CC BY
32NIEKTORE ASPEKTY EDUKACJI SPECJALISTOW Z ZAKRESU KULTURY FIZYCZNEJ W
POLSCE
Edward Szczepanik Wyzszej Szkoly Menedzerskа w Warszawie
Adnotacje. W artykule prezentuje m. in. ewolucj? poj?cia „menedzef’ i zwraca uwag? na posiadanie przez menedzerow cech przywodczych. W Polsce menedzerowie kultury fizycznej zdobywaj wiedz? na roznych poziomach co wykazuj? w dalszej cz?sci artykulu. Podejmuje rowniez prob? wskazania cech osobowosciowych przydatnych menedzerowi kultury fizycznej. Obecnie w Polsce ponad 70% uczelni stosuje Europejski System Transferu Punktow (ECTS) (European Credit Transfer System), ktory od wielu lat stosowany jest w krajach Europy Zachodniej w ramach programu Sokrates - Erasmus. System ten ulatwia naszym studentom wyjazd do uczelni zagranicznych (UE).
Kluczowe slowa: menedzer, menedzer kultury fizycznej, edukacja menedzerska, lider, przywodztwo. Annotation. Szczepanik E. Some aspects of preparation of experts of physical training in Poland. At the
article evolution of concept "manager" presented and paid attention to mastering by managers by abilities of the chief. In Poland managers with sports education receive knowledge at different levels. The author lifts trying to show features of professional suitability of managers with such education. Possibilities of learning of students on European Credit Transfer System (ECTS) which is introduced in regions of the Western Europe and is used within the framework of program Sokrates-Erasmus. The system allows polish students to receive education in the European Union.
Keywords: manager, manager of physical education, manager's education, leader.
Анотація. Щепанік Е. Деякі аспекти підготовки спеціалістів фізичної культури у Польщі. У статті презентується еволюція поняття „менеджер” і звертається увагу на володіння менеджерами керівничих властивостей. У Польщі менеджери з фізкультури здобувають знання на різних рівнях, що автор доводить в статті. Автор піднімає спробу показати властивості придатності менеджерів фізкультури Показано можливості навчання студентів за Європейською кредитно трансферною системою (ECTS), що впроваджена в регіонах Західної Європи й використається в рамках програми Sokrates - Erasmus. Система дозволяє польським студентам одержувати освіту в Європейському Союзі.
Ключові слова: менеджер, менеджер фізкультурі, менеджерська освіта, лідер.
Аннотация. Щепаник Э. Некоторые аспекты подготовки специалистов физической культуры в Польши. У статье представляется эволюция понятия „менеджер” и обращается внимание на овладение менеджерами способностями руководителя В Польше менеджеры с физкультурным образованием получают знания на различных уровнях, которые автор приводит в статье. Автор поднимает попытку показать особенности профессиональной пригодности менеджеров с таким образованием.
Показаны возможности обучения студентов по Европейской кредитно трансферной системе (ECTS), которая внедрена в регионах Западной Европы и используется в рамках программы Sokrates - Erasmus. Система позволяет польским студентам получать образование в Европейском Союзе.
Ключевые слова: менеджер, менеджер физкультуры, менеджерское образование, лидер.
i.Wieloznacznosc poj^cia menedzer. Tak w literaturze krajowej jak i zagranicznej, poj?cie menedzer jest terminem wieloznacznym. W warunkach naszego kraju, transformacji gospodarczej i nieuniknionego procesu globalizacji rynku menedzer b?dzie roznie postrzegany przez zespoly pracownicze i podmioty gospodarcze.
Wyrazane s^. pogl^dy, iz okreslenie „menedzef’ zaczyna wychodzic z obiegu w mlodszych i bardziej technologicznie zaawansowanych organizacjach. Coraz cz?sciej zamiast menedzerow mamy do czynienia z liderami zespolow, szefami projektow, koordynatorami, czyli mowi^c ogolnie kadr ц wykonawcz^. (A. Kozinska, І999: І05).
Ulegaj^c zmianie w nowoczesnych organizacjach, poj?cie menedzer oraz role kierownicze przeistaczaj^. si? w role doradczo-integruj^ce (E. Karpowicz, 2002: І5). Poprzez praktyk?, nauk?, doswiadczenie i refleksj? menedzer opanowuje funkcje zarz^dzania ze znakomitц zr?cznosci^, ktore stan^. si? jego zdolnosciami przywodczymi.
Przywodztwo w najnowszym rozumieniu oparte jest na trzech podstawowych funkcjach:
- okresleniu kierunku (pathfinding), kt ore polega na propagowaniu wizji i misji, zaszczepieniu kultury i pobudzaniu jej ogromnym transcendentnym poczuciem celu: wi^ze to system wartosci i wizji z potrzebami klientow i innych grup interesu za po srednictwem planu strategicznego,
- korelowaniu (aligning), tzn. gwarantowaniu, ze struktura organizacyjna, systemy i procesy operacyjne wnosz^ wklad w realizowanie przyj?tej misji i wizji: nie przeszkadzajц jej, nie konkuruj^ z піц, nie dominuj^ nad ni ц,
- uprawnieniu (empowering), wynikaj^emu z zalozenia, ze ludzie maj^. ogromne talenty, pomyslowosc, inteligencje i kreatywnosc.
W i?kszosc z tych zalet pozostaje jednak w uspieniu; jezeli uda si? osi^gn^ prawdziw^. korelacj? dzialan, nast?puje zespolenie indywidualnego celu z wizja organizacji - wszyscy zaczynaj realizowac jedn^. i t? sam^. misj? (S. R. Covery, І997: І60). Podkreslenia wymaga fakt, ze nie kazdy menedzer jest liderem. Lider posiada zwolennikow, bez ktorych nie moglby spelniac swojej roli. Przywodztwo nie oznacza pozycji, przywilejow, tytulow czy pieni?dzy. Przywodztwo to odpowiedzialnosc (P. F. Drucker, І997: І4).
W zw^zku z tym, chc? przedstawic niektore problemy ksztalcenia menedzerow w Polsce.
W obszarze dzialania ponad І30 szk ol wyzszych panstwowych i ok. 300 niepanstwowych wyzszych szkol, m. in. szk ol zawodowych, odnotowuje si? duze zroznicowanie w zakresie przygotowania specjalistow o profilu menedzerskim, w tym menedzerow z zakresu kultury fizycznej.
Wedlug P. F. Druckera poprawna, wlasciwa definicja menedzera to uznanie go jako tego, ktory odpowiada za zastosowanie i wykorzystanie wiedzy (P. F. Drucker, І994: 44).
J. Penc w swej pracy za menedzera uznaje „... osob? zatrudnionц na stanowisku kierowniczym, posiadajцcц wielostronn^ wiedz? i umiej?tnosci niezb?dne do kierowania ludzmi i zarz ^ania organizacjami w warunkach niepewnosci i stalej zmiennosci otoczenia, w ktorym te organizacje dzialaj^. (J. Penc, І997: 209).
Inny pog^d dotycz^cy menedzera prezentuje J. A. F. Stoner, ktory uwaza, ze „menedzef’ to czlonek naczelnego kierownictwa odpowiedzialnego za ogolne zarz^^dzanie organizacje^. Ustala on polityk? operacyjne i steruje oddzialywaniami organizacji i jej otoczenia (J. F. A. Stoner, R. E. Freemen, І999: 32).
Menedzer (ang. manager) to „... kierownik lub dyrektor wielkiego przedsi ?biorstwa, kapitalistycznego (M. Szymczak, І997: І38), specjalista od organizacji i zarz ^ania (Nowa Encyklopedia Powszechna, І996: І64).
Najogolniej mozna przyj^, ze „menedzer to osoba zarzцdzajцca przedsi?biorstwem wzgl?dnie wydzielonym obszarem jego dzialalnosci. Termin „managef’ zw^zany jest z wylonieniem si? tzw. kapitalizmu menedzerskiego, ktory charakteryzowal si? powstaniem spolek anonimowego kapitalu (spolka kapitalowa) i oddzieleniu w zw^zku z tym funkcji wlasnosci przedsi?biorstwa od funkcji zare^a^a jego dzialalnosci^^. Osoby upelnomocnione przez wlascicieli przedsi?biorstwa do kierowania na biezaco jego dzialalnoscia i maiace charakter najemnej sily roboczej przyj?to wowczas nazywac menedzerami.
Obecnie terminem „menedzef’ okresla si? zarowno najemnych pracownikow na wysokich stanowiskach kierowniczych, jak rowniez wlascicieli przedsi?biorstw bezposrednio zaanga zowanych w za^dzanie nimi, co ma cz?sto miejsce w przypadkach nizszych podmiotow gospodarczych.
Z tej ostatniej definicji wynika, ze w gospodarce rynkowej w poj?ciu „menedzera’ mieszcz3. si? osoby sprawuj^e funkcje kierownicze na roznych szczeblach kierowania i zarz ^ania, kt ore kieiu^ innymi ludzmi (pracownikami) i zarz цdzajц organizacjami oraz ponoszц odpowiedzialnosc za efekty dzialalnosci gospodarczej organizacji. Do tej kategorii osob mozna zaliczyc dyrektorow, kierownikow, prezesow, biznesmenow, a takze pracodawcow roznorodnych podmiotow gospodarczych.
Jeszcze do niedawna lansowany byl pog^d, ze menedzerami zostawali ludzie, kt orzy byli absolwentami uczelni ekonomicznych, ^cznie ze Szkolц Glow^ Haпdlowц w W arszawie oraz 89 niepanstwowymi szkdami, w tym Salezjanskц Wyzszц Szkolц Ekonomii i Zarz ^zania w Lodzi.
W polskiej gospodarce rynkowej, eurogospodarce i globalizacji gospodarki, menedjerowie stali si? stalym elementem kazdej dziedziny gospodarki narodowej, tak zmniejszajцcego si? sektora gospodarki panstwowej jak i zwi?kszaj^ego si? sektora gospodarki prywatnej. Kultura fizycznie to rowniez dziedzina gospodarki narodowej.
Wspolczesnie, mowi^: o menedzerze nie mamy na mysli wy^cznie ekonomisty, absolwenta wyzszej uczelni ekonomicznej, ale obejmujemy absolwentiw roznych wyzszych uczelni technicznych, nauk organizacji i zarz^ania, nauk humanistycznych, kt orzy wy^nu^ ten niezwykly zawod. Dzis menedzerami s3. ekonomisci, ludzie swiata techniki, sportowcy, socjolodzy, psychologowie i inni przedstawiciele nauk humanistycznych, ktorzy s3. chlonni nabywac umiej?tnosci do wykonywania zawodu menedzera.
Trzeba zdecydowanie stwierdzic, ze nie kazda uczelnia, zwlaszcza niepanstwowa, stwarza takie szanse na obecnym etapie. Jesli studenci nie otrzymujц niezb?dnej wiedzy w uczelni (brak bibliotek uczelnianych, ograniczenia zakupu ksi 3zek dla bibliotek, brak czytelni, nie funkcjonowanie kol naukowych, itp.), a z racji zamieszkania jest brak dost?pu do specjalistycznych bibliotek, csrodkow kultury, to nie mаjц ani mozliwosci intelektualnego rozwoju, a luki ich wyksztalcenia szybko wychwyc wyspecjalizowane komorki kadrowe, zarz ^ania zasobami ludzkimi (ZZL) oraz pracodawcy. Takich absolwentow pracodawcy niewtpliwie nie zechc3. zatrudnia c. Odnosi si? to rowniez do podmiotow gospodarczych z zakresu kultury fizycznej. Zb?dni s3. menedzerowie nie radz^y sobie z inwestycjami sportowymi, bezpieczeistwem na stadionach itp.
Ze wzgl?du na niskie kwalifikacje stawiane kandydatom na studia, indeks wyzszej uczelni otrzymuje prawie kazdy zglaszaj^y si? do uczelni. Mozemy wi?c mowic o umasowieniu ksztalcenia na poziomie wyzszym i mamy na uwadze zjawisko masowych przyj?c z jednoczesnym odstapieniem od zasady jakosciowego doboru kandydatow. Nie jest to zjawisko nowe i odnosz^ce si? do Polski, bowiem wyst^puje ono w wielu panstwach europejskich. Tam umasowienie studiow bylo mozliwe dzi?ki rozwojowi uczelni z zalozenia ofer^^^ „tanie wyksztalcenie’’. Maj^: to na uwadze, w wielu krajach ozyla tendencja do tworzenia takich systemow, i choc
wyzsze szkoly zawodowe - filar reform systemowych na poziomie wyzszym - zacz?ly stosunkowo szybko odchodzic od przypisanych im zadan, przyjmuj^ cechy i funkcje uniwersytetow, to - podobnie jak w Polsce przed kilkoma laty - praktycznie powstajц do dzis (K. Teichler, І999).
Bardzo wiele mowi si? w gremiach uczelnianych (i nie tylko) o jakosci ksztalcenia w szkolnictwie wyzszym, zwlaszcza niepanstwowym. Dotychczas nie ma jednoznacznego terminu, ktory to zjawisko by definiowal. Zdefiniowanie poj?cia jakosci ksztalcenia jest zdaniem szczegolnie trudnym (A. Dudek, 2002: 56).
Przyj?to prowizoryczny punkt widzenia, w ktorym wysok. jakosc uznano jako poj?cie dwojako zrelatywizowane:
1) ksztalcenie w danej uczelni charakteryzuje si? wysoka jakoSciц, poniewaz uczelnia ta kszta lci lepiej niz uczelnie „przeci?tne’,
2) ksztalcenie w danej uczelni charakteryzuje si? wysoka jakoSciц, poniewaz trwale i systematycznie uzyskuje ona sumaryczny rezultat w postaci jakosci „produktu’ - absolwenta, ktory:
a) posiadl wiedz? i umiej?tnosci, a takze dyspozycje psychiczne oraz kompetencje spcieczno-kulturowe pozwalajцce na sprawne funkcjonowanie w warunkach aktualnego rynku pracy,
b) przyswoil dyspozycje do samorozwoju i nauki oraz umiej?tnosci samoksztalcenia si?, a takze zdolnosci adaptowania si? do zmieniajцcych si? wyzwan dynamicznego rynku pracy.
Swoistosc wysokiej jakosci ksztalcenia jako szczegolnego rodzaju uslug polega wi?c na tym, ze ow ‘produkt’ - absolwent:
a) to kapital ludzki rozpatrywany jako okreslona podmiotowosc, ktora dla uczelni jest nie tylko klientem czy konsumentem, lecz takze partnerem (J. Auleytner, 2000: S0);
b) odniesiony byc musi do uwarunkowan i okolicznosci, ktore owц wysoka jakosc „produktu’ zweryfikujц jako osob? - podmiot oraz jako pracobiorc?.
2. Edukacja menedzerska w przygotowaniu kadr z zakresu kultury fizycznej.
Problematyka edukacji menedzerskiej odnosi si? do studiow na kierunkach z zakresu kultury fizycznej w Polsce, realizowana jest w oparciu o nast?pujцce dokumenty normatywne:
- Ustaw? z dnia iS stycznia i996r., o kulturze fizycznej.
- Rozporzцdzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia І5 lutego 2005r., w sprawie stazu adaptacyjnego i testu umiej?tnosci w toku post?powania o uznanie kwalifikacji do wykonywania zawodow regulowanych w dziedzinie kultury fizycznej i sportu (Dz. U. Nr 33, poz. 294).
Ustawa naw^zuje do art. І5 Ustawy z dnia 26 kwietnia 200ir., o zasadach uznawania nabytych w panstwach czlonkowskich Unii Europejskiej kwalifikacji do wykonywania zawocbw regulowanych (Dz. U. Nr S7, poz. 954 z 2002r., Nr 7І, poz. 655 z 2003r., poz. iS64 z 2004r., Nr 96, poz. 959).
Cytowana pierwsza ustawa precyzyjnie okresla poj?cie kultury fizycznej. W art. І tejze ustawy okresla si? , ze „...kultura fizyczna jest cz?Sciц kultury narodowej, chronionej przez prawo. Obywatele, bez wzgl?du na wiek, plec, wyznanie, ras? oraz stopien i rodzaj niesprawnosci - korzystajц z rownego prawa do roznych form kultury fizycznej. W art. 2 tej ustawy okresla si? zasady dzialalnosci w sferze kultury fizycznej, a takze zadania organow administracji rz ^owej i samorz^u terytorialnego, klubow sportowych oraz innych podmiotow w zakresie zapewnienia prawidlowej realizacji procesu wychowania fizycznego, uprawiania sportu i rekreacji ruchowej oraz prowadzenia rehabilitacji ruchowej.
Dalej czytamy, ze podstawowymi celami kultury fizycznej jest dbdosc o prawidlowy rozwoj psychofizyczny i zdrowie wszystkich obywateli, realizowanymi przede wszystkim poprzez:
S wychowanie fizyczne,
S sport,
S rekreacj? ruchowa,
S rehabilitacj ? ruchowц oraz S pismiennictwo.
Ustawa okresla struktur? organizacyjnц kultury fizycznej w naszym kraju, zakres wychowania fizycznego, realizowany na roznych poziomach, sport, sport profesjonalny, odpowiedzialnosc dyscyplinarna i rozstrzyganie sporow w sporcie, struktur? rekreacji i rehabilitacji, kadr ? kultury fizycznej a takze zasady bezpieczenstwa w dziedzinie kultury fizycznej i przepisy prawne.
Rozporzцdzenie MENiS zawiera szczegolowe wymagania wobec specjalistow z zakresu kultury fizycznej, uznawalnosci wyksztalcenia i uprawnien nabywanych w kraju i obszarze Unii Europejskiej.
W Polsce ksztalcenie specjalistow z zakresu kultury fizycznej odbywa si? na roznych poziomach: srednim, pomaturalnym i wyzszym. Na poziomie srednim prowadzone sц szkoly tzw. sportowe, podobnie takie ksztalcenie reaktywowane jest w szkdach pomaturalnych.
!ппц formц doksztalcania tych osob jest organizowanie roznorodnych kursow 2 - 4 miesi?cznych, ktore okreslane sц jako kursy instruktorskie, sportu i rekreacji, trenerskie i mened zerskie.
Menedzerow z zakresu kultury fizycznej w Polsce ksztalci si? na poziomie wyzszym wyl^rne na uczelniach wyzszych Akademiach Wychowanie Fizycznego, Wydziaach uniwersyteckich, wyzszych uczelniach niepublicznych. W licznych przypadkach menedzerowie z zakresu kultury fizycznej nie posiadajц wiedzy
teoretycznej z tego zakresu, ale legitymujц si? dlugoletnim stazem pracy w kulturze fizycznej i doswiadczeniem. Specjalnosc menedzera kultury fizycznej w Polsce nabiera duzego znaczenia i wymaga legitymowania si? wyzszym wyksztalceniem.
Inwestycje kultury fizycznej jak stadiony, boiska, hotele, turystyka, transport, bezpieczeistwo na stadionach itp., to r owniez przedsi?wzi?cia wielkiego biznesu. Aby nimi zarz^dzac niezb?dne jest pozyskiwanie ludzi najbardziej wartosciowych tak po wzgl?dem merytorycznym jak i etycznym. Ten ostatni element w Polsce zapisal si? negatywnie. Ponad І20 pracownikow roznego szczebla w ubieglym roku zostalo aresztowanych za korupcje. Byli to menedzerowie roznego szczebla - kierownicy klubow sportowych, zawodnicy sportowi, s?dziowie, dzialacze i menedzerowie kultury fizycznej i sportu.
Polskie wladze panstwowe w tym kultury fizycznej pod_?ly dzialania zmierzaj ^e do zneutralizowania tych patologicznych zjawisk w obszarze kultury fizycznej. Niezb?dni s3. nowi ludzie - menedzerowie otwarci na rozwoj kultury fizycznej, etyczni, wyksztalceni, otwarci na swiat.
Te cechy winny byc ksztaltowane w obszarze spolecznym, ale rowniez na wyzszych uczelniach.
W Akademiach Wychowania Fizycznego w Polsce, na wielu wydziaach kultury fizycznej, na uniwersytetach oraz Polskiej Akademii Sportu, ktorej glownym partnerem jest Wyzsza Szkola Kultury i
Turystyki im. Haliny Konopackiej ksztalci si? studentow na kierunkach:
- kierunek fizjoterapia,
- kierunek sport,
- kierunek kosmetologia.
Absolwenci studiow I stopnia uzyskujц tytul zawodowy licencjata okreslonej specjalnosci, natomiast po studiach II stopnia absolwenci uzyskujц stopien magistra.
Uczelnie akademickie o profilach kultury fizycznej i sportu dysponujц wlaSciwц kad^ naukowц, baz3. dydaktyczna i sportowц, obiektami sportowymi, domami - akademikami studenckimi oraz laboratoriami. Uczelnie o tym profilu ciesz^ si? duzц pop^ai^s^^ Dla przykladu w AWF im. J. Pilsudskiego w Warszawie
aktualnie studiuje ok. 6500 student ow, a na pierwszym roku ponad 2900 osob.
Obecnie w Polsce ponad 70% uczelni stosuje Europejski System Transferu Punktow (ECTS) (European Credit Transfer System), ktory od wielu lat stosowany jest w krajach Europy Zachodniej w ramach programu Sokrates - Erasmus. System ten ulatwia naszym studentom wyjazd do uczelni zagranicznych (UE).
Realizacja programow dydaktycznych w tym wyjazdy i pobyty naszych studenfcw do roznych uczelni zagranicznych wydatnie wplywa na wartosc absolwentow uczelni ze specjalnoSciц kultura fizyczna.
Absolwenci tych uczelni эц cennymi i poszukiwanymi specjalistami w osrodkach zagranicznych r oznych panstw UE i poza піц.
Polska przygotowuje si? do Mistrzostw Europy w pilce noznej EURO - 20І2. Planowane s3. bardzo powazne inwestycje - budowa stadionow sportowych o swiatowych standardach, drog, hoteli i wszelkiej infrastruktury zw^zanej z tym wydarzeniem.
Przed uczelniami kultury fizycznej - sportu stojц wielkie wyzwania sprowadzaj^e si? do przygotowania specjalistow roznych branz z obszaru kultury fizycznej i sportu w tym menedzerow. Winni si? oni legitymowac wedlug mnie takimi cechami jak:
- pelnym zaanga zowaniem dla kultury fizycznej,
- wiedzц i umiej?tnosciami kierowania zespolami,
- umiej?tnosciami rozwiцzywania problemow, lokalnymi ale rowniez w skali globalnej,
- wizjц rozwoju procesow, kierunkow w obszarze kultury fizycznej,
- znajomoSciц (perfekcyjn^) j?zykow obcych,
- godnym wykonywaniem obow^zkow (bez lapownictwa i innych dzialan patologicznych).
B. Wiernek uwaza, ze aby zasluzyc na miano menedzera globalnego, kazdy menedzer powinien doskonalic si? w nast?pujцcych obszarach:
- tworzenie i stosowanie strategii,
- za^dzanie zmianami,
- zarzцdzanie w warunkach r oznorodnosci kulturowej,
- projektowanie elastycznych struktur organizacyjnych i dzialan w nich,
- radzenie sobie ze stresem,
- wspolpraca z innymi, praca w zespole,
- znajomosc wi?cej niz jednego j?zyka obcego, s^uzцca zdobywaniu i przekazywaniu informacji,
- uczenie si? i organizowanie transferu wiedzy w ramach organizacji,
- umiej?tnosci wchodzenia w godne alianse i dzialania w warunkach wysokiego poziomu wzajemnej uczciwosci,
- umiej ?tnosci wprowadzania pomyslow w zycie,
- umiej?tnosci podejmowania ryzyka i eksperymentowania,
- rozwijanie i utrzymywanie wysokiego poziomu aktywncsci,
- umiej?tnosci percepcji swiatowych granic (B. Wiernek, І999: 25).
Reasumuj^ nalezy stwierdzic, ze w zakresie edukacji menedzerskiej odbiegamy od panstw
stowarzyszonych w Unii Europejskiej, ale osiagni?cie wyzszego poziomu ksztalcenia menedzerow, w tym
menedzerow kultury fizycznej jest mozliwe.
Bibliografia
1. Auleytner J., Kontrola jakosci ksztalcenia, w: Jakosc ksztalcenia, konferencja Rektorow Zalozycieli Uczelni Niepanstwowych, Wyd. Wyszej Szkoly Zarz3dzania i Rachunkowosci, Krakow 2000.
2. Covey S. R., Trzy role w nowym paradygmacie, w : Lider przysiosci, Wyd. Business Press, Warszawa І997.
3. Drucker P.F., Post - Capitalist Society, New York: Harper - Business, Warszawa І997.
4. Drucker P.F., Hasselbein F., (i inni), Lider przyszlosci. Nowe wizje, strategie i metody dzialania na
nadchodzцcц er?, w: Business Press, Warszawa І997.
5. Dudek A., Kapel J., Jakosc ksztalcenia w szkolnictwie Wyzszym. Materialy z konferencji pod red. J. Dietla i Z. Sopijaszki, Wyd. Fundacji Edukacyjnej Przedsi?biorczosci, Lodz 2002.
6. Penc J., Leksykon biznesu, Wyd. Placebo, Warszawa І997.
7. Stoner J. A., Frejman R. E., Gilbert D. R., Kierowanie, Wyd. PWE, Warszawa І999.
S. Szczepanik E., Szkolnictwo wyzsze i edukacja kadr menedzerskich w Polsce, Wyd. Komandor, Warszawa
2006.
9. Eichler K., Higher Education Policy and Tue Word of Work. Changiny Conditions and Challenges, w: Hingher Education Policy (nr І2) І999.
10. Wiernek B., Menedzer bez granic. Globalne wyzwania w zarzцdzaniu organizacjami, w „Personel’ nr 2 -luty І999.
Dokumenty normatywne
1. Ustawa z dnia iS stycznia І996 o kulturze fizycznej.
2. Rozporzцdzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia І5 lutego 2005 w sprawie stazu adaptacyjnego i testu umiej?tnosci w toku post?powania i uznania kwalifikacji do wykonywania zawodow regulowanych w dziedzinie kultury fizycznej i sportu (Dz. U. Nr 33, poz. 294).
3. Ustawa z dnia 26 kwietnia 200І o zasadach uznawania nabytych w panstwach czlonkowskich Unii Europejskiej kwalifikacji do wykonywania zawodaw regulowanych (Dz. U. Nr S7, poz. 954 z 2002r., Nr 7І, poz. 655 z 2003r., poz. iS64 z 2004, Nr 96, poz. 959).
Artykul postupil do redakcji 03.06.200S r.
ivanna І @voliacable.com
