86Chirchik State Pedagogical University Effectiveness of Introduction of Digital
Volume 4 | CSPU Conference 1 | 2023 Ta'lim jarayonida raqamli texnologiyalarni
etish samaradorli
gL
TA'LIM JARAYONLARIDA VIDEO DARSLARNI QO'LLASH VA ULARNI YARATISHDA SUN'IY INTELLEKT VA NEYRON TARMOQLARDAN
FOYDALANISH
N. I. Ergashov
Chirchiq davlat pedagogika universiteti Chirchiq, O'zbekiston
Hozirgi kunda axborot texnologiyalari hayotimizning ajralmas qismiga aylanib bormoqda. Ijtimoiy tarmoqlar va turli dasturlar bugungi hayot tarzimizni bir necha martta yengillashtirib bormoqda. Ulardan deyarli barcha sohalarda foydalanilib turli masalalarni yechishda samarali hamda foydali ishlar amalga oshirilmoqda. Shunday ekan bugungi kunda axborot texnologiyalarini puxta egallash va undan ta'lim jarayonlarida sifatli va foydali ma'nbaalar yaratishda foydalanish zamon talabidir.
Ta'limda sun'iy intellekt - AI (artificial intelligence) ning turli usullar qo'llanilishi mumkin. Masalan, talaba topshiriqlarini avtomatlashtirilgan holda baholash, shaxsiylashtirilgan ta'lim tajribasi va sun'iy intellekt asosida ishlaydigan repetitorlardan foydalanishi. Shuningdek, sun'iy intellektdan ta'lim ma'lumotlarini yig'ish va tahlil qilish, moslashuvchan ta'lim tizimlari va o'quvchilarning ta'lim natijalarini avtomatlashtirilgan baholash uchun ham foydalanish mumkin.
AI turli usullar bilan ta'lim mazmunini yaxshilash uchun ishlatilishi mumkin. U shaxsiylashtirilgan o'quv tajribasini yaratish, maqsadli ko'rsatmalar va fikr-mulohazalarni taqdim etish, kerakli sohalarni aniqlash uchun ma'lumotlarni tahlil qilish va ma'muriy vazifalarni avtomatlashtirish uchun ishlatilishi mumkin. Shuningdek, sun'iy intellektga moslashtirilgan kurs materiallarini yaratish, video darslar tayyorlash, real vaqt rejimida o'quvchilar faoliyatiga oid tushunchalarni tahlil qilish, baholashni avtomatlashtirish va boshqalar uchun ham foydalanish mumkin [1].
Ta'lim jarayonini tashkil etishning hozirgi kundagi keng sifatli va unumli uslublardan biri video darsliklar yaratish hamda ulardan ta'lim jarayonida keng foydalanish hisoblanadi. Video darslar bugungi tezkor raqamli dunyoda tezkor o'rganish, muloqot qilish va hikoya qilish uchun muhim vositaga aylandi. Bu esa o'qituvchi sifatida o'quvchi va talabalarni jalb qilish va ilhomlantirish uchun dars jarayonlarini ajoyib grafika imkoniyatlaridan foydalanib dars jarayonlarini tashkil etishga hizmat qiladi. Ammo boshqa tomondan, yuqori sifatli animatsion video darslar yaratish ko„p vaqt va resurslarni talab qiladigan jarayon hisobllanadi. Shunday muammolarni va jarayonlarni hal etishda sun'iy intellekt (AI) animatsion video yaratuvchi vositalar bizga
https://cspi.uz/
October 20, 2023 Republican Scientific and Practical Conference
385
Chirchik State Pedagogical University Effectiveness of Introduction of Digital Technologies in the Educational Process
Volume 4 | CSPU Conference 1 | 2023 Ta'lim jarayonida raqamli texnologiyalarni joriy etish samaradorligi
g
yordam beradi. Bu bizning videodarslarni ishlab chiqarish uslubimizni o'zgartiradi. Ushbu ilg'or texnologiyalar foydalanuvchilarga sun'iy intellekt (AI) imkoniyatlaridan foydalangan holda oz kuch va bilim bilan o'z g'oyalarini amalga oshirish imkonini beradi. AI animatsion video yaratuvchilari ilg'or algoritmlar va aqlli dizayn ko'nikmalaridan foydalangan holda sozlanishi mumkin bo'lgan andozalar, qulay interfeyslar va mustahkam tahrirlash vositalari kabi turli funksiyalarni taqdim etadi. Ushbu vositalar mutaxassislar va havaskorlar uchun ijodiy o'yin maydonchasini ta'minlaydi, animatsion tushuntirish darslar, o'quv qo'llanmalari yoki jozibali ijtimoiy media kontentini yaratishga yordam beradi.
Ushbu sun'iy intellektga asoslangan vositalar oldindan ishlab chiqilgan elementlarning keng kutubxonalari va video darslar yaratish jarayonini tezlashtiradigan aqlli algoritmlari tufayli animatsion video ishlab chiqarish sohasida mumkin bo'lgan chegaralarni oshirmoqda. Aytish mumkinki bugungi kunda video darsliklarni yaratishda ommalashgan va hamma keng foydalanib kelayotgan turli ko'rinish va imkoniyatlarga ega amaliy dasturlar ham mavjud. Ammo yuqorida aytilganidek hozirgi kunda ba'zi dasturlarning o'rnini bosuvchi sun'iy intelekt va uning unsurlari yordamida ishlovchi neyron tarmoq deb nomlangan yangi tushunchalar ham ularning o'rnini egallayotgani hech kimga sir emas. Bugungi ilg'or texnologiyalar rivojlangan davrda sun'iy intelekt va uning unsurlari neyron tarmoqlar deyarli hayotning barcha jabhalariga keng tadbiq etilmoqda. Neyron tarmoqlar va sun'iy aqlni o'rganish doirasida juda ham ko'plab, ishlar olib borilgan [2], [3], [4]. Ushbu izlanishlar natijasi o'laroq hozirda juda ko'plab sun'iy intellekt orqali ishlovchi dasturlar va neyron tarmoq dasturlari yaratilgan. Ushbu yaratilgan yangi sun'iy intelekt ahamiyati neyron tarmoqlarning videoni qayta ishlash sohasini o'zgartirishi va avtomatlashtirilgan video tahlili va tushunish uchun yangi imkoniyatlarni ochish potentsialidadir. Ushbu yangi yaratilayotgan ishlar, bir qator ilovalar, jumladan, videokuzatuv, videolar ustida ishlash, dars jarayonlarini boshqarish va ularni tasvirlash uchun muhim ahamiyatga ega. Bu sohada kelajakdagi tadqiqotlar uchun katta imkoniyatlar mavjud. Keyingi tadqiqotlar yanada mustahkam va kengaytiriladigan neyron tarmoq arxitekturasini ishlab chiqish, modellarning aniqligi va talqin qilinishini yaxshilash va ta'lim sohasida video darslarni yaratish va qayta ishlash uchun yangi ilovalarni o'rganishga yo'naltirilishi mumkin. Umuman olganda, hozirgi yangiliklar sun'iy intelekt va neyron tarmoqlarning videoni qayta ishlash sohasida inqilob qilish imkoniyatlarini ko'rsatdi va biz kelgusi yillarda bu sohada yanada qiziqarli o'zgarishlarni
ko'rishimiz mumkin. Soha taraqqiyotda davom etar ekan, biz
https://cspi.uz/
Republican Scientific and Practical Conference
October 20, 2023
Chirchik State Pedagogical University Effectiveness of Introduction of Digital Technologies in the Educational Process
g
Volume 4 | CSPU Conference 1 | 2023 Ta'lim jarayonida raqamli texnologiyalarni joriy etish samaradorligi
g
video darslarni va ma'lumotlarni yaxshiroq tushunish hamda sharhlashga yordam beradigan yangi ilovalar va tushunchalar paydo bo'lishini kutishimiz mumkin.
REFERENCES
[1]. Ayupov R.H., Kurbonov Z.M.// International scientific and technical conference "digital technologies: problems and solutions of practical implementation in the spheres" 2023. 27-28-aprel.
[2]. Рахимов, Сотволдиев, А. Д.// Mашинали укитиш ва сунъий интеллектнинг амалий сохаларда кулланиш тенденсиялари. Youth, science, education: topical issues, achievements and innovations, (2022). 85-91 b.
[3]. Васенков, Д. В.// Методы обучения искусственных нейронных сетей. Компьютерные инструменты в образовании, (2007). 20-29 b.
[4]. Xalilov, D.// Cунъий интеллект ва радиал нейрон тармокларнинг математик асослари. Science and innovation, (2022). 664-671 b.
https://cspi.uz/
Republican Scientific and Practical Conference
October 20, 2023
