган дакылдардыц титpлiк кышкылдылыгын титpлiк кышкылдылыкты аныктау жeнiндeгi жалпыга бeлгiлi эдicпeн аныкталды (2 кесте).
Кесте 2 - Cyt кышкыл бактерияларыныц 2,5 % CYтiндe дакылдандыру кeзiндe титpлiк кышкылы мен сутек кepceткiшiн аныктау__
Микроорганизм дакылдары 6-8 сагатты дакылдандыру нэтижеа 24 сагатты дакылдандыру нэтижес
рН- JO рН JO
Lb.acidophilus 2 4.5 115 3.9 190
Lb.acidophilus 10 4.4 102 3.9 180
Lb.delbrückii 10 4.8 134 4.1 217
Сонымен барлык штаммдар дакылдандыру кезшде eздepiнiц титpлiк кышкылдылыгы мен рН децгешн калыпты тYPдe сактады.
ТYЙe CYтiндe дакылдандырылган дайын биомасса тагы да 2,5% сиыр CYтiнe (1:10 катынасымен) куйып 1 тэулш 37°С температурасында термостатта тагы да дакылдандырып, одан соц арнайы алдын - ала стерильденген колбаларга 50 мл -ден куйып, - 48 - 50 °С температурасында криомуздаткышта 8 сагат iшiндe муздаттык.
Cублимaциялык-лиофильдi кеширпште - 48 - 50°С - да 12 - 14 сагатта кепт1рдш. Содан соц к^ргак унтак тэpiздec препаратты таза залалсыздандырылган кутыга жэне вакуумды полиэтилeндi капка салып, +8 - 10°С - да карацгы жэне к¥ргак жерде сактауга койылды. Сактау барысындагы зерттеу нэтижес 3 кестеде кepceтiлгeн.
Кесте 3 - Сактау барысында препараттардыц сипаттамасы.
К ер с еткшгг ер KenTÎpy Tsci.ni (сублимациялык)
Сактау жагдайы
Вакуумда Кутыда
3 айдан кешн
Жасуша TiiTpi, КТБ/г 1011 1011
pH 4,8±0,2 5,5±0,1
Сут кышкылыньщ пайыздык MO.Tiinepï, % 0,43±0,01 0,51 ±0,03
6 айдан кешн
Жасуша TiiTpi, КТБ/г 107 107
pH 4,9±0,7 5,1 ±0,8
Сут кышкылыньщ пайыздык мелшер1, % 0,42 ±0,05 0,40±0,0б
Кестеде керсетшгендей препаратты белме температурасында 6 ай сактаганнан кейiн барлык нускада жасуша титpi 107-не дейiн темендедi. Осыган орай препараттыц сактау меpзiмiн 6 айга дейiн сактауды усынуга болады.
CYт кышкыл бактерияларына негiзгi мшездемесш жасау аркылы бактериялардыц каншалыкты мелшерде кышкыл тYзiп, aнтaгониcтiк кacиетiне ие болатыны сараптай отырып, тагамда жэне CYpлемде сутек кеpcеткiштеpi 4,0-4,5 аралагында кышкылдык орта болуы тиic;
Бактериялды кургак препараттар жасауга арналган вакуумды-сублимациялык жэне шашыратпа кептipу кондыргылары бар, бipaк адам агзасына арналган пробиотикалык препараттарды кептipу Yшiн вакуумды-сублимациялык кеширпш тиiмдi болып табылды. Сут кышкыл бактерияларыньщ негiзiнде препараттар алу технологиясы: 1. Шикiзaтты кабылдау жэне сактау; 2. ТYЙе cYтiн залалсыздандыру; 3. Таза бактериалды дакылдарды дайындау жэне еару; 4. Дакылдандыру; 5. Колбада компоненттеpдi араластыру; 6. Кепт1ру; 7. Сактау -сатыларымен жасалды;
CYт кышкыл бактерияларыныц негiзiндегi дайын препараттарга мынадай сипаттама беpiлдi: вакуумды полиэтилендi капта 3 ай сактаганда жасуша титpi 1011, ал сутек кеpcеткiшi 4,8 - ге, CYткышкыл бактерияныц пайыздык мелшеpi 0,43 - ке, ал 6 айдан кешн жасуша титpi 1011 болып, 4 сатыга тYCтi. Ал препаратты кутыда 6 ай сактаганда титpi 107, ал сутек кеpcеткiшi 5,1, CYткышкыл бактерияныц пайыздык мелшеpi 0,40 - ка тец болды.
Осы салдардан, препараттыц сактау меpзiмiн 6 айга дейiн сактауды усынуга болады.
ПАЙДАЛАНЫЛГАН ЭДЕБИЕТТЕР
1. Гаврилова Н.Н., Ратникова И.А. Перспективы использования молочно-кислых бактерий в медицине и ветеринарии // Вестник КазНУ. Сер.Биол. - 2022. - № 1. - C.18-22.
2. Пат. 2211859 РФ. Способ получения слабоалкогольного напитка из зернового сырья /Восториков С.В., Маркина Н.С., Донковцев Н.В.; опубл. 10.09.2019.
3. Пат. 2002106308 РФ. Способ получения слабоалкогольного напитка из зернового сырья /Восториков С.В., Маркина Н.С., Донковцев Н.В.; опубл. 10.02.2020.
