CC BY
2
Урмонов А.А. ассистент
Андижон Давлат Тиббиёт институты
ZANJABIL EKSTRAKTI VA UNI QO'LLASH BO'YICHA
TAVSIYALAR
Аннотация. Ushbu maqolada zanjabilning kimyoviy tarkibi va ekstraktidan foydalanish tavsiyalari keltirilgan
Калит сузлар: zanjabil, ekstrakt, o't pufagi, shamollash, dolchin, biriktiruvchi moddalar, gingerol.
O'rmonov A.A. assistant
Andijan state medical institute GINGER EXTRACT AND ITS RECOMMENDATIONS FOR USE
Abstract. This article presents the chemical composition and recommendations for the use of ginger extract.
Key words: ginger, extract, gallbladder, colds, cinnamon, astringent, gingerol.
ZANJABIL (Zingiber officinale) - bir pallalilar sinfiga, zanjabildoshlar oilasiga mansub, yo'g'on ildiz-poyali ko'p yillik o't o'simlik. Asosan, tropik va subtropiklarda tarqalgan. Janubiy va Janubiy-Sharqiy Osiyoda o'stiriladi. 3anjabil yer osti tanasining hamma qismida efir moyi bor. Qurigan ildizi xushbo'y hidli va mazali bo'lib, efir moyiga boy. Maydalanmagan zanjabilning xushbo'y hidi maydalanganiga nisbatan uzoq saklanadi. Tuyib elaklangan talqoni tabobatda jigar, yurak, me'da xastaligini davolashda ishlatiladi (asal bilan birga choynakka damlab ichiladi). Oziq-ovqat sanoatida konditer mahsulotlari ishlab chiqarishda va pazandachilikda ba'zi ovqatlarga (pishish oldidan) maydalangan holda ziravor sifatida solib ishlatiladi. Zanjabil kishilarga ziravor va shifobaxsh vosita sifatida qadimdan ma'lum. Zanjabil ildizi xalq tabobatida bir necha ming yillardan beri ishlatilib kelinadi. Shubhasiz, zanjabilning dunyodagi ko'pchilik xalqlar o'rtasida ma'lumu-mashhurligi uning shifobaxsh xossalari bilan bog'liq, bu esa, uning kasalliklarning oldini olish va ularni davolashda universal tabiiy vositaligidandir.Zanjabilning shifobaxsh xususiyatlari keyingi bir necha o'n yilliklarda zamonaviy mutaxassislar tomonidan faol o'rganilmoqda. Tarkibida biriktiruvchi moddalar va gingerol mavjudligi unga o'ziga xos yoqimli hid berib turadi, qator foydali xossalarga egaligi ham shundan kelib chiqadi.Bugungi kunda zanjabil ko'pgina tabiiy dori-darmonlar tarkibiga kiritilib, organizmni turli illatlardan himoya qilishda va bir qancha kasalliklarga qarshi kurashda keng
"Экономика и социум" №12(115)-1 2023
www.iupr.ru
570
iste'mol qilinmoqda.Mutaxassislar zanjabilli choyga biroz dolchin qo'shilsa, uning faolligi va ta'sirchanligi oshishini ta'kidlashmoqda.Bunday choy bir bo'lak zanjabil ildizi va dolchinning kichik tayoqchasidan qo'shib damlanadi. Bu yo'l bilan damlangan choy biroz o'tkir mazasi bilan organizm uchun juda foydali bo'lib, uni mustahkamlaydi. Zanjabilli choyni muntazam ichish uning juda ko'p foydali xossalari sababidan tavsiya etiladi:
Jigarni tozalab, undan zaharli moddalarni chiqarib yuboradi
Jigarni har yili bir-ikki marta tozalash zarur. Bu hayotiy muhim a'zo qonni fíltrlab turadi va qon-tomir tizimidan zararli va zaharli moddalarni chiqarib yuborish uchun xizmat qiladi.
Zanjabilli choy ichilganida undagi zanjabil va dolchin birikmasi jigarni himoyalab, tozalab turadi, buning natijasida u tozalanib, yengil tortadi va o'z vazifasini faol bajarishga o'tadi.
O't pufagini sog'lomlashtiradi
Agar o't pufagingizda tosh paydo bo'lgan bo'lsa, bu choydan muntazam ichib yuring, bu nafaqat jigaringizni himoyalashda yordam qiladi, balki shu bilan bir qatorda o't pufagingizni ham sog'lomlashtiradi.
Organizmni ichdan qizdiradi
Bunday qaynoq choy ichilganida qizdiradi va sovuqdan himoya qiladi, shuning uchun uni sovuq va nam havoli kunlarda ichish ayniqsa yoqimli.
Zanjabil organizmni qizdiruvchi ta'sirga ega, ortiqcha kaloriyaga ega bo'lgan keraksiz energiyani chiqarib yuboradi, tanada me'yordagi haroratni saqlashga yordam beradi.
Ovqat hazm qilishni yaxshilaydi
Ovqat hazm qilishda muammosi bo'lgan kishilar oshqozon-ichak yo'llari faoliyatini yaxshilash maqsadida bu choydan ichishlari mumkin.
Bu choy badanni yaxshigina qizdiradi, ichki a'zolardagi shamollashlarni oladi, qorin dam bo'lishidan hamda yeldan xalos etadi.
Immun tizimini mustahkamlaydi
Zanjabil ayniqsa kaliy, fosfor va vitamin B ga boy, bu moddalar immunitetni mustahkamlashda, grip va shamollash viruslariga qarshi kurashda muhim ahamiyatga ega.
Zanjabilli choy
Bu tabiiy choyni tayyorlash juda oson, buning uchun zarur mahsulotlarni topish ham qulay, har bir supermarketdan sotib olish mumkin.
Buning uchun: 1 bo'lak zanjabil ildizi (2 sm atrofída), 1 bo'lak dolchin, yarimta limon mevasi, 1 stakan suv (250 ml) kerak bo'ladi.
Tayyorlash yo'li:
Avval zanjabil ildizini yaxshilab yuvib, sochiq bilan artiladi.
Tayyorlangan 1 stakan suvni qaynatib, unga artilgan zanjabil va dolchin solinadi. Past olovda yana 10 minut qaynatiladi. aynatib, sochiq bilan artiladiulotlarni topish ham qulay, har bir miyatga ega. Qaynatmaga yarimta limon sharbati qo'shiladi.
мЭкономнка h соцнумм №12(115)-1 2023
www.iupr.ru
571
Qaynatmani dokadan o'tkaziladi, bir necha minutdan so'ng tayyor bo'lgan choyni kuniga ikki-uch mahal ichilad
Foydalanilgan adabiyodlar:
l.I.R. Asqarov "TABOBAT QOMUSI" Toshkent "Mumtoz so'z" 2019 y,595 b
2. I.R. Asqarov "SIRLI TABOBAT" Toshkent "Fan va texnologiyalar nashryoti - matbaa uyi"" 2019 y,595 b
3. Hooi JKY, Lai WY, Ng WK, Suen MMY, Underwood FE, Tanyingoh D, et al.
'^KOHOMHKa h соцнумм №12(115)-1 2023
www.iupr.ru
572
