Научная статья на тему 'ЁШЛАР МАЪНАВИЯТИ ВА ҲОЗИРГИ ЗАМОН'

ЁШЛАР МАЪНАВИЯТИ ВА ҲОЗИРГИ ЗАМОН Текст научной статьи по специальности «СМИ (медиа) и массовые коммуникации»

CC BY
55
12
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
ҳозирги давр / коммуникация технологиялари / интернет / ёшлар ва маънавият / зарарли ғоялар / “чақирилмаган меҳмон” / таълим-тарбия / тарғибот-ташвиқот. / modernity / communication technologies / internet / youth and spirituality / harmful ideas / “uninvited guest” / education / propaganda.

Аннотация научной статьи по СМИ (медиа) и массовым коммуникациям, автор научной работы — Т Қўйлиев, А Сапаров

Мақолада фан-техника инқилоби, юксак технологиялар ва ахборот коммуникациялар натижасида олинаётган маълумотлар маънавий-мафкуравий фундаментдан узоқлашиш оқибатида баъзи ёшлар тарбиясида мураккаб вазиятларни келтириб чиқарётгани, уни бартараф этишда амалда эътибор беришимиз зарур бўлган вазифалар ҳақида фикр юритилади.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

YOUTH SPIRITUALITY AND THE CURRENT TIME

The article discusses the fact that the information obtained as a result of the scientific and technological revolution, high technology and information and communication, as a result of moving away from the spiritual and ideological foundations, creates difficult situations in the education of some young people.

Текст научной работы на тему «ЁШЛАР МАЪНАВИЯТИ ВА ҲОЗИРГИ ЗАМОН»

ЁШЛАР МАЪНАВИЯТИ ВА ХОЗИРГИ ЗАМОН

Т. ^уйлиев

А. Сапаров

Тошкент давлат аграр университети

АННОТАЦИЯ

Маколада фан-техника инкилоби, юксак технологиялар ва ахборот коммуникациялар натижасида олинаётган маълумотлар маънавий-мафкуравий фундаментдан узоклашиш окибатида баъзи ёшлар тарбиясида мураккаб вазиятларни келтириб чикарётгани, уни бартараф этишда амалда эътибор беришимиз зарур булган вазифалар хакида фикр юритилади.

Калит сузлар: хозирги давр, коммуникация технологиялари, интернет, ёшлар ва маънавият, зарарли гоялар, "чакирилмаган мехмон", таълим-тарбия, таргибот-ташвикот.

The article discusses the fact that the information obtained as a result of the scientific and technological revolution, high technology and information and communication, as a result of moving away from the spiritual and ideological foundations, creates difficult situations in the education of some young people.

Keywords: modernity, communication technologies, internet, youth and spirituality, harmful ideas, "uninvited guest", education, propaganda.

Бугун вояга етаётган ёш авлод шубхасиз фан-техника яратган улкан имкониятлардан унумли фойдаланган холда барча сохаларга чукур кириб унинг натижаларидан самарали фойдаланган холда уз тафаккурлари ва турмуш тарзларини узгартиришга интилмокдалар. Зотан, XXI асрнинг биринчи йигирма йиллиги узигача булган барча асрларда яратилган моддий ва маънавий бойликлардан салмоклирок натижаларни кулга киритиб, юксак ахборот-коммуникация технологиялари, Интернет тизими оркали мисли курилмаган натижаларга эришмокда.

Аммо шу билан бир вактда узгараётган дунё инсоният олдига, айникса барчамиз учун азиз ва буюк келажагимиз учун бутун жавобгарликни уз зиммаларига олишга кодир булган, айтиш мумкинки, бугунги ва эртанги кунимизнинг хал этувчи кучига айланиб бораётган ёшларимизни давлатимиз

YOUTH SPIRITUALITY AND THE CURRENT TIME

ABSTRACT

КИРИШ

99

UZBEKISTAN | www.caajsr.uz

томонидан кабул этилаётган умуммилий дастурларимиз асосида тарбиялаш вазифасини хар доимгидан хам долзарброк вазифа килиб куймокда. ХХ асрнинг сунгги ун йиллиги дунё сиёсий харитасида туб кучлар нисбати таксимотида микдор ва сифатий узгаришлар ясади.

АСОСИЙ КИСМ

Президентимиз Ш. Мирзиёев тугри таъкидлаганидек, "Бугунги кунда ахборот-коммуникация технологиялари, Интернет тизимини кенг ривожлантирмасдан туриб, мамлакатимизни модернизация килиш ва янгилаш, баркарор тараккиётга эришиш хакида суз юритиш мумкин эмас.

Хдётимизнинг энг мухим жабхалари учун юксак технологиялар, илмий ишланмалар яратиш, малакали мутахассислар тайёрлаш, жахон ахборот технологиялари бозорида муносиб урин эгаллаш масаласига уствор ахамиятга эга вазифа сифатда карашимиз зарур"1.

Аммо бугунги кунда анашу юксак технологиялардан хамиша хам ижобий, яратувчилик ва бунёдкорлик йулида фойдаланмаслик холатлари кузатилмокда. "Миллий маънавиятмизга мутлако бегона булган зарарли гоялар, тушунча ва карашлар чегарани бузмасдан, билдирмасдан, таъбир жоиз булса, "чакирилмаган мехмон" булиб хонадонимизга, жамиятимизга, энг ёмони, мургак болаларимизнинг покиза калби ва онгига кириб келаётганидан хам куз юма олмаймиз"2.

Бугунги куннинг мафкуравий полигонларида ёшларимизга хамла килаётган кучлардан бири "оммавий маданият" булиб, ундан уларни химоя килиш зарурияти имкониятимиздаги барча механизмларни тула харакатга келтиришни хар галги курашлардан хам мухимрок вазифа сифатида олдимизга куймокда. Зотан, хитой ва берлин деворлари, цензурадан утказиш каби ёввойи усуллар аллакачон бу сохада эскириб булган. Мафкуравий фаолиятнинг бу турлари бугунги кунда кутилган натижани бермаслиги тарихий тажрибаларда синовдан утказилган.

Сир эмаски, бирон-бир гояни амалга ошириш, уни ахоли онги ва калбига сингдириш, муайян гоявий карашлар тизимини шакллантириш, унинг амалиётини таъминлаш, ёт ва бегона мафкураларга карши кураш билан боглик чора тадбирлар мажмуидан иборат эканлигини, у гоявий карашлар билимлар, бахолар, максадларни шакллантириш хамда уларни таркатиш, гоявий тарбияни амалга ошириш, мафкуравий профлактика ва иммунитетни шакллантириш жараёнини хам уз ичига камраб олишини эътибордан кочирмаслик лозим.

1 Ш. Мирзиёев. Миллий тараккиёт йулимизни катъият билан давом эттириб, янги боскичга кутарамиз."Узбекистон" НМИУ, 2018, 86-бет.

2 Ш. Мирзиёев. Янги Узбекистон стратегияси. - Тошкент; "0'7Ь1к181оп" нашриёти, 2021, 268-бет.

UZBEKISTAN

www.caajsr.uz

Мафкуравий полигонларда фаолият олиб бораётган педагог кадрларнинг билим ва тажрибалари бугунги кун талаблари даражасида ташкил этилганми, чунки, мафкура борасидаги билимларни чукурлаштириш доимий ва асосий шартлардан бири деб карайдиган булсак бу барча муаммолрни ечишга хизмат киладиган воситадир. Зеро, укитиш ва етарли куникмаларга эришишда тарбиячиларнинг узларида янги педагогик технологиялар, мафкуравий кураш, информацион хуружлар шароитида тарбиявий ишларнинг ташкил килишнинг энг янги назарий билим, технологик куникма ва малакаларини шакллантириш зарур булади.

"Хдкикатдан хам таълим муассасаларида,- деб ёзади педагогика фанлари доктори, профессор М. Куронов,- болалар ва укувчиларнинг ёшига мос равишда миллий гояни сингдиришнинг дифференциал педагогик-психологик дастурларини ва янги педагогик технологияларни яратиш ёшларда: мустакил фикрлаш малакаларини шакллантириш; ён атрофдаги вокеларга дахлдорлик туйгусини ривожлантириш; фаол гражданлик позициясини шакллантириш; узига ишончни мустахкамлаш; тарихий тафаккурни бойитиш; миллий гуруримиз манбаи булган интелектуал салохиятни шакллантириш, Гарб оммавий ахброт воситаларидаги ахлоксизлик таргиботи, узининг демократия моделини олга силжитишнинг асл максад-муддаоларини тушунтириш, мафкуравий иммунитетни мустахкамлаш; онгли яшашга - уз акли ва фикрига, эзгу, инсоний мафкурага, аник миллий гояга суяниб яшашга ургатиш; миллий гояга кдзикдшларини ошириш; миллий гоя ёшларимизнинг максади, хатти-харакатларининг маънавий асосига

-5

айлантирилгандагина самарали булади" .

Биз учун маънавият фукароларимизнинг барча катламлари, айникса, ёшларимиз уртасидаги узаро ишонч, хурмат ва эътибор, халк ва давлат келажагини биргаликда куриш йулидаги эзгу интилишлар, ибратли фазилатлар мажмуи сифатида жамиятимизда буюк узгаришлар сари юзланаётган хаёт тарзимизнинг мустахкам гоявий пойдеворидир. Бу ходиса, шубхасиз халкимизни хам, давлатимизни хам кудратли булишига хизмат килади. Сир эмаски, ёшларимизнинг онги ва калбини захарлаш учун бизга карши гоявий кураш олиб бораётган ракибларимиз уз максадларини амалда руёбга чикариш учун барча иктисодий ва "маънавий" воситалардан унумли фойдаланиб, фаолият олиб бормокдалар. Улар уз фаолиятларини ёшлар рухияти ва ташки куринишига тезрок кириб борадиган енгил-елпи кунгил очар курсатувлар, мусикий каналлар, турли хил шоулар, узун-киска модадаги сунгги очик-сочик кийим-кечаклар билан банд этишга интилмокдалар. Бундай манбалар оркали таркатилаётган бузгунчи гоялар

3 Узбекистондаги ижтимоий-фалсафий фикрлар тараккиёти: муаммо ва ечимлар. Мирзо Улугбек номидаги Узбекистон Миллий университетининг 95 йиллигига багишланган Республика илмий-амалий конференция материаллари. Т, 2013 йил 3 май. 10-бет.

UZBEKISTAN

www.caajsr.uz

CENTRAL ASIAN ACADEMIC JOURNAL ISSN: 2181-2489

OF SCIENTIFIC RESEARCH VOLUME 1 I ISSUE 1 I 2021

x,anu OK-KopaHHHr ^apsura öopMafiguraH, umoHyBnaH, Tatcupra öepunyBnaH - aHaga aHHKpoK khhhö afiTaguraH öyncaK xaeTga ^ar^ufi пoзнцнacн maKmaHuö ynrypMaraH emnapHMH3HHHr MatnyM öup sucMura canöufi Tatcup этнmн aHus By эсa y3 HaBÖaruga "oMMaBufi MagaHua^'Hu ÖH3HHHr h^thmohh MaKoHga xaM 03 öyncaga ^'xapngopnapn" öopnuruHu Kypcaragu.

XY.HOCA

Y3 Basraga BupuHnu npe3HgeHTHMH3 H. KapuMoB x,aM xap TOMoHnaMa öapKaMonnarnnö öopaeTraH emnapra sapaö, saHgafi Munnaira, saHgafi aBnogra эгaмнз, geö xafiparga RpnumuMro MyMKHHnuru xa^uga ranupuö öyHgafi geraH эgн: "ErnnapHMH3HH y3 MycTasun ^HKpura эгa öynraH, öapna cox,anapga gyHegaru TeHrgomnapu öunaH öennama onaguraH, 6u3 öomnaraH urnnapHHHr MyHocuö gaBOMHunapu, Mapg Ba ^acyp, komhh HHCOHnap khhhö Tapöuanam - öy Hadamar öaxT, afiHH nafiTga öy aBBano y36eK xan^uHHHr saguMufi myxparaHu safiTa THKnam, yHHHr xan^apo MafigoHgaru o6py-эtтн6opннн aHaga roKcamupum, puBO^naHraH gaBnaraap ca^ugaH MyHocuö ypuH эгaмamннннг acocufi mapTu Ba rapoBugup"4. ByHgafi gaBpga öup Hena MuHr fiunnuK MatHaBuaTuMroHu xans oHru Ba sanöura cuHrgupumga öyryHrana MaB^yg öynraH TatnuM-TapöuaHuHr - Kypra3ManuK, yзпyкcнзпнк,aнгн negaroruK TexHonoruanap, Tapuxufi-MaHTuKufi нзннппнкнн TatMuHnam; TapF^oT-TamBuspTHuHr - KeHr saMpoBnunuK, Mascagra

fiyнaтrapнпгaнпнк, umoH^nunuK Ba acocnaHraHnuK, unMufinuK cuHrapu Kynnaö MexaHu3MnapugaH ^ofiganaHum KyTunraH Hara^anapHu öepumura myöxa öynMacnuru KepaK.

A^ABHET^AP (REFERENCES)

1. ffl. Mup3ueeB. Munnufi TapassueT fiynuMroHu saTtuaT öunaH gaBoM эттнpнö, aHru öocsunra KyTapaMro/'y^eKucTOH" HMHY, 2018.

2.ffl. Mup3ueeB. ^Hru Y3ÖeKucToH cTpaTeruacu. - TomKeHT; "Ozbtkiston" HampueTu, 2021.

3. Уз6eкнcтoнgaгн н:muмoнfi-$aпca$нfi ^uKpnap Tapa^^em: MyaMMo Ba enuMnap. Mup3o YnyFÖeK HoMugaru Y3ÖeKucToH Munnufi yHuBepcuTeTuHuHr 95 fiunnurura öaFumnaHraH PecnyönuKa unMufi-aManufi кoн$epeнцнa MaTepuannapu. T, 2013 fiun 3 Mafi.

4. H.KapuMoB. ^aMuaTuMroHu эpкннпamтнpнm, ucnoxaraapHu nysypnamTup-um, MatHaBuaTuMroHu WKcanTupum Ba xaпк;нмнзнннг xaeT gapa^acuHu omupum - öapna umnapuMroHuHr Me3oHu Ba Mascagugup. 15- tom. - TomKeHT. "Y3ÖeKucToH", 2007.

4 H.KapuMoB. ®aмннтнмнзнн эpкннflamтнpнm, ucnoxaraapHu ny^yp^amTupum мaгнaвннтнмнзнн MKca^Tup- um Ba x^^M^num- xaeT gapa^acnHn omupum - 6apna нmflapнмнзнннг Me3oHu Ba Ma^a^ng^. 15- tom. - TomKeHT. "y36eKMcTOH", 2007, 250-6eT.

102

UZBEKISTAN | www.caajsr.uz

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.