Научная статья на тему 'ТРЕЙЛЕРЛИ ЗАНЖИРЛИ БОҒ-ТОК ТРАКТОРИ'

ТРЕЙЛЕРЛИ ЗАНЖИРЛИ БОҒ-ТОК ТРАКТОРИ Текст научной статьи по специальности «Науки о Земле и смежные экологические науки»

40
22
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
механизация / трактор / трейлер / занжир / боғ / ток / тупроқ / зичлик.

Аннотация научной статьи по наукам о Земле и смежным экологическим наукам, автор научной работы — И Тўланов, Х Ходиназаров

Мақолада трайлерли занжирли боғ-ток трактори тўғрисида маълумотлар келтирилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по наукам о Земле и смежным экологическим наукам , автор научной работы — И Тўланов, Х Ходиназаров

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «ТРЕЙЛЕРЛИ ЗАНЖИРЛИ БОҒ-ТОК ТРАКТОРИ»

Akademik M.Mirzaev nomidagi Volume 3 | Special Conference 1 | 2022

Bog'dorchilik, uzumchilik va vinochilik ME VA CHILIK VA UZUMCHILIKNING

ТРЕЙЛЕРЛИ ЗАНЖИРЛИ БОГ-ТОК ТРАКТОРИ

И. Туланов

катта илмий ходим,^ХМИТИ

Х. Ходиназаров

«BOG'BON TRAKTOR NTZ» МЧЖ директори,ихтирочи

АННОТАЦИЯ

Маколада трайлерли занжирли бог-ток трактори тугрисида маълумотлар келтирилган.

Калит сузлар: механизация, трактор, трейлер, занжир, бог,ток, тупрок, зичлик.

Кириш. Узбекистон Републикаси Президенти Ш. Мирзиёев томонидан белгиланган асосий вазифа ватанимиз илм-фанини мамлакат ва жамиятни модеринизация килиш жараёнларини илмий асосда ишлаб чикадиган ва таъминлайдиган, олга бориш харакат алгаритмини таклиф киладиган кучга айлантиришдир. Бу вазифалар 2017-2021 йиллар давомида Узбекистон Республикасини ривожлантиришнинг бешта устувор йуналиши буйича Харакатлар стратегиясида белгиланган илм-фан сохасини ривожлантириш дастурининг энг мухим йуналишларини таъминлаш буйича чора-тадбирларни амалга ошириш доирасида бажарилди.

Узбекистон Республикаси кишлок хужалигини ривожлантиришнинг 2020-2030 йилларда ривожлантириш стратегиясида кишлок хужалиги учун кичик механизация техникаларини ишлаб чикаришни ташкил этиш кузда тутилган[1].

Материаллар ва методлар. Тупрок кишлок хужалиги ишлаб чикаришининг асоси, фермер хужаликларининг гуллаб - яшнашининг фундаменти. Тупрок 25 % хаво, 25 % сув ва 50 % тупрок заррачаларидан иборат булса яхши хосилдорликни таъминлайди. Тупрокнинг ута зичлашуви экинлар хосилдорлигига салбий таъсир килади. Бог ва токчиликда механизациялашган иш жараёнларда тракторларни куллаш тупрокнинг зичлашувига олиб келади. Тракторнинг асосий вазифаси энг катта тортиш кучини хосил килиши. Бунда тупрокнинг зичланиши энг кам булиши таказо этилади. Бир-бирига карама-карши икки талабни бажаришда занжирли тракторнинг юриш кисми юзасини катталиги хисобига гилдираклига нисбатан устунлиги яккол намоён

15-iyun, 2022

Google Scholar Respublika anjumani

Akademik M.Mirzaev nomidagi Bog'dorchilik, uzumchilik va vinochilik

Volume 3 | Special Conference 1 | 2022 ME VA CHILIK VA UZUMCHILIKNING RIVOJLANISHID^ILM-FANYUTUQLAR^

булади. Аммо занжирли тракторни жамоат транспорти йулларида юришида йул копламаларини зарарлантиришига рухсат этилмайди.

Занжирли трактор ер майдоналари уртача 10 дан 30 гектаргача булган бог ва токзорлардаги катта хажмдаги огир ишларнинг бажаришни механизациялаш имконини беради. 2 ва 3 классга тааллукли махсус энергетика воситалари катта ер майдонларида ташкил этилган богдорчилик ва токчиликка ихтисослашган хужаликлардаги огир ишларни бажаришда кул келади. Ушбу энергетика воситалари классик(анъанавий) ва замонавий(интенсив) бог ва токзорларнинг энергетика воситаларига куядиган талабларини инобатга олган холда яратилганлиги яъни махсус тракторлар булганлиги сабабли сохадаги ишларнинг катта хажмини бажариши лозим.

Богдорчилик учун махсус энергетика воситалари оиласи яратилгунга кадар мавжуд энергетика ва техника воситаларидан макбулларини танлаб, рационал агрегатлар тузиб фойдаланиб туриш максадга мувофик булади.

Тракторларни танлашда барча гилдираклари етакчи ёки харакатлантиргичлари занжирли булганларига эътиборни каратиш лозим.

Бог ва ток катор ораларида ишлайдиган махсус трактор универсал характерга эга булиб, барча механизациялашган иш жараёнларида махсус бог ва токчилик машиналари билан макбул агрегатланиши ва агротехник тадбирларни уз вактида ва коникарли бажариши лозим. Ушбу трактор барча гилдираклари етакчи 4К4 хамда занжирли юриш кисми билан жихозлана оладиган булиши керак. Занжирлиси купрок макбул булади. Ушбу тракторлар узаро юкори даражада унификациялашган булмоги даркор. Бундан ташкари база трактор асосида бир класс паст ва бир класс юкори тракторларни яратишни имконини берсин[3].

Республикмизда мустакилликнинг дастлабки кунлариданок изчиллик билан олиб борилаётган богдорчилик ва узумчилик ишларини механизациялаштириш учун энергетика воситаси булган занжирли тракторни яратиш ва фермер хужаликларида ундан окилона фойдаланиш каби иктисодий сиёсатни бажариш доирасидаги амалга оширилаётган ишлар бугунги куннинг долзарб масалаларидан хисобланади.

Натижалар ва уларнинг тахлили. Шунинг учун хам бу муаммони ечимларидан бири сифатида ихтирочи Хожиназар Ходиназаров томонидан занжирли тракторни жамоат йулларида олиб юриш учун трейлерли варианти таклиф килинган ва бунга ихтирога патент [2] олинган.

Ушбу узини ташийдиган занжирли трактор махсус эга.Трактор узини узи ташишда, трейлерига тулик чикибок, тракторнинг харакат узатмалари трейлер харакат узатмаларигатулик автоматик уланиб кулфланади. ^айдовчи

трейлерига

Google Scholar

15-iyun, 2022 Respublika anjumani

322

Akademik M.Mirzaev nomidagi Bog'dorchilik, uzumchilik va vinochilik

Volume 3 | Special Conference 1 | 2022 ME VA CHILIK VA UZUMCHILIKNING RIVOJLANISHID^ILM-EANYUTUQLAR^

TpaKTop KaÖHHacHga ohhö KyÖHnyBHH pynt HaMÖaparHHH TopaKTopgarH pynt KanoHKacHra ypHarnö, cyHr y3Hra TopTraHga gBHrarenHgaH TpaKTopHHHr opKa Kynpnrnra y3aranaeTraH xapaKaTHH KymHMHa ynaHHm KyTHCHgaH aBToMaTHK a^pannö TpeönepHH eTaKHH Kynpnrnra KapgaH Bannap op^ann KymHnagH.

pacm. tpeü.ep.h 3ahkki1p.n1 öof-tok tparcropu

EyHgaH Tarn^apn 3aH^npnH TpaKTopgaH Tpeönepra ynaHyBHH geTannap, KapgaH Ba pyпbmпнцaпapн, T0pM03 Ba acocHH H^MOK^apn, nHeBMaTHK ronoBKanap, эпeктp KOHTaKTnapn, xaMMacH ÖHp BaKTga aBToMaTHK paBHmga ynaHagnraH KymHMHa ^Hx,o3nap önnaH öyraaHraH.Hara^aga ongHHra T-70B 3aH^HpnH TpaKTop Ba3HHgaH ornp^HrH WKopn öynMaraH Ba yMyMHH raBgacH HXHaM öynraH, TpaHCMHCCH^CHga xaM gBHraTenHHH y3amanap KyTHCHgaH TamKapH Maxcyc Tpefinepura xapaKaTHH omupyBHH KymHMHa ynaHHrn KyTHCH Ba öypanyBHHKapgaH Bannap Ba öomKa KymHMHa ^Hxo3nap ypHaram öunaH Maxcyc Tpefinepnu TpaKTopHH y3HHH y3H Tarnurn hmkohhhh öepagH.

TaKguM KH^HHaeTraH HXTupoHHHr Ba3H^acu MeTann 3aH^Hpnu TpaKTopnapHH öornKa TexHHKanap TpeönepHga TamHnHmHgarH opTHKHa BaKT fiyKoTHmra Ba KymHMHa xapa«:araapra öapxaM öepHm, ymöy KoHCTpy^H^ga 3aH^HpnH TpaKTop y3HHH y3H TamHmHHH fiynra

Google Scholar

15-iyun, 2022 Respublika anjumani

323

Akademik M.Mirzaev nomidagi Bog'dorchilik, uzumchilik va vinochilik ilmiy-tadqiqot instituti

ytadq^

Volume 3 | Special Conference 1 | 2022 MEVACHILIK VA UZUMCHILIKNING RIVOJLANISHIDA ILM-FAN

куйилган ва уни кулайлаштирилган, яъни унга двигателсиз трансмиссияга эга булган узи юрар махсус трейлери ёрдамида амалга оширилади.У узи юрар технологияга асосланган булиб устидаги занжирли трактор хайдовчиси томонидан бошкарилади, ушбу трейлерига занжирли трактор тулик чикибок унга автоматик уланиб бикир жойлашади сунг тракторнинг кувват олиш вали кумагида харакатланиб у узини узи соатига 50 км тезликда таший олади.Бу конструкцияда унга кушимча транспорт воситаси талаб килинмайди.Бунда хайдовчи занжирли трактор кабинасидаги уриндигидан туриб тракторни ва трейлерини бошка транспорт воситасини кандай бошкарган булса шундай бошкаради.Далага етиб келгачтрактор трейлердан узи харакатланиб тушгач, буш колган трейлеридан эса урнатилган турли мосламалар ёрдамида енгилгина харакат билан дам олиш ва овкатланиш учун барча шароитларга эга ихчамгина узи юрар дала шийпонига айлантириш имконига эга.

Ушбу тракторни бир донаси тайёрланиб, турли иш жараёнларини бажаришда дала синвларидан утказилган. Дала синовларининг натижалари ижобий булиб, кенг жамоатчилик орасида кдзикдшга сабаб булди.

Трейлерли занжирли бог-ток трактори инновацион лойихалар кургазмасининг вилоят ва Республика боскичларида катнашиб махсус мукофот билан такдирланди. Инновацион ишланма Академик М.Мирзаев номидаги богдорчилик, узумчилик ва виночилик илмий-тадкикот институтида утказилган анжуманда мутахассислар томонидан юкори бахоланган.

Хулоса. Ушбу ишланмага фермерлар томонидан талаб юкори булганлиги сабабли Инновацион ривожланиш вазирлиги томонидан илмий-тадкикот ишларини тижоратлаштиришгача тайёрлаш буйича №155/14 шартнома имзоланиб, тракторни тайёрлаш ишлари «BOG'BON TRAKTOR ЭТ7»МЧЖ да жадаллик билан олиб борилмокда. Илмий жамоа ушбу ишланмани яна хам такомиллаштириш устида хам ишлар олиб бормокда.

2030 йилларда ривожлантириш стратегияси.

2. Ходиназаров Х.Р. и др. Трелерный гусеничный трактор, Патент на изобретение № IAP 06591

3. Туланов И.2030 йилгача интенсив богдорчилик ва токчилик учун энергетика воситаларининг ривожланиш концепциялари // "Узбекистонда мевачилик ва узумчиликни ривожлантиришнинг асосий омиллари" Республика илмий-амалий анжумани(5-шуъба) 11 сентябрь 2017 йил.

REFERENCES

1. Узбекистон Республикаси кишлок хужалигини ривожлантиришнинг 2020-

Google Scholar

Respublika anjumani

15-iyun, 2022

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.