Научная статья на тему 'ҚУШЛАРНИ ИҚЛИМЛАШТИРИШ СОҲАСИДА ОЛИБ БОРИЛГАН ИШЛАРНИНГ УМУМИЙ ТАҲЛИЛИ'

ҚУШЛАРНИ ИҚЛИМЛАШТИРИШ СОҲАСИДА ОЛИБ БОРИЛГАН ИШЛАРНИНГ УМУМИЙ ТАҲЛИЛИ Текст научной статьи по специальности «Биологические науки»

43
13
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
Африка қора туяқуши / акклимитизация / анъанавий чорвачилик / фермер хўжалиги / African black ostrich / acclimatization / animal husbandry / farming.

Аннотация научной статьи по биологическим наукам, автор научной работы — Соҳиба Уктам Қизи Ибрагимова, Хулкар Мадраҳимовна Бобожонова, Дилнурахон Давронбек Қизи Ўринбоева

Ушбу тезисда Африка қора туяқушини иқлимлаштириш жараѐнлари ҳақида маълумотлар берилган

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

GENERAL ANALYSIS OF THE WORK DONE IN THE FIELD OF ACCLIMATIZATION OF BIRDS

In this thesis, informatin has been given about acclimatization processes of the African black ostrich

Текст научной работы на тему «ҚУШЛАРНИ ИҚЛИМЛАШТИРИШ СОҲАСИДА ОЛИБ БОРИЛГАН ИШЛАРНИНГ УМУМИЙ ТАҲЛИЛИ»

ЦУШЛАРНИ ЩЛИМЛАШТИРИШ СО^АСИДА ОЛИБ БОРИЛГАН ИШЛАРНИНГ УМУМИЙ ТА^ЛИЛИ

Со^иба Уктам кизи Ибрагимова

Урганч давлат университети укитувчиси ibragimovasohiba94@gmail. com

Хулкар Мадра^имовна Бобожонова

Урганч давлат университети укитувчиси boboj onovaxulkar44 @gmail. com

Дилнурахон Давронбек кизи Уринбоева

Урганч давлат университети укитувчиси urinboyevadilnura@gmail. com

АННОТАЦИЯ

Ушбу тезисда Африка кора туякушини иклимлаштириш жараёнлари ^акида маълумотлар берилган.

Калит сузлар: Африка кора туякуши, акклимитизация, анъанавий чорвачилик, фермер хужалиги.

GENERAL ANALYSIS OF THE WORK DONE IN THE FIELD OF

ACCLIMATIZATION OF BIRDS

ABSTRACT

In this thesis, informatin has been given about acclimatization processes of the African black ostrich.

Keywords: African black ostrich, acclimatization, animal husbandry, farming.

КИРИШ

Олимларнинг айтишича, ер юзида туякушлар бундан 12 млн. йил олдин пайдо булган, бу динозаврлар даврига тугри келади. Туякуш парлари билан савдо килиш минглаб йиллик тарихга эга булиб,

Мисрликлар, Ассирияликлар ва Вавилонликларнинг кадимий цивилизациясига бориб такалади. Улар, шунингдек, гушти ва жангчиларга кийим тикишда ишлатиладиган териси учун овланган. Туякуш тухумларидан кадимий Ассирияда суюкликларни саклашда идиш сифатида фойдаланилган. Юкоридагиларга кура, туякушлар эрамиздан олдин ^ам бир катор мамлакатларда туткунликда сакланган. Европада Африка туякушлари XIII асргача номаълум булган. Бу пайтларда рыцарларда бош кийимни туякуш парлари билан безатиш урф булган. XIX аср бошига келиб туякуш парларига булган катта талаб Африка туякушлари сонининг уларнинг табиий яшаш шароитда кескин камайиб кетишига сабаб булди [ 1].

АДАБИЁТЛАР ТАДЛИЛИ ВА МЕТОДОЛОГИЯ

Жанубий Африкада биринчи тижорат туякушлар фермаси 1838-йилда пайдо булди ва 60-йилларда бундай хужаликлар сони янада купайди. Туякушчилик мутлако тез суратлар билан ривожланди. Агар 1865-йилда Жанубий Африкадаги фермаларда ^аммаси булиб 80 та Африка туякушлари мавжуд булса, 30 йилдан кейин эса уларнинг сони 253463 тага етган. Туякушлар факат парларини олиш учун бокилар эди, бунда патлар юлиб олинмаган, гозларники каби терига якин жойдан киркилган. Туякушлар парлари бу мамлакатдан экспорт килинадиган олтин, олмос ва жундан кейин туртинчи уринда турган. Дар 6-8 ойдан туякушлар парларини йигиб олган фермерлар катта фойда курганлар. Борган сари бу тажриба бошка мамлакаларга ^ам таркалди ва туякуш фермалари Кения, Миср, Алжир, Италия, Австралия, Янги Зеландия, А^Ш, Аргентинада пайдо булган[1,2].

НАТИЖАЛАР ВА МУДОКАМА

1910-йилда Жанубий Африкадан туякуш парларини экспорт килиш 370 минг кг.га етган. 1913-йилда тижорат фермаларида бокилаётган туякушларнинг умумий сони 1 млн. бошга етган. Бирок кейинги жа^он урушларига боглик холда туякушлар парлари билан савдо бузилган ва бундан хужаликлар сони кескин камайган.

1986-йилда Жанубий Африкадан факат А^Шга экспорт килинган туякуш парларининг сони 90 минг тани ташкил килди.

Дозирги кунда туякушларни етиштиришга кишлок хужалигидаги энг самарадор бизнеслардан бири сифатида каралади. Бу туякушлардан олинадиган ма^сулотларнинг катта турли-туманлиги ва узига хослиги билан ^ам, шунингдек жалб килинган маблагнинг юкори даражада тургун айланмаси билан ^ам тушунтирилади. Туякушлар гуштини етиштириш анъанавий чорвачилик олдида бир катор афзалликларга эга булиб, бу Европа, А^Ш ва Канада чорвачилик фермаларининг бу кушларни бокишга утишларига олиб келди.

Дозириги вактда Европа мамлакатларида умумий сони 9 минг бош зотдор туякушларни узида жамлаган тахминан 600 та туякуш фермалари мавжуд. Туякушлар гуштини ишлаб чикариш ^ажми зотдор туякушларга булган талабнинг катталиги сабабли камрок ^олда колмокда. Тухум киладиган ургочи туякушнинг, шу жумладан, Франциядаги нархи 7,5 минг долларга тенг[2,3].

Кейинги пайтларда туякушларнинг катта партияси Жанубий Африкадан Бельгияга экспорт килинди, бу ерда бу кушни тижорат максадалрида етиштириш кенг амалиётга киритилган. Худди шундай хужаликлар Лотин Америкасида ^ам мавжуд. Шимолий яримшардаги энг йирик булган Майк Гревенбрукнинг туякуш фермаси 1981-йилдан бери Исроилда фаолият курсатади. Бу ерда 600 г дан ортик булган майдонда 400 бош ургочи ва 200 бош эркак туякушлар жужалари билан бокилади. Ферма бу кушнинг гуштини Швецарияга, Францияга, Германияга, Нидерданияга, парларини - Бельгия, А^Ш, Филиппинга, инкубация тухумларини эса - А^Шга экспорт килади, у ерда Огайо штатида тижорат ферма хужаликларига кумаклашиш максадларида туякушларни купайтириш ва урганиш буйича йирик марказ ташкил килинмокда.

1892-йилда рус акклимитизация жамияти аъзоси немис барони Фридрих Эдуардович Фальц-Фейн томонидан Африка туякушлари биринчи марта узининг Украинадаги Аскания-Новага олиб келтирилган эди. Бу ерда Сомали кичик туридаги туякушларнинг бир нечтаси бокилган. Бу бизнинг мамлакатимизда Африка туякушларини туткинликда бокиш буйича биринчи тажрибалар эди. Фальц-Фейннинг

фаолияти тижорат характеридаги максадларини кузламаган. Европа ^айвонот богларига таклид килиб, у узининг чулдаги ^удудида узига хос табиат бурчаги ташкил килган булиб, у кейинчалик хозирги кунгача яшнаётган курикхонага айланган. У ерда Африка туякушлари ярим туткунликда 100 гектар ер майдонида бокилади.

Бир неча йил олдин Россия ва МДХ, мамлакатларида туякушларни тижорат максадларида етиштириш билан шугулланна бошладилар. Краснодар улкаси, Волгоград вилоятида, Молдова, Грузияда, Балтия мамлакатларида, Украинада туякушларни етиштиришга уринишлар булмокда[1].

ХУЛОСА

Узбекистонда Африка кора туякушлари Тошкент, Фаргона, Хоразм, Гулистон, Бухоро вилоятларида бокилмокда. Айни дамда Хоразм вилояти ^ушкупир туманидаги "Ибрат-Рузмат" фермер хужалигида Африка кора туякушлари парвариш килинмокда. Дозирги кунда бу фермада 8 бош вояга етган Африка кора туякушлари мавжуд булиб, уларни ферма шароитида купайтириш оркали а^олини э^тиёжларини таъминлаш максад килинган.

REFERENCES

1. Бондаренко.2003. Разведение и выращивание страусов / М. 15-81.

2. В.В. Спицин, В.А. Остапенко, Т.А. Вершинина. 2014. БЕСКИЛЕВЫЕ ПТИЦЫ В ЗООПАРКАХ И ПИТОМНИКАХ. Научно-методическое пособие. M. 10-233.

3. Dr M.M. Shanawany, Dr John Dingle. 1999. Ostrich production system. Rome. 20-264.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.