Арнайы пәндерді оқытудағы білім беру технологиялары Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

Ü

УДК 377.5 ГРНТИ 14.33.07

АРНАИЫ ПЭНДЕРД1 О^ЫТУДАГЫ Б1Л1М БЕРУ ТЕХНОЛОГИЯЛАРЫ

Андатпа

Мацалада арнайы пэндердщ сабацта-рында цолданган оцыту эдiстерi, ^стаз-дардын, K9ci6i дэрежесiн дамыту мэселе-лерi царастырылады.

Аннотация

В статье рассматриваются вопросы развития профессиональной компетентности педагогов через применение инновационных методов обучения на уроках специальных дисциплин.

Annotation

The article considers the development of teachers' professional competence through using innovative teaching and learning methods at the lessons of special disciplines.

Оцу процесшщ басты мiндетi - оцушы-нын, жалпы кэ^би жэне арнайы ц^зырет-тiлiктерiн цалыптастыру. Тэуелсiз eмiр-ге келе отырып, «Техник-ц^рылысшы» бiлiктiлiгi бар ц^рылыс колледжiнiн бYгiнгi тYлегi д^рыс шешiм цабылдай бiлуi, мамандыцтардын цажетт прак-тикалыц дагдыларына ие болуы керек. Бiлiм беру процесi бiрнеше кезеннен тирады, б^л кезенде студенттер эр цадам eмiрде пайдалы болуы мYмкiн цажеттi бiлiмдi беретiндiгiн тYсiнуi керек. Оцы-тудын цажеттi нэтижелерш алу Yшiн оцытудын белсендi эдютерш цолданып, оган цажеттi жагдай жасау цажет [1].

Сабацтагы бiлiм беру процесi мен оцушылардын жеке ерекшелштерш ескере отырып ц^рамын. Пэннiн багдар-ламасы уацыт талабына сай езгеред^

Тастемирова С. У., Щонарбаева Б.К.,

КЦМК Цостанай ц^рылыс колледжтщ арнайы пэндер оцытушылары

Нег1зг1 свздер: интерактивтi оцыту, взт-вз1 бацылау, студенттердщ вздж жумысы, ужымды вз бетiмен оцыту, бiлiмдi технологиялары, ынтымацтасу эдс

Ключевые слова: интерактивное обучение, самоконтроль, самостоятельная работа студентов, коллективное обучение, образовательные технологии, метод сотрудничества.

Keywords: interactive training, self-control, independent work of students, collective education, educational technologies, method of cooperation.

t* S

I

<c m о

го

£ w

О *

S L

0 §

1 X ш t-

к *

s

рц

о

ш t-

И

X

<с т о

го £

РЧ

О *

1-4

о ч о

X X ш Е-

к ^

к

рц

о

ш Е-

б^л тYлектiц бэсекеге кабшетттгш арт-тыруга ыкпал етедi. Осы максатта мен сабакта т^лгага багытталган тэсiлдi, топтык окыту элементтерiн жэне ынты-мактастык технологияларын колдана-мын. Интерактивтi окыту тэрбиешiлерге оку YДерiсiн сенiмдi баскаруга кемекте-седi. Окытудын интерактивтi эдiстерiн студенттер жаксы кабылдайды, олардын акыл-ой жэне практикалык кабшеттерш дамытады. Практикалык мэселелердi ез бетшше шешу, багдарлама бойынша жеке озык тапсырмаларды орындау, жеке жобалар - макеттер, суреттер, курстык жобалар к¥ру аркылы шыгармашылык жэне практикалык дагдыларды дамыту кажет деп санаймын.

Мен болашакта эдiстемелiк такы-рып бойынша ж^мысты жалгастыруды жоспарлап отырмын: «Пэнге деген кы-зыгушылыкты стандартты емес бiлiм беру тYрлерi аркылы белсендiру» Осы мэселенщ езекттгш тYсiне отырып, мен пэннщ оку-эдютемелш кешенiн жетiлдiру барысында езiмнщ педагогикалык кыз-метiмдi аныктаймын. Сабакта мен бакы-лауды езiн-езi баскарумен, окушылардын жетiстiктерiн автоматтандырылган багалауымен белсендi ^штастырамын. Окушылардын окытылатын пэнге деген кызыгушылыгын арттыру Yшiн студент-тердiн езiндiк ж^мысын д^рыс ^йымда-стыру кажет. Ол Yшiн мен окушылардын езiндiк ж^мысыньщ сыныпта жэне сы-ныптан тыс тYрлерiн колданамын.

Окушыларга сабак беру барысында мен окушылардын танымдык белсен-дтгш арттыру Yшiн эр тYрлi бтм беру технологияларынын элементтерiн колданамын. Жоба эдiсi студенттерге ж^мыска белсендi араласуга мYмкiндiк бередi. Мен оны «Техникалык механика» такырыбы бойынша практикалык сабактарда колданамын. Шагын графикалык ж^мыстар-ды орындау кезiнде студенттер эртYрлi

материалдарды колданады: техникалык жэне нормативтш эдебиеттердi колданады, к¥рылымдык элементтердi эр тYрлi жYктеу кезiнде есептеулер жYргiзедi, те-ориялык механика, материалдардын ке-дергiсi, к¥рылымдардын статикасы зан-дылыктарын колдана отырып шешудщ эр тYрлi эдiстерiн зерттейдi жэне бекь тедi, олардын кекжиектерi мен тэуел-сiздiгiн дамытады, белгiлi бiр шешiмдер кабылдауга сенiмдi. Оку, техникалык, нормативтш эдебиеттер сонымен бiрге езшщ дидактикалык функцияларын сэт-тi орындайды: тэрбиелiк, дамытушылык, бакылау жэне тYзету.

¥жымдык езара окыту аркылы жаксы нэтижелерге кол жеткiзуге болады: - ло-гикалык ойлау жэне тYсiну дагдылары жетiлдiрiледi;

• есте сактау карым-катынас кезiнде дамиды;

• топтагы эр окушы жеке ж^мыс жа-сайды;

• окушылардын езiндiк жэне ^жым-дык ж^мыс нэтижелерi Yшiн жауапкер-шшт артады;

• окушылардын жеке басынын, мYм-кiндiктерi мен кабiлеттерiнiн езiн-езi багалауы калыптасады;

Мен шагын топтарда ж^мыс iстеу кезiнде ынтымактастык эдасш колданамын. Ынтымактастыкта окытудын не-гiзгi идеясы - бiр-бiрiне кемектесу Yшiн емес, ездерiнiн жетiстiктерi мен доста-рынын жетiстiктерiн сезiну Yшiн бiр-лесiп бiлiм алу. Шагын топтарда сабак берудеп басты идея - б^л ортак максат-тар мен мiндеттер, эр окушынын жеке жауапкерштп, жетiстiкке жетудiн тен мYмкiндiктерi[4].

Окушылармен ж^мыс iстеу Yшiн мен эр тYрлi денгейдегi материалдарды колданамын, б^л эр тYрлi денгейдеп бiлiм алушыларга сабак беруде сараланган тэсiлге мYмкiндiк бередi. Жалпыланган

^^^^^^^^^^^^^^^^^ Педагогическая

ж^мыс тэжiрибесi такырыпты зерттеу Yшiн ойын сабактарын пайдалану mym-кiндiктерiн зерттеуге непзделген «Сэу-лет материалтануы»

Арнайы пэндердi окытудын, теориялык денгешн кетеру окушылардын таным-дык белсендiлiгiн кYшейту кажет. Ойын белмес белсендiлiк бэрiн бiлуге кемек-теседг ойлау, зей1н кою, нынайту кэ^би бiлiм. Оянудын ен тиiмдi к¥ралдарынын бiрi пэнге деген Yлкен кызыгушылык -сабакты ойын тYрiнде етюзу. Стандарт-ты емес сабактарды етазу процессi эр-тараптандыруга мYмкiндiк бередi окыту, оку процесiн жалыктырмайтын, эр тYрлi жэне студенттер Yшiн кызыкты.

ДэстYрлi емес сабак формаларынын басты артыкшылыгы - дамыту жэне окушылардын к¥зыреттМгш арттыру, бiлiмнiн базалык денгешмен салысты-рганда кенейту [3].

Менщ сабактарымда барлыгы сту-денттердiн барынша белсендi катысуга тен к¥кыктары мен мYмкiндiктерi бар катысу, ез бастаманызды керсету. Бел-сендi форманы колдану окыту. Сабакта сэттiлiк пен калыптасу жагдайын к¥ру он мотивация. Студенттер Yшiн м^ндай сабактар жагымды эмоцияларды, ездерiн жана сапада сезiнудi тудырады. М^ндай сабактар жеке касиеттердi дамытуга, бiлiмнiн релiн багалауга жэне олардын практикада колданылуын керуге мYмкiн-дш бередi, м^ндай сабактар окушыларды жаксы бiлуге жэне тYсiнуге, олардын жеке ерекшелштерш багалауга, карым-каты-нас мэселелерш шешуге, езiн-езi жYзеге асыру мумюндЫ жэне езiнiн идеяларын жYзеге асыру. Бiздщ окытушылык ю-эре-кетiмiздiн непзп мiндетi - дайындык бэсекеге кабшетп, жан-жакты дамыган, бiлiктi мамандар.Осы мiндеттерге суйе-не отырып, негiзгi максаттар

Мен ойлаймын:

• бiлiм, бтк дагдыларын калыпта-

4Д

аука и практика ^^^^^^^^^^^^^^^^^^^

стыру, бекiту, жетiлдiру студенттердiн тандалган мамандыкты игерудегi практикалык дагдылары;

• танымдык кабшеттер мен шыгар-машылык ойлауды дамыту;

• кэсiби тэуелиздшке тэрбиелеу;

• проблемалык кою аркылы окушылардын ю-эрекетш белсендiру сынып-тагы жагдайлар [2];

Мемлекеттiк бтм беру стандарты-нын талаптарын жYзеге асыру Сабакта теориялык дайындыкты колдану аркылы жYзеге асырамын жана педагогикалык технологиялардын элементтерi. Бул акпараттык, ойын технологиялар, окытудын белсендi тYрлерi. Алдымен студент-терге сабак беру кезiнде Мен тYсiндiру жэне иллюстративп, репродуктивп эдь стердi колданамын. Окудын екiншi жэне Yшiншi жылдарында ен кеп жалпы зерттеу, шшара iздеу жэне окытудын проблемалык эдютер^ Мен езiмнiн назарымды аударамын жасайтын iскерлiк ойындар-дагы бiлiм беру кызметi окушылардын езiн-езi тануына ыкпал етедi. Буган са-бактагы проблемалык-шыгармашылык жагдайлар жYЙесi, тапсырмалар негiз болады. Нэтижесiнде кэсiби шеберлшп, кабiлеттi шыгармашылыкпен игеру жэне окушылардын кабшеттерш дамыту орын алады.

МYFалiмнiн мiндетi - таныс емес адам- к мен кездесу окуFа деген кызынушылыкты < оятуына кез жеткiзу. Бул жерде ойын о сабактары кемекке келед^ Осындай са- öS бактарды орынды колдану аркылы му- ^ Fалiм окушыларды баурап алады жэне s сол аркылы Yлкен жэне кYрделi материал- § дарды жаксы кабылдауFа негiз жасайды. § Бул сабактарда окушылардын белсен- w дтп жоFары екендiгiне кез жеткiздiм. s Мундай сабактарда окыFысы келмейтiн к окушылардын керемет жумыс жасаFа- о ны куантады. Егер сабак сайыс тYрiнде н K¥рылымдалFан болса, онда эр окушы-

■

нын, жещске деген ^мтылысы бар жэне ол Yшiн олар жаксы бтмге ие болуы ке-рек. Эрбiр осындай сабактан кейiн мен окушыларды: «Тагы бiраз ойнайык» деген сeйлемдi тындаймын, б^л сабактын, сэти eткендiгiн кeрсетедi. Меищ ж^мы-сымнын, максаты - бiлiм беру Yдерiсiне ойын технологияларын енгiзу тэжiри-бесш жинактау, эдютщ тиiмдiлiгiн кер-сету.

Дидактикалык ойын жалпы ойыннан накты айкыидалган оку максаты мен соган сэйкес педагогикалык болуымен ерекшеленедi. Дидактикалык ойын келе-сi негiзгi компоненттерден тирады: ойын тYсiнiгi, ойын эрекеттер^ танымдык мазм^ны, жабдыкталуы, ойын нэтиже-лерi. Дидактикалык ойыннын, негiзi ин-новациялык мазм^н болып табылады. Ол бтм беру мэселесiн шешуде колданы-латын техникалык бiлiмдер мен дагды-ларды игеруден тирады. Дидактикалык ойындарды ^йымдастырудыц белгiлi бiр талаптары бар.

1)Ойын - ол жYзеге асырылатын сту-денттер ю-эрекетшщ бiр тYрi сiздi кор-шаган элем, жеке белсеидтктщ кещстт бар шыгармашылык.

2)Ойын кызыгушылык негiзiнде к¥-рылуы керек, катысушылардын, ойыннан лэззат алуы

К 3)Ойынга катысушылар арасыидагы

<с бэсекелестш элементi кажет га

о Дидактикалык ойындардын, келесi

тYрлерi ажыратылады:

о 1)жаттыгу ойындары (сезж^мбактар,

К баскатыргыштар, викториналар)

§ 2)Саяхат ойындары (эцпмелер, пЫр-

§ таластар, шыгармашылык тапсырмалар)

м 3)ойын-жарыс (катысушылар коман-

даларга бeлiнедi) [4].

§ Б^л тэсiл тYлектердiц кэсiби eсуiне, р^ ...

о eзiн-eзi дамытуына жэне eзiн-eзi жетш-

н дiруiне перспективалар ашады. Оныц ба-

рысында бiлiм беру процесшщ ттмдт-

гiн аныктау максатында педагогикалык ю-эрекет, мен окытудын, нэтижелерiн талдаймын. Ол Yшiн бакылау, eзiндiк ж^мыс, ^п децгейл тесттер, диктант-тар, сeзж¥мбактар колданамын. Нэти-жесiнде, арнайы пэндер бойынша жалпы кeрсеткiштер болып табылады 100%, бтм сапасы - 84%, орташа балл - 3,94. Бтм беру процесшщ тшмдтп ^бше-се мYFалiмнiц сабакты д^рыс ^йымда-стыра алуына жэне сабакты журпзу-дщ сол немесе баска формасын д^рыс тандай алуына байланысты. Сабактарды eткiзудщ стандартты емес формалары окушылардын, окылатын пэнге деген кы-зыгушылыгын арттыруга мYмкiндiк бе-редi.

ЭДЕБИЕТТЕР:

1.Педагогика туралы сeздiк-аныкта-малык к¥рал [мэтiн] / В.А.Мижериков, П.И.Пидкасистов, -М., ТК Сфера, 2004.-448б жалпы редакторлыгымен.

2.Горчакова-Сибирская М.П. Кэсiптiк бтм берудеп инновациялар [мэтiн] / Оку к¥ралы, Санкт-Петербург, 2000-176 б.

3.Лизинский В.М. Оку ю-эрекепидеп эдiстер мен формалар [мэтiн] / М., «Педагогикалык iздеу» орталыгы, 2002-160 б.

4.Беспалько В.К. Педагогикалык жэне прогрессивт окыту технологиялары [мэтiн] / М., 1995-412 б.