Научная статья на тему 'АСАЛ ЕТИШТИРИШ КЎРСАТКИЧЛАРИ АСОСИДА ИНТЕРАКТИВ КАРТА ЯРАТИШ АМАЛИЁТИ'

АСАЛ ЕТИШТИРИШ КЎРСАТКИЧЛАРИ АСОСИДА ИНТЕРАКТИВ КАРТА ЯРАТИШ АМАЛИЁТИ Текст научной статьи по специальности «Гуманитарные науки»

CC BY
1
0
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
GeoJSON / html ҳужжат / интерактив карта / картограмма. / Electronic atlas / image map / image map generator / HTML document / USEMAP.

Аннотация научной статьи по Гуманитарные науки, автор научной работы — Матчанов О. Ж., Каримова Ш. А.

Интерактив карталарни турли картографик услда яратиш мумкин, жумладан картограмма усулида ҳам. GeoJSON файл форматидги маълумотнинг атрибутлар жадвалида мавжуд бўлган ҳар қандай миқдорий кўрсаткичлар бунга асос бўла олади. Мақолада Ўзбекистон республикаси вилоятлари кесимида 2023 йил давомида йиғиб олинган асал миқдори асосида интерактив картограмма усулида карта яратиш тартиби ёритилади.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по Гуманитарные науки , автор научной работы — Матчанов О. Ж., Каримова Ш. А.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

PRсACTICE OF CREATING AN INTERACTIVE MAP BASED ON HONEY PRODUCTION INDICATORS

Interactive maps can be created using various cartographic methods, including the cartogram method. It can be based on any quantitative data contained in the data attribute table in the GeoJSON file format. The article describes the procedure for creating a map using the interactive cartogram method based on the amount of honey collected in 2023 in the regions of the Republic of Uzbekistan.

Текст научной работы на тему «АСАЛ ЕТИШТИРИШ КЎРСАТКИЧЛАРИ АСОСИДА ИНТЕРАКТИВ КАРТА ЯРАТИШ АМАЛИЁТИ»

Матчанов О.Ж.

УрДУ "Геодезия, картография ва кадастр " кафедраси доценти, Г.Ф.Ф.Д (PhD)

Каримова Ш.А.

УрДУ 1-курс магистратура талабаси

АСАЛ ЕТИШТИРИШ КУРСАТКИЧЛАРИ АСОСИДА ИНТЕРАКТИВ

КАРТА ЯРАТИШ АМАЛИЁТИ

Аннотация. Интерактив карталарни турли картографик услда яратиш мумкин, жумладан картограмма усулида уам. GeoJSON файл форматидги маълумотнинг атрибутлар жадвалида мавжуд булган уар цандай мицдорий курсаткичлар бунга асос була олади. Мацолада Узбекистон республикаси вилоятлари кесимида 2023 йил давомида йизиб олинган асал мицдори асосида интерактив картограмма усулида карта яратиш тартиби ёритилади.

Калит сузлар: GeoJSON, html жужжат, интерактив карта, картограмма.

Matchanov O.J.

Associate Professor of the Department of Geodesy, Cartography and Cadastre, UrSU, Doctor of Philosophy in Geography (PhD)

Karimova Sh. A.

U^UMaster's student

PRACTICE OF CREATING AN INTERACTIVE MAP BASED ON HONEY PRODUCTION INDICATORS

Annotation. Interactive maps can be created using various cartographic methods, including the cartogram method. It can be based on any quantitative data contained in the data attribute table in the GeoJSON file format. The article describes the procedure for creating a map using the interactive cartogram method based on the amount of honey collected in 2023 in the regions of the Republic of Uzbekistan.

Key words: Electronic atlas, image map, image map generator, HTML document, USEMAP.

Асал 3000 йил давомида хам айнимасдан, шифобахшлик хусусиятлари ва истеъмолга ярокдилигини саклаб коладиган ягона озик-овкат махсулоти хисобланади. Уни кайта ишлаш талаб килинмаслиги, асаларичилик кишлок жойларида иш уринлари яратиш учун хам жуда кулай касб эканлигини курсатади. Асаларичиликнинг жорий холатини бахолаш учун вилоятлар кесимида асал етиштириш карталариини тузиш самарали усулдир. Шу

сабабли ахоли жон бошига тугри келадиган уртача йиллик асал истеъмоли курсаткичларидан интерактив картограмма яратиш учун асосий параметрлар сифатида фойдаланамиз ва интерактив карталарни картограмма усулида яратишни мисол ёрдамида куриб чикамиз. Бунинг учун республика маъмурий худудий бирликлари шейп файлининг атрибут жадвалига вилоятлар кесимида 2023 йилнинг доимий ахрли сонини ва шу йил давомида йигиб олинган асал микдорини киритамиз ва "asalarichilik" деб ном бериб, geoJSON форматда саклаймиз. Шунингдек, оддий html хужжат яратамиз ва унга leaflet кутубхонаси ёрдамида OpenStreetMap катламини кушамиз. <html> <head>

<title> O'zbekiston viloyatlarida asal yetishtirish kartasi </title> <link rel="stylesheet" href="https://unpkg.com/[email protected]/dist/leaflet.css" integrity="sha256-p4NxAoJBhnN+hmNHrzRCf9tD/miZyoHS5obTRR9BMY=" crossorigin="" />

<script src="https://unpkg.com/[email protected]/dist/leafletjs" integrity="sha256-20nQCchB9co0qIjJZRGuk2/Z9VM+kNiyxNV1lvTlZBo=" crossorigin=""></script> <script src="asalarichilik"></script>

</head> <body>

<div id="map" style = "width: 1300px; height: 680px" ></div> <script>

var map = L.map('map').setView([41.331831, 64.235970], 6); var tiles = L.tileLayer('https://tile.openstreetmap.org/{z}/{x}/{y}.png', { maxZoom: 19, attribution: '&copy; <a href="http://www.openstreetmap.org/copyright">OpenStreetMap </a> contributors'

}).addTo(map);

var асал = L.geoJSON(as).addTo(map); </script> </body> </html>

Хужжатга JavaScript дастурлаш тилида узгарувчиларни эълон килиш учун ишлатиладиган калит суз - "var" оркали "id" (узгарувчи номи) кушамиз, мисолда id яъни узгарувчи номи "as" харф бирикмасидан иборат (1-расм).

[ var as f "type": "FeatureCollection", "name": ^'asalarichilik^} "crs": { "type": "name", "properties' "features": [

"type": "Feature", "properties" "type": "Feature", "properties" "type": "Feature", "properties" "type": "Feature", "properties" "type": "Feature", "properties" "type": "Feature", "properties" "type": "Feature", "properties" "type": "Feature", "properties" "type": "Feature", "properties" "type": "Feature", "properties" "type": "Feature", "properties" "type": "Feature", "properties" "type": "Feature", "properties"

D_1" D 1" D_l" D_1" D_1" D_1" D_l" D_1" D_1" D_1" D_l" D_1" D 1"

"urn:ogc:def:crs:OGC:1.3:CRS84"

"NAME_1" "NAME_l,r "NAME_1" "NAME_l,r "NAME_1" "NAME_1" "NAME_1,r "NAME_1" "NAME_1"

10, "NAME_1

11, "NAME_1

12, "NAME_1

13, "NAME 1

"Andijon", "Aholi_2023": "Bukhoro", "Aholi_2023": "Ferghana", "Aholi_2023" "Jizzakh", "Aholi 2023":

Ь

3394.4, "Asal_kg": 1312.0, "K_E 2044.0, "Asal_kg": 2484.6, "K_E : 4061.5, "Asal_kg": 1459.1, 1507.4, "Asal_kg": 1300.1, "K_E "Karakalpakstan", "Aholi_2023": 2002.7, "Asal_kg": 877. "Kashkadarya", "Aholi_2023": 3560.6, "Asal_kg": 1465.6, "Khorezm", "Aholi_2023": 1995.6, "Asal_kg": 1208.2, "K_E "Namangan", "Aholi_2023": 3066.1, "Asal_kg": 1289.3, "Navoi", "Aholi_2023": 1075.3, "Asal_kg": 1184.8, "K_B_i "Samarkand", "Aholi_2023": 4208.5, "Asal_kg": 1288.1, "Sirdaryo", "Aholi_2023": 914.0, "Asal_kg": 395.2, "K_E "Surkhandarya", "Aholi_2023": 2877.1, "Asal_kg": 976.2, "Tashkent", "Aholi_2023": 2585.9, "Asal_kg": 594.7, "K

(1-расм). Тематик карта яратиш учун GeoJSON форматидаги маълумот

Юкоридаги хужжатга асосида яратилган интерактив карта оддий куринишга эга булади (2-расм).

f ■) С Ф (lie G/Users/sofiy/Desktop/H auip/Asalt2Ofctti s h tins IV-a sa I. Mml ¡S if D f

2-расм. Интерактив картанинг дастлабки полати

Энди биз полигонларга уларнинг ахолисининг жон бошига тугри келадиган уртача йиллик асал олиш курсаткичлари кийматига кура ранг беришимиз керак. Бу кийматлар атрибут жадвалидаги "asal_etish" устунидан олинади ва у 230 дан 1220 гачаузгаради (3-расм)._

С! UZ8_ad Fill — Fea ores Total! 13 Filtered: 1?, Selected: 0

/ a i ' ! T « P II9

Ш 1 NAME 1 Aho4 2023 Asal kg К а Г A asal jam asal

1 l|№ | 3!«..D| 1312 000 0.39 ЗИ 1312

s 2 ajte, 2044.з<»| 2« 600 1.221 Ш>| 2«

3 1 raft™ «1.3» | 1« 100 0.3» 3S0 1459

4 JaaaUi 1507.4001 1300 100 0.05 Ибо. 1300

5 « -c-i^bj--" 2002.700 877 200 0.44 440 377

G в 31»«! ,«5 В» 0.41 41, 35Б0

7 7 =Ы» 12» -! - * -

3 ■ 30S6.1001 О»

9 «. 1B75.3C0 11П 000 LIOO :i«o| vm

» Ю 420,1500 128Э * Ш »» 1238

11 11 ¡H»* 514.0001 ЭЕ 200 143 43) SS

12 12 ЗиНипЬиуа 2377.100 975 200 0.34 340 975

» Tarffcnt 2505.300 5Э4 700 0.23 230 2535

-

3-расм. Интерактив карталарни картограмма усулида яратиш параметрлари

Baliq_ist устунидан олинган кийматлардан фойдаланиб, биз балик истеъмоли курсаткичлари асосида рангни акс эттирадиган функция яратамиз. Бунда диапазонлар фойдаланувчи томонидан мустакил равишда танланади (1):

function getColor(d) {

return d > 1220 ? '#004d00' : d > 1100 ? '#006600' : d > 860 ? '#008000' : d > 610 ? '#009900' : d > 440 ? '#00b300' : d > 430 ? '#00cc00' : d > 420 ? '#00e600' : d > 410 ? '#00ff00' : d > 390 ? '#33ff33' : d > 360 ? '#4dff4d' : d > 340 ? '#66ff66' : d > 310 ? '#80ff80' : d > 230 ? '#99ff99' :

'#ccffcc';

}

function style(feature) { return {

fillColor: getColor(feature.properties. asal_etish),

weight: 1,

opacity: 1,

color: 'red',

fillOpacity: 0.7

};

}

L.geoJson(var, {style: style}).addTo(map);

Юкоридаги function кодларининг иккаласи <body> теги таркибидаги <script> тегидан кейин, var map = L.map('map').setView([41.331831, 64.235970], 6); каторидан олдин киритилади.

<var> - HTML элементи математик ифода ёки дастурлаш контекстидаги узгарувчининг номини ифодалайди. У одатда жорий шрифтнинг курсивланган версияси ёрдамида такдим этилади.

L.geoJson(var, {style: style}).addTo(map); коди эса </script> теги ёпилишидан олдин var асал = L.geoJson(bis,{style: style}).addTo(map); куринишида киритилади.

Юкоридаги тартибда интерактив карта яратишда, хар бир кийматни алохида курсатмасдан балки, маълум бир чегаралар асосида гурухларини хам белгилаш мумкин. Мисол учун юкоридаги картани 3 тоифада ифодалашимиз мумкин. Республика уртача курсаткичлари 410 грамгача, ундан куп ва 2 баробар куп, яъни 860 дан катта. Бунинг учун asal_etish устунидан олинган кийматлардан фойдаланиб, рангни кайтарадиган функцияни узгартиришимиз кифоя (4-расм):

4-расм. Картограмма усулида яратилган интерактив карта

function getColor(d) {

return d > 860 ? '#004d00' : d > 410 ? '#00cc00' :

'#99ff99'; }

Интерактив карта легендасини [2] бошкариш элементи яратиш учун куйидаги кодлардан фойдаланиш лозим.

var legend = L.control({position: 'bottomright'}); legend.onAdd = function (map) {

const div = L.DomUtil.create('div', 'info legend');

const grades = [230, 310, 340, 360, 390, 410, 420, 430, 440, 610, 860, 1100,

const labels = []; let from, to;

for (let i = 0; i < grades.length; i++) { from = grades[i]; to = grades[i + 1]; labels.push('<i style="background:${getColor(from + 1)}"></i>

${from}${to ? '&ndash;${to} : '+'}'); }

div.innerHTML = labels.join('<br>'); return div;

};

legend.addTo(map);

Бу кодларда - var legend = L.control({position: 'bottomright'}); - карта легендасини тасвирлаш жойи курсатилган булиб, мисолда унинг картанинг пастки, унг бурчагига жойлаштирилишини белгиланган.

Легенда тули; булиши учун HTML хужжатнинг бош кисмига яъни <head> ва </head> теглари орасида картанинг <script src="Xz_baliq_istgeojson"></script> маълумотларидан кейин куйидаги кодларни киритиш лозим: <style>

.info { padding: 6px 8px; font: 14px/16px Arial, Helvetica, sans-serif; background: white; background: rgba(255,255,255,0.8); box-shadow: 0 0 15px rgba(0,0,0,0.2); border-radius: 5px; } .info h4 { margin: 0 0 5px; color: #777; }

.legend { text-align: left; line-height: 18px; color: #555; } .legend i { width: 18px; height: 18px; float: left; margin-right: 8px; opacity: 0.7; } </style>

Бу эса карта параметрларининг ранглар билан уйгунлашувига ёрдам беради (5-расм).

5-расм. Интерактив карта легендаси

Хулоса ыилиб айтганда GeoJSON файл форматидги маълумотнинг атрибутлар жадвалида мавжуд булган хар кандай микдорий курсаткичлар асосида картограмма усулида интерактив карта яратиш мумкин.

Фойдланилган адабиётлар руйхати 1. O.J.Matchanov, M.J.Matchanov. Veb kartografiya. O'quv qo'llanma./Toshkent: Bookmany Print, 2024 - 174 b. (186 bet)

2. R.E. Roth, Interacting with Maps: The Science and Practice of Cartographic Interaction, University Park: PhD Dissertation, 2011 pp.175 (226p).

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.