Научная статья на тему 'ЖИГАР ЦИРРОЗИДА ПРОБИОТИК БИЛАН БОЙИТИЛГАН МАХСУС ПАРХЕЗ ТАОМНИНГ САМАРАДОРЛИГИ'

ЖИГАР ЦИРРОЗИДА ПРОБИОТИК БИЛАН БОЙИТИЛГАН МАХСУС ПАРХЕЗ ТАОМНИНГ САМАРАДОРЛИГИ Текст научной статьи по специальности «Медицинские науки и общественное здравоохранение»

CC BY
8
1
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
Жигар циррози / пархезтаом / озиқ-овқат / овқатланиш рациони / Cirrhosis of the liver / dietary food / food products / diet

Аннотация научной статьи по медицинским наукам и общественному здравоохранению, автор научной работы — Мирзаев Д. А., Уринов А. М., Юсупов А. П.

Жигар циррози (ЖЦ) билан оғриган беморларда парҳезни истеъмол қилиш жигар ҳолатини бошқаришда ҳал қилувчи рол ўйнайди, чунки баъзи озиқ-овқат ва озуқа моддалари жигарга ижобий ва салбий таъсир кўрсатиши мумкин. ЖЦ ташҳиси қўйилган бемор билан ишлаганда, жигар фаолиятини ва умумий соғлиғини қўллаб-қувватлаш учун уларнинг парҳезини диққат билан режалаштириш жуда муҳимдир. Рационга турли хил мевалар, сабзавотлар, тўлиқ доналар ва ёғсиз оқсилларни киритиш танани муҳим озиқ моддалар билан таъминлашга ёрдам беради. Шахсийлаштирилган ва мувозанатли парҳезга риоя қилиш орқали жигар цирроз билан касалланган беморлар ўзларининг аҳволини самарали бошқаришлари мумкин

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по медицинским наукам и общественному здравоохранению , автор научной работы — Мирзаев Д. А., Уринов А. М., Юсупов А. П.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

EFFECTIVENESS OF A SPECIAL DIET ENRICHED WITHPROBIOTICS IN LIVER CIRRHOSIS

The diet of patients with cirrhosis of the liver (CL) plays a crucial role in controlling the condition of the liver, since certain foods and nutrients can have both positive and negative effects on the liver. When working with a patient diagnosed with CL, it is very important to carefully plan their diet in order to maintain liver function and overall health. The inclusion of various fruits, vegetables, whole grains and low-fat proteins in the diet helps to provide the body with important nutrients. By following an individual and balanced diet, patients with cirrhosis of theliver can effectively manage their condition

Текст научной работы на тему «ЖИГАР ЦИРРОЗИДА ПРОБИОТИК БИЛАН БОЙИТИЛГАН МАХСУС ПАРХЕЗ ТАОМНИНГ САМАРАДОРЛИГИ»

EURASIAN JOURNAL OF ACADEMIC RESEARCH

Innovative Academy Research Support Center IF = 7.899 www.in-academy.uz

ARTICLE INFO

EFFECTIVENESS OF A SPECIAL DIET ENRICHED WITH PROBIOTICS IN LIVER CIRRHOSIS Mirzaev D.A. Urinov A.M. Yusupov A.P.

"ALFRAGANUS UNIVERSITY" Non-governmental educational organization. Tashkent. Uzbekistan. https://doi.org/10.5281/zenodo.14288143

ABSTRACT

Received: 29th November 2024 Accepted: 04th December 2024 Online: 05th December 2024

KEYWORDS Cirrhosis of the liver, dietary food, food products, diet.

The diet of patients with cirrhosis of the liver (CL) plays a crucial role in controlling the condition of the liver, since certain foods and nutrients can have both positive and negative effects on the liver. When working with a patient diagnosed with CL, it is very important to carefully plan their diet in order to maintain liver function and overall health. The inclusion of various fruits, vegetables, whole grains and low-fat proteins in the diet helps to provide the body with important nutrients. By following an individual and balanced diet, patients with cirrhosis of the liver can effectively manage their condition.

ЭФФЕКТИВНОСТЬ СПЕЦИАЛЬНОМ ДИЕТЫ, ОБОГАЩЕННОЙ ПРОБИОТИКАМИ, ПРИ ЦИРРОЗЕ ПЕЧЕНИ Мирзаев Д.А., Уринов А.М., Юсупов А.П.

"ALFRAGANUS UNIVERSITY" Неправительственная образовательная организация

Ташкент. Узбекистан. https://doi.org/10.5281/zenodo.14288143

ARTICLE INFO

ABSTRACT

Received: 29th November 2024 Accepted: 04th December 2024 Online: 05th December 2024

KEYWORDS Цирроз печени, диетическая пища, продукты питания, рацион питания.

Рацион питания пациентов с циррозом печени (ЦП) играет решающую роль в контроле состояния печени, поскольку определенные продукты и питательные вещества могут оказывать как положительное, так и отрицательное воздействие на печень. При работе с пациентом с диагнозом ЦП очень важно тщательно планировать его рацион питания, чтобы поддерживать функцию печени и общее состояние здоровья. Включение в рацион различных фруктов, овощей, цельного зерна и нежирных белков помогает обеспечить организм важными питательными веществами. Соблюдая индивидуальную и сбалансированную диету, пациенты с циррозом печени могут эффективно управлять своим состоянием.

é

ш

IF = 7.899

www.in-academy.uz

ЖИГАР ЦИРРОЗИДА ПРОБИОТИК БИЛАН БОИИТИЛГАН МАХСУС ПАРХЕЗ ТАОМНИНГ САМАРАДОРЛИГИ Мирзаев Д.А. Уринов А.М. Юсупов А.П.

"ALFRAGANUS UNIVERSITY" Нодалат таълим ташкилоти Тошкент. Узбекистон. https://doi.org/10.5281/zenodo.14288143

ARTICLE INFO

ABSTRACT

Received: 29th November 2024 Accepted: 04th December 2024 Online: 05th December 2024

KEYWORDS Жигар циррози, пархез таом, озиц-овцат, овцатланиш рациони.

Жигар циррози (ЖЦ) билан огриган беморларда паруезни истеъмол цилиш жигар уолатини бошцаришда уал цилувчи рол уйнайди, чунки баъзи озиц-овцат ва озуца моддалари жигарга ижобий ва салбий таъсир курсатиши мумкин. ЖЦ ташуиси цуйилган бемор билан ишлаганда, жигар фаолиятини ва умумий соглигини цуллаб-цувватлаш учун уларнинг паруезини диццат билан режалаштириш жуда мууимдир. Рационга турли хил мевалар, сабзавотлар, тулиц доналар ва ёгсиз оцсилларни киритиш танани мууим озиц моддалар билан таъминлашга ёрдам беради.

Шахсийлаштирилган ва мувозанатли паруезга риоя цилиш орцали жигар цирроз билан касалланган беморлар узларининг ауволини самарали бошцаришлари мумкин.

Кириш. Хозирги вацтда жигар циррози билан огриган куплаб беморларда пархез чекловларига риоя цилмаслик аста-секин усиб бормоцда, шунингдек касалликнинг айницса дастлабки босцичларида пархезга риоя цилиш эътиборсиз цолмаслиги лозимдир [ 1; 12-19-б, 2; 464-б., 3; 148-151-Б.]. Шуни таъкидлаш керакки, жигар циррози билан хасталанган беморларда жигар фаолиятини цуллаб-цувватлаш учун пархезга ва тугри овцатланишга эътибор царатилмаса, унинг оцибати улимнинг асосий сабаблари булган жигар хужайралари дисфункцияси, энцефалопатия ва кома ривожланишига олиб келади. Юцоридагиларни инобатга олган холда жигар циррози булган беморлар учун пробиотик киритилган миллий таомлардан тузилган пархез самарадорлигини аницлаш профилактик тиббиётнинг энг мухим вазифаларидан бири хисобланади [4; 2277-2292-б.].

Тадк;ик;от максади: Жигар циррозида махсус пархез таом самарадорлигини аницлаш.

Тадкикот материаллари ва кулланилган услублар:

Тадцицот 2020-2024-йилларда ЖЦ ташхиси билан даволаш-профилактика утказган 89 нафар шахсдан иборат гурух белгиланган тиббий эксперт комиссияси хулосасига асосан урганилди. Шунингдек, 2020-2024-йилларда Узбекистон Республикаси Соглицни сацлаш вазирлиги Вирусология ва иммунология илмий-

é

Ws,

Ёши, йил Аёллар, n= 43 нафар Эркаклар, n=46 нафар Жами, n=89 нафар

Беморлар (нафар) % Беморлар (нафар) % Беморлар (нафар) %

30-39 3 6,96 8 17,39 11 12,36

40-55(аёл) 40-59 (эркак) 21 48,8 32 69,56 53 59,56

55< (аёл) 60< (эркак) 19 44,18 6 13,04 25 28,08

Олинган натижалар ва мулохазалар:

ЖЦда кулланиладиган терапевтик тадбирларнинг мураккаб мажмуасида парх,ез ов;атланиш олдинги уринлардан бири х,исобланади. Тавсия этилаётган чора-тадбирлар мажмуида ов;атланиш тартиби, парх,ез, витаминлар, минерал моддаларни уз ичига олади ва касалликнинг ;айси кечишига ;араб узгаради. Парх,ез ов;атланишни тузишда маълум бир жигар функциясининг бузилиш даражаси х,ам х,исобга олинади. Рацион цирознинг турига ;араб фар;ланмайди, лекин касалликнинг огирлигига ;араб узгаради.

Цирроз касаллиги бор булган беморларга диетолог мутахассислар билан маслах,атлашган х,олда етти кунлик меню тузилди. Бунда беморларга тавсия

é

Ws,

HoHymTa Hkkhhhh HOHymTa Tym^HK To^Ma HOH KeHKH oBrçaT EHrHfl oBKarnaHHm

1-KyH 24,04 3,95 34,09 10,54 22,32 5,05

2-KyH 19,73 5,07 33,88 12,02 24,59 4,7

3-KyH 20,68 2,72 45,02 9,51 17,21 4,86

4-KyH 21,16 3,52 34,78 13,85 21,93 4,78

5-KyH 20,56 3,81 37,48 10,25 23,02 4,87

6-KyH 21,26 5,36 35,84 14,57 18,12 4,96

7-KyH 21,81 2,67 35,57 10,39 24,78 4,78

YpTana 21,32 3,86 36,67 11,59 21,70 4,86

OBrçaT рацнонн K;aBBaTMaHg.flHrH 2334,52 gaH 2510,38 KKa.fl.raHa 6y^H6, ypTana 2429,95 KKa^.HH TamKH^ ^H^raH. EH3 TaBcun ^H^aëTraH OBrçaT рaцноннgaгн o^cH^^ap Murçgopu KyHHra 91 gaH 102 r.ranaHH, ypTana 95,89 r.HH TamKH^ этгaн 6y^u6, myHgaH ^afiBOH Ba ycuM^HK o^cu^^apu HucöaTH genp^H TeHr HucöaTga (51,2 Ba 48,8 %) экaн^нгннн KypumuMH3 MyMKHH (1 - pacM).

é

ш

IF = 7.899

www.in-academy.uz

Е11-кун ЕЭ2-кун И3-кун Е14-кун Е3 5-кун Е3 6-кун Е3 7-кун

1-расм. Парх,ез кувватмандлиги (ккал).

Олимлар ëF микдорининг кунлик микдори 70-80 г. дан ошмаслигини таъкидлашади, бу тавсияни инобатга олган х,олда тавсия этилган парх,езда ëF микдори 62,34 дан 74,15 г., уртача 66,72 г. ташкил килган. Беморларга асосан усимлик ëFида тайёрланган таомлар тавсия этилди. Рациондаги углеводларнинг уртача микдори 383,32 г.ни ташкил этди.

М.И.Певзнер жигарда гликоген синтезини ошириш ма;садида цирроз билан касалланган беморлар учун рациондаги углеводлар микдорини, айни;са шакар микдорини оширишни таклиф килган. Бирок тад;и;от остидаги беморларнинг купчилигида орти;ча тана вазни булганлиги сабабли биз парх,езни тузишда ди- ва полисахаридларга асосий урFу бердик. Рациондаги углеводларнинг уртача микдори 383,32 г.ни ташкил этди.

Цирроз касаллиги булган беморларни парх,ез усули билан даволашда мух,им омил булиб ози;авий рационнинг асосий таркибий ;исмидаги талабларга риоя этишга нисбатан беморларнинг интизомлилиги х,исобланади. Шунинг учун беморларга парх,езнинг асл маъносини тушунтириш учун парх,ез ;оидаларини жиддий билувчи шифокор-терапевт ва шифокор-диетолог катта ёрдам курсатади. Бунинг учун парх,ез тайинланган беморларга тавсия бериш учун уларга тавсия этиладиган ва таъ;и;ланган ози;-ов;ат мах,сулотлари руйхати, миллий таомлардан тузилган меню, пробиотикни кабул ;илиш дозаси ва ва;ти курсатилган х,олда тайёрланган маъсулотлар буклет шаклида кулига таркатилди (3 - жадвал).

3-Жадвал

Циррози касаллиги булган беморлар (70 кг) учун тавсия этилаётган пар;ез таркибидаги асосий озика моддалари

Озика моддалари 1-кун 2-кун 3-кун 4-кун 5-кун 6-кун 7-кун

О;сил, г 95,72 92,91 100,37 92,15 96,97 102,02 91,06

х,айвон о;сили, 48,96 40,15 50,20 49,38 54,53 58,21 42,0

é

Ws,

г

ËF, Г 64,50 62,34 65,64 71,11 74,15 64,60 64,68

Углевод, г 373,66 412,28 382,50 384,71 366,93 363,15 399,99

Хулоса. Меню таркибига киритилган озиц-овцат махсулотлари барчаси махаллий хисобланади ва юцори озицавий цийматга эга булган махсулотлардир. Тавсия этилаётган пархез цувватмандлиги беморларни кунлик цувватмандликка булган эхтиёжини тулиц цоплайди. Беморларда касаллик асоратларини камайтириш ва хаёт давомийлигини ошириш мацсадида беморларга рационал овцатланиш цоидалари, махсулотларни тугри танлаш, овцатланишни тугри тузиш буйича тушунтириш ишлари олиб бориш лозим.

References:

1. Гаус О. В., Ливзан М. А. Модуляция микробиоты кишечника как ведущий фактор патогенеза формирования фенотипов синдрома раздраженного кишечника //РМЖ. -2023. - №. 5. - С. 12 - 19.

2. Закирходжаев Ш.Я., Азизов С.З., Мухамеджанов Н.З. Здоровое и лечебное питание ключ к активному долголетию. Ташкент, «Узбекистон», 2019. - 464с.

3. Холжигитова М.Б. Сафарова М.П. Самарцанд вилоятида яшовчи сурункали гепатит билан касалланган беморларда пархез даволашнинг урни // Журнал кардиореспираторных исследований. Special Issue 1.1.(сборник статей) - 2022 - C.148 -151.

4. Van Vugt J. L. A. et al. Systematic review and meta - analysis of the impact of computed tomography - assessed skeletal muscle mass on outcome in patients awaiting or undergoing liver transplantation //American Journal of Transplantation.2016. - Т. 16. - №. 8. - P. 2277 -2292.

5. World Medical Association (2013). WMA Declaration of Helsinki - Ethical principles for medical research involving human subjects. Online. Retrieved 4 July 2021, from: https://www.wma.net/policies - post/wma - declaration - of - helsinki - ethical - principles - for - medical - research - involving - human - subjects/; World of Work Report 2013 -Repairing the economic and social fabric.2013. - 133p.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.