Научная статья на тему 'ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИДА ПРОБАЦИЯ ФАОЛИЯТИНИНГ ҲУҚУҚИЙ МАҚОМИ ВА УШБУ ФАОЛИЯТНИ ТАШКИЛ ЭТИШ ТАРТИБИ'

ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИДА ПРОБАЦИЯ ФАОЛИЯТИНИНГ ҲУҚУҚИЙ МАҚОМИ ВА УШБУ ФАОЛИЯТНИ ТАШКИЛ ЭТИШ ТАРТИБИ Текст научной статьи по специальности «Право»

CC BY
6
0
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
Пробация фаолияти / ҳуқуқий мақом / фаолият / ташкил этиш

Аннотация научной статьи по праву, автор научной работы — Аманов Аброржон Абдуллаевич

Мақолада Ўзбекистон Республикаси пробация фаолиятининг ҳуқуқий мақоми ва ушбу фаолиятни ташкил этиш тартиби хусусида фикр юритилиб, мазкур фаолиятни янада самарали ташкил этишга оид таклиф ҳамда тавсиялар билдирилган

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИДА ПРОБАЦИЯ ФАОЛИЯТИНИНГ ҲУҚУҚИЙ МАҚОМИ ВА УШБУ ФАОЛИЯТНИ ТАШКИЛ ЭТИШ ТАРТИБИ»

Y3BEKHCTOH PECnyE^HKACHflA ПРОBAЦHfl

^AO^H^THHHHr x^yKHH MA^OMH BA ymBy ^AO^HATHH TAmKH^ этнm TAPTHBH

AMaHOB A6popmoH A6gy^^aeBHH

Y36eKHCTOH Pecny6^HKacH

MHKH um^ap Ba3Hp^HrH Ma^aKa omupum HHCTHTyTH npo^eccopu https://doi.org/10.5281/zenodo.14547056

ARTICLE INFO

Qabul qilindi: 15- Dekabr 2024 yil Ma'qullandi: 18- Dekabr 2024 yil Nashr qilindi: 23- Dekabr 2024 yil

KEY WORDS

Прo6aцuA fiaoAunmu, xyKyKuu Ma^oM, fiaoAunm, mamxuA этum.

ABSTRACT

Ma KOAada Y36exucmoH Pecny6Auxacu nрo6aцuA $aoAunmuHuH3 xyKyKuu MaKOMu ea ym6y fiaoAunmHu mamxuA этum mapmu6u xycycuda $uxp wpumuAu6, Ma3Kyp fiaoAunmHu AHada caMapaAu mamxuA этumгa oud maKAu$ yaMda maecuAAap 6uAдuрuAгaн.

MaM^aKaTHMH3ga o3og^HKgaH MaxpyM этнm 6u^aH 6OF^H^ 6y^MaraH ^a3o^ap H^pocHHH Ta^MHKflamga hhkh um^ap opraH^apuHHHr пpo6aцнн ^ao^HHTHHu aMa^ra omupyBHu TapKH6uH Ty3H^Ma^apHHHr ^ao^HHT^apu KeHr Ky^aM^uru Ba y3ura xoc cep^uppa^uru 6u^aH a^:pa^u6 Typagu. Ym6y fiyHa^umga y^apHuHr acocufi Ba3u^a^apu o3og^uKgaH MaxpyM этнm 6u^aH 6y^MaraH ^:a3o^apra xyKM этн^гaн maxc^apra

Terum^u Tapra6ga ^:a3o yTaTTupum 6u^aH 6upra ^aMoaT тapтн6ннннг 6yзн^нmнгa Ke^yBHu oMu^^apHu o^guHu o^um, ^aMoaT тapтн6ннн caK^am x,aMga ^aMoaT xaB^c^^uruHuHr caMapa^u Ta^MuH^amgup. Bom^ana afiTraHga, ^aMoaT тapтн6ннн caK^am op^a^u ^y^y^6y3ap^uK^apHuHr o^gu o^uHagu, ^y^y^6y3ap^uK^ap npo^u^aKTuKacu op^a^u эca, ^aMoaT TapTu6u ca^^aHu6, ^aMoaT xaB^cu3^uru Ta^MuH^amra эpнmн^agн.

ffly ypuHga, K;afig этнm ^O3UMKU, ^aMu^T нm,нмoнfi x,aeTuga umrapoK этaeтгaн мaгмypнfi-xyк;yк;нfi MyHoca6aT^apHuHr x,ap 6up umTupoKHucu AIHU, cy6^eKTu y3 xy^y^ufi Ma^oMura эгa 6y^raHugeK, Y36eKucToH Pecny6^uKacuga пpo6aцнн ^ao^ннтннн 6eBocuTa aMa^ra omupyBHu cy6^eKT 6y^Mum MHKU um^ap Ba3up^uru ^aMoaT xaB^cu3^uru genapTaMeHTu Пpo6aцнн 6om^apMacu x,aM y3uHuHr xy^y^ufi Ma^oMura эгagнp. XycycaH, 6a^3u MaH6a^apga xyKy^ufi Ma^oM - cy6^eKTHuHr xynyn; HopMa^apu 6u^aH 6e^ru^a6 6epu^raH xp-flara, yHuHr xynyn; Ba Ma^6ypuHT^apu Ma^Myu ge6 Ta^pu$ 6epu^raH.

M.3. 3uegy^^aeB, ropuguK maxcHuHr xyKyKufi Ma^oMu xa^uga cy3 6opraHga yHuHr xynyn; Ba мa^:6ypннт^apн 6u^aH 6upra acocufi Ba3u^a^apuHu x,aM KupuTum MyMKuH ge6 Ta^Kug^afigu. Bu3HuHr Ha3apuMu3ga, ro^opuga Ke^Tupu^raH «xy^y^ufi Ma^oM» TymyHHacugaru «cy6^eKTHuHr ^y^y^ Ba Ma^6ypuHT^apu» y3uga «cy6^eKTHuHr Ba3u^a^apuHu» ^aM H^HU, HopMaTuB - ^y^y^ufi ^y^^aT^ap 6u^aH cy6^eKTra 6epu^raH ^y^y^ Ba roK^aHraH Ma^6ypunT^ap yHuHr Ba3u^a Ba ^yнкцнн^apннн ^aM y3 uHura ^aMpa6 o^agu.

Ички ишлaр вaзирлиги Жaмоaт хaвфсизлиги дeпaртaмeнти Пробaция бошк;aрмaсининг хукукий мг^оми хусусидa тyхтaлиб aйтиш мумкинки, утган йиллaр дaвомидa улaрнинг хукукий мaк;омини бeлгилaб берувчи нормaтив - хукукий xужжaтлaр ижтимоий х^ёт ривожлaнишигa мутaносиб рaвишдa, узига хос тaрздa тaкомиллaштирилиб келинмокда дегак муболaFa бyлмaйди.

Тaрихгa Ha3ap тaшлaйдигaн бyлсaк, мустaк;иллик йиллaридa нaфaк;aт ички ишлaр оргaнлaрининг пробaция фaолиятини aмaлгa оширувчи тaркибий тузилмaсининг бaлки, бутун ички ишлaр оргaнлaри тизимини тaкомиллaштириш борaсидa кенг кyлaмли ишлaр aмaлгa оширилди Ba мaзкур йyнaлишдaги ишлaр х,озир х^м юртимиздa тинчлик Ba осойиштaликни, жaмоaт тaртиби Ba жaмоaт хaвфсизлигини янaдa сaмaрaли тaъминлaш мaк;сaдидa изчил дaвом эттирилмокда.

Айтиш мумкинки, одaтдa, жaмият ижтимоий x,aётидa x,ap бир тaшкил этилaдигaн субъект - у корхота, муaссaсa, тaшкилот ёки улaрнинг тaркибий тузилиши бyлaдими, у дaвлaтгa тегишли ёки нодaвлaт бyлишидaн к^тъий нaзaр уни тaшкил этишдaн кyзлaнгaн мaк;сaд мaвжуд бyлaди Ba ушбу мaк;сaдни aмaлгa ошириш учун эта, тaшкил этилгaн тузилмaнинг вaзифa Ba функциялaри бeлгилaнaди. Худди шунингдек, биз суз юритмо;чи бyлгaн ички ишлaр оргaнлaрининг пробaция фaолиятини aмaлгa оширувчи тaркибий тузилмaсининг х^м дaвлaт тaшкилотининг тaркибий ;исми сифaтидa уни тaшкил этилишидaн кyзлaнгaн мaк;сaд Ba ушбу мaк;сaдгa эришиш учун эта, улaрнинг зиммaсидa тегишли вaзифa Ba функциялaр мaвжуддир. Хусусaн, бугунги кундa xукyк;-тaртиботни тaъминлaш боргaн сaри профилaктик хусусият кaсб этиб борaётгaни , пробaция фaолиятини aмaлгa оширувчи тaркибий тузилмaлaрнинг жaмиятдaги Урни Ba ax,aмияти янaдa ошишигa сaбaб булмокда дегак, муболaFa бyлмaйди.

Шу Уриндa к^йд этиш лозимки, х^р ;aндaй субъeктлaрнинг тегишли хукук; x,aмдa мaжбуриятлaрини тугри бeлгилaб олиш улaр фaолиятини сaмaрaли тaшкил этишгa, тугри Ba тизимли бошк^ришга хизмaт к;илaди, жумлaдaн, ички ишлaр оргaнлaрининг пробaция фaолиятини aмaлгa оширувчи тaркибий тузилмaсининг х^м.

Айтиш мумкинки, Узбекистон Рeспубликaсининг Жиноят кодекси

43-моддaсидa жaзо тизими бeлгилaнгaн Ba жиноят содир этишдa aйбли деб топилган шaхслaргa нисбaтaн куйидaги aсосий жaзолaр кyллaнилиши мумкин:

a) жaримa;

б) муaйян хукукдан мax,рум ;илиш;

б1)имaжбурийижaмоaтиишлaри;

B) aхлок тузaтиш ишлaри;

г) хизмaт бyйичa чeклaш;

д1) озодликни чeклaш;

е) интизомий кисм^ жyнaтиш;

ж) озодликдaн мax,рум ;илиш;

з) умрбод озодликдaн мax,рум ;илиш.

Жиноят содир этишдa aйбли деб топилган шaхслaргa нисбaтaн кyллaнилaдигaн жaзолaр ичидa муaйян хукукдан мax,рум ;илиш (Жиноят кодекси 45-моддa), мaжбурий жaмоaт ишлaри (Жиноят кодекси

451-модда), ахло; тузатиш ишлари (Жиноят кодекси 46-модда), озодликни чеклаш (Жиноят кодекси 481-модда) жазоларининг ижросини таъминлаш бевосита Ички ишлар вазирлиги Жамоат хавфсизлиги департаменти Пробация бош;армасининг зиммасига юклатилган ва улар ушбу вазифаларини Узбекистон Республикасининг Жиноят-ижроия кодекси га (Жиноят-ижроия кодекси: 6-боб. Муайян хукувдан махрум ;илиш тари;асидаги жазони ижро этиш; 61-боб. Мажбурий жамоат ишлари тари;асидаги жазони ижро этиш ва уташ; 7-боб. Ахло; тузатиш ишлари тари;асидаги жазони ижро этиш; 81-боб. Озодликни чеклаш тари;асидаги жазони ижро этиш) асосан амалга оширишлари белгиланган.

Узбекистон Республикасида пробация фаолиятининг ху;у;ий ма;оми ва ушбу фаолиятни ташкил этиш тартиби такомиллаштирилишида Узбекистон Республикаси Президентининг 2018 йил 7 ноябрдаги "Жиноят-ижроия ;онунчилигини тубдан такомиллаштириш чора-тадбирлари тугрисида" ги ПК-4006-сон Карори узига хос ахамиятга эгадир. Хусусан, мазкур Карор асосида, Узбекистон Республикаси Ички ишлар вазирлиги Жамоат хавфсизлиги департаменти ва унинг худудий булинмалари таркибларида тегишлича Пробация хизмати ва унинг худудий булинмалари ташкил этилди ва туман (шахар) ички ишлар органлари пробация булинмаларининг шахсий таркиби улар зиммасига юклатилган вазифаларни бажаришда, ;оида тари;асида, бир нафар ходимга шахарларда — 100, туманларда — 75 нафар махкум хисобидан келиб чи;иб та;симланиши, пробация булинмалари устуворлик асосида ижтимоий, педагогика ва профилактика сохаларида иш тажрибасига эга булган офицерлар таркибидаги малакали ходимлар билан тулдирилиши, туман (шахар) пробация булинмалари рахбарлигига пробация хизматида камида уч йиллик иш стажига эга булган ички ишлар органлари ходимлари тайинланиши хамда катта амалий иш тажрибасига эга булган ва хизматдан салбий холатларга кура бушатилмаган ички ишлар органларининг пенсионерлари, пробация булинмалари ходимлари лавозимига аттестациядан утган лавозим хисобидан тайинланишлари белгилаб берилди.

Шу билан бирга, Узбекистон Республикаси Ички ишлар вазирлигининг ахло; тузатиш ишлари жазосини уташдан келиб тушадиган ушланмаларнинг 100 фоизи хисобидан шакллантириладиган Пробация хизматини ривожлантириш жамгармасини ташкил этиш тугрисидаги таклифи маъ;улланди хамда Узбекистон Республикаси ички ишлар вазирига Жамгарма маблаглари хисобидан ;уйидаги ху;у;лар берилди:

- озодликни чеклаш, ахло; тузатиш ишлари, мажбурий жамоат ишлари ва муайян хукувдан махрум ;илиш жазоларини утаётган, шартли хукм ;илинган хамда жазони уташдан муддатидан илгари шартли озод ;илинган шахслар сонини хисобга олган холда, Жамоат хавфсизлиги департаменти-нинг асосланган таклифлари буйича пробация булинмалари ходимлари, ишчи ва хизматчиларининг ;ушимча штат бирликларини жорий этиш;

- пробация булинмаларига мутахассис-психологларни, уларнинг мехнатига ха; тулаш ми;дорини мехнат бозоридаги амалдаги конъюнктурани хисобга олиб белгилаган холда, шартнома асосида жалб этиш;

- Жамгарманинг ва;тинча буш турган маблагларини тижорат банклари депозит хисобларига жойлаштириш;

- пробация булинмалари ходимлари учун, конун хужжатларида назарда тутилган бошка устама ва туловлардан катъи назар, лавозим маошига рагбатлантирувчи фоизли устамалар белгилаш.

Шунингдек, Жамгарма маблаглари факат куйидагилар учун сарфланиши курсатиб утилди:

- пробация булинмалари моддий-техника базасини мустахкамлаш ва ходимларини рагбатлантириш;

- пробация булинмаларининг бюджет маблаглари хисобидан молиялаштирилмайдиган кушимча киритилган штат бирликларини, шунингдек, шартнома асосида жалб этилган мутахассис-психологларни таъминлаш;

- озодликдан махрум этиш билан боглик булмаган жазоларни утаётган махкумларни, шунингдек, жазони ижро этиш муассасаларидан озод этилган вояга етмаганларнинг касбий тайёргарлиги буйича тадбирларни ташкил этиш.

Ушбу Карор билан, Узбекистон Республикаси бандлик ва мехнат муносабатлари вазири, Кора^алпогистон Республикаси Вазирлар Кенгаши раиси, вилоятлар ва Тошкент шах,ар хокимлари зиммасига озодликдан махрум этиш билан боглик булмаган жазоларга хукм килинганларнинг ижтимоий мослашуви ва уларни ишга жойлаштиришда пробация булинмаларига х,ар томонлама амалий кумаклашиш ва самарали хамкорликни ташкил этиш учун шахсий жавобгарлик юкланди хамда Кора;алпогистон Республикаси Вазирлар Кенгаши, вилоятлар ва Тошкент шах,ар хокимликлари Узбекистон Республикаси Ички ишлар вазирлиги билан биргаликда уч ой муддатда пробация булинмаларини жойлаштириш, уларни замонавий техника ва курилмалар билан жихозлаш, шунингдек, бажараётган вазифаларини хисобга олган холда фаолиятини ташкил этиш буйича зарур чораларни куриши белгилаб берилди.

Шунингдек, пробация фаолиятининг хукукий ма;оми мустахкам-ланишида ва ушбу фаолиятини амалга ошириш тартиби белгиланишида Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамасининг 2020 йил 14 февралда кабул килинган "Ички ишлар органлари Пробация хизмати фаолиятини самарали ташкил этиш буйича кушимча чора-тадбирлар тугрисида"ги 84-сон карори хам узига хос урин тутади. Хусусан, мазкур карор билан, Узбекистон Республикаси Ички ишлар вазирлиги, Бандлик ва мехнат муносабатлари вазирлиги, Согликни саклаш вазирлиги, Халк таълими вазирлиги, Узбекистон Хотин-кизлар кумитаси, Узбекистон ёшлар иттифоки, Фукароларнинг узини узи бошкариш органлари фаолиятини мувофиклаштириш буйича республика кенгаши ва Узбекистон Республикаси Дин ишлари буйича кумитасининг 2020 йил 1 мартдан бошлаб назорат остидагиларга ижтимоий-хукукий ва психологик ёрдам курсатиш буйича узаро хамкорликни йулга куйиш тугрисидаги таклифлари маъкулланди хамда карорнинг 1-иловасига мувофик, 2020-2021 йилларда ички ишлар органлари пробация хизмати фаолиятини янада самарали ташкил этиш чора-тадбирлари режаси ва карорнинг 2-иловасига мувофик, пробация булинмалари назорати остидаги шахсларга ижтимоий-хукукий ва психологик ёрдам курсатиш буйича вазирликлар ва идораларнинг хамкорликдаги фаолияти механизми тасдикланди.

Мамлакатимизда пробация фаолиятини амалга ошириш тартиби ва ушбу йуналишнинг хукукий макоми мустахкамланишида 2024 йил 7 августда кабул

;илинган Узбекистон Республикасининг "Пробация тугрисида" ги Конуни мухим ахамиятга эгадир. Хусусан, ушбу конунда пробацияни амалга ошириш сохасидаги асосий тушунчалар - пробация, пробацияга оид ахборот тизими, пробация назорати, пробация назоратидаги шахс, электрон кузатув воситаси (электрон браслет) каби тушунчаларга таърифлар берилди.

Шунингдек, пробацияни амалга ошириш сохасини тартибга солиш буйича Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамасининг, махаллий ижро этувчи хокимият органларининг, Ички ишлар вазирлиги Жамоат хавфсизлиги департаменти пробация хизматининг ва Пробация назоратини амалга оширишга кумаклашувчи субъектлар сифатида мехнат органларининг, давлат согли;ни са;лаш тизимини бош;ариш органлари ва согли;ни са;лаш муассасаларининг, Узбекистон Республикаси Оила ва хотин-;излар кумитаси хамда унинг худудий булинмаларининг, таълим сохасидаги республика ижро этувчи хокимият органлари ва таълим ташкилотларининг хамда Узбекистон Республикаси Ёшлар ишлари агентлиги ва унинг худудий булинмаларининг ваколатлари белгилаб берилди.

Шу билан бирга мазкур конунда пробация назоратида иштирок этувчи субъектлар сифатида Фукароларнинг узини узи бош;ариш органлари, нодавлат нотижорат ташкилотлари ва фукаролар пробация назоратида ихтиёрий равишда, пробация хизматининг розилиги билан иштирок этиши мумкинлиги курсатиб утилди.

Мазкур ;онунга биноан, пробация хизматининг тизимига ;уйидагилар киради:

- Узбекистон Республикаси Ички ишлар вазирлиги Жамоат хавфсизлиги департаменти пробация хизматининг марказий аппарати;

- Кора;алпогистон Республикаси Ички ишлар вазирлиги, Тошкент шахар ва Тошкент вилояти ички ишлар бош бош;армалари, вилоятлар ички ишлар бош;армалари жамоат хавфсизлиги хизматининг пробация бош;армалари (булимлари).

Конунга асосан, пробация хизмати куйидаги хукукларга эга:

- пробация назоратидаги шахслардан пробация тугрисидаги конунчиликка риоя этишни, гайрихукукий хатти-харакатларни тугатишни талаб ;илиш;

- пробация назоратидаги шахсларнинг шахсини тасди;лайдиган хужжатларнинг текширувини амалга ошириш;

- озодликни чеклаш тарзидаги жазога хукм килинган, узига нисбатан муайян буюмларга эга булишга ёки уларни са;лашга доир суд томонидан та;и; (чеклов) белгиланган шахсларни ушбу та;и;;а (чекловга) риоя этилаётганлигини текшириш ма;садида шахсий курикдан утказиш, уларнинг ашёларини, кул юкини, багажини куздан кечириш;

- суд томонидан узига нисбатан муайян ва;тда яшаш жойида булиш мажбурияти белгиланган, шунингдек узига нисбатан туман (шахар) пробация булинмасининг розилигисиз яшаш жойини узгартиришга, тегишли маъмурий худуд доирасидан таш;арига чи;ишга доир та;и;лар (чекловлар) белгиланган пробация назоратидаги шахсларнинг мазкур та;и;ларга (чекловларга) ва мажбуриятларга риоя этиши устидан назоратни амалга ошириш ма;садида пробация назоратидаги шахсларнинг яшаш жойини ушбу Конунда белгиланган тартибда текширишни амалга ошириш;

- тегишли давлат органларини ва ташкилотларини, шунингдек фукароларнинг узини узи бошкариш органларини, нодавлат нотижорат ташкилотларини хамда фукароларни пробация назоратидаги шахсларни ижтимоий мослаштиришга доир фаолиятга жалб этиш;

- пробация тугрисидаги конунчилик бузилишларини, шунингдек уларнинг сабабларини ва содир этилишига имкон берган шарт-шароитларни бартараф этиш хакида давлат органларига, бошка ташкилотларга ёки мансабдор шахсларга бажарилиши шарт булган такдимномаларни уз ваколатлари доирасида киритиш;

- пробация назоратидаги шахсларнинг мастлик холатини сертификатлаштирилган махсус техник восита ёрдамида ёки туман (шахар) даволаш-профилактика муассасаларида масъул ходимлар ёрдамида аниклаш;

- пробация назоратидаги шахсларнинг хулк-атворига ижобий таъсир курсатиш максадида ушбу шахсларга жамоат тарбиячиларини (яшаш жойи буйича) ёки мураббийларни (укиш ёки иш жойи буйича) бириктиришга доир чора-тадбирларни куриш;

- ахлок тузатиш ишлари тарзидаги жазони утаётган пробация назоратидаги шахсларнинг иш жойидан иш хаки, ишлаган кунлари, иш хакидан ушлаб колишларнинг микдорлари тугрисидаги хисоб-китоб маълумотномаларини олиш.

- Пробация хизмати конунчиликка мувофик бошка хукукларга хам эга булиши мумкин.

Шу билан бирга, конунга асосан, Пробация хизмати куйидаги мажбуриятларга эга:

- суднинг пробация назоратини амалга ошириш билан боглик масалаларга тааллукли суровига биноан тегишли ахборотни такдим этиши;

- пробация назоратидаги шахсларга уларнинг хулк-атвори устидан назоратнинг амалга оширилиш тартибини, суд томонидан белгиланган такикларга (чекловларга) ва мажбуриятларга риоя этилиши шартларини, шунингдек мазкур такикларни (чекловларни) бузган ёки ушбу мажбуриятларни бажармаган такдирда юзага келиши мумкин булган хукукий окибатларни тушунтириши;

- пробация назоратидаги шахсларнинг суд томонидан белгиланган такикларга (чекловларга) ва мажбуриятларга риоя этишини текшириши;

- пробация назоратидаги шахсларни ижтимоий мослаштириш ишларини уларнинг электрон ижтимоий-психологик киёфасини тузган холда ижтимоий мослаштириш дастурлари асосида амалга ошириши;

- пробация назоратидаги шахсларнинг хисобини пробацияга оид ахборот тизимига маълумотларни киритиш оркали юритиши;

- узига нисбатан жиноят иши ёпик суд мажлисларида курилган пробация назоратидаги шахсларнинг шахсий йигмажилдларини белгиланган тартибда юритиши;

- пробация назоратидаги шахсларнинг геном буйича давлат руйхатига олиш тугрисидаги конунчиликда белгиланган тартибда геном буйича давлат руйхатига олинишини таъминлаши;

- пробация назоратидаги шахсларнинг суд томонидан белгиланган такикларга (чекловларга) ва мажбуриятларга риоя этиши устидан назоратни амалга ошириш максадида мазкур шахсларнинг уйларига (квартираларига) кирилган барча холлар

тугрисида йигирма турт соат ичида прокурорни ёзма ёки электрон шаклда хабардор килиши;

- пробация назоратидаги шахсларга нисбатан судга жазони уташдан муддатидан илгари шартли озод килиш хакида, жазонинг уталмаган кисмини енгилро; жазо билан алмаштириш тугрисида ёхуд касаллик ёки мехнат кобилиятини йукотганлик туфайли жазодан озод килиш хакида такдимномалар киритиши;

- пробация назоратидаги шахсларга нисбатан суд томонидан белгиланган такикларни (чекловларни) ва мажбуриятларни тулик ёки кисман бекор килиш хакида, шунингдек кушимча такиклар (чекловлар) ва мажбуриятлар белгилаш тугрисида судга такдимномалар киритиши;

- шартли хукмни бекор килиш ёки жазони уташдан муддатидан илгари шартли озод килишни бекор килиш хакида ёхуд жазонинг уталмаган муддатини огиррок жазо турига алмаштириш тугрисида судга такдимномалар киритиши;

- жазони утаб булган шахсга озод килинганлиги тугрисида маълумотнома такдим этиши шарт.

- Пробация хизматининг зиммасида конунчиликка мувофик бошка мажбуриятлар хам булиши мумкин.

Пробация хизматининг фаолияти устидан назоратни конунга кура, тегишли давлат органлари ва ташкилотлар конунчиликда белгиланган холларда хамда тартибда хамда конунларнинг аник хамда бир хил ижро этилиши устидан назорат Узбекистон Республикаси Бош прокурори ва унга буйсунувчи прокурорлар томонидан уз ваколатлари доирасида амалга оширилиши белгиланган.

Шунингдек, ушбу конунда пробация назоратидаги шахсларнинг хукуклари ва мажбуриятлари, уларнинг белгиланган такикларни (чекловларни) ва мажбуриятларни бажармаганлигининг хукукий окибатлари, шахсни пробация хисобига куйиш ва пробация назоратини амалга ошириш тартиби, муайян хукукдан махрум килиш, мажбурий жамоат ишлари, ахлок тузатиш ишлари ва озодликни чеклаш тарзидаги жазоларни ижро этиш тартиби, пробация назоратидаги шахсга нисбатан электрон кузатув воситасини (электрон браслетни) куллаш, Суд томонидан белгиланган такикларга (чекловларга) ва мажбуриятларга риоя этилиши устидан пробация назоратини амалга ошириш тартиблари, пробация назоратидаги шахсларни ижтимоий мослаштириш, пробация назоратидаги шахсларга нисбатан рагбатлантириш, интизомий жазо ва хукукий таъсир чораларининг кулланилиш тартиби ва асослари хамда пробация назоратидаги шахсни пробация хисобидан чикариш асослари ва тартиби, пробацияни амалга ошириш сохасидаги низоларни хал этиш тартиби хамда пробация тугрисидаги конунчиликни бузганлик учун жавобгарлик белгилаб берилган.

Хулоса сифатида айтишимиз мумкинки, озодликдан махрум этиш билан боглик булмаган жазолар ижросини таъминлашда ички ишлар органларининг пробация фаолиятини амалга оширувчи таркибий тузилмаларнинг фаолиятлари кенг куламлиги ва узига хос серкирралиги билан ажралиб туради. Ушбу йуналишда уларнинг асосий вазифалари озодликдан махрум этиш билан боглик булмаган жазоларга хукм этилган шахсларга тегишли тартибда жазо утаттириш билан бирга жамоат тартибининг бузилишига олиб келувчи омилларнинг олдини олиш, жамоат тартибини саклаш хамда жамоат хавфсизлигининг самарали таъминлашдир.

Шу yриндa к^йд этиш лозимки, жaмият x,ap доим ривожлaнишдa бyлгaнидек, ички ишлaр оргaнлaри пробaция бошк;aрмaси фaолияти Ba иш сaмaрaдорлигини янги бос;ичга олиб чи;иш бугун зaмон тaлaбидир. Бошк;aчa aйтгaндa, Ички ишлaр вaзирлиги Жaмоaт хaвфсизлиги депaртaменти Пробaция бош;aрмaси жaмоaт тaртибини гакдаш Ba жaмоaт хaвфсизлигини тaъминлaш, хyк;yк;бyзaрликлaрнинг профилaктикaсини aмaлгa ошириш, хyк;yк;бyзaрликлaрнинг сaбaблaри Ba содир этилишига имкон бергaн шaрт-шaроитлaрини бaртaрaф этишдa ;онун Ba ;онуности нормaтив-хyк;yк;ий хyжжaтлaргa aсослaниб, фaолиятнинг шaкл Ba yсyллaридaн хaмдa хизмaт вaколaтлaридaн сaмaрaли фойдaлaнгaн холдa aмaлгa оширишлaри мa;сaдгa мyвофи;дир.

Шунингдек, юртимиздa демокрaтик ху;ук;ий дaвлaт Ba эркин фук^ролик жaмиятини ривожлaнтиришгa оид мухим ислоx,отлaр aмaлгa оширилaётгaн бугунги кyндa Ички ишлaр вaзирлиги Жaмоaт хaвфсизлиги депaртaменти Пробaция бош;aрмaсининг фук^ролик жaмияти инститyтлaри билaн ижтимоий х^м^рли™^ оид хорижий тaжрибaни ур^ниш Ba ;иёсий тaхлил ;илиш, яъни yлaрдaги Xaмкорликнинг шaкллaри, yсyллaри Ba тaмойиллaрини тaд;и; этиш орк^ли yлaрнинг илгор ютукдарини миллий тизимимиз Ba ;онyнчилигимизгa имплеминтaция ;илиш Узигa хос aхaмиятгa эгaдир

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.