CC BY
28социологически Isgandarova Aysel Ibrahim
науки SOSiAL ODALOT VO MUASiR ...
UDC316
DOI: 10.34671/SCH.HBR.2020.0403.0013
SOSiAL ODALOT VO MUASiR SOSiAL i§DO ONUN YERi
© 2020
isgandarova Aysel ibrahim, Sosial ig kafedrasinin muallimi Baki Dovlat Universitetinin (1148, Azarbaycan, Baki, Z. Xalilov kugasi 23, e-mail: ysl.isgenderli@gmail.com)
Xulasa. Maqalada adalat problemi sosial ig kontekstinda nazardan kegirilir. Hamginin muasir camiyyatda sosial adalatin hayata kegirilmasinda va sosial ig sisteminda sosial igin rolu agiqlanir. Muasir Azarbaycanda sosial adalatin hayata kegirilmasi ugun talablar va gartlar asaslandirilir, bunlardan biri da samarali sosial igdir. Tahlil asasinda muallif sosial igin sosial adalat ideyasinin hayata kegirilmasinda vacib bir element oldugu qanaatina galir. Qunki sosial igin ozu pegakar faaliyyat novu kimi sosial adalatin barqarar olmasi va gatin bir vaziyyatda insanin odama qabiliyyatinin barpa olunmasidir. Sosial adalat muasir pegakar sosial igin asas prinsiplarindan biridir. Pegakar sosial ig sosial adalat prinsiplarini, xususan da ahalinin an az qorunan qruplarina va tabaqalarina munasibatda tatbiq etmak, huquqlarindan istifada etmak imkanlarini artirmaq va movcud ustunluklardan, movqelardan va statuslardan istifada etmak, har bir insanin yaradiciliq potensialini reallagdirmasi ugun garait yaratmaq maqsadi dagiyir. Naticada sosial adalat pegakar sosial igin muhum naticalarindan biridir. Belalikla, sosial ig sosial adalatsizliyin qargisini almaq ugun hazirlanmigdir ki, bu da sosial dovlatin varliginin tamallarini sarsidir.
Afar sozlar: adalat, sosial adalat, sosial siyasat, sosial ig.
SOCIAL JUSTICE AND ITS ROLE IN MODERN SOCIAL WORK
© 2020
Iskenderova Aysel Ibrahim, Lecturer, Department of Social Work Baku State University (1148, Azerbaijan, Baku, Z.Khalilova St., 23, e-mail: ysl.isgenderli@gmail.com)
Abstract. For the first time, the article considers the problem of justice in the context of social work. The role of social work in the implementation of justice in modern society and the social work system is shown. The requirements and conditions for the implementation of social justice in Azerbaijan are justified. The author concludes that social work is an important element in the implementation of the social idea of the state, because the phenomenon of social work as a type of professional activity means the establishment of social justice and the restoration of personal opportunities in difficult life. Professional social work is primarily aimed at protecting the most vulnerable groups and strata of the population, creating conditions for each individual to use their creative potential, access to benefits, duties and situations, the implementation of the principles of social justice. Therefore, the role of social justice in professional social work is irreplaceable.
Thus, the main purpose of social work is to prevent social injustice, which undermines the foundations of a social state.
Keywords: justice, social justice, social policy, social work
СОЦИАЛЬНАЯ СПРАВЕДЛИВОСТЬ И ЕЕ РОЛЬ В СОВРЕМЕННОЙ СОЦИАЛЬНОЙ РАБОТЕ
© 2020
Искендерова Айсель Ибрагим, преподаватель кафедры социальной работы
Бакинский государственный университет (1148, Азербайджан, Баку, ул. ЗХалилова, 23, e-mail: ysl.isgenderli@gmail.com)
Аннотация. В статье рассматривается проблема справедливости в контексте социальной работы. Раскрыта роль социальной работы в реализации социальной справедливости в современном обществе и системе социальной работы. Обоснованы требования и условия реализации социальной справедливости в современном Азербайджане, одним из которых является эффективная социальная работа. На основе анализа автор делают вывод о том, что социальная работа является важным элементом реализации идеи социальной справедливости, так как сама социальной работы как профессионального вида деятельности установление социальной справедливости и реанимация личностной состоятельности человека, оказавшегося в трудной жизненной ситуации. Социальная справедливость является одним из главных принципов современной профессиональной социальной работы. Профессиональная социальная работа направлена на реализацию принципов социальной справедливости в первую очередь в отношении наименее защищенных групп и слоев населения, повышая их возможности в реализации их прав и делая доступными блага, должности и статусы, создавая условия для реализации каждым индивидом его творческого потенциала. Вследствие этого социальная справедливость является одним из значимых результатов профессиональной социальной работы. Таким образом, социальная работа призвана не допустить социальную несправедливость, подрывающую также и основы существования социального государства.
Ключевые слова: справедливость, социальная справедливость, социальная политика, социальная работа.
Giri§. Sosial munasibatlarin murakkabliyi va qeyri- ahamiyyatli bir prinsipdir. Camiyyatda adalat olmasa,
stabilliyi, Azarbaycan camiyyatindaki butun sosial qruplann qargidurma qagilmazdir. Butun camiyyatlarin tarixi gostarir
movqeyinin qeyri-stabilliyi adalat problemina, xususila da ki, adalat prinsipi pozulduqda qargidurma meyillari guclanir.
sosial adalat problemina diqqati artinr. Muasir Azarbaycanda Bu isa xaosa va anarxiyaya gatirib gixara bilar. Sosial
bu problemi baga dugmak va hall etmak kutlavi va elmi adalat dedikda, har bir ailanin, har bir vatandagin rifahinin
guurun aktual vazifasidir. yaxgilagdirilmasi, camiyyatin idaragiliyinda har kasin
Odalat camiyyat hayatinin tamal prinsipidir, muayyan igtirakinin tamin edilmasi, azad iqtisadi munasibatlarin
ananaya soykanir va camiyyatin asas inteqrasiya element- taminati va bu kimi digar masalalar nazarda tutulur. larindan biri rolunu oynayir. Camiyyatda adalata nail Problemin i§lanma daracasi. Faal vatandag camiyyatinin
olmadan olkani inkigaf yoluna gixarmaq mumkun deyil. va guclu, sabit bir dovlatin samarali qargiliqli alaqasi adalatli
Odalatlilik olkanin sosial-iqtisadi inkigafindan adalatli camiyyatin tamallarinin mohkamlandirilmasinin, insanlar
gakilda xalqa pay dugmasi, Azarbaycan dovlati tarafindan arasinda huquqi guurun, vatandagliq va vatanparvarlik his-
milli sarvatlardan alda olunan galirlarin insanlarimiza sinin formalagmasinin an vacib gartidir. adalatli gakilda gatdirilmasidir. Odalatlilik, eyni zamanda Sosial adalat, ideal, an yuksak dayar, an vacib insan
camiyyatda bazar iqtisadiyyatinin yaratdigi ziddiyyatlarin motivi olaraq butun dovrlarin va xalqlarin filosoflarinin
hansisa bir zumraya ziyan vurmasinin qargisinin alinmasi diqqatini calb etmigdir. Boyuk mutafakkirlar Platon,
demakdir._Bu_Azarbaycan_camiyyati_ugun_olduqca_Arist.ot.el va Epikur adalat. ideyasinin formalagdinlmasinm
Хуманитарни Балкански изследвания. 2020. Т. 4. № 3(9) 55
Iskenderova Aysel Ibrahim sociological
SOCIAL JUSTICE AND ITS ROLE ... sciences
va onun tahlilinin banilari hesab edilirlar.
Onlar xeyirxahliq va mudriklik arasindaki alaqani tasdiq edarak, agilin, duygunun, §uurun, maqsadauygunlugun, tavazokarligin gozalliyini tariflayarak har bir fardin faa-liyyatinin mukafatlandirilmasini umumilikda adalat anl-ayi§inin mantiqi asasi hesab edirdilar.
Daha sonralar, Orta asrlar, Maariflgilik va Yeni dovrda adalat problemi Muqaddas Avqustin, T.Kampanella, T.Mor, YY.Russo, C.Harrinqton, i.Kant, Prudon, C.Mill, J.Yum, i.Bentam, Hegel, K.Marksin va bir gox gorkamli filosoflarin asarlarinda oz aksini tapdi.
Odalatin oyranilmasina E. Fromm, T. Parsons, J. Bodriyar, X.Orteqa-i-Qasset, F.Hayek, O.Heffe gox boyuk tohfalar vermi§lar. Odalat problemi V.S.Solovyov, N.Q.Qerm§evski, S.L.Frank, i.A.ilin, A.A.Huseynov, O.Q.Drobnitski va digar mutafakkirlarin asarlarinda ahamiyyatli yer tutur. Onlar sosial adalata adalatin xususi novu kimi baxirlar. Camiyyat, sosial qruplar, fardlar adalatin subyekti kimi gixi§ edirlar. A.A.Huseynov qeyd edir ki, sosial adalat, sosial institutlar sistemini tamsil edir va oz qurulu§una gora daim camiyyat uzvlarinin aksariyyatinin siyasi, huquqi, iqtisadi va digar haqlarinin va maddi dayarlarin tamin edilmasi ugun duzgun payla§dirmani barqarar edir [2, 232].
Sosial adalat anlayi§i. Hal-hazirda sosial adalat anlayi§i fardlarin praktik rolu ila ojnlarin sosial statusu arasindaki uygmlugu nazarda tutur. Umumi manada adalat anlayi§i camiyyatda ayri-ayri fardlarin (sosial qruplann) praktiki rolu ila onlarin sosial movqeyi, huquq va taahhudlari, amal va icrasi amak va mukafatlandirilmasi, cinayat va cazasi, insanin xidmatlari va bunlarin camiyyat tarafindan qabul edilmasi arasinda uygunluq talabini ifada edir. Bu nisbatin pozulmasi adalatsizlik kimi qiymatlandirilir. Odalat §axsiyyat, camiyyat va dovlatin, hamginin huquqi munasibatlarda i§tirak edanlarin maraqlari arasindaki tarazligi muayyanla§dirir, barabarlik va azadliq ideyalarini aks etdirir [3, 151-162]
Sosial adalatin dayari ondadir ki, o, camiyyatda ham-rayliya, sosial munasibatlarin stabilla§masina, sosial taraqqiya imkan yaradir. Sosial adalat sosial hayatin aksar ziddiyyatli, munaqi§ali va murakkab maqamlarinin hallinda oz aktualligini saxlamaqdadir. Sosial hayatin ela bir sferasi yoxdur ki, orada sosial adalat talabi meydana gixmasin. Camiyyat taraqqi etdikca, yeni-yeni ictimai munasibatlarin formala§masi insanlarin qar§iliqli alaqalarinda adalat prinsiplarina amal olunmasinin yeni formalari tazahur edir. Sosial adalat takca bir farda aid olan problem deyildir. Odalatlilik har hansi bir farddan yalniz insan qrupu, kollektivi va ya birliyi hududlarinda talab oluna bilar. Demali, adalatlilik boyuk bir insan kollektivina va butovlukda camiyyata verilan manavi talabdir. Sosial adalat prinsiplarina amal olunmasi talabi insanla insan, §axsiyyatla camiyyat va dovlat arasinda qar§iliqli munasibatlar sferasinda tazahur edan axlaqi keyfiyyat gostaricisidir.
Yalniz adalatli camiyyat sosial cahatdan zaif insanlarin mudafiasi ugun, gatin hayat §araitinin uzaqla§dinlmasi va ya yax§ila§dirilmasi ugun, vatanda§ hamrayliyinin dastaklanmasi ugun sosial §arait yarada bilar. Odalatli sosial §araitin tamin edilmasi ugun inzibati dovlat sferasinda verilan qararlarda adalatliliya riayat edilmali, ham da dovlat subyektlarinin butun sosial agentliklara barabar §artlarla muraciat etmasi gozlanilmalidir.
Sosial i§, sosial institutlardan biri kimi camiyyatin hayatinda xususi metod va vasitalarla i§tirak edir. Sosial i§ noqteyi-nazarindan, sosial adalatin goxsayli konsepsiyalari arasinda a§agidakilar daha gox maraq dogurur:
• barabarla§dirici konsepsiya, meyari formal say barabarliyidir (riyazi);
• bolu^durucu konsepsiya, meyari maddi va manavi nematlarin camiyyatin har bir uzvunun amayina gora bolu§durulmasidir;
• liberal konsepsiya, C.Roulz tarafindan i§lanib hazirlanmi§ bu konsepsiya nematlarin camiyyatin butun uzvlari arasinda barabar bolunmasini, qaliq mahsulun isa camiyyatin an zaif uzvlarinin xeyrina istifada edilmasini 56
nazarda tutur [6, 87]. Bu nazariyya daha darindan i§lanib-hazirlanmasi va asaslandirilmasi ila farqlanir;
• idrak va qiymatlandirma meyarlannin rasional tafsirini inkar edan intuitiv konsepsiya, onun naticasinda sosial adalatin hayata kegirilmasina yönalmi§ sosial siyasatin prioritetlarini asaslandirmaq mümkün olmur.
Sosial adalatin bir sira digar konsepsiyalarinda sosial adalat fenomenina hasadin obyektivla§dirilmasinin naticasi kimi baxilir ki, bu da Z.Freyd, F.Nits§e va digar filosof va mütafakkirlarin asarlarinda öz aksini tapmi§dir.
Oksar tadqiqatgilar O.Heffe tarafindan ümumila§dirilmi§ bela bir fikri bölü§ürlar: "Ogar ba§ariyyat birga ya§yi§in legitim xarakterli olmasini istayirsa, o zaman birincisi hüquqi xaraktera sahib olmalidir; ikincisi, hüquq adalat keyfiyyatini da§imali va ügüncüsü, adalatli hüquq ictimai qanun va qayda ila qorunmali, ba§qa sözla ifada etsak, adalatli dövlat §aklini almalidir [10, 11-12].
Sosial adalat qisman dövlat liderlari tarafindan edilan ideoloji segimlarin va onlann ictimai-siyasi qararlarnin naticasidir. F.Hayek göstarir ki, yalniz insan davrani§lanni adalatli va ya adalatsiz adlandirmaq olar. Bu termini vaziyyatlara tatbiq etsak, bu ifada o zaman mana qazanmi§ olar ki, ba§ veran va töradilan amala göra kiminsa cavab-dehliyini qabul edak. Göründüyü kimi, yalniz ayrica insanlarin deyil, razila§dirilmi§ qaydada harakat edan goxsayli insanlarin va tasisatlarin faaliyyati da adalatli va adalatsiz ola bilar. Hökumat bela tasisatlardandir, camiyyat isa deyil [9, 199-200].
Buna göra da dövlatin sosial siyasati camiyyatda sosial adalatin barqarar olunmasina yönaldilmalidir.
Sosial adalata nail olunmasi o zaman mümkündür ki, camiyyatin bütün üzvlarinin sosial-amak, iqtisadi, madani hüquqlarina riayat edilsin, vatanda§larin öz hüquqlarindan barabar §akilda istifada etmalari tamin edilsin. Müasir Azarbaycanda sosial adalat va barabarlik prinsipi elan edilib ki, bu da fardlarin yalniz hüquqlarinin barabarliyini deyil, eyni zamanda onlarin imkanlarinin da barabarliyini, vazifa va sosial vaziyyatlara nail olunmalarinin da barabarliyini nazarda tutur. Bununla yana§i, C.Stiqlig qeyd edir ki, barabar imkanlarin realizasiyasi ona gatirib gixarir ki, var-dövlar kasiblardan varlilara dogru axir [8, 349]. Bu, o demakdir ki, fardlara öz hüquqlarini hayata kegirmakda barabar imkanlarin yaradilmasi yalniz formal cahatdan adalatlilik hesab edila bilar. Masalan, dövlatin iqtisadiyyati faktiki olaraq tanzimlamakdan, ahalinin galirlarina kaskin nazarat edilmasindan imtina etmasi amlak göstaricilarina göra tabaqala§manin artmasina §arait yaratmi§dir [5, 108-121].
Sosial adalatin asas tamallari subyektiv, gündalik va mürakkab tabiatinda özünü göstarir. Subyektivlik sosial cahatdan hassas qruplarin va §axslarin milli sarvatlarin bölü§dürülmasinda öz paylarini alda etmak va ya artirmaq ügün faal addimlar atmalari ehtiyaci ila alaqalandirilir. Onun gündalik xarakteri fasilasiz realizasiyasindan irali galir.
Sosial adalatin kompleksliliyi isa onun camiyyatin iqtisadi, siyasi, manavi va madani sahalarindan asililigi va eyni zamanda onlarin inki§afina sistemli §akilda tasir etmasi demakdir. Sosial adalat bütün sosial tabaqalarin, o cümladan himaya edilan va marjinalla§lmi§ qruplarin asas maraqlari va gündalik ehtiyaclarinin uzla§dirilmasi proseslarina asaslanir. Sanayela§mi§ ölkalarda sosial siyasat gox§axali olsa da, bütün hallarda sosial adalat prinsiplarinin hayata kegirilmasini nazarda tutur.
Bu prinsiplarin hayata kegirilmasi müasir multikultural, effektli va hamray camiyyatin, sivilizasiyalar, madaniyyatlar, millatlar va dövlatlar arasinda ekvivalent dialoq makaninin yaranmasina kömak edir. Sosial adalat sosial dayaniqligi va innovativ inki§afi tamin edir.
Aydindir ki, sosial siyasat camiyyatin inki§af növü va saviyyasi, ahalinin mentaliteti, camiyyatin özü qar§isinda qoydugu maqsad va vazifalarla six suratda baglidir.
Sosial siyasatda sosial adalat. Maqsadyönlü sosial siyasat dövlatin daxili siyasatinin asas istiqamatlarindan biri olmaqla, ictimai hayatin sosial sahasi va ayrilmaz hissasidir.
Bu sahaya ham iqtisadiyyatin qeyri-istehsal sahalari Humanitarian Balkan Research. 2020. T. 4. № 3(9)
социологически Isgandarova Aysel Ibrahim
науки SOSiAL ODALOT VO MÜASiR ...
olan tahsil, elm, sahiyya, sosial müdafia, ham da istehsal sahalarinin bir gox aspektlari, i§ gününün uzunlugu, minimum amak haqqi, amayin mühafizasinin müayyan olunmasi va s. daxildir.
Sosial sahanin camiyyatin hayatinda funksional rolu ahali arasinda sosial alaqalarin yaradilmasi va darinla§dirilmasi, onlann zaruri talabatlannin tamin olunmasi va forma-lasdirlmasi sartlarindan ibaratdir.
inki§af saviyyasindan asili olmayaraq dünyanin bütün ölkalarinda camiyyatin sosial-iqtisadi yüksali§i istiqamatinda dövlat siyasatinin mühüm tarkib hissalarindan biri sosial siyasatdir. Sosial siyasatin asas mahiyyati insanlarin manafelarini qorumaq, xüsusila vatanda§lann, ahalinin müxtalif tabaqa va qruplanmn talabat va maraqlannin tamin edilmasina va onlann saxsiyyat kimi faalliqlanmn artmasina sarait yaradan institutsional va sosial iqtisadi sartlarin yaradilmasidir. Bunsuz vatandas camiyyati, saxsi azadliq, real demokratiya ola bilmaz [7, 37].
Bildiyimiz kimi, sosial siyasat sosial sahanin tanzim-lanmasina, yeni nasillarin yasamasi va inki§af etmasina, sosial sistemin sabitliyina, camiyyatda rifaha nail olmaq maqsadila insanlar ügün layiqli hayat saraiti yaratmaga yönalmi§dir. V.V.Kolkov müasir sosial dövlatlarin faaliyyatinin tahlili asasinda sosial siyasatin struktur elementlarinin sosial taminat, sosial yardim, sosial müdafia va sosial i§dan ibarat oldugunu iddia edir [5, 27].
Sosial adalatin hayata kegirilmasi siyasatinda asas element vatanda§lara layiqli hayat va azad inki§af taminati veran sosial müdafiadir. Sosial müdafia sisteminin va sosial i§in funksiyalanmn realiza edilmasinin maqsadi sosial adalat prinsipini hayata keirmakdir.
Müasir Azarbaycanda sosial adalatin realiza edilmasinin talab va sartlarini asagidaki kimi ayirmaq olar:
• ahalinin daha gox tamin olunmus tabaqasi ila daha az tamin olunmus tabaqasinin galir saviyyasi arasinda haddindan artiq farqin yaranmasina imkan verilmamasi;
• bütün vatanda§lara öz bacanqlanndan istifada eda bilmalari ügün barabar imkanlann yaradilmasi;
• eyni hacmli va eyni keyfiyyatli amaya göra barabar amak haqqi;
• bütün vatanda§lann qanun va mahkama qar§isinda barabarliyi;
• dövlatin hesabina müxtalif formali ödani§siz tahsil va ödani§siz tibbi yardim;
• usaqlara va amak qabiliyyati olmayanlara dövlat qaygisi;
• dövlatin sosial adalatin talablarina riayat edilmasina istiqamatlanmis aktiv sosial siyasati.
Müasir Azarbaycanda sosial adalat. Müasir Azarbaycanda sosial adalatin hayata kegirilmasinda an önamli §art dövlatin an zaruri subyektlarindan (bazi istiqamatlarda asas) biri olan sosial i§dir. Bir qayda olaraq, sosial i§in prinsip va standartlari milli va beynalxalq professional etik kodeksa daxil edilmi§dir. Burada sosial i§in proqram maqsadi, uzunmüddatli dayarlari, konkret subyektlarin - dövlat orqanlannin, ictimai ta§ilatlann, xeyriyya fondlannin, pesakar sosial i§gi qruplannin faaliyyatini müayyanla§diian parametrlar göstarilmi§dir. Sosial i§gilarin Beynalxalq Federasiyasinin sanadlarinda qeyd edildiyi kimi, sosial i§in asas prinsiplarindan biri sosial adalatdir [11].
Odalat mütaxassisdan gündalik sosial va professional praktikada insanlar arasinda yax§i va pisin adekvat paylanmasina imkan veran müayyan §arti ekvivalentin mövcudlugunu va istifadasini nazarda tutur.
Odalat fardlarin gergak xidmatlari ila camiyyat tarafindan bu xidmatin qiymatlandirilmasi arasinda, saxsin (qrupun) camiyyatin hayatindaki rolu ila sosial vaziyyati arasinda, amal va caza arasinda camiyyatin va ya qrupun aksar üzvlarinin müayyanlasdirdiyi va tasdiqladiyi nisbatin barqarar edilmasini talab edir. Odalat, fardin qabiliyyatlarini, imkanlanni, saylarini, faaliyyatinin naticasini müvafiq olaraq qiyatlandirilmasini nazarda tutur.
Sosial i§ mahiyyat etibarila sosial adalat va sosial barabarliyin barpa edilmasina vönalmis bir faaliyyatdir. Хуманитарни Балкански изследвания. 2020. Т. 4. № 3(9)
Bela ki, bir fardin öz sayi naticasinda alda eda bilmadiyi bir gox üstünlük va xidmatlar, vazifa va vaziyyatlar mahz mütaxassisin saylari sayasinda müraciatgi ügün algatan ola bilar. Naticada, saxsin imkanlan barpa olunur, güclandirilir va ya kompensasiya olunur ki, bu da mövcud yaradici potensiali dark etmaya, sosial cahatdan ahamiyyatli naticalara nail olmaga imkan verir va bu asasda camiyyat tarafindan har kasin xidmatlari layiqinca qiymatlandirilir.
Sosial is bu qaydada insan hüquqlarinin reallasmasina öz töhfasini verir. Bazi hallarda, bir saxsin imkanlarini sosial baximdan maqbul saviyyaya gatdirmaq obyektiv sabablardan (masalan, insanin saglamliq vaziyyati ila alaqadar) mümkün olmadiqda adalat insanin qeyri- sartsiz, qabiliyyat va imkanlardan asili olmadan dayarlandirilmasina asaslanan "mütanasib barabarlik" (Aristotel), "konstruktiv barabarsizlik" (A. A.Hüseynov) saklinda gixi§ eda bilar. Bu prinsip, camiyyatin faaliyyatinda obyektiv cahatdan i§tirak etmaya imkani olmayan insanlara (masalan, usaqliqdan fiziki imkani mahdud olanlar) sosial baximdan maqbul bir hayat tarzi kegirmak imkani verir [14, 147-150].
Bütün brnlardan bela bir natica gixara bilarik ki, sosial adalat müasir Azarbaycanda professional sosial i§in an asas prinsiplarindan biridir. Professional sosial i§ ilk növbada ahalinin daha zaif qruplannin va tabaqasinin müdafiasinda, har bir farda öz yaradici potensialindan istifada etmasi ügün saraitin yaradilmasinda, nemat, vazifa va vaziyyatlarin algatan olmasinda, öz hüquqlarini realiza etmak ügün barabar imkanlann yaradilmasinda sosial adalat prinsiplarinin realiza edilmasina istiqamatlanib. Mahz, buna göra, professional sosial isda sosial adalatin rolu avazolunmazdir.
Natica. Maqalada adalat problemina sosial i§ kon-tekstinda baxilir. Müasir camiyyatda va sosial is sisteminda adalatin reallasdirilmasinda sosial isin rolu göstarilir. Azarbaycanda sosial adalatin realla§dinlmasi talablari va sartlari asaslandirilir.
Müallif sosial isin dövlatin sosial ideyasinin hayata kegirilmasinda vacib element oldugu qanaatina galir, günki professional faaliyyat növü kimi sosial i§ fenomeni sosial adalatin barqarar olmasi va gatin hayat saraitinda olan insanin §axsi imkanlarinin barpa edilmasi demakdir.
Professional sosial i§ ilk növbada ahalinin daha zaif qruplannin va tabaqasinin müdafiasinda, har bir farda öz yaradici potensialindan istifada etmasi ügün saraitin yaradilmasinda, nemat, vazifa va vaziyyatlarin algatan olmasinda, öz hüquqlarini realiza etmak ügün imkanlarin yaradilmasinda sosial adalat prinsiplarinin realiza edilmasina istiqamatlanib.
Buna göra da professional sosial isda sosial adalatin rolu avazolunmazdir. Belalikla, sosial i§in asas maqsadi sosial bir dövlatin varliginin tamallarini sarsidan sosial adalatsizliyin qarsisini almaqdir.
ODOBiYYAT SIYAHISI:
1. Аристотель. Большая этика/Сочинения: В 4-х т.: пер. с древ-негреч. / общ. ред. А. И. Доватура. — М.: Мысль, 1983. — Т. 4. — 830 с. — С. 293—374. — (Филос. наследие).
2. Гусейнов А.А. С. Этика. — М.: Гардарики, 2006. — 472 с.
3. Лыгина М.А. Принцип справедливости как аксиологический приоритет социальной работы //Известия РГМУ им. А. И. Герцена. — 2010. - Вып. 137.- С. 151-162
4. Медведева Г.П. Аксиологические аспекты социальной работы. - Н. Новгород: НИСОЦ, 2004. - 296 с.
5. Назаров М. М. Социальная справедливость: современный российский контекст. - М.: ИСПИ РАН, 2005. - 505 с.
6. Ролз Дж. Теория справедливости / Пер. с англ. В. Целищев, В. Карповиц. - Новосибирск: НГУ, 1995. -535 С
7. Сажин А. В. Социальная справедливость в российском обществе: социально-философский анализ. - Краснодар, 2010. - 54 с.
8. Стиглиц Дж. Ревущие девяностые. Семена развала. - М.: Экономика, 1995. - 34 с.
9. Хайек Ф. Право, законодательство и свобода: Современное понимание либеральных принципов справедливости и политики. Кн. 2. Мираж социальной справедливости. -М.:ИРИСЭН, 2006. - 644 с.
10. Хеффе О. Справедливость. Философское введение. - М.: Праксис, 2007. - 192 с.
11. Этика социальной работы: принципы и стандарты. [Электронный ресурс] - М.: МФСР, 2003. - URL: http://www.basw-ngo-by.net/
12. Dixon J., Scheurell R.P. The State of Social Welfare: The Twentieth Century in Cross-National Review. Praeger, 2002. 254 p.
Iskenderova Aysel Ibrahim SOCIAL JUSTICE AND ITS ROLE ...
sociological sciences
13. Kumar B. Complete information on the meaning and functions of a welfare state. URL: http://www.preservearticles.com/20110222411 (дата обращения: 11.08.2015).
14. Figueira-McDonough J. The Welfare State and Social Work: Pursuing Social Justice. Arizona State University, 2007. 456 p.
The article was received by the editors 19.06.2020 The article was accepted for publication 27.08.2020
58
Humanitarian Balkan Research. 2020. Т. 4. № 3(9)
