Научная статья на тему 'YOSH AKROBATLARNING TANA TURLARINI SPORTDAGI IXTISOSLIGI BILAN O‘ZARO BOG‘LIQLIGI'

YOSH AKROBATLARNING TANA TURLARINI SPORTDAGI IXTISOSLIGI BILAN O‘ZARO BOG‘LIQLIGI Текст научной статьи по специальности «Прочие медицинские науки»

CC BY
23
3
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
akrobatika / tana turlari / sport ixtisosligi / yosh sportchilar / jismoniy ko‘rsatkichlar / sport samaradorligi. / акробатика / типы телосложения / спортивная специальность / юные спортсмены / физические показатели / спортивные результаты.

Аннотация научной статьи по прочим медицинским наукам, автор научной работы — D.K. Karimov

kirish qismida, akrobatik sportlarning xususiyatlari va bu sport turlarida muvaffaqiyat qozonish uchun zarur bo‘lgan tana turlari haqida umumiy ma’lumot beriladi. Shuningdek, tadqiqotning dolzarbligi va uning nazariy asoslari taqdim etiladi

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

THE RELATIONSHIP OF BODY TYPES OF YOUNG ACROBATS BY SPORTS SPECIALIZATION

во введении представлен обзор характеристик акробатических видов спорта и типов телосложения, необходимых для достижения успеха в этих видах спорта. Также представлена актуальность исследования и его теоретические основы.

Текст научной работы на тему «YOSH AKROBATLARNING TANA TURLARINI SPORTDAGI IXTISOSLIGI BILAN O‘ZARO BOG‘LIQLIGI»

INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY

Original paper

© D.K. Karimov1H_

1Farg'ona davlat universiteti, Farg'ona , O'zbekiston

Annotatsiya

KIRISH: kirish qismida, akrobatik sportlarning xususiyatlari va bu sport turlarida muvaffaqiyat qozonish uchun zarur bo'lgan tana turlari haqida umumiy ma'lumot beriladi. Shuningdek, tadqiqotning dolzarbligi va uning nazariy asoslari taqdim etiladi.

MAQSAD: maqolaning asosiy maqsadi yosh akrobatlarning tana turlari va ularning sportdagi ixtisosliklariga qanday ta'sir qilishini aniqlash hamda bu bog'liqlikni ilmiy jihatdan tahlil qilishdir.

MATERIALLAR VA METODLAR: tadqiqotda ishlatilgan metodlar, o'lchovlar va statistik usullar haqida ma'lumot beriladi. ishtirokchilar haqida, shuningdek, ularning jismoniy xususiyatlari va sportdagi natijalari tavsifi kiritiladi.

MUHOKAMA VA NATIJALAR: tadqiqot natijalari asosida, tana turlarining sportdagi ixtisosliklar bilan qanday bog'liqligi va bu bog'liqlikning sportchilarning ko'rsatkichlariga qanday ta'siri borligi muhokama qilinadi.

XULOSA: maqola yakunida, yosh akrobatlarning tana turlari va sportdagi ixtisosliklar o'rtasidagi ilmiy tahlillar asosida qilingan xulosalar va kelajakdagi tadqiqotlar uchun tavsiyalar beriladi.

Kalit so'zlar: akrobatika, tana turlari, sport ixtisosligi, yosh sportchilar, jismoniy ko'rsatkichlar, sport samaradorligi.

ВЗАИМОСВЯЗЬ ТИПОВ ТЕЛОСЛОЖЕНИЯ ЮНЫХ АКРОБАТОВ ПО СПЕЦИАЛИЗАЦИИ В СПОРТЕ_

© Д.К. Каримов1®

1Ферганский государственный университет, Фергана, Узбекистан_

Аннотация

ВВЕДЕНИЕ: во введении представлен обзор характеристик акробатических видов спорта и типов телосложения, необходимых для достижения успеха в этих видах спорта. Также представлена актуальность исследования и его теоретические основы.

Iqtibos uchun: Karimov D.K. Yosh akrobatlarning tana turlarini sportdagi ixtisosligi bilan o'zaro bog'liqligi. // Inter education & global study. 2024. №7. B. 368-375

Ilmiy-nazariy va metodik jurnal Научно-теоретический и методический журнал Scientific theoretical and methodical journal

INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY

ЦЕЛЬ: основная цель статьи - определить, как типы телосложения юных акробатов влияют на их спортивную специализацию и научно проанализировать эту взаимосвязь.

МАТЕРИАЛЫ И МЕТОДЫ: описаны методы, измерения и статистические методы, использованные в исследовании. об участниках, а также описание их физических качеств и результатов в спорте.

ОБСУЖДЕНИЕ И РЕЗУЛЬТАТЫ: на основе результатов исследования обсуждается, как типы телосложения связаны со спортивными специализациями и как эта связь влияет на работоспособность спортсменов.

ЗАКЛЮЧЕНИЕ: в конце статьи сделаны выводы и рекомендации для дальнейших исследований на основе научного анализа между типами телосложения юных акробатов и спортивными специализациями.

Ключевые слова: акробатика, типы телосложения, спортивная специальность, юные спортсмены, физические показатели, спортивные результаты.

Для цитирования: Каримов Д.К. Взаимосвязь типов телосложения юных акробатов по специализации в спорте . // Inter education & global study. 2024. №7. С. 368-375.

THE RELATIONSHIP OF BODY TYPES OF YOUNG ACROBATS BY SPORTS SPECIALIZATION_

© Doniyor K. Karimov1®

1Fergana State University, Fergana, Uzbekistan_

Annotation

INTRODUCTION: the introduction provides an overview of the characteristics of acrobatic sports and the body types required to succeed in these sports. The relevance of the research and its theoretical foundations are also presented.

AIM: the main purpose of the article is to determine how body types of young acrobats affect their sports specialization and scientifically analyze this relationship.

MATERIALS AND METHODS: the methods, measurements, and statistical methods used in the study are described. about the participants, as well as a description of their physical characteristics and results in sports.

DISCUSSION AND RESULTS: based on the results of the study, it is discussed how body types are related to sports specializations and how this relationship affects the performance of athletes.

CONCLUSION: at the end of the article, conclusions and recommendations for future research are made based on the scientific analysis between the body types of young acrobats and sports specializations.

Key words: acrobatics, body types, sports specialty, young athletes, physical indicators, sports performance.

© intereduglobalstudy.com 2024, ISSUE 7

Ilmiy-nazariy va metodik jurnal ISSN 2992-9024 (online)

Научно-теоретический и методический журнал ОПО/1 Mn7

Scientific theoretical and methodical journal 2024, №/

INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY

For citation: Doniyor K. Karimov (2024) 'The relitionship of body types of young acrobats by sports specialization', Inter education & global study, (7), pp. 368-375. (In Uzbek).

Jahonda sportchilarni tayyorlash tizimida xususan gimnastika sport turlariga saralash, tor ixtisoslikka yo'naltirish, tayyorgarlikning turli bosqichlari va davrlarida ular bilan o'tkaziladigan sport musobaqalariga saralash, mashg'ulotlarni to'g'ri tashkil qilish, mashg'ulot vazifalaridan kelib chiqib sportchilarning tayyorgarlik mashg'ulotlarni boshqarishda ular organizimining anotomik-fiziologik hamda psixologik xususiyatlarini e'tiborga olgan holda mashg'ulot yulamalarini taqsimlash, pedagogik nazorat qilish bugungi kundagi muhim vazifalardan sanaladi. Shu sabab sport akrobatikasi bo'yicha zarur sport qobiliyatlariga ega bo'lgan iqtidorli va istiqbolli bolalarni puxtalik bilan tanlab olishni, ularning qobiliyati, sport salohiyati, tanlagan sport turi bo'yicha kasb mahorati va ko'nikmasini ilmiy asoslab ko'rib chiqilishini taqozo etmoqda.

O'zbekiston Respublikasi Prezidentining 2020-yil 24 yanvardagi PF-5924-son "O'zbekiston Respublikasida jismoniy tarbiya va sportni yanada takomillashtirish va ommalashtirish chora-tadbirlari to'g'risida"gi Farmoni va 2022-yil 23-dekabrdagi PQ-449-sonli "Gimnastika turlarini yanada rivojlantirish chora-tadbirlari to'g'risida"gi qarori hamda mazkur sohaga doir bir qancha meyoriy-huquqiy hujjatlar belgilangan vazifalarni amalga oshirishda ma'lum darajada xizmat qiladi.

Murakkab-koordinatsion sport turi sifatida juft-guruhli akrobatika, "pastki" yoki "yuqori" guruh vakillarini aniqlashda o'rganilayotgan omillarni eng axamiyatlisi hisoblanadi. Jismoniy rivojlanish parametrlarini o'rganish muhim ahamiyatga ega bo'lib, bu yerda genetik bog'liqlik ya'ni tana uzunligi tana vazni, ko'krak qafas aylanasi va ularning tana nisbati sifatida ishlatiladi. O'rganilayotgan xususiyatlarni alohida va o'zaro bog'liq holda ko'rib chiqilgan bo'lib, bu jismoniy rivojlanishning individual belgilari ko'rsatkichlarini aniqlashga imkon berdi. Tana vaznining xususiyatlariga ta'sir qiluvchi, tanadagi funktsional o'zgarishlarga olib keladigan tananing chiziqli o'lchamlari oshganda, balog'at davri tugaguniga qadar organizmning geteroxronik rivojlanishini hisobga olish kerak. (1,3)

Yosh akrobatlar bilan ishlaydigan murabbiylar kontingentining so'rovnoma ma'lumotlarini monitoring qilish, ularning jismoniy tayyorgarligi va jismoniy rivojlanishining differentsial bahosini ishlab chiqish maqsadga muvofiqligini, ularni sport mashg'ulotlarining dastlabki bosqichida o'zaro bog'liqlik xususiyatlar turiga qarab taqsimlash zarurligini aniqlash.

O'smirlik davrida sportchilar tanasining yetukligining eng muhim ko'rsatkichlari ontogenez jarayonida o'zgarib turadigan tana uzunligi va vazni notekis bo'lib, bunda individual fazalar orasidagi farq miqdoriy va sifat jihatidan farq qiladi. (2) O'rganilayotgan muammo bo'yicha ilmiy adabiyotlarni tahlil qilish shuni ko'rsatdiki, sport mashg'ulotlarining dastlabki bosqichida yosh akrobatlar kontingentida keng qamrovli

© intereduglobalstudy.com 2024, ISSUE 7

Ilmiy-nazariy va metodik jurnal ISSN 2992-9024 (online)

Научно-теоретический и методический журнал ОПО/1 Mn7

Scientific theoretical and methodical journal 2024, №/

INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY

tadqiqotlar juda ham kam, ammo alohida parametrlar bo'yicha ishlar mavjud bo'lib, vosita qobiliyatlarini o'rganishga asos bo'ldi. (4,5)

Yosh akrobatlarning harakat qobiliyatini pedagogik sinovdan o'tkazishda maxsus tanlangan sinovlar asosida aniqlandi, unga quyidagilar kiradi: 60, 100 m yugurish, 3000 m kross, 3x10 m mokkisimon yugurish, uzunlikga sakrash, qo'llarga tayangan holatdan qo'llarni bukish va yozish.

Yosh akrobatlarda mutlaq kuch, bo'g'inlardagi harakatchanlik, tezkor-kuch sifatlari, vestibulyar analizatorning barqarorligi kabi vosita qobiliyatining rivojlanish darajasini o'rganish ularning rivojlanishidagi o'ziga xos xususiyatlarni ochib berdi. "Yuqori" va "pastki" tor ixtisoslashuvlarining ikkita katta akrobatik guruhlarining o'rtacha mutlaq kuch ko'rsatkichlarini tahlil qilish "yuqori" guruh vakillari mushaklarning kuchida "pastki" guruh vakillaridan ancha past ekanligini aniqlashga imkon berdi. "Pastki" guruh akrobatlari mushaklarning mutlaq kuchi tana vazniga yuqori korrelyatsion aloqaga ega. Qo'shimchalarda harakatchanlikning rivojlanishi yosh akrobatlarning maxsus jismoniy tayyorgarligining ajralmas qismidir, tadqiqot natijalarini baholashda umurtqa pog'onasi, yelka-tos bo'g'imlarning harakatchanligini rivojlantirish xususiyatlari aniqlandi.

1-jadval

"Yuqori" va "pastki" guruhi yosh akrobatlarini

mutlaq mushak kuchir ling guruhlararo ko'rsatkichlari (n=60)

Ko'rsatkichlar "Yuqori" guruh vaki llari "Pastki" guruh vakillari Ishonchlilik

X ±a X ±a t Р

O'ng kaft kuchi (kg) 18,9±1,53 24,7±1,23 3,25 P<0,01

Chap kaft kuchi (kg) 17,6±1,34 26,4± 1,12 3,53 P<0,01

Bel kuchi (kg) 57,8± 3,73 68,2±3,1 3,92 P<0,001

Umumiy ko'rsatlichlar, (kg) 94,3±6,6 119,3±5,45 10,7 P<0,001

Bo'g'imlardagi harakatchanlikni rivojlantirish yosh akrobatlarning maxsus jismoniy tayyorgarligining ajralmas qismidir, bu yerda tadqiqot natijalarini baholashda umurtqa pog'onasi, yelka, bo'g'imlarning harakatchanligini rivojlantirish xususiyatlari aniqlandi. juft-guruhli akrobatika turlarining barcha raqobatbardosh mashqlarida umurtqa pog'onasining egiluvchanligi namoyon bo'lishi bilan bog'liq ko'plab elementlar mavjudligi, asosiy akrobatik elementlarni bajarishda zarur bo'lgan yelka bo'g'imlarida yuqori harakatchanlik «pastki" sheriklarning to'g'ri qo'llarida "yuqori" vertikal muvozanat (qo'lda tutishlar) mavjudligi aniqlandi.

2- Jadval

Yosh akrobatlarda bo'g'imlar harakatchanligining guruhlararo

ko'rsatkichlari (n=60)

© intereduglobalstudy.com

2024, ISSUE 7

INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY

Ko'rsatkichlar "Yuqori" guruh vaki llari "Pastki" guruh vaki llari Ishonchlilik

X ±a X ±a t Р

Oldinga egilish (sm) 18,3±0,65 21,7±1,38 2,06 P<0,05

Yelkalarni orqaga tortish (sm) 18,50±0,85 17,4± 1,15 0,92 P>0,05

Shpagat o'tirish uzunasiga (sm) 7,3±1,31 5,8±1,36 1,96 P>0,05

"Yuqori" guruh vakillarining tos-son bo'g'imlaridagi harakatchanlik "pastki" guruhga qaraganda biroz yuqori ekanligi aniqlandi (P<0,05), bu bo'g'imlarda genetik jihatdan aniqlangan harakatchanlik bilan bog'liq. Tezkorlik qobiliyati akrobatlar uchun dinamik mashqlarni bajarishda juda zarur hisoblanadi. Shuning uchun, "yuqori" guruh vakillarida harakatlarning tezligi, ayniqsa, akrobatik elementlarni, birikmalarini bajarishda namoyon bo'ladi. Tezkor-kuch qobiliyatlarini baholash shuni ko'rsatdiki, yosh akrobatlarning harakat qobilyatlarini amalga oshirishda "pastki" guruh vakillari "yuqori" guruh vakillaridan (P<0,01) ancha yuqori bo'lgan va "pastki" guruhlarning ixtisoslashgan akrobatlarining musobaqa dasturlari tezkor-kuch qobiliyatlari namoyon bo'lgan mashqlarga boy ekanligini ko'rsatadi.

Vestibulyar analizator yosh akrobatlarning harakat funktsiyasini amalga oshirishda muhim rol o'ynaydi. Murakkab-koordinatsion sport turlarida vestibulyar analizatorga yuk juda ham yuqori, ammo "yuqori" va "pastki" guruh sportchilar orasidagi sinovlarda sezilarli farq yo'q (P>0,05).

3-Jadval

"Yuqori" va "pastki" guruhi yosh akrobatlarida vestibulyar analizatorning

yuk amalariga guruhlararo ko'rsatkichlari

Ko'rsatkichlar "Yuqori" guruh vakillari "Pastki" guruh vakillari Ishonchlilik

X ±a X ±a t Р

Romberg sinovi (sek) 15,71 ±2,01 20,03±3,0 1,19 P>0,05

I.A.Yarotskiy tessti (ma rta) 2,37±0,22 4,67±0,81 2,74 P<0,05

Dinamik yuklamalar "yuqori" guruh sportchilari tomonidan yaxshiroq bajariladi, buning natijasi "pastki" guruhga qaraganda sezilarli darajada yuqori (P<0,05) hisoblanadi. "Yuqori" guruh vakillarining musobaqa mashqlarida sagittal bo'ylama va frontal o'qlar atrofida bir necha marta aylanadigan elementlarning ko'pligi mavjud, shuning uchun ushbu guruh vakillari murakkab akrobatik elementlarni bajarishda vestibulyar analizator yuklamalariga mashg'ulotlarda alohida va ko'proq e'tibor qaratiladi.

Pedagogik kuzatishlar va yosh akrobatlar bilan ishlaydigan murabbiylar kontingentining so'rov ma'lumotlarini tahlil qilish, yosh akrobatlarni sport mashg'ulotlarining dastlabki bosqichida tana turlaini belgilariga qarab taqsimlash zarurati

© intereduglobalstudy.com 2024, ISSUE 7

Ilmiy-nazariy va metodik jurnal Научно-теоретический и методический журнал Scientific theoretical and methodical journal

INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY

bilan harakat tayyorgarligi va jismoniy rivojlanishning differentsial bahosini ishlab chiqish maqsadga muvofiqligini aniqladi: torakal, mushak, astenoid, va ularning rivojlanish turi, kechiktirilgan, normal, akselerativ. O'smirlar tanasining yetukligining eng muhim ko'rsatkichlari ontogenez jarayonida o'zgarib turadigan tana uzunligi va vazni notekis bo'lib, bunda individual fazalar orasidagi farq miqdoriy va sifat jihatidan farq qiladi. Tananing uchta umumiy o'lchamlari nisbati kombinatsiyasi jadvalda keltirilgan, turli xil ixtisoslikdagi yosh akrobatlarining tana turini aniqlashga imkon beradi, bunda "pastki" va "yuqori" ixtisoslashuvlarning jismoniy rivojlanishining o'rtacha ko'rsatkichlari "pastki" guruhi yosh akrobatlari jismoniy rivojlanishning barcha ko'rsatkichlari bo'yicha "yuqori" guruh vakillaridan sezilarli ustunlikka ega ekanligini ko'rsatadi (P<0,001). "Pastki" guruh vakillari tana turlarining shartli birliklari (indekslari) "yuqori" guruh akrobatlari ko'rsatkichlardan biroz past (P<0,05).

"Yuqori" guruh vakillarini biroz kichikroq ko'krak qafasi parametri va tana uzunligiga nisbatan vaznning ko'payishini ko'rsatadi, bu tana vaznining oshishi natijasida yuzaga keladigan o'lchovli belgining o'sishini ko'rsatadi, bu jismoniy rivojlanishning ushbu qiymatlari o'rtasidagi munosabatlarning uyg'unligini jismoniy kvadrat shakliga qarab o'zgartiradi.

4-Jadval

Yosh akrobatlarda jismoniy rivojlanishining individual belgilarini

guruhlararo ko'rsatkichlari

Ko'rsatkichlar "Yuqori" guruh vakillari "Pastki" guruh vakillari "Ishonchlilik"

X ±ст X ±CT t Р

Tana uzunligi (kg) 127,2±0,6 146,4±0,7 5,12 Р<0,001

Tana vazni (sm) 32,2±1,1 52,4±0,7 5,54 Р<0,001

Ko'krak qafasi (sm) 63,4±0,7 78,7±0,5 3,92 Р<0,001

"Pastki" guruh sportchilarini ishonc hli ravishda kattaroq ko'krak qafasi

ko'rsatkichlari va vazni yosh akrobatlarning tana uzunligi pasayishini ko'rsatadi, bu esa uyg'unlikni teskari yo'nalishda, cho'zilgan, to'rtburchaklar tana shakliga o'zgartiradi. Ushbu belgilarning barcha farqlar bo'yicha sport akrobatikasi uchun qiyin muvofiqlashtirilgan qobiliyatlarning yuqori darajada rivojlanishini talab qiladigan tanlov natijasi bo'lib, dastlabki tayyorgarlikning barcha bosqichlarida amalga oshirildi. Bu yosh akrobatlar kontingenti bilan ishlashda katta amaliy tajribaga ega bo'lgan ushbu sport turi murabbiylari ma'lum morfologik xususiyatlarga ega bo'lgan iqtidorli bolalarni topishga alohida e'tibor berib, ularga tor doirada akrobatik ixtisoslikni tanlashni taklif qilishadi. "Pastki" guruh vakillari tanasini katta o'lchamlari statik mashqlarda bir yoki bir nechta sherikni ushlab turganda ularga tushgan katta jismoniy yuklamani yengishga imkon beradi. Dinamik xarakterdagi mashqlarda "pastki" guruh vakillari katta kuch va vaznga ega bo'lib, "yuqori" guruh akrobatlarini uloqtirish va ushlab olishga katta imkon beradi. Ko'plab eksperimental tadqiqotlar shuni ko'rsatdiki, "yuqori" guruhining kichik vazn

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

© intereduglobalstudy.com 2024, ISSUE 7

INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY

parametrlari murakkab akrobatik elementlarning bajarishda katta yordam beradi. "Yuqori" guruhining kichik vazn ko'rsatkichlari parvoz traektoriyasining o'sishiga sezilarli hissa qo'shadi, bu mashqlar va estetik idrokning murakkabligini oshirish uchun fazoviy va vaqtinchalik parametrlarning samaradorligini oshiradi.

Yosh akrobatlarning tana uzunligi va tana vaznini samarali nazorat qilish maqsadida Sh.X.Xankeldiyev arifmetik o'rtacha ko'rsatkichlar va kvadratik og'ish ma'lumotlarini kechikish yoki ko'tarilish tomon ishlatishni tavsiya qiladi. Yillar davomida vazn xususiyatlarining o'zgarishini kuzatish orqali murabbiy yosh akrobatlarning morfologik va jismoniy holatini aks ettiruvchi individual jadvalni ishlab chiqish imkoniyatiga ega. Ko'p sonli gimnastika elementlari ijro texnikasining kinematik harakat xususiyatlariga o'xshashdir bu esa akrobatlar uchun juda xarakterlidir. Tadqiqotlar monitoringgi shuni ko'rsatdiki, yosh akrobatlarning jismoniy rivojlanish ko'rsatkichlari bir -biriga bog'liq va o'rganilayotgan morfologik ko'rsatkichlar o'rtasidagi yuqori korrelyatsiya aloqalari bilan tasdiqlangan. "Yuqori" guruh vakillarini o'rganilayotgan aloqalarining ko'rsatkichlari (r=0,591 - 0,785), "pastki" guruh vakillari uchun - (r=0,640 - 0,832). O'rganilayotgan belgilar orasida A.K. Eshtaevning fikriga ko'ra, tananing tarkibiy va mexanik xususiyatlarini tavsiflovchi tananing massasi, zichligi va shakli alohida yoki o'zaro bog'liq holda aks ettirilgan "yuqori" guruh vakillarida bir-biri bilan yuqori korrelyatsion aloqalar qayd etilgan.

Taqdim etilgan "pastki" va "yuqori" guruh yosh akrobatlarning ixtisoslashuv guruhlaridan harakatlarning tuzilishi va ularni bajarish shartlarida farq qiluvchi vosita harakatlarining tipik guruhlari xarakterlidir. Eksperimental tadqiqotlar tahlili shuni ko'rsatdiki, normostenik tana turiga ega bo'lgan sub'yektlar soni barcha ixtisoslashuvlarda turlicha bo'lgan: masalan, "yigitlar to'rtalik guruhida "yuqori" guruh vakillarida - 78,8%; "ikkinchi-o'rta" guruh vakillarida - 94,2%; "birinchi-o'rta" guruh vakillarida - 87,8%; "pastki" guruh vakillarida - tekshirilayotgan sportchilarninh umumiy sonining 79,3% hisoblanadi.

Xulosa o'rnida shuni aytish mumkinki Bir yillik o'quv jarayoni davomida olingan eksperimental ma'lumotlar tana turlarini aniqlashda ko'p yo'nalishli natijalar tendentsiyasini aniqladi. Shunday qilib, "yuqori" guruhining ixtisoslashuv vakili giperstenik tana turiga ega emas va "yigitlar to'rtalik guruhidagi" yuqori guruh vakillar" birinchi darajali (5,7%) va ikkinchi darajali (15,8%) astenik tana turiga ega. "Yuqori" guruh vakillarining tana ko'rsatkichlari Astenik tana turiga o'tishi, ular "yuqori" guruhiga mos bo'lgan o'ziga xos guruhlar uchun eng maqbul bo'lgan miniatyura cho'zilgan tana shakliga ega ekanligi bilan bog'liq. Astenik tana turi "pastki" guruh ixtisosliklaridan biron bir sportchiga ega emas. Eksperimental ravishda yosh akrobatlarning katta qismi -"pastki" guruh vakillar normostenik tana turiga ega ekanligi aniqlandi. "To'rtlikdagi birinchi-o'rta" orasida 87,8% normostenik tana turiga, 12,2% esa giperstenik tana turiga to'g'ri keladi. "Pastki" guruh vakillarining giperstenik turi tananing ma'lum bir qismi, ushbu guruhga tegishli yosh akrobatlar tanasining asosiy kuchi haqida umumiy tasavvur hosil qiladi. Jismoniy rivojlanishning anatomik belgilari bu kombinatsiyasi boshqa murakkab-

Ilmiy-nazariy va metodik jurnal ISSN 2992-9024 (online)

Научно-теоретический и методический журнал ОПО/1 Mn7

Scientific theoretical and methodical journal 2024, №/

INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY

koordinatsion vosita harakatlarining muvaffaqiyatli rivojlanishi uchun zarur shart-sharoitlarni yaratadi, bu esa "yuqori" guruh vakillaridan farqli o'laroq butun guruh bilan birgalikda mashqlarni bajarishda yosh akrobatlarning mushak-skelet tizimiga sezilarli kuch yuklamalariga bardosh berishga imkon beradi. Pedagogik tadqiqot natijalarini tahlil qilish shuni ko'rsatdiki, turli xil tor doirada ixtisoslashgan akrobatlarning asosiy qismi normostenoid tana turiga ega bo'lib, ularni jismoniy rivojlanish belgilari bilan uyg'unlashtiradi.

ADABIYOTLAR RO'YXATI | СПИСОК ЛИТЕРАТУРЫ | REFERENCES

1. Karimov, D. K. (2022). The Relationship Between Body Types In The Sports Specialization Of Young Acrobats. Berlin Studies Transnational Journal of Science and Humanities, 2(1.5 Pedagogical sciences).

2. Ханкельдиев, Ш. Х. (2018). Физический статус учащейся молодежи (Монография.

3. Ханкельдиев, Ш., & Каримов, Д. (2023). ИССЛЕДОВАНИЕ КУМУЛЯТИВНОЙ ЭФФЕКТИВНОСТИ МЕТОДИКИ ДВИГАТЕЛЬНО-ТЕХНИЧЕСКОЙ ПОДГОТОВЛЕННОСТИ ЮНЫХ АКРОБАТОВ. Farg'ona davlat universiteti, (3), 5555.

4. Ханкельдиев, Ш. Х., & Каримов, Д. К. (2021). МАХСУС МАШFУЛОТЛАР БОСКИЧИДА ЖУФТ АКРОБАТИКА БУЙИЧА ПАСТКИ ШЕРИКЛАРНИНГ МОТОР ФАОЛЛИГИНИ ТАХ.ЛИЛ КИЛИШ. Fan-Sportga, (4), 24-26.

5. Эштаев А.К., & Умаров М.Н. (2021). РАЗВИТИЕ ДВИГАТЕЛЬНЫХ КАЧЕСТВ У ЮНЫХ ГИМНАСТОВ ВЫСОКОЙ КВАЛИФИКАЦИИ. Fan-Sportga, (1), 10-13.

6. Эштаев А.К., Умаров М.Н. Планирование и распределение cpeдств тренировки гимнасток на начальном этапе подготовки: Учебное пособие - Taшкент, 2004. - 156 с.

7. Гaвердoвский, Ю.К. Обучение ^ртивным упражнениям. Биомеханика. Методология. Дидактик / Ю.К. Гавеpдoвский. - М.: Физкультура и Спорт, 2007. - 912 с

8. Каримов Д.К. (2021). ПЕДАГОГИЧЕСКАЯ ТЕХНОЛОГИЯ ПОИСКА ОДАРЕННЫХ ДЕТЕЙ В АКРОБАТИКЕ. Fan-Sportga, (8), 30-32.

9. Doniyor, K. (2023). SPORT AKROBATIKASIDA SPORTCHILARNI TAYYORLASHNING ASOSIY BOSQICHLARI.

10. Komil o'g'li, K. D. (2023). AKROBATIKA VOSITALARI ORQALI EGILUVCHANLIKNI SHAKLLANTIRISH. IJODKOR O'QITUVCHI, 3(30), 256-259.

MUALLIF HAQIDA MA'LUMOT [ИНФОРМАЦИЯ ОБ АВТОРЕ] [AUTHORS INFO]

и Karimov Doniyor Komil o'g'li, sport ustasi, [Каримов Даниёр Комилович, мастер спорта], [Karimov Doniyor Komil's son, master of sports]; manzil: O'zbekiston, Farg'ona viloyati, Murabbiylar ko'chasi, 19-uy [адрес: Узбекистан, ул. Мураббий, 1, Фергана], [address: Uzbekistan, 1, Murabbiylar st., Fergana]

© intereduglobalstudy.com 2024, ISSUE 7

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.