Научная статья на тему 'ЖАЗОНИ ИЖРО ЭТИШ МУАССАСАЛАРИДАН ОЗОД ҚИЛИНГАН ХОТИН-ҚИЗЛАРНИ РЕАБИЛИТАЦИЯ ҚИЛИШ ВА ИЖТИМОИЙ МОСЛАШТИРИШ ИМКОНИЯТЛАРИ'

ЖАЗОНИ ИЖРО ЭТИШ МУАССАСАЛАРИДАН ОЗОД ҚИЛИНГАН ХОТИН-ҚИЗЛАРНИ РЕАБИЛИТАЦИЯ ҚИЛИШ ВА ИЖТИМОИЙ МОСЛАШТИРИШ ИМКОНИЯТЛАРИ Текст научной статьи по специальности «Естественные и точные науки»

CC BY
106
22
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
Қайта ижтимоийлаштириш / реабилитация / маънавий-ахлоқий муҳит / жазони ижро етиш / профилактика инспектори / маҳаллий ҳокимиятлар.

Аннотация научной статьи по естественным и точным наукам, автор научной работы — Д Мирзарайимов

Мақола жазони ижро этиш муассасаларидан озод етилган хотин-қизларнинг жамиятга қайтариш жараёнидаги мавжуд муаммо ва камчиликлар таҳлил қилинган. Унда маҳкумларнинг муваффақиятли Реабилитация қилиш ва қайта ижтимоийлаштириш бўйича таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «ЖАЗОНИ ИЖРО ЭТИШ МУАССАСАЛАРИДАН ОЗОД ҚИЛИНГАН ХОТИН-ҚИЗЛАРНИ РЕАБИЛИТАЦИЯ ҚИЛИШ ВА ИЖТИМОИЙ МОСЛАШТИРИШ ИМКОНИЯТЛАРИ»

SCIENTIFIC PROGRESS VOLUME 4 I ISSUE 4 I 2023 _ISSN: 2181-1601

Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=5.016) Passport: http://sjifactor.com/passport.php?id=22257

ЖАЗОНИ ИЖРО ЭТИШ МУАССАСАЛАРИДАН ОЗОД ЦИЛИНГАН

ХОТИН-ЦИЗЛАРНИ РЕАБИЛИТАЦИЯ ЦИЛИШ ВА ИЖТИМОИЙ МОСЛАШТИРИШ ИМКОНИЯТЛАРИ

Д. Мирзарайимов

Узбекистон Республикаси Оила ва хотин-кизлар кумитаси хузуридаги "Махалла ва оила" илмий-тадкикот институти илмий ходими

АННОТАЦИЯ

Макола жазони ижро этиш муассасаларидан озод етилган хотин-кизларнинг жамиятга кайтариш жараёнидаги мавжуд муаммо ва камчиликлар тахлил килинган. Унда махкумларнинг муваффакиятли Реабилитация килиш ва кайта ижтимоийлаштириш буйича таклиф ва тавсиялар ишлаб чикилган.

Калит сузлар: Кайта ижтимоийлаштириш, реабилитация, маънавий-ахлокий мухит, жазони ижро етиш, профилактика инспектори, махаллий хокимиятлар.

Жиноий жазоларни утаб булганлар билан ишлаш тизимини янада очикрок ва ортикча расмиятчиликдан холи булиши, ахлок тузатиш ва жазони утаб булгандан кейин жамиятга тулик мослаштиришга йуналтирилиши керак. Жазони ижро етиш ва ундан кейинги тизимни ислох килиш контекстидаги етакчи гоялардан бири махкумларни кайта ижтимоийлаштириш хисобланади. Бу борада муайян ташкилий ва конунчилик ташаббуслари аллакачон амалга оширилган. Бирок, жазони ижро етишдан кейинги амалиётда дуч келинадиган муаммоларнинг мураккаблиги бу тизим ишидаги шахсий тузатишлар хакида эмас, балки янги ёндашувлар, янги мафкура ва хукукий тартибга солиш механизмларини шакллантириш хакида гапиришни талаб килади. Махкумларнинг ижтимоий химояга мухтож тоифалари, жумладан, кам таъминланган, ишсиз, уй-жой эхтиёжманд ёки тиббий ёрдамга мухтож аёллар хам алохида эътиборга лойикдир. "Кайта ижтимоийлаштириш" атамаси шахснинг хукукий жамиятнинг тулаконли аъзоси булишга уринишини англатади. Жазодан озод этилганлар учун бу жараён озодликдан махрум килиш жойларида булган пайтдан бошлаб бошланади ва улар шахсининг когнитив, хиссий ва хулк-атвор сохаларига таъсир килувчи мураккаб жараёндир.

Узбекистон Республикасининг 2013 йил 22 апрелдаги "Фукароларнинг узини узи бошкариш органлари тугрисида"ги Конунида хотин-кизларнинг хукуклари, эркинликлари ва конуний манфаатларини химоя килиш, уларнинг жамият хаёти ва оилаларда маънавий-ахлокий мухитни шакллантиришдаги хамда ёш авлодни тарбиялашдаги ролини оширишга каратилган чора-тадбирларни куриш, жазони

SCIENTIFIC PROGRESS VOLUME 4 I ISSUE 4 I 2023 _ISSN: 2181-1601

Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=5.016) Passport: http://sjifactor.com/passport.php?id=22257

ижро этиш муассасаларидан озод этилган хотин-кизларни ижтимоий-мехнат реабилитациясини амалга ошириш фукароларнинг узин узи бошкариш органларининг асосий вазифаларидан бири сифатида белгиланди. Жазони ижро этиш муассасалари (ЖИЭМ)дан озод килинган шахслар, жумладан хотин-кизларни ижтимоий мослаштириш ва реабилитация килиш сохасидаги ишлар инсон хукуклари ва эркинликларини таъминлашнинг ажралмас кисми хисобланади.

Жазони ижро этиш муассасаларидан озод килинган хотин-кизларни хукукларини химоя килиш Узбекистон Республикасининг 2014 йил 14 майдаги "Хукукбузарликлар профилактикаси тугрисида"ги Крнунида мустахкамлаб куйилган. Унга кура жазони ижро этиш муассасаларидан озод килинган хотин-кизларни ижтимоий реабилитация килиш ва ижтимоий мослаштириш хукукбузарликлар профилактикасининг асосий вазифаларидан биридир.

Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамасининг 2018 йил 17 июлдаги 543-сонли "Озодликдан махрум этиш жойларидан озод килинган шахсларни ижтимоий-маиший таъминлаш ва ишга жойлаштириш тизимини янада такомиллаштириш буйича амалий чора-тадбирлар тугрисида"ги карори билан жазони ижро этиш муассасаларидан озод килинган ва махсус коммендатура хисобидан чиккан шахсларни реабилитация килиш ва ижтимоий мослаштириш марказлари ташкил этилди.

"Жазони ижро етиш муассасаларидан озод килинган хотин-кизларни хукук ва манфаатларини химоя килиш, реабилитация килиш ва ижтимоий мослаштириш чораларини куришда Республикамизнинг 3 та худудида жумладан, Жиззах, Сурхондарё, ва Тошкент шахрида анкета-суровномалари утказилди. Суровномада иштирок этганлар жами 380 дан ортикни ташкил этиб шундан, 136 таси (35,7 фоиз) Жиззах вилояти, 108 таси (28,3 фоиз) Сурхондарё вилояти ва 137 таси (36,0 фоиз) Тошкент шахрига тугри келди (1-расм).

450 400 350 300 250 200 150 100 50 0

381

136

108

Жиззах вилояти Сурхондарё вилояти Тошкент шахри.

жами %да

1-расм. Худудлар буйича жами суровнома иштирокчилари сони Uzbekistan www.scientificprogress.uz Page 267

SCIENTIFIC PROGRESS VOLUME 4 I ISSUE 4 I 2023 _ISSN: 2181-1601

Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=5.016) Passport: http://sjifactor.com/passport.php?id=222ff7

Суровнома иштирокчиларнинг жазони ижро этиш муассасаларидан озод этилган хотин-кизлар тугрисида маълумотга эгамисиз деган савол буйича куриб чикадиган булсак, жами катнашганларнинг 200 нафари ёки 53,3 фоизи "ха" дея жавоб берган булса, 93 нафари ёки 24,8 фоизи "йук, маълумотга эга эмасман" деган жавобларни беришган.

Худудлар кесимида жазони ижро этиш муассасаларидан озод этилган хотин-кизлар тугрисида маълумот белгиланган жавобларда "ха" дея жавоб берганлар энг куп улушга, Тошкент ш. 86,1 фоиз ва Жиззах вилоятида 45,2 фоиз билан ю;ори курсаткич кузатилган булса, Сурхондарё вилоятида 20,4 фоиз билан паст курсаткич ;айд этилди. "йук, маълумотга эга эмасман" деган жавоблар, Сурхондарё вилоятида 55,3 фоиз билан энг ю;ори, Жиззах вилоятида эса 22,2 фоизни ва Тошкент шахрида 4,4 фоиз билан пастро; курсаткич кузатилди (2-расм).

ЖАМИ 53,3% 24,8% 21,6%

Тошкент шахри. ■ 86,1% 4,4% 8,8%

Сурхондарё вилояти 20,4% 55,3% 24,3%

Жиззах вилояти 45,2% 22,2% 32,6%

0,0% 10,0% 20,0% 30,0% 40,0% 50,0% 60,0% 70,0% 80,0% 90,0% 100,0% ха ■ йук; ■ билмайман ■ бошка

2-расм. Жами суровнома иштирокчилари уз ма^аллаларида жазони ижро этиш муассасаларидан озод этилган хотин-кизлар туFрисида

маълумотлари

Суровнома иштирокчиларнинг ЖИЭМдан кайтган хотин-кизларни хуку; ва манфаатларини химоя килишда давлат ва жамоатчилик тузилмалари хамкорлиги мавжудми дея берилган саволларга жами катнашганларнинг 258 нафари ёки 69,0 фоизи "ха дея оламан", 61 таси ёки 16,3 фоизи "йук" дея жавоб беришган булса, 10 таси ёки 2,7 фоизи "билмайман" деган жавобларни беришган.

Худудлар кесимида давлат ва жамоатчилик тузилмалари хамкорлиги буйича белгиланган жавобларда "ха дея оламан" жавоби энг куп улушга эга булиб, Тошкент шахрида 86,1 фоизни, Жиззах вилоятида 66,9 фоизни ва Сухрондарё вилоятида эса 49,0 фоиз билан юкори курсаткич кузатилган. "Йук" деган жавоб эса, энг юкори Сурхондарё вилоятида кузатилиб жами жавобларни 28,8 фоизни ташкил килди. Жиззах вилояти ва Тошкент шахрида эса мос равишда 17,3 ва 5,8 фоизлар кузатилди (3-расм).

SCIENTIFIC PROGRESS

VOLUME 4 I ISSUE 4 I 2023 ISSN: 2181-1601

Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=5.016) Passport: http://sjifactor.com/passport.php?id=222ff7

105,0%

85,0% 5,8%

17,3% 16,3%

65,0%

28,8%

45,0% 25,0% 66,9% 49,0% 86,1% 69,0%

5,0%

-15,0% Жиззах вилояти Сурхондарё вилояти Тошкент шахри. ЖАМИ

ха ■ йук ■ билмайман ■ бошка

3-расм. Суровнома иштирокчилари ЖИЭМдан кайтган хотин-кизларни хукук ва манфаатларини химоя килишда давлат ва жамоатчилик тузилмалари хамкорлиги буйича фикрлари

Суровнома иштирокчиларнинг уз махаллаларида профилактика инспектори ЖИЭМдан озод килинган хотин-кизлар тугрисида маълумотлар такдим этадими саволи буйича фикрларини куриб чикадиган булсак, жами 375 нафар катнашганларнинг 82,4 фоизи "ха, такдим этади" деган жавобни танлашган булса, "йук, такдим этмайди" жавоби 6,4 фоизни, "аник маълумотга эга эмасман" жавоби булса, 5,9 фоиз иштирокчилар овозига эга булди.

Худудлар кесимида белгиланган жавобларда хам "ха, такдим этади" жавоби юкори курсаткичга эга булиб бу Тошкент шахрида 94,1 фоизни Жиззах ва Сурхондарё вилоятларида булса 75,9 ва 75,7 фоизли курсаткичлар кузатилди. "Аник маълумотга эга эмасман" жавоби энг юкори Сурхондарё вилоятида 16,8 фоизни курсатган булса, "йук, такдим этмайди" жавоби Жиззах вилоятида 9,8 фоиз билан юкори курсаткич кузатилди. (4-расм).

100% 80% 60% 40% 20% 0%

.4% " _ .

6,4%

Йук, такдим этмайди.

100,0% 80,0% 60,0% 40,0% 20,0% 0,0%

Ха, такдим этади.

Аник маълумотга эга эмасман.

Бошка жавоб

I Жиззах вилояти

I Сурхондарё вилояти

I Тошкент шахри.

4-расм. Суровнома иштирокчилари профилактика инспектори ЖИЭМдан озод килинган хотин-кизлар туFрисида маълумотлар такдим

этиши буйича фикрлари

Суровнома иштирокчиларнинг ЖИЭМдан озод килинган хотин-кизлар бандлиги борасида фикрларини куриб чикадиган булсак, жами 363 нафар катнашганларнинг 28,1 фоизи "ха таъминланган" деган жавобни, 14,9 фоизи

SCIENTIFIC PROGRESS

VOLUME 4 I ISSUE 4 I 2023 ISSN: 2181-1601

Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=5.016) Passport: http://sjifactor.com/passport.php?id=222ff7

"aHHK MatnyMOTra эга эмасман" gea ^aBOÖ öepraH öynca, 14,6 $oh3 HmrapoKHH "fiy^" geraH ®:aBo6napHH öepnmraH.

Xygygnap KecHMHga öenrnnaHraH ®:aBo6napga "xa TatMHHnaHraH" ^bboôh TomKeHT maxpnga 44,3 $oh3 önnaHr энг MKopn KypcaTKHHHH TamKHn этгaн öynca, CypxoHgapë BHnoaTH 16,0 $oh3 önnaH энг KaM OBO3ra эгa öyngn. !^u33ax BHnoaTHga "fiy^" geraH ®:aBo6 25,8 $oh3 önnaH MKopn ynymra эгa öyngn. TamKHn этгaн öynca, CypxoHgapë BHnoaTHga 7,0 $oh3 6nnaH энг KaM ynymra эгa öyngn (5-pacM).

60,0% 50,0% 40,0% 30,0% 20,0% 10,0% 0,0%

44,3%

®H33ax BHnoaTH

CypxoHgapë BHnoaTH TomKeHT maxpu.

1 HyK, TatMHHnaHMaraH.

1 Xa, TatMHHnaHraH

Ahhk MatnyMOTra 3ra 3MacMaH.

om^a xaBo6

5-pacM. Cyp0BH0Ma HmTHpoKHH^apn !^H3MgaH 030g Kii-niHraH xothh-KH3^ap öaHg^HrH öopacuga (|)HKp.iapn

CypoBHOMa HmTHpoKHHnapHHHr ^H3MgaH 030g KunHHraH x0THH-KH3nap ^aMuaTra TynuK Mocnamnö KeTraHnuru Tyrpucuga ^uKpnapuHu Kypuö nu^aguraH öyncaK, ^aMu 356 Ha^ap KaTHamraHnapHHHr 36,0 $oh3h "xa, MOcnamraH", 18,0 $oh3h "aHHK MatnyMOTra эra эмacмaн." gea ®;aBo6 öepraH öynca, 15,2 $oh3 umTupoKHu "fiyK, Mocnama onMaraH" geraH ®:aBo6napHH öepumraH.

Xygygnap KecuMuga öenrunaHraH ^aBOÖnapga "xa, MOcnamraH" ^aBOÖu TomKeHT maxpuga 54,3 $oh3hh TamKHn KunraH ôynca CypxoHgapë Ba !^u33ax BunoaTnapuga moc paBumga 28,0 Ba 24,0 $oh3 ynymnapra эra öyngu. "HyK, Mocnama onMaraH" ^aBOÖuga ^u33ax BunoaTuga 24,0 ^ou3ra TeHr CypxoHgapë Ba TomKeHT maxpuga эca 13,0 Ba 7,1 $oh3 gapa^aga öyngu. "Ahhk MatnyMOTra эra эмacмaн" ^bboôh ôyfiuHa CypxoHgapë BunoaTu 28,0 $oh3hh KypcarraH öynca, TomKeHT maxpuga Ba !^H33ax BunoaTuga HncöaraH aKHH KypcaTKu^nap 14,2 Ba 14 $oh3 Ky3aTungu (6-pacM).

60,0% 40,0% 20,0% 0,0%

HyK, Mocnama onMaraH

Xa, MOcnamraH

Ahhk

MatnyMOTra 3ra

EomKa xaBo6

1 ®H33ax BunoaTu

1 CypxoHgapë BunoaTu

1 TomKeHT maxpu.

Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=5.016) Passport: http://sjifactor.com/passport.php?id=222ff7

6-расм. Суровнома иштирокчилари ЖИЭМдан озод килинган хотин-кизлар жамиятга тулик мослашиб кетганлиги туFрисида фикрлари

Суровнома иштирокчиларнинг ЖИЭМдан озод килинган хотин-кизлар орасида авф этилганлар тугрисида фикрларини куриб чикадиган булсак, жами 368 нафар катнашганларнинг 69,8 фоизи "йук, мавжуд эмас", 11,4 фоизи "ха, мавжуд" дея жавоб берган булса, 7,6 фоиз иштирокчи "аник маълумотга эга эмасман" деган жавобларни беришган.

Худудлар кесимида белгиланган жавобларда "йук, мавжуд эмас" жавоби Сурхондарё вилоятида 76,0 фоиз булган булса, Тошкент шахри ва Жиззах вилоятларида 67,7 ва 66,7 фоизларни ташкил этган. "Ха, мавжуд" жавоби буйича Тошкент шахрида 18,5 ва Жиззах вилояти 13,6 фоиз даражада булса, Сурхондарё вилоятида эса бу жавоб кайд этилмади. "аник маълумотга эга эмасман" жавобида эса Сурхондарё вилояти 17,9 фоизни ташкил этди. Тошкент шахри ва Жиззах вилоятларида эса бу жавоблар 5,4 ва 1,5 фоизни кайд этган (7-расм).

100% 80%

60% 67,7%

69,8% 11,4% I 7,6% ■ 11,1%

5,4%

18,5%

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

40% 76,4% 20%

17,9%

66,7% 13,6%

0% 1,5%

8,5% 5,7%

18,2%

Йук, мавжуд Ха, мавжуд Аник Бошка жавоб

эмас маълумотга эга

эмасман.

■ Жиззах вилояти ■ Сурхондарё вилояти - Тошкент шахри. ■ жами

7-расм. Суровнома иштирокчилари ЖИЭМдан озод килинган хотин-кизлар орасида авф этилганлар туFрисида фикрлари

Суровнома иштирокчиларнинг ЖИЭМдан озод килинган хотин-кизларнинг хукук ва манфаатларини химоя килишда тусиклар борасидаги фикрларини куриб чикадиган булсак, жами 362 нафар катнашганларнинг 50,3 фоизи "йук,", 32,4 фоизи "ха" дея жавоб берган булса, 19,6 фоиз иштирокчи "аник маълумотга эга эмасман" деган жавобларни беришган.

Худудлар кесимида белгиланган жавобларда "йук" жавоби Жиззах вилоятида ва Тошкент шахрида 63,9 ва 57,8 фоизни Сурхондарё вилоятида эса 22,8 фоизларни ташкил этган. "ха" жавоби буйича Сурхондарё вилоятида 53,5 фоизни курсатган булса, Тошкент шахри ва Жиззах вилоятларида 13,3 ва 7,5 фоиз даражасида булди. "Аник маълумотга эга эмасман" жавобида эса Тошкент шахри ва Сурхондарё вилоятида 21,9 ва 21,8 фоиз булган булса, Жиззах вилоятида 15,8 фоизли жавоблар кузатилди (8-расм).

Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=5.016) Passport: http://sjifactor.com/passport.php?id=222ff7

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

60,0%

l/lyrç Xa

/ \ J A22 ,4

/ \/ \ ,

50,0% 40,0% 30,0%

AHMrç MabnyMOTra эгa эмaсмaн. 19,6% 2°,°%

„10,0%

BowKa xaBOD

* 4 0,0% y 0 V 0 0,0%

^M33ax BMno^TM CypxoHflapë BMno^TM TomKeHT wax,pM. waMM

8-pacm. cyp0bh0ma hmthpokhh^apn !^h3mgah 030g kh^hhrah xothh-kh3^aphhhr xykyk ba mah(aa™aphhh xhmoh kh^umga tychk-iap 6opacngarh

(|)hkp.iapn

YpraHumnap acocuga Maxannanapgaru h«:o6hh xpnaraap öunaH 6up Karopga afipuM MyaMMo Ba KaMHunuKnapHH x,aM KypcamoKga:

Max,arnanapga xothh KH3nap ^aonnapuHHHr ^H3MgaH 030g этнпгaн xothh-KH3nap TyrpucugarH MatnyMOT 6yÖHHa ^aMH cyp0BH0Manapga 24,8 $0H3H MatnyMOTra эгa эмacпнгн, ^yMnagaH, 6y KypcaTKHH CypxoHgapë Buno^Tuga 55,3 $oh3hh, ^H33ax Buno^raga эca 22,2 $orora akhhhh KypcaTraHnnrn;

Max,arnanapga ^H3MgaH KafiTraH xothh-K,H3napHH xyKyK Ba MaH^aaraapuHH XHMoa KH^umga gaBnar Ba ^aMoarnunHK Ty3HnManapu xaMKopnuru 6yÖHHa xaM CypxoHgapë Buno^raga 28,8 $oh3 Ba ^H33ax Buno^raga 17,3 $oh3 canôufi 0B03nap эгaмaгaнпнгн;

npo^unaKTHKa uHcneKTopu ^H3MgaH o3og KunuHraH xoTHH-KH3nap Tyrpucuga MatnyMoraap TaKguM этнmн ôyfiuHa ^aBoönapga ^H33ax Buno^raga 9,8 $oh3 Ba CypxoHgapë Buno^raga 7,5 $oh3 ^aBoönap canôufi xapaKTepra эгa экaнпнгн;

Maxannanapga ^H3MgaH o3og KunuHraH xoTHH-KU3nap ôaHgnuru TatMHHnaHraHnuru öopacuga xaM ypTana 30 ^orogaH opTHK ^aonnap "fiyK ëKu

MatnyMoTra эгa эмac"пнгннн SungHpumraHnHrH, ^yMnagaH "fiyK, TatMHHnaHMaraH"

^aBoönapu ^H33ax Ba CypxoHgapëga ypTana 20 ^orogaH opTHK caKgaHuö KonaëTraHnuru;

^H3MgaH o3og KunuHraH xoTHH-KH3nap ^aMu^ira TynuK Mocnamuö KeTraHnuru 6yÖHHa afipuM KoHHKapcH3 xpnaraapHHHr MaB^ygnuru, ^yMnagaH, ^H33ax Buno^Tuga 24,8 $oh3hh Mocnama onMaraHnap эгaмaгaн ôynca, CypxoHgapë Buno^Tuga эca 28,0 $oh3h MatnyMoTra эгa эмacпнгннн Kypcaragu;

Maxannanapga ^H3MgaH o3og KH^uHraH xoTHH-KH3nap opacuga aB$ этнпгaнпap 6yÖHHa xaM KypcarKH^nap nacT gapa^aga caKgaHuö KonMoKga, ^yMnagaH, ^aMH xygygnapga ypTana 70 ^orora akhh xpnaraapga a$T этнпгaнпap

SCIENTIFIC PROGRESS VOLUME 4 I ISSUE 4 I 2023 _ISSN: 2181-1601

Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=5.016) Passport: http://sjifactor.com/passport.php?id=222ff7

MaB^yg эмacпнгннн KypcarraH öynca, CypxoHgape Bunoaraga 6y KypcaTKHH 76 ^orogaH opthkhh TamKHn этгaнпнгн;

Maxannanapga ^H3MgaH o3og Ku^HHraH xoTHH-KH3napHHHr xyKyK Ba MaH^aaraapuHH xhmoa Kunumgaru TycHK^ap öopacuga xaM KypcaTKHHnap HucöaraH nacT gapa^aga caKgaHuö KonMOKga, ^yMnagaH, ^aMH xygyg^apga ypTaHa 50 ^orora akhh xonaraapga TycHKgap MaB^ygnurHHH eKH aHHK MatnyMOTra эгa эмacпнкпapннн TatKHgnarnraH. AfiHHKca, CypxoHgape Buno^raga 6y KypcaTKHH 53 ^orogaH opthkhh TamKHn этгaнпнгн;

Maxannanapga ^a30HH H^po eTHm MyaccacanapugaH 030g KU^HHraH xothh-KH3napHH xyKyK Ba MaH^aaraapuHH xhmoa Kunum, pea6нпнтaцнa KH^um Ba h^thmohh MOcnamTHpHm HopanapuHH Kypumga gaBnar opraHnapu Ba ®:aMoaTHHnHK Ty3HHManapHHHHr xaMKopnurHHH Tammn eTHm öyfiHHa Kyfiugaru Hopa-TagöupnapHH aManra omHpHm TaKnu^ KU^HHagu:

- Ouna Ba xoTHH-KH3nap KyMHTacu TH3HMHga ®;a30HH H^po eTHm MyaccacanapHgaH o3og KU^HHraH xoTHH-KH3napHH h^thmohh Ky.ma6-K;yBBaraam Ba ^aMH^Tra Mocnamrapum MaKcaguga KyMHTa xy3ypuga xafipua ^aMrapMacHHH TamKHn этнm 3apyp.

- TyMaH (maxap) ouna Ba xoTHH-KH3nap öy^HMnapuga Maxarnufi örog^eraap XucoöugaH ^H3MgaH KafiTraH xoTHH-KH3napHH h^thmohh xaeTra Mocnamrapum öyfiHHa MyTaxaccucnapHH ®;an6 Ku^um 3apyp.

- ^a3oHH H^po eTHm MyaccacanapugaH o3og KU^HHraH xoTHH-KH3napHH peaöunm^Hfl KH^um Ba h^thmohh Mocnamrapum umnapuHH ^agarnamTHpum MaKcaguga öenyn umoHH Tene^oHnapuHH umra Tymupum.

- ^a3oHH H^po eTHm MyaccacanapugaH o3og KU^HHraH xothh-K,H3napHH MexHaT öo3opuga HMKoHH^raapuHH omupum Ma^caguga axnoK Ty3aram Myaccacanapuga conHKgapgaH KucMaH o3og этнпгaн khhhk umnaö HHKapum KopxoHanapHHH TamKHn этнm 3apyp.

- ^a3oHH H^po eTHm MyaccacanapugaH o3og KunuHraH xothh-KU3napHH Kacöufi KafiTa Tafiepnam öyfiHHa yKyB gacTypnapHHH umnaö HHKum Ba ^opufi KH^um no3HM.

- ^a3oHH H^po eTHm MyaccacanapugaH o3og KH^HHraH xoTHH-KH3napHH yfi-^ofira öynraH эxтнe^пapннн TatMHHnam Ma^caguga BaKTHHHanuK umuMoufi yfinap öunaH TatMHHnam Ba ynapra HMTHe3nu yfi-^ofira эгa öynum naKeTHHH TaKgHM этнm 3apyp.

Ooöga^aHH^raH agaßneT^ap pyfixaTH

1. Y3ÖeKHcToH PecnyönHKacHHHHr 2013 fiun 22 anpengaru "Oy^aponapHHHr y3HHH y3H öom^apum opraHnapu Tyrpucuga^rH KoHyHH.

SCIENTIFIC PROGRESS VOLUME 4 I ISSUE 4 I 2023 _ISSN: 2181-1601

Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=5.016) Passport: http://sjifactor.com/passport.php?id=22257

2. Y36eKHCTOH PecnySnuKacuHuHr 2014 fiun 14 Mafigaru "XyK;yK;6y3apnHKnap npo^nnaKTHKacH Typpucuga'^u ^OHyHu.

3. Y36eKHCTOH PecnyönuKacu Ba3upnap MaxKaMacuHuHr 2018 fiun 17 urongaru 543-coHnu "03ognuKgaH MaxpyM этнm ^ofinapugaH 030g KunuHraH maxcnapHu H^THMOHH-ManmHH TatMuHnam Ba umra ^ofinamTupum th3hmhhh aHaga TaKOMHnnamTHpum Syfiuna aManufi nopa-Tagöupnap Typpucuga"™ Kapopu

4. Myarnu^ TOMOHugaH xygyg^apga yTKa3unraH KmuMoufi cyp0BH0Manap acocuga .TafiepnaHraH pacM Ba ^agBannap

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.