ARTICLE INFO
EURASIAN JOURNAL OF MEDICAL AND NATURAL SCIENCES
Innovative Academy Research Support Center UIF = 8.3 | SJIF = 7.921 www.in-academy.uz
CLINICAL AND DYNAMIC FEATURES OF COMORBID THE COURSE OF ALCOHOL DEPENDENCE AND SCHIZOAFFECTIVE DISORDER Alkarov Rustam Bakhtiyarovich
Rajapov Hikmat Toshevich Mardiyev Otabek Asriddinovich Department of Psychiatry, medical psychology and Narcology Samarkand State Medical University https://doi.org/10.5281/zenodo.11499516
ABSTRACT
Received: 28th May 2024 Accepted: 04th June 2024 Online: 05th June 2024
KEYWORDS
Schizophrenia, alcoholism, comorbidity, depression, clinical sign, pathological condition.
Researchers emphasize the close relationship of factors that determine the onset and development of mental illness for people with comorbid forms of substance abuse disorders. The comorbid course of alcoholism and mental disorders has features in the diagnosis, adequate treatment, clinical examination, because are considered at the junction of two specialties.
КЛИНИЧЕСКО-ДИНАМИЧЕСКИЕ ОСОБЕННОСТИ КОМОРБИДНОГО ТЕЧЕНИЕ АЛКОГОЛЬНОЙ ЗАВИСИМОСТИ И ШИЗОАФФЕКТИВНОГО
РАССТРОЙСТВА
Алкаров Рустам Бахтиярович
Раджабов Хикмат Тошевич Мардиев Отабек Асриддинович
Кафедра психиатрии, медицинской психологии и наркологии, Самаркандский государственный медицинский университет https://doi.org/10.5281/zenodo.11499516
ARTICLE INFO
ABSTRACT
Received: 28th May 2024 Accepted: 04th June 2024 Online: 05th June 2024
KEYWORDS
Шизофрения, алкоголизм, сопутствующие заболевания, депрессия, клинический признак, патологическое состояние.
Исследователи подчеркивают тесную взаимосвязь факторов, определяющих возникновение и развитие психических заболеваний у людей с коморбидными формами расстройств, связанных со
злоупотреблением психоактивными веществами. Коморбидное течение алкоголизма и психических расстройств имеет особенности в диагностике, адекватном лечении, клиническом обследовании, поскольку рассматриваются на стыке двух специальностей.
SPIRTLI ICHIMLIKLARGA QARAMLIK VA SHIZOAFFEKTIV BUZILISH KOMORBID KECHISHNING KLINIK VA DINAMIK XUSUSIYATLARI
Alkarov Rustam Baxtiyorovich Rajapov Hikmat Toshevich
EURASIAN JOURNAL OF MEDICAL AND NATURAL SCIENCES
Innovative Academy Research Support Center UIF = 8.3 | SJIF = 7.921 www.in-academy.uz
Mardiyev Otabek Asriddinovich
Samarqand davlat tibbiyot universiteti Psixiatriya, tibbiy psixologiya va narkologiya kafedrasi
https://doi.org/10.5281/zenodo.11499516
ARTICLE INFO
ABSTRACT
Received: 28th May 2024 Accepted: 04th June 2024 Online: 05th June 2024
KEYWORDS
Shizofreniya, alkogolizm, komorbidlik, depressiya, klinik belgi, patologik holat.
Tadqiqotchilar giyohvand moddalarni suiiste'mol qilishning qo'shma shakllari bo'lgan odamlar uchun ruhiy kasallikning boshlanishi va rivojlanishini belgilaydigan omillarningyaqin bog'liqligini ta'kidlaydilar. Alkogolizm va ruhiy kasalliklarning qo'shma kursi diagnostika, adekvat davolash, klinik tekshiruvda xususiyatlarga ega, chunki ikkita mutaxassislikning birlashmasida ko'rib chiqiladi.
Shuni ta'kidlash kerakki, spirtli ichimliklarga qaramlik bilan birgalikda ruhiy patologiya muammosining yaxshi o'rganilgan klinik qismida, ayniqsa shizofreniya bilan og'rigan bemorlarda, ikkilamchi alkogolga qaramlik kursining klinik xususiyatlari-haqiqiy va simptomatik spontan spirtli ichimliklarni suiste'mol qilish - etarli darajada qoplanmagan. Shu bilan birga, spirtli ichimliklarga qaramlikning shizofreniya bilan kombinatsiyasi ijtimoiy xavfli xatti-harakatlar sonining ko'payishiga yordam beradi. Endogen ruhiy patologiya faqat alkogolga qaramlik bilan birgalikda, turli mualliflarning fikriga ko'ra, 20% gacha, ruhiy patologiya, spirtli ichimliklarni iste'mol qilish va spirtli ichimliklarni suiiste'mol qilish kontingenti orasida - 12-50%.
Ba'zi xabarlarga ko'ra, asosiy depressiv buzuqlik belgilari spirtli ichimliklarni suiiste'mol qilgan bemorlarning 40% dan ortig'ida uchraydi [7]. Bipolyar affektiv buzilishda (BAD) alkogolga qaramlikni rivojlanish xavfi umumiy aholiga qaraganda 6-7 baravar yuqori, depressiyada esa alkogolga qaramlik 25-40% da uchraydi [8]. Spirtli ichimliklarni suiiste'mol qilish, qoida tariqasida, engil va o'rtacha depressiv epizodlar bilan birlashtirilganiga e'tibor qaratiladi va og'ir depressiv epizodlarda spirtli ichimliklarni iste'mol qilish motivatsiyasi uning to'liq to'xtashiga qadar kamayadi [2]. Depressiv kasalliklarning tarqalishi alkogolizm bilan komorbidlikning shakllanish xronologiyasiga qarab farq qiladi: masalan, alkogolizmga nisbatan birlamchi depressiyalarning paydo bo'lish chastotasi ularning populyatsiyada tarqalishi bilan taqqoslanadi, shakllangan alkogol qaramligi fonida depressiyani aniqlash xavfi 10-30% ni tashkil qiladi [8]. 30% hollarda ikkilamchi affektiv buzilishlarning nozologik tuzilishi distimiya bilan ifodalanadi [9]. Birlamchi depressiya holatida ichish simptomatik bo'lib, vaziyatni engillashtirish uchun amalga oshiriladi. Shunday qilib, bipolyar buzuqlik va takroriy depressiv buzuqlik (RDD) bilan og'rigan bemorlarning kamida 30% spirtli ichimliklarni suiiste'mol qilish belgilarini ko'rsatadi [1]. Ba'zi tadqiqotchilarning fikriga ko'ra, birlamchi affektiv patologiya fonida yuzaga keladigan alkogolga qaramlik kursi alkogolizm bilan og'rigan bemorlarga qaraganda qulayroq [3].
Umuman olganda, affektiv patologiyaning alkogolga qaramlik kursiga ta'siri, ularning komorbidligini rivojlantirish xronologiyasiga qarab, etarlicha o'rganilmagan va bu mavzu bo'yicha ma'lumotlar qarama-qarshidir [4]. Yuqorida aytilganlarning barchasi ushbu tadqiqotning maqsadiga xizmat qildi, ya'ni anamnestik, klinik va psixopatologik ko'rsatkichlar
EURASIAN JOURNAL OF MEDICAL AND NATURAL SCIENCES
Innovative Academy Research Support Center UIF = 8.3 | SJIF = 7.921 www.in-academy.uz
va ruhiy kasallik bilan bog'liq spirtli ichimliklarga qaram bo'lgan bemorlarni dispanser kuzatuvining xususiyatlarini o'rganish.
Tadqiqot maqsadi. Spirtli ichimliklarga qaramlik va shizofreniya bilan bog'liq holda kasallikning shakllanishi va shakllanishining klinik, dinamik va prognostik xususiyatlarini o'rganish.
Tadqiqot materiallari va usullari. 2023-2024 yillar uchun belgilangan vazifalarni hal qilish. spirtli ichimliklarga qaramlik bilan birgalikda ruhiy kasalliklardan aziyat chekadigan 64 bemorni klinik ko'rikdan o'tkazdi. Tadqiqotning birinchi bosqichi tegishli shaxslarni aniqlash uchun dispanserning tibbiy yozuvlari bilan o'tkazildi, chunki bemorlarning bunday kontingentining alohida dispanser yozuvi yo'q va rasmiy statistika mavjud emas. Maqsad va vazifalarga muvofiq biz kombinatsiyalangan buzilishning narkologik va psixiatrik tarkibiy qismi bilan bog'liq klinik va psixopatologik tekshiruv usullaridan foydalandik. Psixiatrik nozologik baholash ICD-10 va psixiatriya va narkologiyada ICD-10 dan foydalanish bo'yicha ko'rsatmalarga muvofiq amalga oshirildi (Churkin A. A., Martyushov A. N., 1999).
Shuningdek, biz narkologiya bo'yicha Milliy Yo'riqnomada (2008) berilgan spirtli ichimliklarga qaramlikni bosqichma-bosqich tasniflashdan foydalandik. Spirtli ichimliklarga qaramlikning rivojlanishi N. N. ivanets mezonlariga muvofiq spirtli ichimliklarni olib tashlash sindromining shakllanish tezligi bilan baholandi (Ivanets N. N., Savchenko L. M., 2000). N. N. ivanets mezonlari bilan (Ivanets N. N., Savchenko L. M., 1996). Materialni statistik qayta ishlash jarayonida miqdoriy va / sifat ko'rsatkichlaridan foydalanildi va tadqiqot natijalarining ishonchliligi hisoblab chiqildi. Muhimlik mezoni p<0.05 ahamiyatlilik darajasiga erishish edi.
Tadqiqot natijalari. Bizning tadqiqotimiz K. D. Malkova (2000, 2001) ma'lumotlarini tasdiqlaydi, paroksismal progressiv shizofreniya alkogolga qaramlikning boshqa shakllariga qaraganda ko'proq uchraydi. Haqiqiy alkogolga qaramlik ko'pincha (P < 0,05) shizofreniya rivojlanishidan oldin (51,5% alomatlar bilan 3,3%) va endogen kasallik boshlanishidan oldin o'rtacha zo'ravonlik bo'lgan. Haqiqiy giyohvandlik holatida shizofreniyaning boshlanishi alkogolning haddan tashqari dozasi bilan bog'liq edi (P < 0.05). Haqiqiy giyohvandlik bilan ruhiy kasallikning remissiyasining davomiyligi 34,7 oyni, simptomatik remissiya bilan esa 57,7 oyni tashkil etdi (P<0,05). Haqiqiy alkogolga qaram bo'lgan bemorlarda AAS erta va tezroq shakllanadi (P <0,05) va nafaqat aqliy, balki somato-nevrologik komponentga ham ega. Giyohvandlikning haqiqiy namunasi bo'lgan bemorlarda spirtli ichimliklarni suiiste'mol qilishning davriy shakli (P < 0.05) ko'proq bo'lgan, bu (p < 0.05) alkogolli psixoz bilan kasallangan. Shizofreniya bilan og'rigan bemorlar qo'shma kasalliklarga chalingan barcha bemorlarning katta qismini tashkil qilganligi sababli, biz spirtli ichimliklarga qaramlikning terapevtik (alkogolga qarshi) variantlari va reabilitatsiya maqsadlari nuqtai nazaridan ta'sirini batafsil ko'rib chiqdik.
Shunday qilib, shizofreniya bilan kechadigan haqiqiy alkogolga qaramlik, ko'pincha endogen kasallik boshlanishidan oldin, aniq irsiy komponentga ega, yuqori darajadagi rivojlanish, spirtli ichimliklarni suiiste'mol qilishning davriy turi, AASNING erta shakllanishi bilan ma'lum somatik va aqliy tarkibiy qismlarga ega.metall-spirtli psixozlarda AAS fonida. Haqiqiy alkogolga qaramlik ko'pincha shizofreniya jarayonini kuchaytiradi, ammo alkogolizmning bunday salbiy oqibatlari alkogolizm tajribasiga, shu jumladan psixoterapiya
EURASIAN JOURNAL OF MEDICAL AND NATURAL SCIENCES
Innovative Academy Research Support Center UIF = 8.3 | SJIF = 7.921 www.in-academy.uz
ta'sirini davolash istagiga hissa qo'shadigan qo'shma kasalliklarga, ijtimoiy, kasbiy va oilaviy holatga ta'sir qiladi. Xulosalar
1. Spirtli ichimliklarga qaramlikning nozologik tuzilishida shizofreniyaning paroksismal progressiv shaklining tarqalishi.
2. Shizofreniya bilan birga ikkilamchi haqiqiy alkogolga qaramlik - shizofreniya boshlanishidan oldin, yuqori progressiya, spirtli ichimliklarni suiiste'mol qilishning davriy turi va undan keyin - regressiv usul bilan tavsiflanadi.
References:
1. Batirbekovich, K. R., Sabrievna, V. A., & Alamovich, K. A. (2022). Psychopharmacotherapy of Depressive Disorders in Alcoholism. Eurasian Journal of Humanities and Social Sciences, 8, 19-22.
2. Khayatov , R. B., Velilyaeva , A. S., & Kurbanov , A. A. (2022). OPTIMIZATION OF THERAPY OF ALCOHOL WITHDRAWAL SYNDROME IN PATIENTS WITH SUB- DEPRESSION. Евразийский журнал медицинских и естественных наук, 2(5), 189-192.
3. Khayatov , R. B., Velilyaeva , A. S., & Kurbanov , . A. A. (2022). AFFECTIVE DISORDERS AS A WEIGHTENING FACTOR IN ALCOHOL DEPENDENCE THERAPY . Евразийский журнал медицинских и естественных наук, 2(5), 193-196.
4. Telmanovna, X. S., & Batirbekovich, X. R. (2023). Psychopharmacotherapy of Depressive Disorders in Alcoholism. Eurasian Research Bulletin, 16, 179-182.
5. N. Turaeva (2023). CLINICAL-LABORATORY FEATURES OF INTERSTITIAL NEPHRITIS IN CHILDREN WITH PURINE DYSMETABOLISM. Science and innovation, 2 (D12), 135-140. doi: 10.5281/zenodo.10324931
6. N. Turaeva (2023). ANTIOXIDANT THERAPY IN PATIENTS WITH CHRONIC NEPHROTIC GLOMERULONEPHRITIS. Science and innovation, 2 (D12), 131-134. doi: 10.5281/zenodo.10324779
7. Меликова Дилшодахон Уктам Кизи, Ахмеджанова Наргиза Исмаиловна, Тураева Назира Юлдашевна, Юлдашев Ботир Ахматович, & Абдурасулов Фозил Пардаевич (2020). Клинические особенности течения хронического пиелонефрита у детей на фоне анемического синдрома. Достижения науки и образования, (1 (55)), 66-69.
8. Очилов, У., Кубаев, Р., & Хаятов, Р. (2016). Психические расстройства при употреблении психоактивных веществ с вич-инфекцией. Журнал проблемы биологии и медицины, (2 (87), 184-186.
9. Раджабов Хикмат Тошевич, Хаятов Рустам Батырбекович, & Велиляева Алие Сабриевна (2020). КЛИНИКО-ПСИХОЛОГИЧЕСКИЕ И НЕЙРОФИЗИОЛОГИЧЕСКИЕ ОСОБЕННОСТИ НЕПСИХОТИЧЕСКИХ ПСИХИЧЕСКИХ РАССТРОЙСТВ У ЛИЦ ПОЖИЛОГО ВОЗРАСТА. Вестник науки и образования, (23-3 (101)), 75-78.
10. Раджабов Х.Т., Тургунбаев А.У., Кубаев Р.М., & Хаятов Р.Б. (2021). ДЕПРЕССИЯ И ТРЕВОГА У БОЛЬНЫХ АЛКОГОЛИЗМОМ, ОСЛОЖНЕННЫМ НИКОТИНОВОЙ ЗАВИСИМОСТЬЮ. Вестник науки и образования, (17-2 (120)), 134-137.
EURASIAN JOURNAL OF MEDICAL AND NATURAL SCIENCES
Innovative Academy Research Support Center UIF = 8.3 | SJIF = 7.921 www.in-academy.uz
11. Тураева Назира Юлдашевна (2020). Клинико-лабораторные особенности течения дисметаболической нефропатии у детей с нарушением пуринового обмена. Достижения науки и образования, (5 (59)), 86-88.
12. Тураева, Н., & Абдукадырова, Н. (2022). Оптимизация терапии хронического гломерулонефрита у детей. Журнал вестник врача, 1(2), 118-120.
13. Хаятов Рустам Батырбекович, Велиляева Алие Сабриевна, Тураев Бобир Темирпулатови, & Тураев Толиб Махмуджонович (2019). Аффективные расстройства у больных алкогольной зависимостью как фактор риска развития суицидального поведения. Достижения науки и образования, (11 (52)), 96-98.
14. Хаятов Рустам Батырбекович, & Велиляева Али Сабриевна (2020). Особенности развития и течения аффективных расстройств при сахарном диабете. Достижения науки и образования, (5 (59)), 62-64.
15. Хаятов Рустам Батырбекович, Велиляева Алие Сабриевна, & Абдуразакова Робия Шералиевна (2020). Особенности возникновения и течения психоорганических расстройств при сахарном диабете. Достижения науки и образования, (7 (61)), 31-33.
16. Хаятов, Р., & Велиляева, А. (2022). Влияние тревожно-депрессивных расстройств на тяжесть течения и качество жизни у больных сахарным диабетом 2 типа. Журнал вестник врача, 1(4), 99-102. https://doi.org/10.38095/2181-466X-2020974-98-101
17. Хаятов, Р., Велиляева, А., Мардиев O., & Курбанов, А. (2022). Особенности коморбидного течения тревожно-депрессиных расстройств и личностных изменений при сахарном диабете 2 типа. Журнал вестник врача, 1(1), 104-108. https://doi.org/10.38095/2181-466X-2021981-103-107
18. Каршиев Зиядулло Хазратович, Хаятов Рустам Батырбекович, Шерматов Озод Норбекович, Раджабов Хикмат Тошевич, & Рузиева Диана Джамаловна (2021). АФФЕКТИВНЫЕ РАССТРОЙСТВА КАК ОТЯГОЩАЮЩИЙ ФАКТОР В ТЕРАПИИ АЛКОГОЛЬНОЙ ЗАВИСИМОСТИ. Вестник науки и образования, (5-2 (108)), 21-24.
19. Хаятов, Р., Велиляева, А., Мардиев О., & Курбанов, А. (2022). Особенности коморбидного течения тревожно-депрессиных расстройств и личностных изменений при сахарном диабете 2 типа. Журнал вестник врача, 1(1), 104-108. https://doi.org/10.38095/2181-466X-2021981-103-107
20. Очилов, У., Кубаев, Р., & Хаятов, Р. (2016). Психические расстройства при употреблении психоактивных веществ с вич-инфекцией. Журнал проблемы биологии и медицины, (2 (87), 184-186. извлечено от https://inlibrary.uz/index.php/problems biology/article/view/3568
21. Раджабов Х.Т., Тургунбаев А.У., Кубаев Р.М., & Хаятов Р.Б. (2021). ДЕПРЕССИЯ И ТРЕВОГА У БОЛЬНЫХ АЛКОГОЛИЗМОМ, ОСЛОЖНЕННЫМ НИКОТИНОВОЙ ЗАВИСИМОСТЬЮ. Вестник науки и образования, (17-2 (120)), 134-137.
22. Хаятов, Р., & Абдуразакова, Р. (2023). Аффективные расстройства, как отягощающий фактор в терапии алкогольной зависимости . Журнал биомедицины и практики, 1(3/1), 396-399. извлечено от https://inlibrary.uz/index.php/biomedicine/article/view/18375
23. Мардиев, О. ., & Хаятов, Р. (2023). КОМОРБИДНОСТЬ ДЕПРЕССИНЫХ РАССТРОЙСТВ И САХАРНОГО ДИАБЕТА 2-го ТИПА НА КАЧЕСТВО ЖИЗНИ БОЛЬНЫХ ПОЖИЛОГО
EURASIAN JOURNAL OF MEDICAL AND NATURAL SCIENCES
Innovative Academy Research Support Center UIF = 8.3 | SJIF = 7.921 www.in-academy.uz
ВОЗРАСТА. Евразийский журнал медицинских и естественных наук, 3(8), 19-24. извлечено от https://in-academy.uz/index.php/EIMNS/article/view/19616
24. Николаев Егор Евгеньевич, Орлов Федор Витальевич, Николаев Евгений Львович, Велиляева Алие Сабриевна, & Хаятов Рустам Батырбекович (2023). ФЕНОМЕН СИМУЛИРОВАНИЯ СУДОРОЖНЫХ ПРИСТУПОВ ПРИ ЭПИЛЕПСИИ: КЛИНИЧЕСКИЙ СЛУЧАЙ. Acta Medica Eurasica, (3), 102-115. doi: 10.47026/2413-4864-2023-3-102-115
25. Criteria For Rehabilitation Of Patients With Consequences Cranio-Brain Injury. (2022). Journal of Pharmaceutical Negative Results, 81888194. https://doi.org/10.47750/pnr.2022.13.S09.958
26. Хаятов, Р. Б., & Велиляева, А. С. НЕЙРОПСИХОЛОГИЧЕСКОЕ ИССЛЕДОВАНИЕ БОЛЬНЫХ С РАССЕЯННЫМ СКЛЕРОЗОМ. ДОКТОР АХБОРОТНОМАСИ ВЕСТНИК ВРАЧА DOCTOR'S HERALD, 44.
27. Мардиев Отабек Аслиддинович, Кубаев Рустам Мурадиллаевич, Хаятов Рустам Батырбекович, & Рузиева Диана Джамаловна (2021). ТЕЧЕНИЕ ТРЕВОЖНЫХ РАССТРОЙСТВ У БОЛЬНЫХ САХАРНЫМ ДИАБЕТОМ 2 ТИПА. Вестник науки и образования, (2-2 (105)), 72-75.
28. Велиляева, А., Бердиева, Н., Очилов, У., & Хаятов, Р. (2015). Психические нарушения при эпилепсии. Журнал проблемы биологии и медицины, (2 (83)), 168-171.
29. Депрессия и тревога у больных алкоголизмом, осложненным никотиновой зависимостью / Х. Т. Раджабов, А. У. Тургунбаев, Р. М. Кубаев, Р. Б. Хаятов // Вестник науки и образования. - 2021. - № 17-2(120). - С. 134-137. - EDN GSEZVQ.