Научная статья на тему '№1 қалалық ауруханадағы бірлескен жарақат кезіндегі емдеу әдістері және диагностикасы'

№1 қалалық ауруханадағы бірлескен жарақат кезіндегі емдеу әдістері және диагностикасы Текст научной статьи по специальности «Клиническая медицина»

CC BY
149
23
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
бірлескен жарақаттар / емдеу әдістері / остеосинтез / бассүйек трепанациясы / омыртқаның транспедикулярлы фиксациясы / concomitant injury / transpedicular fixation of the spine / craniotomy / treatment tactics / osteosynthesis

Аннотация научной статьи по клинической медицине, автор научной работы — Г С. Сайлауулы, В А. Феоктистов, Б А. Сапар

Қазіргі таңда көптеген және бірлескен сүйектердің және бас миының зақымданулары травматологиядағы өзекті шешімі қиын мәселелердің бірі болып табылады. Бірлескен жарақаттарда өлім көрсеткіштері жоғары, еңбекке жарамсыздық уақыты ұзаққа созылады және осы жарақаттар салдарынан мүгедектердің саны жыл сайын өсуде. Аталмыш мақалада 103 бірлескен және көптеген жарақаттар алған науқастарды анықтау және емдеу нәтижелері анықталып, оперативтік емдеудің жасалу уақыты анықталып, остеосинтез тәсілдері анықталып жазылған. Бір мезгілде және ерте кезеңде жасалған операциялар жақсы нәтижеге алып келген.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по клинической медицине , автор научной работы — Г С. Сайлауулы, В А. Феоктистов, Б А. Сапар

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

DIAGNOSTICS PECULIARITIES AND TREATMENT TACTICS OF COMBINED INJURY IN THE CITY HOSPITAL NO. 1 OF KARAGANDA CITY

Multiple and concomitant injuries of bones and head in trauma are important today. The urgency of the problem explains by an increase in its frequency in the structure of injuries, heavy mortality at all stages of medical care, the duration of temporary disability and a large percentage of disability among survivors. The article describes the treat-ment of 103 patients with multiple and concomitant injuries, analyzes the operational methods of treatment and meth-ods of osteosynthesis. Single-step and early carried out surgeries showed good results

Текст научной работы на тему «№1 қалалық ауруханадағы бірлескен жарақат кезіндегі емдеу әдістері және диагностикасы»

© КОЛЛЕКТИВ АВТОРОВ, 2015 УДК 616-001-089.

Г. С. Сайлауулы, В. А. Феоктистов, Б. А. Сапар

№1 КАЛДЛЬЩ АУРУХАНАДАFЫ Б1РЛЕСКЕН ЖАРАКАТ КЕЗ1НДЕГ1 ЕМДЕУ ЭД1СТЕР1 ЖЭНЕ ДИАГНОСТИКАСЫ

Калалык аурухана №1, КараFанды мемлекеттiк медицина университетi

Каз1рг1 танда кептеген жэне б1рлескен CYЙектердH жэне бас миынын закымданулары травматологиядары езект шешiмi киын мэселелердiн бiрi болып табылады. Бiрлескен жаракаттарда елiм керсеткiштерi жотары, енбекке жарамсыздык уакыты узакка созылады жэне осы жаракаттар салдарынан мYгедектердiн саны жыл сайын есуде. Аталмыш макалада 103 бiрлескен жэне кептеген жаракаттар алран наукастарды аныктау жэне емдеу нэтижелерi аныкталып, оперативок емдеудiн жасалу уакыты аныкталып, остеосинтез тэсiлдерi аныкталып жазылран. Бiр мезплде жэне ерте кезенде жасалран операциялар жаксы нэтижеге алып келген.

К'шт сездер: бiрлескен жаракаттар, емдеу эдiстерi, остеосинтез, бассYЙек трепанациясы, омыртканын транспедикулярлы фиксациясы

Кептеген жэне бiрлескен жаракаттар медико-элеуметтк шешiмi киын мэселелер Ынде актуальдi болып табылады. Бул мэселенщ актуальдi болу себебi жаракат стуктурасында онын жиiлiгiнiн артуы, медициналык кемек керсетудщ барлык кезенiнде елiмнiн жоFарылыFында, енбекке жарамсыздык уакытынын узактыFында жэне жаракаттанFандар арасындаFы мYгедектiктiн пайызынын жоFары болуында [4]. Эдеби мэлiметтер бойынша, стационарлык емге кептеген жэне бiрлескен жаракатпен тускен наукастар 13-20% жаFдайда кездестi [6]. Изолирленген жаракатта летальдi аFым 1,5-3% курайды, кептеген жэне бiрлескен жаракатта 30-35% курайды. ^рек-кимыл аппаратта-рындаFы ауыр бiрлескен жаракатта, кеуде, шм аFзалар жаракатымен журетЫ курсак куысынын жаракаты, бассYЙек-ми закымдануы кезiнде летальдi аFым 90-100% курайды [1, 5].

Бiрлескен жаракат кезнде 60-70% наукастарда эр тYрлi аFымдаFы травматикалык шок туындайды [3]. Ба^йек-ми бiрлескен жаракатында шоктын аFымы жэне ерекшелiктерi келесi факторлармен анык-талады:

1) кептеген ауырсыну кезi болады, блокада жасауды киындататын шокогендi импульс-тердiн болуы, стационарFа тYCкен бiрiншi саFатта барлык сыныктарды аныктау мYмкiн болмайды.

2) шок кан кетуден кейiн туындайды, кан кету травматикалык шоктын ауыр формасынын туындауына эсер етед^ кан кетудiн болуы перифериядаFы ишемия туындауына Fана емес, сонымен катар ишемиянын бас миында туындауынада эсер етедi.

3) шок алкогольдi немесе наркотикалык

масаюдан кейiн, госпитальдi кезенге дейiн енгiзiлген ауырсынуды басатын препарат-тардан кейiн туындауы мYмкiн. 4) шок бiрiншiлiк (дереу жаракат эсернен) немесе екiншiлiк (ми дислокациясы эсерiнен) ми жаракатынан кейiн туындайды.

Бул жаFдайларда жYрек-кан тамыр жэне тынысалу жYЙесiнiн ауыр бузылыстары байкалады. Тiрек-кимыл аппараты мен бассYЙек ми бiрлескен жаракаты кезiндегi оперативтi араласуFа келсек, кейбiр автор-лардын ойынша [6], заманауи анестезиология жэне реаниматология жетiстiктерi бундай жаракаттанушыларFа ерте кезенде ота жасауFа мYмкiндiк бередi.

МАТЕРИАЛДАР ЖЭНЕ ЭД1СТЕР

Бiздiн карауымызда 17 жастан 80 жаска дейiнгi бiрлескен канка жэне бассYЙек-ми жаракатымен 103 наукас болды. Онын iшiнде 63 - ер, 40 - эйел адам. Наукастардын жасы мен жынысына байласынты белу 1 кестеде орналаскан.

Берiлген мэлiметтер бойынша, аралас канка жэне ба^йек-ми жаракаты кезiнде енбекке жарамды жастаFы адамдар арасында 82%, 60 жастан аскан адамдарда 12% кездеседк Жаракаттын негiзгi себебi жол-транспорттык окиFалар - 68 (66,1%), кататравма 16 (15,5%) жэне турмыстык травма (кешеде кулау,сабау) 19 (18,4%). ЭртYрлi ауырлык дэрежедегi травматикалык шок 75% жаракаттанушыда кездескен. 103 наукаста эртYрлi дэрежедегi бассYЙек-ми жаракаты аныкталFан: басмиынын шайкалуы -87, эр тYрлi дэрежедегi басмиынын жаракаты - 12, басмиынын кысылуы бассYЙек Ылщ гематомалармен - 4. Кеуде клеткасынын жаракаты, кабырFа сыныFы 43 жаракатта-

Кесте 1- Наукастарды жасы мен жынысына байласынты белу

Наукастар жасы Ерлер Эйелдер Барлы^ы

саны % саны % саны %

17-19 8 12,7 4 10 12 11,6

20-29 12 19 12 30 24 23,3

30-39 16 25,4 9 22,5 25 24,3

40-49 11 17,5 7 17,5 18 17,6

50-59 10 15,8 5 12,5 15 14,5

60-69 4 6,4 2 5 6 5,8

70 жоFары 2 3,2 1 2,5 3 2,9

Барлы^ы 63 100 40 100 103 100

нушыда кездескен. Жалпы жаракаттанушы-ларда 61 (59,2%) ею сегменттi, 8 (7,8%) уш сегменттi, 25 (24,3%) терт сегментт сыныктар кездескен.

Барлы; жаракаттанушы жаракаттык ауырлы; дэрежесiне катыссыз, локализациясы мен араластыFына байланыссыз 4 топка белЫдк жекш бассуйек ми жаракаты жэне какка жаракаты (59 наукас), ауыр дэрежелi бассуйек-ми жаракаты жэне ауыр дэрежелi какка жаракаты (18 наукас), ауыр дэрежелi бассуйек-ми жэне жекш какка жаракаты (11 наукас), ауыр какка жаракаты жэне жекш бассуйек-ми жаракаты (15 наукас).

Ем эдiсiн такдау барысында бiз эуел^ эр жаракаттанушынык жалпы жаFдайына байла-нысты, сыныктык локализациясы мен ауырлык дэрежесiне, косымша жаракаттардык болуына байланысты индивидуальдi жол карастырдык. Осындай наукастарда кабылдау белiмiне тускен кездегi алFашкы шара ол шоктык алдын алу, емiрге макызды аFзалардык функцияларынык бузылысынык, жедел тынысалу жэне журек-кантамыр жеткiлiксiздiгiн жою болып табылады. Инфузионды терапиямен бiрге кан анализi жэне зэр анализi алынады, стандартка сай кеуде клеткасынык бассуйек, жамбас, аяк-кол рентгенологиялык зерттеуi жасалады. Булардан баска диагностика ушЫ УДЗ, КТ,

контрастты затпен (цистография, урография) рентгенография жасалады. Ота жасау мерзiмiне байланысты наукастарды 4 топка белiп карастырдык (кесте 2).

Ш¥Fыл турде, негiзгi, аяк-кол ашык жаракатына байланысты ота жасалды. 21 наукаста ота травма алFан сэттен алFашкы 2 апта Ынде жасалды, 7 наукаста 2-3 аптадан кешн жасалды. Бiзбен келесi остеосинтез тYрлерi колданылды: екi жакты сан суйек жэне сирак суйегiнiк блокирлеушi интрамедуллярлы остеосинтезi, Илизаров аппарты, сан суйек экстрамедуллярлы остеосинтезi жэне сирак суйек сырткы аппарат фиксациясы, сан мен сирак спицестержнды аппарат, иык экстрамедуллярлы остеосинтезi жэне сиракка сырткы фиксация аппараты, аяк ушы жэне бiлек суйегiне Илизаров аппараты остеосинтезi [2]. 9 наукаста аралас бассуйек-ми травмасы (суб- жэне эпидуральдi гематомасы) жэне сирак суйек сыны^ына бiрсэттiк, комбинирленген операция: декомпрессионды бассуйек трепанациясы жэне сирак суйек ошаксыз остеосинтезi. Летальдi жаFдай 11 (10.6%) кездесп.

НЭТИЖЕЛЕР ЖЭНЕ ТАЛКЫЛАУ

Бiздiк тэжiрибемiз бойынша бiрсэттi ота жасауFа кажеттi негiзгi шарттар катары бар: 1) наукастык адекватты ота алды дайындыFы;

Наукастарды белу Жаракат алFан сэттен бастап жасалFан ота мерзiмi Наукас саны

1 топ Ш¥Fыл турде 58 (56,3%)

2 топ АлFашкы 3-5 тэулк 17 (16,5%)

3 топ АлFашкы 2 тэулк 21 (20,5%)

4 топ 2-3 аптадан кейiн 7 (6,8%)

Кесте 2 - Жаракат алFан сэттен бастап жасалFан ота мерзiмi бойынша наукастарды белiп карастыру

Кесте 3 - Кептеген жэне бiрлескен жаракат кезiндегi 6ipc9TTi отадан кейiнгi бaкылaнFaн наукастар корытындысы

БакылаудаFы БакыланFан наукастар корытындысы барль^ы

топ жаксы канаFаттанарлык канаFаттанбайтын

1 40 16 2 58

2 13 3 1 17

3 17 3 1 21

4 4 2 1 7

2) квалифицирленген анестезиологиялык жэр-дем; 3) эр тYрлi негiзделген металло-конструкциялар; 4) 2-3 ота бригадасы болуы керек.

Yш жылFа дешнп бакылау барысындаFы наукастар корытындысы нэтижес iшiнде 103 отaлaнFaндaр бакыланFан, олардык iшiнде 58 наукас 1 топта, 17-2 топта, 2l-3 топта, 7-4 топта бaкылaнFaн.

Бакылау бaрысындaFы наукастар корытындысы нэтижелерне 6aFa беру (3 кесте) анатомиялык жэне функционaльдi корытынды^а байланысты жэне катысты буындардык ею проекциялы мiндеттi рентге-нографиясы корытындысы терт тармакты жYЙе бойынша жYргiзiлдi.

Кестеден керiп отырFaнымыздaй, жаракат алудан кешнп ерте кезекде жaсaлFaн ота нэтижеанде 53 (51,5%) наукаста жаксы нэтиже бaйкaлFaн, 21 (20,3%) наукаста жаракаттан кейiнгi кеш кезекде отaлaнFaндaр. КaнaFaттaнбaйтын нэтижелер 3 (2,9%) ерте кезде жaсaлFaн отaлaнFaндaр жэне 2 (1,94%) жаракат aлFaннaн кейiн кеш кезекде ота жaсaлFaндaрдa. Наукастардык ^aFara^ байтын нэтижелер болу себебi: кеш мерзiмде отaлaнFaндaрдык iрi буындарында теракты контрактуралардык болумен байланысты жэне жaлFaн буын сыныктардык консолида-циясынык кiдiруi эсерiнен. Кеш мерзiмде оталык араласу екбекке жарамсыздык уакытынык узаруы мен буындардык функциясынык теракты бузылысына экеледк

65% жаракаттанушыларда 3 сaFaткa дешнп елiмнiк себебi кан кету мен шок болFaн, 3 тен 24 ^Fa^a 15% жаракаттанушыда бас миынык iсiнуiмен дислокациясы; 1-3 тэулiкте 12% жYрек-кaн тамыр жеткiлiксiздiгi, 3 тэулктен жоFaры 8% май эмболиясы, екпе артериясынык тромбоэмболиясы.

КОРЫТЫНДЫ

1. Какка жэне ба^йек ми бiрлескен жаракатынык диагностикасы мен емдеу тактикасы трaвмaтологиядaFы элi кYнге дейiн

толык шешшмеген кYрделi мэселелердiк 6ipi болып калады.

2. Наукастардык ота алды адекватты дайындыFы, ерте мерзiмде жасалFан ота (3-5 тэулк) закымдалFан жердегi канайналымынык тез калыпка келуiне ыкпал етедi жэне аскыныстардык туындауын тeмендетедi, наукастардык реабилитациясы мен активи-зациясын кYшейтедi.

3. Мидык кысылуы мен ба^йек iшiлiк гематома кезiнде азжаракатты теракты остеосинтезбен бiрге бассYЙек декомпрес-сионды трепанациясын косып жасауFа болады.

4. Бiрлескен бассYЙек-ми жаракаты жэне аяк-кол жаракаты кезЫдеп емдеуге баFытталFан дифференциальдi ыкFай жасау жаксы нэтижеге жетуге ыкпал етедi.

ЭДЕБИЕТТЕР

1 Абдрахманов А. Ж. Некоторые аспекты использования аппаратов внешней фиксации при политравмах //Актуальные вопросы травматологии и ортопедии. - Бишкек, 1999. - С. 48-50.

2 Абдуразаков У. А. Проблемы организации травматологической помощи при политравме в Республике Казахстан //Материалы Казахстанско-Германского симпозиума. -Астана, 2000. - С . 6-12.

3 Диагностика и тактика лечения при сочетанной травме в городской многопрофильной больнице /Т. Ж. Султанбаев, О. Ю. Рыжкова, Р. Р. Гайсин и др. //Травматология и ортопедия. - 2009. - №2. - С. 299-302.

4 Лебедев В. В. Клинические предпосылки к раннему остеосинтезу при черепно-мозговой травме, сочетанной с травмой конечностей /В. В. Лебедев, П. П. Голиков // Нейрохирургия. - 1999. - №1. - С. 19-25.

5 Niethard F. U. Orthopadia - Orthopädische Chirurgie - Unfallchirurgie Der Kreis schlibt sich. Unfallchirurg. Springer - Verlag 2000. - P. 805-806.

6 Perren S. M. Basic aspects of internal fixation. In: Muller ME, Allgower M, Schneider R,

et al. editors. Manual of internal Fixation. - Berlin: Heidelberg; New York: Springer Verlag, 1991. - P. 1-12.

REFERENCES

1 Abdrakhmanov A. Zh. Some aspects of use of external fixation devices in polytrauma //Actual problems of traumatology and orthopedics. -Bishkek, 1999. - Pp. 48-50. (in Russian)

2 Abdurazakov U.A. Problems of the organization of traumatological care in polytrauma in the Republic of Kazakhstan //Materials of the Kazakh-German symposium. - Astana, 2000. - Pp. 6-12. (in Russian)

3 Diagnosis and treatment tactics in combined injury in city multi-specialty hospital /T. Zh. Sultanbaev, O.Yu. Ryzhkova, R.R. Gaisin et al. // Traumatology and orthopedics. - 2009. - No. 2.

- Pp. 299-302. (in Russian)

4 Lebedev V.V. Clinical backgrounds for early osteosynthesis in traumatic brain injury, combined with the limbs trauma /V.V. Lebedev, P.P. Golikov //Neurosurgery. - 1999. - No. 1. - Pp. 1925. (in Russian)

5 Niethard F. U. Orthopadia - Orthopadische Chirurgie - Unfallchirurgie Der Kreis schlibt sich. Unfallchirurg. Springer - Verlag 2000. - Pp. 805806.

6 Perren S. M. Basic aspects of internal fixation. In: Muller ME, Allgower M, Schneider R, et al. editors. Manual of internal Fixation. - Berlin: Heidelberg; New York: Springer Verlag, 1991. -Pp. 1-12.

nooynM^a 11.11.2015 r.

G. S. Sailauuly, V. A. Feoktistov, B. A. Sapar

DIAGNOSTICS PECULIARITIES AND TREATMENT TACTICS OF COMBINED INJURY IN THE CITY HOSPITAL NO. 1 OF KARAGANDA CITY

Karaganda city hospital №1, Karaganda state medical university

Multiple and concomitant injuries of bones and head in trauma are important today. The urgency of the problem explains by an increase in its frequency in the structure of injuries, heavy mortality at all stages of medical care, the duration of temporary disability and a large percentage of disability among survivors. The article describes the treatment of 103 patients with multiple and concomitant injuries, analyzes the operational methods of treatment and methods of osteosynthesis. Single-step and early carried out surgeries showed good results.

Key words: concomitant injury, transpedicular fixation of the spine, craniotomy, treatment tactics, osteosynthesis

Г С. Сайлауулы, В. А. Феоктистов, Б. А. Сапар

ОСОБЕННОСТИ ДИАГНОСТИКИ И ТАКТИКА ЛЕЧЕНИЯ СОЧЕТАННОЙ ТРАВМЫ В ГОРОДСКОЙ БОЛЬНИЦЕ №1 Г. КАРАГАНДЫ/

Городская больница №1 г. Караганды, Карагандинский государственны^/й медицинский университет

В настоящее время множественные и сочетанные травмы костей и черепно-мозговые травмы в травматологии являются актуальной темой. Актуальность проблемы объясняется увеличением ее частоты в структуре травм, высокой смертностью на всех этапах оказания медицинской помощи, длительностью временной нетрудоспособности и большим процентом инвалидности среди пострадавших. В статье описано лечение 103 пациентов с множественными и сочетанными травмами, проанализированы оперативные методы лечения и методы остеосинтеза. Одномоментные и ранние проведенные операции показали хорошие результаты.

Ключевые слова: сочетанная травма, транспедикулярная фиксация позвоночника, трепанация черепа, тактика лечения, остеосинтез

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.