CC BY
10
УДК: 364.2 : 001. 895
А.Т. ТАИЖАНОВ, Б.И. ШЭМШ1
Б1Л1М БЕРУ ПРОЦЕС1НДЕ ИННОВАЦИЯЛЫК ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫ ПАИДАЛАНУ
Марат Оспанов атында™ Батыс Казакстан мемлекетпк медицина университетi, Актебе, Казакстан
Тайжанов А.Т., профессор, К,Р ЭГА академии, элеуметпк-саяси пэндер кафедрасынын жетекшiсi,
Жумыс тел.: 56-80-62, моб.тел.: 8701 6758662;
ШэмшМ Б.И., элеуметтiк-саяси пэндер кафедрасынын аfа окытушысы,
¥ялы байл.: 87014541541.
Аннотация. БЫм беру саласынын ерюн окытуында адамнын шы^армашылык ойлауын дамыту басты мэселе болып табылады. Соfан байланысты, макалада бiлiм сапасын жаксартуда^ инновациянын, интерактивтi окытудын жэне акпараттык технологиянын орны карастырылады.
Нег'1зг'1 свздер: инновациялык технология, гылымизерттеулерд'н тшмдтш,
проблемалык, окыту эдiстерi.
Жаь>андану YPДiсi бел алып келе жаткан к^рп кезде Казахстан дYниежYзiлiк интеграциялык процес-терден окшаулана алмайды. Ендiгi уакытта баяfыша жеке-дара окшау, онаша емiр сYPУ мYмкiн емес, казiргi уак,ыт - бурын-сонды болып кермеген бэсекелеспк заманы. Ал, осы бэсекеде тYптiн тYбiнде женiске бiлiмдiлер fана жетпек. БЫм мен бiлiктiлiк - диалектикалык бiрлiктегi егiз уfымдар. Бiлiктiлiк бар жерде бедел де, ^ш те, береке де бар. Ендеше, ендт жерде бiздiн мемлекетiмiз Yшiн жастарымыздын бiлiмi мен бiлiктiлiгi баска елдерде мойындалуына, он баfалануына жол ашу - аса манызды. Ол жастарымызfа еркiн бiлiм беру, адамнын шь^армашылык, ойлауын дамыту аркылы fана жYзеге аспак. Осыдан келiп окытудын жэне тэрбиелеудщ инновациялык технологияларын колдану кажетплт туындайды.
ХХ1 fасырда бiлiмi дамымаfан елдiн тыfырыкка тiрелерi сезсiз. Жалпы бiлiм беретiн оку орындарында, онын iшiнде жоfарfы оку орындарында да толыкканды сапалы бiлiм алfан, онын баедарламасын толык менгерген урпаfымыздан болашакта жаксы маман, бiлiмдi азамат шы^ады. «Казакстан Республикасында Бiлiм берудi дамыту-дын 2011-2020 жылдарfа арнал-fан Мемлекеттiк
баедарламасында: «Жоfарfы бiлiмдi дамытудын негiзгi YPДiсi - мамандар даярлау сапасын арттыру; каркынды fылыми-зерттеу кызметiмен ыкпалдас-тырылfан инновациялык бiлiмдi дамыту; бiлiм беру мен акпараттык технологияларды жетiлдiру» [1.,7.] -екендiгi атап керсетiлген.
Жана технологияны пайдалану мiндеттi денгейдегi бiлiмдi утымды эрi берiк калыптастыруfа мYмкiндiк бередi. Сондыктан, окытушынын бiлiктiлiгiн кетеру мен шы^ар-машылыкты педагогикалык эрекетЫ уйымдастыруда казiргi заманfы педагогикалык технологияларды мен-герудiн манызы зор. Сонымен катар, бYгiнгi танда Казакстанда бiлiмге негiзделген, яfни, инновациялык типтеп экономиканы дамытудан баска даму жолы жок екенi де айкын. Бул жайтты жеткiлiктi баfаламау таяуда^ жылдардын езiнде Казакстаннын жоfарfы технологиялар нары^ынан ыfыстырылып шыfуына экелiп, халыктын емiр CYPУ жаfдайын казiргi заманfа сай кетерiп, жалпы мемлекеттiн каутаздтн камтамасыз ету де мYмкiн болмайды. Ал ел экономикасын дамытудын инновациялык жолын калыптастыру бiзден бiлiмдiлiк пен бЫктЫкт талап етедi. Сондыктан, бYгiнгi жоfарfы оку орындары инновациялык ортада енбек ететiн мамандарды даярлауды, кайта даярлау
мен бiлiктiлiгiн арттыруды жYзеге асыру кажет. Бул жоfарfы оку орындарынан инновациялык курылымдарды куруды жэне жетiлдiрудi, инновациялык циклды iргелi зерттеулер сатысынан fылымды кеп кажет ететш енiмдер мен технологияларды шыfару мен жYзеге асыруfа дейiн дамытуды кажет етедк
Казiргi кYнi ко«мда™ инновациялык мэдениетп калыптастыру максатында жоfарfы кэсiби бiлiм беру жYЙесiн инновациялык, озык тYPде дамытуды пайдалану мYмкiндiгi кептеген жоfары оку орындары кызметкерлершщ кызыfушылыктарын тудыруда. Бул «^амда™ инновациялык кызметтщ дамуындаfы жоfарfы мектептщ ролiн арттыруfа, элеуметтiк-экономикалык мiндеттердi шешуде fылыми-техникалык элеуеттi пайдаланудын тиiмдi механизмдерш куру« мYмкiндiк бередЬ» [2., 137-138.]
Жоfары оку орнынын бiлiмге непзделген инновациялык кызметi мамандар эзiрлеудiн сапасын камтамасыз етудщ басты механизмi ретшде карастырылуы тиiс. Интел-лектуалдык енбектщ жана, жедел езгерiп жаткан нарывы бiлiм беру жYЙесiн езгертуге ал^шарт болып, бiлiм берудiн жана мазмунын, жана технологиялар мен окытудын эд^емелерЫ жасап шыfаруды талап етедi.
Казiргi элемдегi тез каркынды экономикалык жэне элеуметпк жаfдайларда Жоfарfы мектеп Yшiн ел экономикасын дамытудын инновациялык жолын калыптастыру аса манызfа ие. Инновациялык эрекет негiзiнде - тауарлык еым тYрiне келтiрiлген, жанаша экономикалык жэне элеуметпк эсердi камтамасыз ететiн жана технологиялар мен техникаларды эзiрлеу мен куру жатыр.
Инновациялык-багдарлы кэсiби окыту - белгЫ бiр бiлiмдердi,
даедыларды жэне эд1стемел1к мэдениетт максатты турде калып-тастырудын, сала мамандарына ез мамандыктарына сэйкес келетш жана окыту технологиялары мен эдктерЫ уйрету процес жэне онын нэтижеа. Жоfaрfы оку орындарындаfы инновациялык эрекетт уйымдастыруда: «былыми мектептерд1 бЫмнщ сэйкес салаларында^ прогрест камтамасыз ететш ¡ргел1 зерттеулерд1 кенейту базасы ретшде дамыту мен студенттерд1 теориялык даярлауды жеттд1руге; жана сападаfы еымд1 шыfаруды жэне енеркэсттеп ецбек еымдЫпн узд1каз арттыруды камтамасыз ететш жана перспективалык ^лымды кеп кажет етушм технологияларды эз1рлеу мен енпзуге, осы непзде техникалык, жэне шытармашылык белсенд1 мамандарды тэрбиелеу ушш кажетт жаfдайлар тудыратын инженерлт мектептерд1 калыптастыруfа кец1л аударfан жен» [3.,43.].
Жоfары оку орындарынын инновациялык ахуалы кеп ретте бЫм беру мекемес ез кызмет барысында колданатын формалардын, эдктердщ жэне ^р^лардын кеп турлЫпмен, сондай-ак оку орнынын ^рылымдык белттершщ (тлыми, технологиялык, бiлiм беру) т^астьиынын, дэрежеамен аныкталады. Жоfары оку орындарынын кызметшщ непзп турлершщ интеграция дэрежес неfvрлым жоfары болfан сайын, онын инновациялык элеует де со^рлым артады. Окытудын жана, каз1рп заманfа сай эд1стемелерш, технологиялары мен баедарламаларын эз1рлеу мен енпзу б1ршшп кезекте т^анын еркш дамуына, кэсткерлт белсендЫктщ дамуына, каз1рп дуниедеп интенсивт езгерктерге, курдел1 кэаби мшдеттерд1 шешуге тез бей1мделе бту кабтетше баfытталуы кажет.
Жоfарfы оку орындары уздтаз бЫм беру, адамдар бойында ез бЫмдерш уцайы жеттд1ру кажет-тЫктерш колдау принципш vдайы дамытуы тжс. Yздiксiз бЫм беру ем1рде аса кажет, себеб1 жедел каркынды технологиялык, экономикалык жэне
элеуметпк езгер1стер жаfдайларында болашак мамандарfа деген ^раныс кvрылымын дэл болжау, жана мамандыктардын пайда болуын деп басып айту мумкш емес. вм1р бой™ бЫм алу принцип! жоfары оку орындарынан адамдар бойында бЫм алуfа деген vмтылыстарды ынталандыруды жэне тез каркынмен езгерт жаткан экономикалык, элеуметпк жаfдайларfа дvрыс бей1м-деле бту мумкшдтн талап етедГ
К,аз1рп жаfдайларда жоfары кэаби бЫм мамандарын даярлауда окытуfа даралыкты ^р^дан келу кеп ^раныска ие, ол бЫм беруде кvзiреттi ^р^ны жузеге асыру мен кен1нен колдануды камтамасыз етедк Кvзiреттiлiк ^р^да кершетш бЫм берудщ нэтижелер1 - бvл академиялык жэне кэсттш мойындалу мен мобильдЫкт кенейтуге деген, дипломдар мен бЫктЫктердщ салыстырмалылыfы мен сэйкестЫгш арттыруfа деген жол. Казакстанда кvзiреттi ^р^ны жузеге асыру б1ртутас бЫм беру, кэаби-бЫктЫк жэне мэдени-^ндылыкты ке^спкт колдаудын косымша факторы ретшде кершедГ
Жоfарfы кэстттбЫммамандарын даярлаудын жана инновациялык бЫм беру баедарламаларын жасап шыfару оку процесше пэндер мен мамандыктар бойынша мемлекетпк стандарттарfа сай оку-эдктемелт кешендерд1 эз1рлеу мен енпзуд1, оку-эдктемелт кvжаттарды жуйелеуд1, оку процесш мыкты эдктемелт непзде ^руды, онын тэж1рибелт непзде жузеге асуын жуйел1 журпзуд карастырады. Оку-эдктемелт кешендерд1 кVPУ бойынша жvмыстарды жоfарfы кэаби бЫм1 бар мамандарды эз1рлеу сапасын онан эр1 арттыруfа баfытталfан оку-эдктемелт жvмыстын аукымды жэне аса манызды белт ретшде карастыруfа болады.
Бугшп кун жоfары кэаптт бЫмд1 мамандар даярлау кезшде оку процесш тулектердщ болашак тэжфибелт кызметтерше барынша жакын тvратындай, айтарлыктай дэрежеде енд1р1стщ накты кажеттЫктерше баfытталатындай етт ^ру манызды.
Жоfарfы оку орындары ездершщ жvмыс оку жоспарларында енд1р1ст1к тэж1рибе мен fылыми-зерттеу жvмыстарына белшетш саfаттар есебшен студенттерд1 тэж1рибелт даярлауfа кеп кен1л белу1 жэне кеп оку уакытын карастыруы тжс. Болашакта курстык жэне дипломдык жобалар оку орындарынын тулектершщ тугынушысы - кэс1порындар мен мекемелердщ тапсырыстары бойынша орындалfаны аса манызfа ие болмак.
Жоfарfы оку орнынын б1л1м беру процес1н1н сапасы мен нэтижел1л1г1н аныктаушы инновациялык эрекет-т1н кvрамдас б|р бел1г1 - ^лыми зерттеулерд1н ти1мд1л1г1. Профессорлык-окытушылык кvрамнын fылыми-зерттеу жvмыстарына белсенд1 турде катысуы оларfа ездер1н1н кэаби б1л1мдер1 мен практикалык тэж1рибелер1н узд^каз жет1лд1ру мен толыктырып отыруfа мумкшдт беред1. Гылыми-зерттеу жvмыстарынын нэти-желерЫе сэйкес1нше акы теленсе, профессорлык-окытушылык ^рам оку процес1н vдайы жет1лд1р1п отыруfа муддел1 болып, окытушылар ез енбектерЫщ нэтижелер1н жаксартудын кез-келген мумк1нд1ктер1н 1здеп, тауып жэне пайдаланып отыратын болады. вйткеы, каз1рг1 нарыктык экономика жаедайында профессорлык-окытушылык кvрамды нег1з1нен ез енбепнщ сапасын арттыру уш1н колда бар барша мумк1нд1ктерд1 колдануfа тек моральдык ынталандыру жетк1л1кс1з, оfан дvрыс мэндег1 материалдык кызыfушылыктар fана итермелей алады.
Сонымен катар окытудын интерактивт1 эд1стер1н1н басым бел1г1 окытушыны непзЫен баfыт-баfдар бер1п, талдаушы, баfалаушы кызметше шыfарып, б1л1м алушылардын ез безмен жvмыс жасауына, тапсырмаларды ез1 саралап, ез1 орын-дауына, такырып ^рактарын ездер1н1н талкылауына нег1зделед1. Бvрынfыша тек окулыкта не бер1лген1н айтып, санаулы эдебиеттерден алfан б1л1ммен шектелу каз1рп кунге кол емес. Сон^ы жылдары кейб1р жоfары оку орындары бЫм беруд1н акпарат беру жуйес1нен
проблемалык окыту жYЙесiне кешуд жYзеге асыруда. Бул жаfдайда студент окытушынын жетекшттмен езшдш жумыстарды жасап, инновациялык кызметпн, элiппесiн Yйренедi. Демек жоfарfы оку орындарынын бiлiм беру кызметiнiн та^1 6ip ерекшелiгi -студенттерге интенсивт тYPде енбек етуге мYмкiндiктi камтамасыз ету деген сез, мунсыз толык мэндi маман болу да мYмкiн емес. Бiлiм берудi интенсификациялау - sp6ip студенттiн жумысынын тиiмдiлiгiн арттыру, оку уакытын кебейтпей оку материалын игеру кeлемiн улfайту, материалды белсендiлендiруге кажеттi ен тиiмдi тапсырмаларды мукият iрiктеу, студенттердiн пэндi окып-YЙренуге деген кызь^ушылыктарын стимулдау эдiстерiн iздеу у^нылады.
Бiздiн Марат Оспанов атындаfы Батыс Казакстан мемлекеттiк университетiнде де осы проблемалык-баfдарлы окыту эдiсi (PBL) оку-эдiстемелiк орталыктын жетекшiлiк етуiмен кептеген кафедраларда енгiзiлуде. Бундай эдк аркылы студенттер бурынfы пэн бойынша жалпылама бiлiм алудан, такырыптын басты езепн проблема ретiнде зерттеп, онын манызы мен шешiлу жолдарын iздеп, ез беттерiнше окуды, тyсiнудi жYзеге асырады.
Окытудын кредиттiк жYЙесiнiн енпзтген алfашкы жылдары кeпшiлiктiн студенттердiн ездт жумыстарынын манызын тYсiне кой-маfаны белгiлi. Сондыктан, кептеген кафедраларда ол рефераттар жаздыру тyрiнде fана жYзеге асырылып, бiлiм алушынын да, бЫм берушiнiн де уакытын кур боска жоfалтуfа экелген едi. Кейiнгi кезде аталмыш эдiстiн: презентациялар куру, проблемалык-ситуациялык жаfдаяттарды ез бетЫше шешу, ез бетiмен такырып бойынша акпараттарды жинактау, практикалык даедыларды орындау, наукастарды курациялау, кезекшiлiктер аткару т.б. жанаша формалары жYзеге асырылуда. Студенттердiн eздiк жумысынын Yлесiн арттыру оку процесш сэйкесiнше кайта куруды, оку-эдiстемелiк кужаттарды
модернизациялауды, оку материалын ез бетЫше терен игеруге кажетт жана дидактикалык турfыларды жасап шы^аруды талап етедi. взiндiк жумыс еымдЫк сипатта болуы, студенттiн шыfармашылык элеуетш дамытуfа кeмектесуi, мiндеттi турде проблемалык жаедайларды шешудiн тэсiлдерiн ез бетЫше iздеуге баfытталуы кажет.
Бэсекенiн ^н санап KYшейiп келе жаткан жаедайында жоfарfы кэсiптiк бiлiм беру жYЙесiн бYгiнгi нарык талаптарын ескере отырып жетiлдiрiп кана коймай, жана технологияларды да ке^нен пайдалану - заман талабы. Бул турfыдан алfанда устаздар окушы жастарfа жана технология эдктерЫ YЙретушiлер, баfыт-баfдар берушiлер, жана турмыска, жана оку«, жана катынастарfа бежмдеуштер. Ендеше, бэсекеге сай дамыfан елдердщ катарына ену устаздар кауымына зор мшдеттер жYктейдi.
Казiргi кезенде бЫм беру -прогрестiн ен манызды факторларынын бiрi болfандыктан, эрбiр педагог, оку орны барлык жаналыктар мен езгер^ерге iзденiс аркылы жол ашуы, окыту мен тэрбиелеудiн жана тYрлерiн, эдiстерi мен куралдарын жетiлдiрiп, оны колданудын тиiмдi жолдарын табуы кажет.
Бiлiм беру саласы кызмет-керлерiнiн алдына койылып отырfан мiндеттердiн бiрi - окытудын эдк-тэсiлдерiн Yнемi жетiлдiрiп отыру жэне казiргi заманfы педагогикалык технологияларды менгеру. Бiлiм берудiн мазмунын жанарту, жастарды бYгiнгi KYн талабына икемдеп, ез i^^ маманы етiп дайындау, оларды шыfармашылык баfытта жан-жакты дамыту -оку-тэрбие Yдерiсiнiн онтайлы уйымдастырылуына карай, оку сабактарын тиiмдiлiгi мол жана эдiстердi кенiнен колдану аркылы етюзу де басты мiндеттердiн бiрi.
Акпараттык технологияларды пайдалану окытушы мен окушыны манызды кэсiптiк жэне аныктамалык акпараттармен камтамасыз етедi, кейде тiптi арнаулы салалык кiтапхананын орнын да ауыстыра алады, уакытын Yнемдетедi, шыfармашылыкка жол
ашады. Сонымен бiрге, интернет жYЙесiн пайдалану окытушы мен окушы Yнемi кез-келген сала бойынша сон^ы, тын жаналыктарды бiлiп, окулыкта жок сурактар, немесе, сурактын жауаптарын табуfа, ез безмен iзденуге, жаналык ашуfа мYмкiндiк туfызады.
Электрондык окулыктар - дисплей экранында кeрiнетiн жай fана мэтш емес, ол окушыfа ез жолымен керектi материалдарды жекеше менгеруге арналfан KYPДелi, кеп сатылы жYЙе. Осы жYЙеге орай электрондык окулыктар окулыктын кажеттi бeлiмдерiн кайталап игеру тэсiлдерi мен логикасын eзiне тэн етт тандап алып, eзiне ен керек деген материалдарды карап шыfуfа мYмкiндiк бередi.
Оку материалдарын утымды игерудегi электрондык оку курал-дарынын аткаратын ролi зор. Онда пэндеп теориялык такырыптар кенiнен берЫп тYсiндiрiледi. Теориялык материалдарды графикалык иллюстрация тYрiндегi эртYрлi суреттер, сулба-тэстдер аркылы толыктырып отырса, кезбен керт, TYсiнiп, оны мида бекiту YPДiстерi бiр уакытта eтедi де материалды корыту YPДiсi де утымды болады.
Бiздiн университет кiтапханасы кептеген пэндер бойынша электронды окулыктармен, электрондык оку куралдарымен толыктырылуда.
Университет экiмшiлiгi тикт каражат-тарды белу аркылы олардын корынын кeбеюiне айтарлыктай жаfдайлар жасауда. Кафедраларfа eздерiнiн эзiрлеген оку-эдiстемелiк кешендерш, окытушы-профессорлык курамfа дэрiстерiн электронды нускада кiтапханаfа тапсыру мiндеттелген. Мэселен, бiздiн кафедрада еткен оку жылында «Элеуметтану» пэнi бойынша профессор Алтай Тайжанов пен аfа окытушы Б.И. Шэмшшщ дэрiс тезистерiнiн кешендерiнiн электронды презентациялык нускасы оку-эдiстемелiк орталыктын енпзту актiсi аркылы бекiтiлiп, кiтапхананын компьютерлт базасына енгiзiлдi. Сонымен бiрге «САЯСАТТАНУ» пэнiнен (авторлары:А.Т. Тайжанов, Б.И. Шэмшi,
Б.А. Молдин) жанаша улпдеп типтт | эрекет жYЙесiн бес саты^а белуге ^ берушi курылымдык б^мдердщ осы
о^у баедарламасына сай эзiрленген болады: 1) максат кою; 2) жумысты куралдармен жабдыкталуы kyh санап
окулык баспаfа тапсырылды, кейiн | жоспарлау; 3) Тапсырманы белу; 4) жаксарып келедi, негiзгi дэрiс залдары
осы енбект электронды окулык етт окушылар эрекетiн бакылау; 5) баfалау. да мультимедиялык кондыр^мен
шыfару кезделуде. Сонымен бiрге оку ДэстYPлi сабак еткiзу мен | жабдыкталfан. Бул дэрк окушы
орнымыздын кiтапхана кызметкерлерi | интерактивтi еткiзiлген сабактын устаздардын ез дэрiстерiн муль-
студенттерге тYрлi электрондык оку- езiндiк ерекшелiктерi бар. Интерактивт тимедиялык слайдтар, кейде ттт
эдiстемелiк материалдар орналас- | сабакта окытушы: оку YДерiсiн одан эрi бейнефильмдер формасында окуына
тырылfан сайттарды усынып, интернет жетiлдiруге; шыfармашылык жумыска | мYмкiндiктер бередi.
кызметтi ез денгейшде жYзеге | шексiз мYмкiндiк туfызуfа; окытуды Интеравтивтi эдiстердi
асыруда. Бул ретте арнайы интернет жана сапалык денгейге кетеруге; шеберлiгiмен уштастырып, сабакта
кабинеттерiндегi керсетiлетiн кызметтi | окушынын пэнге деген кызыfушылыfын тиiмдi пайдалана бiлген окытушы оку
былай койfанда, осы жылдан бастап, арттыруfа; пэнiшiлiк, пэнаралык YPДiсiнде кеп жетктттерге жететiнi
жатакханалар мен оку ^мараттарында байланыстарfа кол жеткiзуге мYмкiндiк сезаз. Бiздiн оку орнымызда да
Wi-Fi жYЙесiнiн енгiзiлуi ерекше алады. инновациялык интерактивт эдiстерге
манызfа ие болды. Интерактивтiк сабак барысында | кеп кент белiнуде. Университетiмiздiн
Акпаратты окытутехнологиясынын мультимедиялык курылfыны пайда- оку-эдiстемелiк орталы^ынын жетек-
бYгiнгi KYHi интерактивтi такта ерекше лану тжмдГ Атап айтар болсак, онын | шiлiк етуiмен кафедраларда бiркатар
IK
орын алып отыр. Окушы интерактивтi | темедегiдей артыкшылыктары бар: жанаша эдiстер бойынша эд^емелп
тактамен жана материалдарды 1) окытушынын уакытын Yнемдейдi; нуксаулар, кемекшi куралдар басылып
арнаулы баfдарламамен мYмкiндiгiнше 2) бормен жумыс жасау кажеттiлiгi шы^ып, олар бойынша кептеген
пайдалана алады. Онда^1 максат - жойылады; 3) жана такырыпты сапалы кафедралар бЫм беру мен окытудын
окушынын езшше ойлау кабiлетiн тYсiндiру мYмкiн болады; 4) мэтшд^ осы эдiстерiн ез пэндерi бойынша
арттыру жэне казiргi заманfы тапсырмаларды, тест сурактарын енпзт, колдануда. Олардын iшiнде
инерактивтi тактамен жумыс ктеуге тез окып, орындау мYмкiндiгi; 5) | командалык-баfдарлы окыту эдiсi (TBL),
YЙрету. Жана технологиялар бЫм | сызбалар, кестелер, фотосуреттер, накты ситуациялар эдiсi (Case-study),
алушы жастардын шыfармашылык бейне акапараттар т.б. кернекiлiктердi Проблемалык окыту эдiсi (PBL) жэне
белсендЫп мен езiндiк танымдык | тез эрi тиiмдi пайдалану; 6) кажетт т.б. бойынша окыту кеншен таралуда.
кызметiн уйымдастырушы болады, оку материалын, кернекiлiктi сабактын | Кафедрада «Саясаттану» пэнi бойынша
сонымен катар, жана акпараттык барлык кезеншде пайдалануfа бiрнеше такырыптарды командалык-
технологиянын негiзгi ерекшелiгi - бул болады; 7) окушы бЫмш тексеру баедарлы окыту эдiсiмен (TBL) еткiзу
оларfа ез бетiмен, немесе, бiрлесен мYмкiндiгi, яfни, сурак-жауап, денгейлiк | жолfа койылfан. Алдаfы оку жылында
тYPде шытармашылык жумыспен тапсырмалар, езiндiк жумыс, тесттер бул эдiстi езге пэндердi окытуда
шуfылдануfа, iзденуге, ез жумысынын (ашык, жабык, толыктыру, e3ÎH- | колдану мен бiлiм беру процесiне
нэтижесш керiп, ез-езiне сын кезбен | e3i бакылау т.б. тYPлерi) тесттерге накты ситуациялар эдiсiн (Case-study)
карауына жэне жеткен жетiстiктерiнен косымша сызбалар, кестелер, ^ енгiзу жоспарлануда.
лэззат алуfа мYмкiндiк беру^. иллюстрациялар бершу^ 8) эр тyрлi Биылfы оку жылынан бастап
Акпараттык технологияларды жумыс турш (топтык, жеке окушымен | университетте «Сириус» Автоматты
пайдаланып еткiзген интерактивтiк | жумыс, жуптасып), журпзуге акпараттык жyйесi енгiзiлуде, осыпан
сабактарда окытушы уйымдастырушы, мyмкiндiк беред^ 9) окушылардын есте сэйкес, студенттер мен ата-аналар оку
бакылаушы денгейшде болып, бiлiм сактау кабiлетi, керу, есту, тындау, жазу yлгерiмiнiн электронды журналдарын
алушынын белсендiлiгi арта туседк ^ т.б. аркылы дамытылады. Бiр сезбен интернет аркылы бакылап отыруfа,
Мундай сабактарда окытушы жумыска айтканда мультимедиялык курылfынын кафедралардын бурынfысынша тyрлi
тiкелей катысканымен, ез мyмкiндiгiн мумкшдт мен пайдасы зор. акпараттарды деканаттар мен тiркеу
шектеп, бiлiм алушынын белсендi Интерактивтi сабактын заман | офисiне раздай емес, электронды
болуына жаfдай туfызуы кажет. | талабынан туындаfанын уfына пошта аркылы тапсыруы, тестiлеудiн
Интерактивтi окыту: жеке окушылармен отырып, бiздiн университет экiмшiлiгi тиiмдi жанаша формасы жузеге
жумыс, жуппен жумыс, топпен жумыс | де кафедралардын интерактивт асырылмак.
тyрiнде уйымдастырылады. вйткенi, такталармен, немесе, онын орнын Дорыта айтканда, оку процесiне
интерактивтт окытудын басты максаты | ауыстырушы улкен диагональды инновациялык технологияларды енпзу
- оку процесшщ барлык сатысында кабырfа теледидарларымен, оfан казiргi замани бiлiм берудiн негiзгi
бiрлескен эрекетке жаедай жасау. косылатын ноутбуктермен жабдык- ^ белгiсi болып табылады. вйткеы,
Окытушынын интерактивтi сабактаfы талуына кент белуде. Барлык бiлiм бyгiнгi инновациялык баедарламалар
жасампаз т^аны калыптастыруfа, ^ - студенттiн окытушыны жай ^лым мен техника жаналыктарын,
бiлiм беру процесшщ мазмунын fана тындаушы болмай оку процесшде бiр сезбен айтканда инновациялык
жанартуfа баfытталfан. Инновациялык ез белсендЫгш кeрсетуiне кол жеткiзу; технологияларды кеншен пайдалана
TYрfыдан окыту - шы^армашылыкка - студенттердi дайын жауап- б^ кажет. Сонда fана кез-келген
непзделген, белсендi процесс, тарfа канаfат ете коймай, ойлануfа | Казакстандык оку орындарынын басты
сондыктан «интерактивтЬ» жэне YЙрету; максаты - эрбiр жеке TYЛfанын мYДДесi
«студентке баfытталfан» педагогиканы - студенттердiн каралатын мен кабтетше карай, сураныстарына
дамыту манызды болып табылады. ^ такырыптар бойынша зерттеу сурак- сэйкес бiлiм бере отырып, бYгiнгi KYн
Бул кисынды жалпы бiлiм беру жэне тарын кою кабiлетiн дамыту; талабына сай бэсекелеспкке кабiлетi
к0fамдык-гуманитарлык пэндердi | - студенттердi академиялык бар мамандар даярлау жYзеге аспак.
окытуда басшылыкка алар болсак, мэтiндермен жумыс ктеуге YЙрету; Эдебиеттер mi3iMi:
IVIO I II I^V-I^IVIV.! I /l\^IVll_l|>_l>_|4_yi4_ y I y,
мынадай манызды даедылар | - студенттердiн академиялык | 1. Казакстан Республикасында
кажетппне кез жеткiземiз: ойлау даfдыларын дамыту; бЫм берудi дамытудын 2011-2020
- аналитикалык турfыдан оку - аудиторияда еркш, ашык жылдарfа арналfан Мемлекетпк жэне логикалык ойлау; жаfдай жасау жэне пЫрталаста барлык Баfдарламасы. Астана., 2010.
- аргументтерге негiзделген студенттердщ катысуына ерекше кeнiл | 2. «Б1Л1М БЕРУ ЖYЙЕСIНДЕП пiкiрталас. | аудару; ИННОВАЦИЯЛЫК YРДIСТЕР:
Осы устаным негiзiнде, окытудаfы - аудиториянын 1ЗДЕН1С ЖЭНЕ ДАМУ БОЛАШАГЫ.»
инновациялык технологияларды динамикасын баскару. (Халыкаралык fылыми - практикалык
пайдаланудын максаты - студенттердщ Студент пэндi жаксы тyсiнуi конференция материалдары). Актебе,
оку^а деген темендепдей кезкарас- ^ жэне игеруi ушш тындаушы болуы 2013.
тарын калыптастыру жэне дамыту жеткЫказ, сондыктан студенттщ 3. Тайжанов А. «Казакстан -
болмак: белсендiлiгiн арттыратын жэне онын 2050» Стратегиясы казiргi бiлiм беру
- оку процесшщ уздтаз | кызыfушылыfын тудыратын эдiс- жYЙесiндегi инновациялар мен оку eмiр бойы жалfасып отыратын Yрдiс тэсiлдердi кенiнен колдану - заман - бiлiмдi жетiлдiру технологиялары екендiгiн уfындыру; ^ талабы. туралы. «тэрбие мен 6rniM берудеп
- эркiмнiн eзiнiн бiлiмi ушш БYгiнде окытушыfа ез пэнiн инновация: iзДEHiс жэне даму жауаптылыfын сездiру; ^ терен де жетiк бiлу аздык етедi, перспективалары» (Республикалык
- окытушынын максаты окытушы казiргi заман талабына сай гылыми - тэж'1рибел'1к конференция студенттерге багыт беру, ал студент- ез пэн бойынша бiлiмiн бЫм алушыfа материалдары). Атырау., 2014. тердщ максаты оны эрi карай ез бетшше менгерту Yшiн сабакта окытудын
жалfастыру; жана технологиялык эдiс-тэсiлдерiн, ^
РЕЗЮМЕ
А.Т. ТАЙЖАНОВ, Б.И. ШАМШИ
ИСПОЛЬЗОВАНИЕ ИННОВАЦИОННЫХ ТЕХНОЛОГИИ В ОБРАЗОВАТЕЛЬНОМ ПРОЦЕССЕ
Западно-Казахстанский государственный медицинский университет имени Марата Оспанова, Актобе, Казахстан
В свободном обучении образовательной сферы развитие творческого мышления человека является главной проблемой. В связи с этим, в статье рассматриваются место инновации, интерактивного обучения и информационных технологий в улучшении качества образования.
Ключевые слова: инновационная культура, эффективность научных исследований, методы проблемного обучения.
SUMMARY
A.T. TAYZHANOV, B.I. SHAMSHI
EDUCATIONAL PROCESS WITH THE USE OF INNOVATIVE TECHNOLOGIES
West Kazakhstan Marat Ospanov State Medical University, Aktobe, Kazakhstan
In the free training of the educational sphere the development of creative thinking person is the main problem. In this regard, the article indicates the place of innovation, interactive learning and information technologies to improve the quality of education.
Key words: innovation-oriented culture, efficiency of scientific researches, methods of topical training.
