CC BY
0ЦАБЫЛДАУ-ТАРАТУ КЕЛТЕ Ц¥БЫРЛАРЫНЬЩ ТОРАБЫН ЦАЙТА ЖАЦАРТУ ЖОЛЫМЕН М¥НАЙ РЕЗЕРВУАРЛАРЫНДАГЫ Ш0ГШД1ЛЕРДЩ
ТИ1МД1 ШАЙЫЛУЫ
БАЦТИЯРОВ ТЕЛМАН МЕЛС¥ЛЫ
магистрант Батыс ^азакстан инновациялык-технологиялык университетi, ^азакстан
Республикасы, Орал к.
Андатпа: Тупк1 шегшдшердщ пайда болуы мен жинацталуын болдырмау бойынша цолданыстагы эдштер мен цуралдар шегшдшердщ толыц келемде шайылуын цамтамасыз етпейдi, бул резервуардыц пайдалану мерзiмiн цысцартады. Жумыс барысында цабылдау-Yлестiру келте цубырларыныц торабын резервуардагы езара орналасуын езгерте отырып жэне резервуардагы тYбiндегi шегiндiлердi тиiмдi шаю Yшiн электрофизикалыц мониторинг эд^терт цолдана отырып цайта жацарту царастырылды.
Kmmmi свздер: Резервуар, цайта жацарту, цабылдау-Yлестiру келте цубырлары, шегтдшер, мунай.
Abstract: It was established that the existing methods and means to prevent the formation and accumulation of bottom sediments do not ensure the erosion of sediments in full, which reduces the service life of the tank. The paper discusses the reconstruction of the intake and distribution branch pipe assembly with a change in their mutual location in the tank and the use of electrophysical monitoring methods for effective erosion of bottom sediments in the tank.
Key words: Reservoir, reconstruction, intake and distribution nozzles, deposits, oil.
Электрофизикалык эдютерш колдану мониторинг мунай резервуарларын пайдаланудьщ тшмдшгш арттыруга мYмкiндiк беред1 жэне нэтижесшде шегшдшерд1 тшмд1 шаю Yшiн резервуардыц кабылдау-тарату келте кубырларыныц торабын кайта жацартуга мYмкiндiк береди
Мунай резервуарларын пайдалану тшмдшгш арттыру резервуардыц шшде зерттеудщ электрофизикалык эдiсiн орнату есебшен кол жетюзшед^ атап айтканда: диэлектрлш штанганыц бетшде диэлектрлiк белiктердiц iшiнде жартылай кесiлген металл электродтар орнатылатын «мунай-су» белiмiнiц бiртектiлiгi мен шекарасыныц байланыссыз мониторингi курылгысын монтаждау усынылады.
Суйыктыктыц бiртектiлiгiн мониторингiлеу нэтижелерi бойынша мунайдагы су мелшерi аныкталган кезде резервуарды тауарлык-коммерциялык операциялардан шыгарып, бiраз уакытка тундырып, сифонды кранды ашу аркылы суды дренаждау кажет [1]. Резервуар мунай ецдеу зауытыныц аумагында орналаскан жагдайда кайта ецдеу объектiлерiне мунай берудi уакытша токтатады, сол аркылы зауытка отын жеткiзу женiндегi регламенттщ бузылуын болдырмайды.
Сынама iрiктегiштiц кемегiмен сынамаларды iрiктеп алу аркылы iрiктеп алынган сынаманы одан эрi зертханалык зерттеу жэне зерттелетш объектiдегi мунай мен оныц компоненттерiнiц агрегаттык жай-кYЙiн сэйкестендiру (белсендiру энергиясыныц жэне диэлектрлiк ысыраптар бурышы тангенсiнiц алынган мэндерi бойынша), катты кYЙден суйыкка жэне керi ауысудыц температуралык шекарасын айкындау аркылы, резервуардагы тYбiндегi шегiндiлердiц децгейiн айкындау мYмкiн болады. Мунай мен оныц компоненттершщ агрегаттык жай-кYЙiн сэйкестендiру нэтижелерi бойынша резервуардагы шегiндiлердi шаю, ягни резервуардыц шшдеп массаны козгалыска келтiру кажеттш туралы шешiм кабылданады.
Соныц непзшде кабылдау-Yлестiру келте кубырларыныц торабын ката жацарту усынылады: келте кубырлар зерттеудщ электрофизикалык эдютерш колдана отырып, резервуар корпусы кабыргасыныц диаметрi карама-карсы жагына орнатылады [2].
ОФ "Международный научно-исследовательский центр "Endless Light in Science"
Резервуардьщ шшдеп суйыктык агыныныц туракты козгалысы есебшен келте кубырлардыц осы орналасуы eHiMHiH 6ip жагынан TYcyi жэне диаметрi карама-карсы жагынан сорып алу есебшен шeгiндiлердi тиiмдi шайып кетyдi жYргiзедi (1-сурет). Осылайша, кабылдау-тарату келте кубырларынан алыс аймактарда eHiM тундырылмайды.
Сурет 1. ^абылдау-улеспру келте кубырларыныц торабыныц олардыц резервуарда езара орналасуын eзгертiлген сулбасы.
1 - шыгатын келте кубыры; 2 - кiрiс келте кубыры; 3 - диэлектрлiк штанга; 4 - «мунай-су» 6eлiмiшц 6iртектiлiгi мен шекарасыныц байланыссыз мониторингiн орнату.
Резервуардыц жумыс iстейyi келесiдей болады. Суйыктык агыны кiрiс кабылдау-Yлестiрy келте кубыры 2 аркылы резервуарга тYседi жэне усынылып отырган кабылдау-Yлестiрy келте кубыры кондыргысыныц есебшен суйыктык агыныныц негурлым каркынды козгалысы пайда болады, бул резервуардыц тY6iнде пайда болган тY6iндегi шeгiндiлердi козгалыска экеледi, олар резервуардан шыгатын келте кубыр аркылы сорылады 1 [3]. Шeriндiлердi шаю кезiнде eнiмнiц тYсyiмен 6iр мезгiлде, резервуарды штаттык пайдалану кезшде тауарлык-коммерциялык жагдайга багдарланып, мунайдыц кажеттi мeлшерiн кабылдаганнан кейiн бiраз уакыт eткен соц керi айдау жYзеге асырылады.
Осылайша, ка6ылдаy-Yлестiрy келте кубырынан мунайдыц агуыныц эртYрлi eнiмдiлiгiнде кeлемi 5000 м3 тiк болат цилиндрлш резервуарга арналган тeменгi авариялык децгейдiц мэнi (резервуардагы суйыктык децгешшц шкетi 6иiктiгiн ескергенде) 1,17-ден 1,73 м-ге дешнп диапазонда болады.
Осылайша, резервуардагы кабылдау-тарату келте кубырларыныц торабын кайта жацарту резервуардыц iшiндегi мунайдыц адп козгалысына, шeгiндiлердiц жинакталу каркынын азайтуга ыкпал етедi жэне энергия шыгынын азайту, резервуарды тазартуга жэне мунай резервуарларды пайдаланудыц жeндеyаралык кезещшц узактыгын улгайтуга каражатты Yнемдеyдiц аркасында мунай резервуарларын пайдалану тиiмдiлiгiн арттыруга ыкпал етедi [4]. Мунай резервуарларын пайдалану тшмдшп де зерттеyдiц электрофизикалык эдiстерiн колдану есе6iнен, параметрлердi бакылаудыц кашыктыктан нысандарын, акпаратты 6ейнелеyдiц жетiлдiрiлген эдiстерiн колдану есе6iнен артады. Будан баска, энергетикалык сипаттамалар мен температуралык шекаралардыц алынган мэндерi бойынша резервуардагы мунай мен оныц компоненттерiнiц агрегаттык жай-кYЙiн мониторингiлеy жэне сэйкестендiрy есебшен резервуардагы шeгiндiлердi шаю туралы
шешiм кабылданады, бул жиынтыгында мунай резервуарларын пайдалану тиiмдiлiгiн
арттыруга мYмкiндiк береди
ЭДЕБИЕТТЕР Т1З1М1.
1. Шайхутдинова, М. Ш. Откачка подтоварной воды из резервуаров при сборе нефтешлама для дальнейшей его утилизации [Текст]/ М. Ш. Шайхутдинова // Проблемы и методы обеспечения надёжности и безопасности систем транспорта нефти, нефтепродуктов и газа: матер. научн. - практ. конф., г. Уфа, 23 мая 2012 г. - Уфа, 2012. - С. 315 - 319.
2. Шайхутдинова, М. Ш. Устройство для измерения электрофизических параметров нефти и ее компонентов. / М. Ш. Шайхутдинова, С.С. Гоц, К. Ш. Ямалет- динова // «Новые технологии в газовой промышленности» (газ, нефть, энергетика)» (г. Москва, 24-27 октября 2017 г): тезисы докладов XII всероссийской конференции молодых ученых, специалистов и студентов. - Москва, 2017. с. 187
3. Шайхутдинова, М. Ш. Проблема осадкообразования асфальтосмолопа- рафинистых отложений в нефтяных резервуарах [Текст] / М. Ш. Шайхутдинова, К. Ш. Ямалетдинова А. Ш. Халадов // Безопасность жизнедеятельности в современных условиях: матер. Междунар. научно-практической конф., г. Уфа, 09 апреля 2015 г. - Уфа: РИО ИЦИПТ, 2015.- С. 153-154.
4. Кононов, О.В. Развитие технологий и технических средств для борьбы с отложениями в нефтяных емкостях. Автореферат диссертации на соискание учёной степени кандидата технических наук — Уфа, 2010. - 25 с.
