Научная статья на тему 'ҲАМКОРИҲОИ МУАССИСАҲОИ ТАҲСИЛОТИ ТОМАКТАБӢ ВА ОИЛА ДАР ТАШАККУЛИ ОДОБИ МУОШИРАТИ КӮДАКОН'

ҲАМКОРИҲОИ МУАССИСАҲОИ ТАҲСИЛОТИ ТОМАКТАБӢ ВА ОИЛА ДАР ТАШАККУЛИ ОДОБИ МУОШИРАТИ КӮДАКОН Текст научной статьи по специальности «Гуманитарные науки»

CC BY
135
38
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Endless light in science
Область наук
Ключевые слова
Педагогика / шахсият / психология / оила / муошират / одоби муошират / нутќ / муносибат.

Аннотация научной статьи по Гуманитарные науки, автор научной работы — Каримова Замираҷон Абдуғафуровна, Тоирова Дилором Ҳасановна

Дар мақола рушди одоби муошират дар синни томактабӣ баррасӣ шуда, аз ҷумла имкони ташаккули нутқи кӯдакон бо назардошти омилҳои равонӣ: мавҷудият ё набудани ҳавасмандии устувори фаъолияти нутқи кӯдакон дар оила, сатҳи инкишофи маърифатии кӯдакон мебошад. тарбияи сифатњои ахлоќии инсон ба њаёти иљтимої ,фаъолият ва раванди муошират. Муошират раванди мураккаб аз давраи тифлї то охири умри инсон аст.Тарбия ва инкишофи кўдак,сабру тањаммул,таъмини муњити солим муоширати нутќї , робитаи мутаќобила.Омили муњими ташаккули худшиносї дар кўдакони синни томактабї бо хусусиятњои илмї -фарњангї ва анъанаю одатњои оилавию миллї алоќаманд аст. Калонсолон ба кўдакон имконияти озодона баён кардани фикру аќидаи хештро талќин медињад. Рушду одоби муоширати байнињамии кӯдакон, талабот, шавқу њавас, ваљњњои водорсозанда, асарњои илмї, назарияи маърифат ва комёбињои навини кашфиётњои илмию техникї мусоидат менамояд. Иљрои рисолати тарбиявии мураббиёни муосир дар муассисањои томактабї ва волидон дар муњити оила ба фарњанги муошират ва риояи ќойдаю меъёрњои одобу ахлоќи миллию умумибашарї асос меёбад.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «ҲАМКОРИҲОИ МУАССИСАҲОИ ТАҲСИЛОТИ ТОМАКТАБӢ ВА ОИЛА ДАР ТАШАККУЛИ ОДОБИ МУОШИРАТИ КӮДАКОН»

Х,АМКОРИХ,ОИ МУАССИСАХ,ОИ ТА^СИЛОТИ ТОМАКТАБЙ ВА ОИЛА ДАР ТАШАККУЛИ ОДОБИ МУОШИРАТИ КУДАКОН

КАРИМОВА ЗАМИРАЧ,ОН АБДУГАФУРОВНА

мудири ширхоргох,-кудакистони № 33 шах,ри Хучанд

ТОИРОВА ДИЛОРОМ ХДСАНОВНА

муаллимаи кафедраи назария ва методикаи тарбияи томактабии МДТ "Донишгох,и давлати Хучанд ба номи академик Бобочон Гафуров "

Аннотатсия: Дар мацола рушди одоби муошират дар синни томактабй баррасй шуда, аз цумла имкони ташаккули нутци кудакон бо назардошти омищои равонй: мавцудият ё набудани цавасмандии устувори фаъолияти нутци кудакон дар оила, сащи инкишофи маърифатии кудакон мебошад. тарбияи сифащои ахлокии инсон ба х,аёти ичтимой ,фаъолият ва раванди муошират. Муошират раванди мураккаб аз давраи тифлй то охири умри инсон аст. Тарбия ва инкишофи кудак,сабру тах,аммул,таъмини мух,ити солим муоширати нуткй , робитаи мутакобила.Омили мух,ими ташаккули худшиносй дар кудакони синни томактабй бо хусусиятх,ои илмй -фарх,ангй ва анъанаю одат^ои оилавию миллй алокаманд аст. Калонсолон ба кудакон имконияти озодона баёнкардани фикру акидаихештро талкинмеди^ад. Рушду одоби муоширати байни^амии кудакон, талабот, шавцу х,авас, вачх,х,ои водорсозанда, асар^ои илмй, назарияи маърифат ва комёбих,ои навини кашфиёщои илмию техникй мусоидат менамояд. Ичрои рисолати тарбиявиимураббиёнимуосир дар муассисах,ои томактабй ва воли дон дар му^ити оила ба фар^анги муошират ва риояи койдаю меъёр^ои одобу ахлоки миллию умумибашарй асос меёбад.

Калидвожах,о: Педагогика, шахсият, психология,оила, муошират, одоби муошират, нутк, муносибат._

ВЛИЯНИЕ ДОШКОЛЬНЫХ И СЕМЕЙНЫХ ОБРАЗОВАТЕЛЬНЫХ УЧРЕЖДЕНИЙ В ОРГАНИЗАЦИИ РОДИТЕЛЬСКОГО ОБЩЕНИЯ

Аннотация: В статье рассматривается развитие этикета общения в дошкольном возрасте, в том числе возможности развития речи детей с учетом психологических факторов: наличия или отсутствия устойчивой мотивации речевой деятельности детей в семье, уровня познавательного развития детей, воспитание нравственных качеств человека для общественной жизни, деятельности и процесса общения. Общение -сложный процесс от младенчества и до конца жизни человека.Воспитание и развитие ребенка, терпение и толерантность, обеспечение здоровой среды речевого общения, взаимной связи.Важным фактором формирования самосознания у детей дошкольного возраста является связанных с научно-культурными особенностями, семейными и национальными традициями и обычаями. Взрослые поощряют детей свободно выражать свои мысли и мнения. Оно способствует развитию межличностного общения детей, потребностей, интересов, стимулирующей деятельности, научных трудов, познавательной теории и новых достижений научно-технических открытий. Выполнение воспитательной миссии современных педагогов дошкольных учреждений и родителей в семейной среде основано на культуре общения и соблюдении правил и норм национальной и общечеловеческой этики.

Ключевые слова: Педагогика, личность, психология, семья, общение, этикет общения, речь, взаимоотношения.

Синни томактабй давраи мухимтарини ташаккули шахсият аст, ки дар он шароити зарурии сифатхои шахрвандй гузошта шуда, тасаввурот дар бораи инсон, чомеа ва фарханг ташаккул меёбад.

Оила асоси пойдории давлат ва чамъият аст. Дар таърихи башар инсоният бахри рушду инкишофи чомеаи мутамаддин тули карнхо чахду талошхои зиёд варзида, мархила ба бехдошти рафтору ахлок, бунёди одоби оила ва оиладорй, солимии оила, маърифату фарханги хамзистй замина гузошт, ки пайваста ташаккул ёфта, пеш меравад. Яке аз бунёдгузорони одоби баланди барпо намудани оила ва одоби оиладорй ниёгони некноми мо махсуб меёбанд[4].

Оилаи солим маскани тавлид, тарбия ва нашъунамои насли оянда ва хаёти човидонист. Инсони комил танхо дар оилаи солим ва мухити солим ба камол мерасад. Тавре, ки Асосгузори сулху вахдати миллй - Пешвои миллат, Президенти Чумхруии Точоикистон мухтарам Эмомалй Рахмон зикр намудаанд: "Оилаи солим як омили мухими пойдории давлат аст ва махз фарзандони сохибмаълумот, бомаърифат ва окилу зирак ба кадри падару модар, миллат ва Ватани азизашон расида номбардорони сазовори давлати сохибистиклоли хеш мегарданд". Дар чомеаи мо оила хамчун асоси чомеа махсуб ёфта, аз тарафи давлат химоя ва дастгирй меёбад[12].

Тадкикотхои илмии олимон ва тачрибаи тарбияи кудакистону оила нишон медихад,ки ба хар як одам новобаста ба синнусол,мавкеи ичтимой (хурдсолй ,бузургсолй ,бобою бибй ,падару модар,хешовандону рафик будан),донистани муносибати атрофиён нисбати шахсияти худ сазовори мухаббату эхтиромро дорад.Аз нигохи психологй чунин муносибат имконият медихад,ки инсон худро хангоми муоширату муносибат хифзшуда,арзишманд,сохибэхтиром эхсос намуда,холати изтирбнокй ,афсурдахолй ,нобоварй ба одамонро бартараф менамояд.

Дар давраи томактабй тасаввуроти кудак дар бораи худ хеле барвакт, аз дусолагй шуруъ мешавад ва доир ба худ,хусусияту кобилият,имконияту тавонои шахсй акидахои нахустро хосил намуда, хангоми муколама бо калонсолону хамсолон оид ба афзалияту камбудихои худ ва дигарон ибрози акида менамоянд.Ин амал ифодагари он аст,ки дар кудак нисбати койда ва меъёрхои ахлокй ,аз он чумла,одоби муоширату муносибат бо атрофиён,фахмишу тасаввуротхо ба вучуд меояд. Дангоми худшиносии кудак хдмчун "МАН- консепсия" шаклгирии худбаходихй ,худназораткунй ба вучуд меояд. Аз нигохи психологй тарбия омили мухими ташаккули худшиносй дар кудакони синни калони томактабй мебошад,ки самти инкишофи минбаъда ва вазифахои тарбиявии онхоро муайян месозад. Методхои тарбия ва инкишофдихии худшиносии кудакон ба хусусиятхои миллй -фархангй ва анъанаю одатхои оилавию миллй зич вобаста мебошад. Аз хурдсолй дар онхо тарбия кардани мустакилй ,бомаксад будан парвариш меёбад. Калонсолон ба кудакон имконияти озодона баён кардани фикру акидаи хешро талкин медиханд.Волидон дар мухити хонавода кушиш ба харч медиханд,то барои кудакон худро чун чузъи чудонашавандаи гурухи ичтимой (оила,гурухи хамсолон ва г айра) хис намоянд. Дар чунин хол накши ичтимоии хар як шахс ва макоми у хамчун шахсияти нотакрор эътироф мегардад,ки ба ичтимоишавии кудакон кумак мерасонад. Изхори боварй ба кувваю неруи кудак хангоми муоширату муносибат бо хамсолону калонсолон имкон медихад,ки аз даг алй ,дуруг гуй ,дуруягй ,хабаркашй ,бадгуфторй , напурсида чизеро нагирифтан ва дигар одату хислатхои бад худдорй намояд.Ин амал ба кудак имконият медихад,ки дар назди мураббиву волидон сазовори мехру навозиш, арзишманд будани худро бори дигар дарк намояд ва кушиш кунад,ки ба койда ва меъёрхои одоби муоширату муносибат риоя намояд. Кудак дарк мекунад,ки сазовори тахсину боварии калонсолону хамсолон на ба шахсияти у, балки одоби рафтор,амалу кирдори арзишманди вай аст. Чунин хол мусоидат менамояд,ки дар кудак сифатхои худназораткунй ва худбаходихй шакл гирад,амалхои "хуб" ва "бад"-ро мантикан дарк намуда,вобаста ба муошират ба онхо риоя намояд.

Дар адабиёти муосири психологй-педагогй муоширати кудакони синни калони томактабй чунин тавсиф дода шудааст: «Муошират таъсиррасонии мутакобилаи ду ва ё

якчанд нафар одамоне мебошанд, ки бо максади баркарор намудани муносибатхои мутакобила, ноил шудан ба натичахои дилхох ва фаъолияти якчоя баргузор мегардад. Муошират яке аз омилхои мухими инкишофи психикй ва ичтимоии хар фард мебошад. Барои кудакони хурдсол муошират ин восита аз худ намудани тачрибаи ичтимой аст»[10].

Дар адабиёти илмии муосир таъкид мешавад, ки таткики масъалаи одоби муошират рисолати аввалин ва асосии сохаи психологияи ичтимой мебошад [9], зеро он дар худ фархангу арзишхои маънавии шахс, гурух, кавм, миллат ва инсониятро дар бар мегирад ва дар захираи лугавй, калимаю иборахои таркибии забони модарй амалй гардонда мешавад. Агар одамон хангоми робита андешахои худро баён карданй шаванд, хангоми муошират хохишу дархост, хиссиёту эмотсияи марбут ба зарурияти муоширатро ифода менамоянд.

Одоби муошират фарханги ботинии шахс буда, чун ифодагари одобу ахлоку хамида ичрои амалхоеро дар бар мегирад, ки онхо дар маврид ва шароитхои муайян ичтимой ва раванди муносибатхои мутакобила ба талаботхои ботинии шахс мубаддал мегардад.Одобу муоширати хар шахс дар оила ва чомеа арзиши ахлокии у мебошад,ки маком ва эхтироми уро дар доираи муносибатхои ичтимой муайян менамояд.Арзиши ахлокй меъёрхои рафтори одамон дар чамъият мебошад,ки ходисахои ичтимой, рафтору амали инсон,фахмиш ва тасаввуротхои уро дар бораи хубй, бадй, некй ва г айраро дар бар мегирад ва мувофики талабот ва мавкею замони истифодабарй баходихй ва натичагирй карда мешавад.

Аз нигохи педагогй калонсол робитаи кудак ва чомеаро таъмин мекунад. Аз ин ру афроди калонсол ба ду гурух чудо карда мешавад; 1) калонсол чун ифодагари арзишхои маънавй тарики койда ва меъёрхои одобу муошират буда, тачрибаи зиндагй онхоро дар раванди максадноки таъсиррасонй ба шахсияти кудак хидоят мекунад; 2) калонсол дар раванди кори таълиму тарбия тачрибаи ичтимоиро аз насл ба насл идома медихад[11].

Ичрои рисолати тарбиявии мураббиёни муосир дар муассисахои томактабй ва волидон дар мухити оила ба фарханги муошират ва риояи койдаю меъёрхои одобу ахлоки миллию умумибашарй асос меёбад.Аз калонсолони муассисахои томактабй ва оила баркарор намудани муошират ва муносибати мутакобила дар чорчубаи "мураббй -кудак", "кудак-мураббй ", "кудак-кудак", "мураббй -волидон", "волидон-кудак" дар заминаи бахисобгирии хусусиятхои синнусолй ,фардиву шахсиятй ,ичтимой -гендерии кудакон пайгирй мегардад.

Баркарор намудани чунин мачмуи муоширату муносибатхо мушкилотхои ба худ хоси ботинй -психологиро дорад,ки он хама ба тахлилу таткики хусусиятхои психологй ва педагогии масъала ниёз дорад. Инчунин у муоширатро чараёни таъсири мутакобилаи шахсиятхои бо хам пайванд ва ихотаёфта мешуморад,ки онхо ба хамдигар таъсири иртиботй доранд.илаву муносибати байни инсонщо

Тарбияи одоби муошират раванди мураккаб,печида ва дурудароз буда, аз давраи тифлй ог оз мегардад ва то охири умри инсон идома меёбад. Он аз калонсолон на танхо донистани конунияту хусусиятхои таълиму тарбия ва инкишофи кудак,инчунин сабру тахаммул, мехнату захмати зиёд,таъмини мухити солими маънавй -психологй ,намунаи ибрати нек,хаётдустиву фарзандустии махсусро талаб мепкунад, то он самти ояндабинй дошта бошад.

Муоширати нуткй чун намуди фаъолияти дигар сохтори ба худ хоси мураккаби психологй махсуб ёфта,маром,амал ва натичаи худро дорад. Мухаккикон мароми муоширати нуткиро муайян намуда, кабулва ба шахси дигар додани ахбор,робитаи мутакобилаи иштирокчиёни муошират, таъсиррасонй ба объекти муоширатро махсус таъкид менамояд ва дар раванди он конеъ гардонидани талаботхои маънавиро низ хеле мухиму арзишманд ба хисоб мегиранд [5].

Ба акидаи олим М.И. Лисина барои кудакон то 7 сола азхудкунии нутк хамчун воситаи муошират се давраро дар бар мегирад: айёми то азхудкунии нутк, яъне давраи омодагй ба азхудкунии нутки шифохй ( то вербалй ); ба вучуд омодани нутк ва рушди муоширати нуткй [6]. Ба хар як давраи номбаршуда омилхое зиёде таъсир мерасонад,то раванди нутк мазмун ва тарзи гуфтори кудак таг й ир ёфта у кушиш менамояд бо хамсухбати худ ахбороти мухиму заруриро ба даст орад.

Ташаккули шахсияти кудакон ду чихат дорад. Яке аз онхо иборат аз он аст, ки кудак тадричан чахони атрофашро мефахмад,мавкеи худро дар он муайян мекунад ва ин боиси пайдоиши маромхои нави муносибату муошират мешаваду кудакон зери таъсири он муносибат ва муоширати нав зохир мекунанд.

Шаклхои асосии муносибатхои падару модарро бо фарзандон ба шархи зер чудо месозанд: 1) "Фосилаи мувофик" яъне эхтиром -муносибати эмотсионаллию муътадили волидайн ба кудакон , волидайн кудакро хамчун шахси ташаккулёбанда бо хусусиятхои хосй чинсй ,эхтиёчоту шавку хавасхои хос кабул мекунад.асоси ин муносибату муоширатро эхтироми калонсолон ба кудак ташкил медихад; 2) фосилаи кутохшуда (бахамомезишй ).

Маркозонида шудани диккати падару модар ба кудак аст, яъне оила комилан ба хотири кудак вучуд дорад ва ин тарзи номатлуби рафтори волидайн ба хисоб меравад. Падару модар ба андозаи беш аз хад нисбат ба кудак таваччух зохир мекунанд, доимо зери назорат мегиранд,алокахои ичтимоии кудакро махдуд месозанд, кушиш мекунанд доимо ба вай машварату маслихат диханд ва мавкеи худро ба кудак бор кунанд.

Дар ин холат чунин мавкехои волидайн ба амал меоянд: а) гузашти аз андозаи зиёд; б) дуруст нафахмидани шахсияти кудак; в) муносибат намудан бо кудак чун бо навзод яъне бе назардошти хусусиятхои синнусолй ; г) камолоти ичтимой ва фаъолии кудакро дарк карда натавонистан; д) кудаконро рохбарй карда натавонистан; е) дурии маънавии падару модар аз кудак[4].

Мувофики гурухбандии дигари анъанавй дар сохаи муносибатхои оилавй тарзи авторитарй ва демократии рафторро фарк мекунанд.Тарзи авторитарй иборат аст аз хокимияти мутлаки волидайн,ки тибки он бояд кудакон ба хама хохишхои падару модар итоати бечунучароро дошта бошанд.Аз ин ру,дар синну соли томактабй дар кудаконе,ки тахти таъсири ин тарзи муносибату муоширати волидайн калон мешаванд,хеч гуна фаъолияти эчодй ва ташабускорй дида намешавад.

Педагоги рус Амонов НД., таъкид мекунад,ки кудакон махз дар оила ба таври табий ва дастрас дарси хаёт меомузанд,чунки хар руз,субху бегох дар симои волидон,бародару хохарони калон, бобою бибй намунаи гуногуни шаклхои рафтор сурат мегирад. Он хама тарзи гуногуни намуна,сухан,имою ишора,тарзи рафтор,муносибат ба мехнатро дар бар мегирад[1].

Сабабхои сари вакт ташаккул ёфтани одоби муошират ба талаботи ягона аз тарафи волидону мураббиён ба шахсияти кудак вобаста аст. Кудакон мувофики синнусол ва рушди психофизиологй ташабубускорй , мустакиллияти худро зохир менамоянд. Дар кудакон нисбати хамсолону калонсолон,ки хангоми муоширату муносибат нисбати онхо даг алй ,бехурматй ,беэхтиромй , чазоро истифода мебаранд, хиссиёти махсус, яъне холати антипатия ба вучуд меояд ва он метавонад сабаби зохиршавии хиссиёти адоват,кина,буг з беилтифотй гардад.

Одоби муошират фарханги ботинии шахс буда, чун ифодагири одобу ахлоки хамида ичрои амалхоеро дар бар мегирад, ки онхо дар маврид ва шароитхои муайяни ичтимой ва раванди муносибатхои мутакобила ба талабатхои ботинии шахс мубаддал мегардад. Ичрои ин амалхо ба талаботхои ахлокии оилавй, миллй ва умумибашарй мувофикат менамояд.

Бояд кайд кард, ки мафхуми "одоб" дар фархангу лугатхо вобаста ба мавриди тахиягарй ва андешаи мураттибон ба таври хоса тархрезй ва тавзех дода шудааст. Дар "Фарханги тафсирии забони точикй" одоб дар зерхати зерин арзёбй шудааст: «1. адаб;

2. рафтор ва кирдори писандида дар зиндагй, муомилаи эхтиромона, бо назокат ва аз руи адаб: шарти одоб такозои рафтори эхтиромкорона ва боназокат дар муомила ба одамон: одоби муошират, тарзи муомилаи наку дар муносибат ба одамон» [16].

Одобу муоширати хар шахс дар оила ва чомеа арзиши ахлокии у мебошад, ки маком ва эхтироми уро дар доираи муносибатхои ичтимой муайян менамояд. Арзиши ахлокй меъёрхои рафтори одамон дар чамъият аст, ки ходисахои ичтимой, рафтору амали инсон, фахмиш ва тасаввуротхои уро дар бораи хубй, бадй, некй ва гайрахо дар бар мегирад ва мувофики талабот ва мавкею замони истифодабарй баходихй ва натичагирй карда мешавад.

Одоби муоширатро хамчун арзишхои маънавй низ арзёбй метавон кард. Онро аз нигохи педагогй чунин тавсиф додан мумкин аст: «...арзиши маънавй, мачмуи меъёр, андозаи рафтор нисбати одамон аст, ки тули хазорсолахо онро инсоният дар тачрибаи амалии хеш аз худ намудааст. Кулли арзишхои маънавй дар доираи фарханги маънавй (забон, адабиёт, санъат, расму оин, одату анъанахо ва гайрахо) ва моддй мардум ифода мегардад»[7].

Х,ануз аз давраи томактабй кудак истифодабарии арзишхои маънавию моддиро дар оила ва муассисахои тахсилот ва минбаъд дар давоми зиндагй аз худ намуда, тачрибаи ичтимой хосил менамояд. Арзишхои маънавй вобаста ба максад ва вазифахои шахс, талаботхои чомеа (мехнат, маишат, тарзи хаётгузаронй, маърифаткунии мухити атроф, муоширату тахсилот) тагйиру такмил меёбанд ва унсурхои миллию умумибашариро ба хам меомезанд. Арзишхои маънавй дар хамаи даврахои синнусолии инкишофи шахсият идоракунандаи рафтори инсон гардида, мавкеи уро дар чомеа муайян мекунад.

Аз тарафи атрофиён хднгоми муошират риояи койда ва меъёрх,ои одоб нисбати кудакон замина барои ташаккули хдссиёти гуманистй -инсонгарой мегардад. Барои кудакон вобаста ба сатх,и ташаккули тачриба ва шуури ахлокй гуманизм дар дилсузй дамдигарфах,мй ,некхох,ию накукорй ,иззату эх,тиром ва эътирофи шахсияти атрофиён ифода мегардад. Дар оила аз тарафи калонсолон риоя нашудани койда ва меъёрх,ои одоби муошират ба кудакон як шакли зуроварй ё худ хушунат нисбати онх,о мебошад. Он амалест,ки барои фишороварй ,мавдуд кардан ва паст задани фаъолнокии кудак аз чихдти чисмонй ,психологй ,моддй ва маънавй истифода бурда мешавад. Набояд фаромуш кард,ки истифодаи амалх,ои зуроварй ,хушунат нисбати кудакони синни томактабй сабаби бад шудани саломати чисмонй ва рухди онх,о гардида,хислатх,ои бадбинй ,дамдуздй , канорачуй ,никоргирй ,берах,мий ,тарсончакй ,дуруягй ва f айрах,оро пайдо мекунад.

Аз ин тах,лилх,о бармеояд, ки мух,ити оила дар ин мархдла накши тарбияро мебозад. Набояд фаромуш кард, ки кудак х,ама вакт рафтори ах,ли хонаводаро назорат мекунад ва дидаву шунидах,ояшро аз руйи фах,миши худ бах,о медихдд. Илми психологияи оила низ андешах,ои дар боло зикршударо тасдик мекунад ва дар баробари ин кайд менамояд,ки барои кудак х,ар ду волид - падар ва модари дустдор заруранд.

Х,амин тавр ба рушду нумуи муоширати байнихдмии кудакон, талабот, шавку хдвас, вачхдои водорсозанда, асарх,ои илмй, назарияи маърифат ва комёбих,ои навини кашфиётх,ои илмию техникй мусоидат менамояд. Ч,их,атх,ои зохирии кудакони синни томактабй , сифатх,ои характер, тарзх,ои рафтор, имову ишорах,о ва нигох,и таъсирбахшу эмосионалии мураббия воситах,ои асосии муоширатро ташкил медихднд.

РУЙХАТИ АДАБИЁТ:

1. Амонов НД. Асосхои психологии муоширати педагогй. Душанбе-2013, 108 с.

2. Залысина И.А., Смирнова Е.О. Некоторые особенности психического развития дошкольников, воспитывающихся вне семьи// Вопр. психологии. 1985. № 4.

3. Консепсияи миллии тарбия дар Чумхурии Точикистон, аз 3.03.2006, №94, 21 с.

4. ^онуни Чумхурии Точикистон «Дар бораи таълиму тарбияи томактабй дар Чумхурии Точикистон», Душанбе-2013;

5. Леонтьев А.А. Психология общения. М., 1997.

6. Лисина М.И. Общение и его влияние на развитие психики дошкольника. Сб.научных трудов.М. 1974-С.209

7. Луфов М.Т., Зайтметов Х,.А. Психологияи муошират. Хучанд-2021.

8. Маркова Т.А. Влияние семье и семейного воспитания формирование личности ребенка.// Основы дошкольной педагогики.М.1980-229 С.

9. Мачидова Б. Педагогикаи томактабй. Душанбе -2012,-540с.

10. Мустафокулов Т. Нарзуллоева М. Асосхои психологияи синнусолй ва педагогй ш. Кулоб 1994, - 360с..

11. Обидова М.И. Психологияи бачагона. Душанбе 2018-195С.

12. Паёми Президенти Чумхурии Точикистон дар бораи самтхои асосии сиёсати дохилй ва хоричии чумхурй . Душанбе-2023

13. Пиаже Ж. Избранные психологические труды// - М.: 1994.

14. Рахимзода Х., F. Бобокалонов "Оилаи солим-пойдори давлат", Душанбе: ЧДММ «Фасл- -4».2022.-356 с.

15. Рубиншетйн С.Л. // Основы общей психологии // - М., 1989.

16. Ф. Гюлен "Оила ва рушди шахсияти фарзандон". Душанбе "Ирфон" 2014, сах-141-145.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.